Morgunblaðið - 12.08.1972, Blaðsíða 19

Morgunblaðið - 12.08.1972, Blaðsíða 19
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 12. ÁGÚST 1972 19 iirvixxA amm xrximA Skrifstofustúlka óskast hjá stóru fyrirtseki í miðbænum frá 1. sept- ember að telja. Vélritunarkunnátta áskilin. Þarf að geta unmið sjálfstætt. Aldur 18—30 ára. Eiigimhandarumsóknir er tilgreini menntim og fyrri störf, semdist í afgreiðslu Morgunblaðsins, merkt: „Dugleg — 9864“. Auglýsing Ljósmóðurstöður í Geithella-, Búlands- og Berunes- hreppum eru lausar til umsóknar frá 1. september næstkomandi að telja. Einnig er ljósmóðurstarfið í Egilsstaðahreppi laust til umsóknar frá 1. september nk. að telja. Skrifstofu Suður-Múlasýslu, 8. ágúst 1972. Laus siaða Staða bókavarðar við Kennaraháskóla fslands er laus til umsóknar. Laun samkvæmt launakerfi starfsmanma ríkisims. Umsóknir með upplýsingum um menmtun og fyrri störf skulu hafa borizt menntamálaráðuneytinu fyr- ir 10. september nk. MENNTAMÁLARÁDUNEYTIÐ, 10. ágúst 1972. M.S. GULLFOSS Þeir sem eiga frátekna farseðla í haustferð ms. Gull- foss 20. september nk., vinsamlega innleysi farmiða sína fyrir 20. ágúst. Nánari upplýsingar í farþegadeild, sími 21460. EIMSKIP. Fiskveiðilögsagan og fiskstofnarnir Stækk’um Æiíslkveiðilögsögumn- ar, sem fyrirhuguð er nú i sept- ember er tvímælalaust ei'tt nauð syntegasta málið, sem kemur til fraimlkvæmda á þessairi öld. En þótt við náum nú þessum áfanga, og getum einnig ráðið hvernig fiislkstafnarnir veirðia nýttir, veirðuim við að hafa mikla að- gæzlu um að ofveiða þá elkki. Við megum ekki láta taumlausa eiigingimii og llfskjarákröfur teyma okkur út í óhóftega rán- yrkju. Pneiistingair verða miiklar, ef verð á fiisiki er hagstætt, jafn vell á smáum og afurðarýrum fitsfcL Þótt óg viðunkenni rnauðsyn þess að aiulka og eaTdunbæta fiski sikipastólinn, en vafasamt að gena það í stökkbýitingum, sér- staikieiga er varhugavert að auika mjög togveiðiar á grunn- miöum, þar sem smáfisikurinn helduir silg á uppeMisstöðvun- um. Ég óttast, að þessi mikli f jöldi aif tilitöluiliega liitlum togsikip um , sem nú er fynirhugað að kaupa verði til þess að erfitt venði að vemida smáfíslkiinin á grunnmióuim. Auk þesis óttast ég, að þegar svona mikil auikning fiskiskipa á sér stað á tillltölu- lega stuttu tímabilii verði útgerð sikipanina af vaniefniuim gerð um fjármagn, mannafla á sjóinn, og til þjónuistu í landi. Getur það orðið eiigendum sikipainina og þjóðfélagiinu óhiagstæðana, en ef hægar hefði varið fanið í salkirn ar. Það sem á að vera aðalefni þessarar gneinar fyrst og fremst eru fiskstofnannir og hagtkvæm nýtitng þeinna. í>að sem er var- hugaverðast er að veiða fiskiinn áður en hann verður kynþrosika, og þá eikki fenigið tækifæri til þess að taka þátt I viðhaldi stofnsins. Sénstaklega er það al varleg rányrkja, ef fis/kunitnin er veiddur mjög smár, t.d. seiði sem eiklki eru til nietas nýt nema í fiskimjöl. Það er ótrúlegt hve rnargir eru óraunsæir á þessar staðreyndir, og það jafnvel hér á ilandi, þó munum við Islend- ingar vera meðali þeima þjóða, sem lengst erum komnir tili Skilntaigs á þessu vandaimáli. Það er ótrúlegt hversu ná- granuaþjóðir okkar, sem eru þó framar'.lega í ftestum málum virð ast vera þröngsýnar í þessu efni. Það er ótrúlegt að við fáuim að heyna þær Skoðan- ir frá Bnefilandi og Þýzkal'andi, að ef þær þjóðir minnki aðeins það magin, sem þær talka úr fisik- stofmuim okkar dugi það til þess að aill't verði í lagi. Þessar þjóð- ir og þó sérsta'ktega Bretar niýta aMlt niður í mjög smáan fistk, eða svo til handfiilslk, sem við köllum þann fisk, sem ekiki er stærri en iófi manns. Og ýmsir fískimienn okkar hafa séð til brezkra togara fisika á miðuim Vegna misskilnings, sem kom frtim í Morgunblaðinu 6. ágúst sL varðaindi tantökuskiilyrði í fóstruskólana á Norðurlöndium, óska fonneinn fóstruifélaganna á NorðurLönidum að taka efitirfar- andi fram. Fyrir utan kröfur urn gott heiisuifar og jákvæða af- stöðu til barna, eru inmtökusikiil- yrði þessi: í Svíþjóð sikal nemandi vera orðinn 19 ára og hafa lokið niu ára grunmskóilanámi. Hanin þairf að hafa eirts árs starfsreynsliu (florpráktik) á ýmsum uppeldis- stoflnunum. Þar sem aðsókn er mjög miikill að fóstruiskólunum þar sem fiskurtan var svo smár að þótt þeir hiirði og nýti svo smátt sem handfisik, var aufk þess mikið magin af enn smærri fíisiki, sem þeir köstuðu fyrir borð, og var breiða 'af fískiseið- um flljótandi aiftur af skipuruum. Ég geri ekki ráð fyrir, að brezku togararnir brjóti skyld- ur sinar um mösíkvastærð á vörp unurn. Það er löngu vitað af okkur, sem höfum stundað fiisk- veiðar í vörpuir að þær reglur hafa ekki teljandi áhrif á að smái fiskurinn sleppi lifiandi út úr vörpunum, og hafla því eifcki dugað til þess að vemda smá- fiskinn, ef veiitt er í vörpur þar sem hann heldur sig. Ég og fleiiri hafa oft bent á þetta, og meðal annars var minnzt á þetta í góðri grein eftir Einar Hauik Ásgrímsson í Morgunblaðinu, sunniudaginn 6. ágúst sl. Til dæmiis um skilning Dana og Svía um þessi mál, vil ég benda á, að þegair silidveiðiþjóð- ir við norðaustanvert Atlants- hatf fjöllluðu um frlðumaraðgerð ir á síld i Norðursjó nú fyrir 3 árum, kom írarn sú sjálfsagða hugmynd að þessUm þjóð- um bæri að hæflta að veiða smá- sild, sem var á stærð við ftagur manns í botawörpur, og bræða i síldarmjölsverksmiðjum. Þá neit uðu fulltrúar þessara þjóða þvi algjörlega. Ég fæ ekki séð hvem ig á að sernja við þær þjóðir, sem eru á þvilíku þroslkaistigd eins og Breflar, Danir og Svíar Mm eðliiega nýtimgu fiiskstoifna. Það ætti að vera auglljóst, að þótt veiðimagn verði mtamkað verutega, getur fiskafjöldinn orðið sá sami eða fjöigað, etf fiislkurinn er veiddur smœrri og smærri, etais og raumiin virðist mú vera á. Þegar við fláum nú yfirnáð yfir ha'gnýtingu fiisikstofnamma á verulegum hluita af llandigrunni ofckar, ber okkur fyrst og fremsrt að fyrirbyggja að elkki verði veitt verulegt magn af ókyn- þroslka fisiki og alis eklki flislkur, sem er svo smár að afurðagild- ið er ekki ainnað en fislkiimjöls- hráefni Það hefur komið fram m.a. í sambandi við viðræðumar við Breta, að stjómvöM telja mauð synlegt að flriða fyrir botn vörpu uppekMsstöðvarmar fyrir Norðausfiurlandi og að nokkru hryigningiarstöðvarnar á Selvogs banlka. Takmörkuin fiogveiða á Selvogs banka hefur eklki miikið giiidi fyrir verndun fisfkstofiniajnna, en er tili hagsbófia fyirir þá sem veiða með öðrurn veiðarfær um. Friðun svæðisins fyrir Norð- ausburlandi er htas vegar gagn teg till verndar ungfislkinum á uppelldissfiöðvunum. En það er því aðeims, að verutegt maign af ungiflisiki halldi sig á frið- aða svæðinu, En það munu vera ganga þeir nemendur fyriir skóla- vist er hafa góð próf. 1 undir- búntagi eru kröfur um að nem- emöur Skuli hafa lokið námi í menntaskóla. 1 Noregi eru tantökusiki'lyrði þau að nemandí hafi stúdentspróf eða sambærilega menntun. Nem- andi skail vera orðinn 19 ára og hafa eims árs startfsreynslu við uppeMisstörf, þar af sex mán. i florskóla undir leiðsögn fóstru. 1 Danmörku eru ekki gerðar ákveðnar kiöfur um próf, en þeir nemendur ganga fyrir skólavist er haifa hliotið góða undirbúnimgs- mennfiun t. d. i sjö — áfita ára áraiskipti að því hvar fisJc- stofnarnir hialda siig. Það var að vísu vibað, að mikið magn af smá fiski hélt sig á því svæði, sam áætlað er að friða fyrir Norð- auisturlandinu, t.d. öll árin frá 1965—1970. En á þeim éruim fiestuim varð það til bjargar að veðurfar og hafis haimlaði nokk uð veiðum á svseðinu. En svo gerðist það vorið 1970 að fiskurinn hvanf að mestu aí þessu svæði, heflur þá flufet sig til. En rétt um sama teyti fór að fi'skast vel út af Austuiriland- inu, og var þar um að ræða m'jög smáan tfislk. Gæti hér verið samband á milild. Þeitta fyrirbæn og reyndiar fteiri finnst mér benda till þess, að fisburinn fæiri stg milkið tál og þá sá smái, setm er í uppvexti ekki síður en tfull vaxinn. Ég bel því mjög nauðsymlegt að fylgj-ast vel með fiskveiðutm, sérstaktega þeim veiðitækj- um, sem veiða smáfisktan jiaifint og þamn stóra, þ.e. togvörpur og nætuir. Og þegar afllinn er orð- inn þanniig að ákveðið hlu'bfall er orðið smærra en æs'kilegt er að veiða af einhverri eða ein- hverjum fisktegundum, á að banna veiðar með þessum veið- arfæruim uim tiirna, meðan slíikt ástand helzt á þvi svæði. Sem betur fer eru till fordæmi fyrta slíkum gjöfutm. T.d. taik- mörfkun á rækjuveiði þegar mik ið atf þorslk- og ýsutseiðum veidd ist með í vörpumar otg nú nýver ið, þegar öill togveiði var bönin- uð á stóru svæði við Suðurland, vegna þess að þar kom rniTkið magn af 2ja ára ýsuseiðum í vörpurntar. Sjávarútvegsráð- herra og fagttegir ráðunaufiar hans, sem þar eiga hilut að máli, eiiga þakkir skildar fyrta þessa röggsemi. En svipaðar ráðstafanta æfitt að igera í miJklti víðtækari mælii, og hafa mjög náið etftirlilt með öllum veiðum. Jafnfraimt ætti rik isvalöið að stuðla að þvi, að sem mest verði notuð lína og hand- færi við veiðairnar, en sem minnsit vörpur og nætur, sérstak llega á grunnTniðum, þar sem smá f iiskurinn heMur sig. Þessar ráðstafianiir ætti að fnamJkvæma, þófit engar ertenid- ar þjóðir tfái að veiða á þvi svæði, sem við tökum okkur lög sögu yfta, en eru vitanlega nauð synlagar, ef einhverjar undanr þágur verða leyfðair. Það hefði verið heppilegra að fana hægar í salkimar um kaup á smærri togskipunum jaflruvei þótt „sikuttogarar séu“, en fara þess í stað að huga að heppileg- um aðgerðum tii að auika iínu- vei'ðarnar, sérstaklaga ef aulkiin véllvæðing er á næsta leiti. Einti iig er rétt að gæta þess svo sem verða má, að stjórnunaraðgjörð- ir verði frekar til þess að auka, en draga úr handfæmaiveiðum. Ragnar Halldórssoiu grunnskóia að viðbætbum lýðhá- sikóla, eða í menntaskála og öðr- um sambærilleguim skólum. Aid- urstakmark er 18 ár og kraf- izt er sex mán. starfsreynslu undir leiðsögn fóstru. Þess má geta að í Danmörku sækja langt- uim fletai um skólavist etn skól- aimir geta tekið, eru þvi undta- búntags miennt'unairkröfiur í raun ailmlklar. 1 Ftanlandi éru i n nt ökusknyrði í fóstruskólana stúdentspróf eða önnur sambærileg menntun. AM- urstakmark er 19 ár og nokk- urrar starfsreynslu er krafizt. Á ísilandi eru tantökuskiiyrðl etas og er gagnfræðapróf eða landspróf. AMurstakmark er 18 ár. Nemendur fái sjö mán. startfs- reynslu áður en þeta eru fiekniir í bóktegt nám. Fóstrumenntun á Norðurlöndum

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.