Morgunblaðið - 12.08.1972, Blaðsíða 28

28 MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 12. ÁGÚST 1972
SAI BAI N | í frjálsu ríki eftir VS. Naipaul
skylt viö afneitun mína. Ekki
beið min neitt sjónvarpsilíf. Það
sikipti ekki máli. I þessari borg
var ég einn og það skipti ekki
máii, hvað ég gerði.
Einu sinni hafði fjölbýliishúsið
verið mér eins óraumverutegt og
græni hringuirimn. Nú sá ég, að
það var ósköp vemjulegt hús,
ekki mjög hátt, klætt hvítum
flisum. Glerhurð. Fjögur miairm-
araþrep niður. Dymvörður við
borðið á hægri hönd, bréf og
lyklar í hól'fum, gólfrenninigur
tíl vinstri, bólstraðir stólar og
lágt borð með glerblómum í vasa,
bláar hurðarnar á hraðfara lyft-
uirni. Ég sá, hvað þetta var allt
hversidaigsfegt. Nú vissi ég á
hvaða hæð ég ætlaði að fara. Á
ganginum: gervihiminninn með
lýsandi gervistjörnuim, blátt,
grátt og gyllt. Ég vissi, hvert
ég ætlaði. Ég barði að dyrum.
Hubsihi-konam opnaði. Ég sá
inn i íbúðina, þar sem hún vann.
Ég hafði ekki séð þar inn áður,
og ég bjóst við eimhverju álika
og í íbúð húsbónda mlns, sem
var á sömu hæð. En hér sá ég i
fyrsta slnn, hvernig öldiu var haig
að fyrir sjónvairpslfifið.
Ég hélt, að hún yrði reið. En
hún varð bara hiissa. Ég var
þakfclátur því.
Ég sagði við hana á ensku:
„Viltu giftast mér?“
Og þar með yar það gert.
„Það er fyrir beztu, Santosh,"
sagði Priya og hellti ted í boli-
ann minm, þegar ég kom aftur.
„Þú verður frjáis maður. Borg-
ari. Veröldin blasir við þér.“
Ég var feginn, að hann var
íleginm.
Svo nú er ég borgari. Lögmæt
ur borgari. Og ég bý í Washing-
ton. Ég vinn ennþá hjá Priya.
Vdð tölum ©kki eins mikið sam-
an og áður. Veiitingahúsið er
heimur út af fvrir sig, grænu
reiitirnir og göturnar i Washing
ton eru annar heimur. Á hverju
bvöldi gernr ég eftir þessuim göt
um og er brátt kominn í þriðja
heiminn: þar sem hálfbrunnin
múrsteinshús, brotnar girðingar
igarðar i órækt, lieikvöllur fyrir
hubshd-böm á mili tveggja hárra
múrsteinshúsa, sem alidrei er þó
notaður. Og svo dimma húsið,
þar sem ég á heilmia.
Húsþefurinn er þar framandi,
allt er framandi. En styrkur
minn er í þvi fólginn, að ég er
gestur hér. Ég hef útilokað enska
tungu úr huga mér og hjarta.
Sömuleiðis dagblöð, útvarp og
sjónvarp og ég sé ekki mynd-
irnar af hubshi-hlaupurunum,
hnefaleikurunum og hljómlistar-
mönnunum á veggjunum. Égvil
ekki skilja eða vita meira.
Ég er einfaldur maður, sem
ákvað að taka til sinna ráða og
mér finnst ég hafa átt mörg
líf. Ég vil ekki eignast fleiri.
Stundum fer ég á hringmyndaða
svæðið við gosbrunninn. Ég
horfi á dansarana, en eins og
I gegnum gler. Einu sinni
komst orðrómur á kreik um nýj
ar íkveikjur. Þá skrifaði einhver
með hvitri málningu á gang-
stéttina fyrir utari húsið mitt:
Sálufélagi. Ég skil orðið. En fé-
lagi hvers er ég? Einu sinni lét
ég berast með straumnum og
hugsaði aldrei um tilvist mína.
Svo leit ég í spegilinn og ákvað
að verða frjáls. Við frelsið öðl-
aðist ég ekki annað en vitneskj-
una um, að ég hef andlit og
líkama og þennan líkama verð
ég að fæða og klæða um nokk-
urt árabil. Síðan er því lokið.
SEGÐU MÉR, HVERNIG
Á AÐ DREPA
Það var svo sem eftir bróð-
ur mínum að velja sér slíkan
giftingardag, svona kaldan rign
ingardag. Landslagið sem sást
úr glugganum á milli borga, var
grátt en ekki grænt, regnið kom
í þéttum úða, allt var rennblautt
og ein og ein kýr standandi
þar, eins og ég veit ekki hvað.
Vatnið í lækjunum mjólkur-
hvitt og í sumum kynstur af
ryðguðum dósum og drasli. Alls
staðar vatn. Alveg eins og
heima eftir duglega skúr um
regntímann. En himinninn spegl-
ast ekki hér í pollunum og sólin
snarþurrkar ekki vætuna.
Það er heitt I lestinni, dropar
renna niður rúðuna, þefur af
fóiki og fötum þess. Það er líka
þefur af gömlu fötunum min-
um. Þau eru of stór mér núna,
en þetta eru einu fötin mín og
þau eru frá velgengnistimabili
mínu. Já, drottinn minn. Það
glittir smástund í landslag á
milii borga og stundum sé ég
hús i fjarska, eitt sér, og ég fer
að hugsa, hvað það hljóti að
vera gott að sitja árla morguns
í þessu húsi og horfa á regnið
og lestina fara hjá. Svo hverf-
ur húsið og enn önnur borg tek-
ur við og svo er allt orðið sama
stóra borgin, allt brúnt, allt úr
múrsteini og járni, eins og stór-
eflis rennblautur ruslahaugur.
Og mér verður þungt um hjart-
að og maginn í mér verður lít-
m.
Frank horfir á miig. Framan
í miilg. Frank í laiglegia tvídjafckan
um og gráu buxunum sinum.
Hávaxinn og girannuir og hárið
fanið að þynnast í fcollivifcunum.
En ánægður. Ánægðuir yfir að
vera með mér. Ániægður þegar
fólk horfiir á okkur og sér að
hann er mieð mér. Hann er góð-
uir. Hann er vinuir minn. Inmira
með sér er hann að sprimgia af
stoiti. Engiinn er miér góður eins
og Frank. En hann vill gera sig
lítinn, siifuir með samanklemmd
hnién, e5-- og á þeim hvild köku-
askja eða eitthvað. Hann brosir
ekki, en það er bara af þvi hann
veilt betur og er ánægður. Það
glampar á stóru gömlu skóna
hanis, rétt eins og kennarasfcó
og það er augljóst að hann burst
ar þá á hverju kvöldi, einis og
maður .vjm fer með bæniimiar
sdnair og liður vel á eftir. Hann
geirir miig diaprtan em það er ekki
villijandi vemk hans. Og hann ger
ir miig Mtinn, vegna þess að ég
veit að ég get aidred orðið svona
hreinn og snyrtilegur og Frank
og ég get aldrei orðið svona viitur
og ánaagðuir.
En ég veit, já, drottinn minn,
ég veit að ég missi alla aðra
og eini vinur minn í öllum heim-
inum er Frank.
Drengur, sem skrifar í móð-
una á rúðurmi með frmgrimum
og stafimir leka niður. Dreng-
urinn er með móður sinni og
það er alit í lagi með hann.
Hann veit, hvert þau fara þegar
lestin stöðvar. Það finnst mér
slæmt augnabldk. Þegar lestin
stöðvast og allir rjúka út og
suður, þegar slkip leggist að
bryggju og allir grípa farang-
urinn sinn. Allir hafa sinn far-
angur, sem er öðru visi en aen-
air faranigur. Allir haifa hnaðan
á og allir eru kátir, enginn
eyðir tima í mas, vegna þess
að allir vita, hvert þeir eru að
fara. Það veit ég hins vegar
ekki. Eftir að ég kom til þessa
lands, veit ég ekki, hvert ég er
að fara. Ég verð bara að bíða
og sjá hvað kemur.
Nú er ég á leiðdnni í brúðkaup
bróður míns, en ég veit ekki
með hvaða strætisvagni við för-
um, þegar á stöðina kemur eða
hvaða annarri lest. Eða hvaða
götur við munum ganga, hvaða
hMð við förum um, hvaða dyr
við opnum og inn í hvaða her-
bergi.
Bróðir mánn. Ég man daginn.
Hann var líkur þessum, en bara
hed’tari, Svönt ský nótt sem datg,
sifellf*negn beljandi á bánujáms-
þakinu, for og blieyta allt í
kring um húsið, guiir leirbliand-
iaðir pollar á hlaðinu, pará-grasið
á akrinum sviignaði undan væt-
unni, allt rakt og killistrað. Kláði
á beru hörundinu.
Kerran er undir húsinu og
asninn í stíunni bakatil. Stian er
bllaiut og öfuð mykju og mold,
nýtt hey blandað gömliu og asn-
inn standandi þarna með sykuir-
sektoinn á baikinu til þess að
kvefast ekki. f eldhúsbyrgimu er
móðir mín að elda. Þykkan reyk
iegguir upp af blautum eldiviðn-
um. Allt tekur í siig reyk-bragð.
En á svonia deigi er ekki hæigt að
hugsa um mat. Hitinn og lieðjan
og lyfctin igera það að verkum að
mann langar mest til að kasta
upp. Paðir minn situr á svölran-
um á skyrtunni og nærbuxunum
og rær sér og strýkur handlegg-
ina.
í þýðingu
Huldu Valtýsdóttur.
Reykurinn fælir ekki moskító-
fiuigumiar frá svölumum en
moskitófiugumar bita hann
etoki. Hann er ekki að hugsia um
neitt sérstákt. Hann er bara aJð
horfa á þungbúinn himininn og
yfir sykurekrumar og ruigga
sér. Oig í einu herberginu undir
'gamíla báruj ámsþakinu liggiur
bróðir minn á góítfinu með
köidusótt.
Herbergið er tómleigt. Á veggj
unum ekkert nema naglar og
einstatoa hangandi flík og daga-
tal. Menn byggja sér hús og eiga
ekkert til að sietja í það. Og fall-
egi bróðir minn stoeiflur af hita-
sótt, liiggjandi á gólfinu með
hveitipoka undir sér og annan
yfir sér. Það má iesa veikindin
úr Ilitla andlitinu. Hann hefur
hiíta, en hann er ekki sveittur.
Hiann skilur ekki, hvað sagt er
við hann ag sijálfur talar hann
tóma vitíieyisu. Hann segir að
ailt, sem í kring um hann er og
það sem er innan i honum sé
þungt og mjúkt. Afar mjúkt.
Það er enigu líkara en bann sé
að deyja. Og manni finnst ekk-
ert réttlæti í því að sá, sem er
svona iítili og falieigtur eigi að
þjást, úr því maðuir sjálfur er
frisikiur. Hann er svo falieigiur.
Fái hann að lifa, verður hiann
bamastjama eins og Erral
Flynn oig Fairley Gramger.
Mér finnst þessi fegurð undra-
verð og ég iget efcki aifbor-
ið að hún glatilsit. Ég get
velvakandi
0 Uppljóstranir Þjóðvilj-
ans um fyrirhugaðar
breytingar á réttarfari
á íslandi
„Lögvís" skrifar
„Kommúnistar hafa af eðli-
íegiuim ástæðum mikinn áhuga
á réttarfari. Þar sem þeir hafa
komizt til valda, aligerlega, hafa
þeir að sjálfsögðu gert út af
við venjulegt réttarfar og rétt
arörygigi borgaranna, þar eð
allt á að vera beygt undir al-
ræði flokksforystunnar sam-
kvæmt kenningunum.
Hér hefur Framsóknarflokk-
urinn með aðstoð Hannibals
komið kommúnistum í meiri og
hættulegri valdaaðsitöðu en þeir
hafa nokkru sinni haft. Flestir
mikilverðustu málaflokkamir
eru í höndum kommúnista, en
sjálifir halda Framsóknarráð-
herramir svo illa og Mnlegia á
sínum málaflokkum, að komm-
únistarnir ráða þvi, sem þeir
vilja, sbr. utanríkismáiin.
Nú virðast kommúnistarair
ætla að fara að láta til sín taka
á sviði dómsmála og réttarfars.
Aðstoðarritstjóri Þjóðviljans
segir í undirritaðri grein sl.
fimmtudag:
„ . . . er virkileg ástæða til
að ætla, að einhver breyting til
bóta sé í vændum á dómskipan
í landinu, og þar verði miðað
að því að hraða dómsmálum og
koma rekstri slíkra mála úr
höndum ýmissa þeirra, sem nú
fjialla um þaiu og hafa fjallað
allt of lengi.
Slík breyting á dómskipan-
inni mun vera skemur undan
en margan grunar".
0 Dómsmálaráðherra
verður að svara
hótunum kommúnista
um réttarfarsbyltingu
Hér er um svo alvariegar upp
ljóstranir að ræða í aðalmál-
gaigni ríkisstjómairinnar, að
dómsmálaráðherra verður þeg-
ar í stað að upplýsa nánar,
hvað hér er átt við. Ætla komm
únistar að knýja hann til þess
að gera þær breytingar á rétt
arfari ísLenzku þjóðarinnar, að
íslenzka lýðveldið færist enn
lengra undir sósíaldsma og á-
hrifasvæði Sovétrikjanna? Hef
ur þjóðsikipulagið ekki verið
nógu gegnsýrt af sósialisfisk-
um einræðishugsjónum og
kommúnistísku fyrirkomulagi
nú þegar? Vinstri stjómin, sem
nú situr, hefur nú þegar þokað
samfélaiginu allLangt í átt til sós
íalisma og ríkisforsjár, og bera
Framsóknarráðherramir aða'l-
ábyrgðina á því, vegna Linkind-
ar þeirra við kommúnistaráð-
herrana, sem vita hvað þeir
vilja og tekst alltaf að koma
sínu fram.“
0 Mjólkurumbúðir
„Húsmóðir og neytandi" skrif
ar:
„Kæri Velvatoandi.
Ég hef oftsinnis undrazt það,
að við Reykvíkinigtar skulum
ekki fá tækifæri til þess að
kaupa mjólk í margiumtöluðum
10 Itra kösisum, sem eru not
aðiir á Akuireyri og, að því er
mér hefur skilizt, á Keflavítour
fluigvelli. Þessir toassar eru
framiLeiddir í Kassagerð Reykja
vikur, en svo er oktour Reykvík
inigum fyrirmunað að nota þá.
Með leyfi að spyrja, hver ræð
ur þessu?
Ef mjólknrsalair hér i höfuð
borginni eru hræddir við að
setja kassiana á markaðinn, þá
þori ég að fullyrða, að þeir
rynnu út, ef þeir fengjust.
0 Dýrt eða ódýrt?
Einniig hlýtur hver 10 lítra
kassi að vera ódýrari en fimm
2 lítra fernuir eða tíu stykki af
1 lítra hymum, þegar á heild-
ina er litið, t.d. hvað dreifingar
kostnað snertir. Annars væri
nógu gaman að fá samanbuirð
á núverandi dreifingarkostniaði
mjólkur á Reykjavikursvæðinu
og hver kostnaðurinn yrði
ef miatvöruverzlanir önniuðust
sölu mjóltouir og fengju þá að
leigigja sinn kostnað á heildsöliu
verðið. í því sambaindi langar
mig til að spyrja: Hver er
stefna söluaðila í þessum efn-
um? Er von til þess, að innan
tiðar getum við keypt mjóik-
urafurðir í matvöruverzliinum,
eins og hvern annan söliivarn-
ing? Ef svo er, hvenær verður
það og ef ekki, þá hvers vegna?
Vilji neytenda er fuillijós í
þessum efnum og kemur þar
margt til; aðailliegia þá sá tíma
sparnaður, sem yrði fyrir húis-
mæður.
0 Spörum umhverfið!
Annað er það í sambandi við
kassaumbúðimiar, siem vert er
að gefa gaum að, en það er
miengunin, sem staifar af þvi
gifurlega magni, sem umbúðir
í nútímiaþjóðfélaigi hafa í för
með sér. Ég er viss um að mildiu
minni mienigun stafiar af köss-
unium góðu, beldur en hymum
og ferrnum. Það hlyti þá aðeins
aið grynnka í þeirn umbúðiasjó,
sem nieyzLuþjóðfélagið heflur
framleitt.
^ Sameiginlegt átak
Margt hefur verið ritað og
rætt um mj óltoursölu á umdan-
förnuim árum. Neytendur vita
vel hvað þeir vilja, en hafa
bara ekki getað staðið saman
um haigsmuni sina. Hér í borg
starfla bæði samtök húsmæðra
og neytenda.
Hvernig væri nú að gera sam
eiginlegt átak, til þess að fá
þessum vilja framgengt?
Það verður að sjást, að um
fram sauðkindina er okkur ým
islegt gefið og að við látum
ekki bjóða okkur það, sem við
viljum ekki, áratuig eftir áraitug
þpigar annars er kostur.
„Húsmóðir og neytandi“.**
Stúlkur 17 órn og eldri
Húsmæðraskóli kirkjunnar á Löngumýri í Skaga-
firði býður ykkur upp á hagnýtt nátn.
Skólinn starfar frá 1. október til maíloka, en býður
einnig upp á styttri námskeið frá októberbyrjun til
16. desember og frá 7. janúar til maíioka.
Upplýsingar eru gefnar á Löngumýri og í síma
15015 í Reykjavík.
Umsóknir óskast sendar sem fyist til Margrétar
Jónsdóttur, Löngumýri.