Morgunblaðið - 14.10.1972, Side 17

MORGÖNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 14. OKTÓBER 1972
17
Sr. Bragi Benediktsson skrifar frá Bandaríkjunum:
Sálusorgarinn og
list hans
Á SAMA hátt og ameríska
þjóðin á við að búa mjög
blandað þjóðerni, eins er þar
um margar kirkjudeildir að
ræða.
Kaþólska kirkjan mun þó
vera stærsta kirkjudeildin,
séu mótmælendakirkjurnar
skoðaðar sem einingar hver
fyrir sig.
Kirkjulíf í Ameriku er mun
gróskumeira en á Islandi og
að mér skilst öflugra en með
flestum Norður-Evrópuþjóð-
um. Þó segja mér kunnugir
hér, að það fari víða dvin-
andi, einkum er það ábeiandi,
að ungt fólk sækir illa eða
ekkert kirkju, ef prestarnir
hafa ekki fundið nýjar að-
ferðir i messuformi, sem lað-
að geta unga fólkið að kirkj-
unni. Sumir prestar hafa tek-
ið upp léttara messuform en
það, sem tiðkazt hefur gegn-
um árin, með því að breyta
til með söng og færa hann
yfir í léttara form og nota
gítara við undirleik. Hef ég
verið viðstaddur messu, þar
sem leikið hefur verið undir
á gítar og virtist mér fól'kið
fuJlkomi'ega lifa si.g inin í at-
höfnina. Sungin voru alkunn
amerísk lög, svo sem lagið:
„Where have all the flowers
gone“, sem er ljómandi fall-
egt lag og nærri hvert manns-
bam kann. Þetta lag var
einnig sungið mikið af skóla-
börnum, sem ég fór með til
Niagarafossanna og ég hef
áður sagt frá í blaðinu.
Ég átti þvi láni að fagna
að dveljast á prestsheimili í
Cleveland í Ohio um hálfs
mánaðar skeið. Það var mér
mikil lífsreynsla, því að starfs
aðferðir prestsins voru á
margan hátt ólíkar þvi, sem
ég á að venjast frá mínu
heimalandi. Þessi prestur
starfaði við biskupakirkjuna
í Cleveland. Hann hafði mjög
lítinn söfnuð, sem var eink-
um í fátækrahverfi í borginni
og allt i kringum hann voru
fátækar fjölskyldur, sem
hús prestsins stóð opið fyrir á
hvaða tíma dagsins sem var.
Var þar gjarnan fjöldi fólks
í mat hjá prestshjónunum
dag eftir dag og virtust þau
hafa ánægjuna eina af því að
geta veitt þessu fólki af nægt-
um sínum.
En auk þess að miðla sókn-
arbömum sínum daglegu
brauði, þá sá hann einnig um
að verða þeim út um klæði,
húsgögn og rafmagnstæki,
sem þau sóttu í bílskúrinn
hans eða i kirkjuna, þar sem
hann hafði sérstakt herbergi
til að geyma i notuð föt, sem
fólk gaf og hann sótti víðs
vegar í borginni. Sóknin mat
störf hans svo mikils, að hún
sá honum fyrir sérstökum
sendiferðabil, sem var áletr-
aður með orðunum: „Saint
John’s Episcopal Church. Inn-
er City Protestant Parish".
Sagði hann mér, að hann ætti
von á öðrum bíl stærri á
næstu dögum. Fór ég i nokkr-
ar ferðir með prestinum um
borgina að sækja bæði notuð
húsgögn og notuð föt eða ný
föt, sem verzlanir gáfu i
þessu skyni. Mér varð að orði,
þegar við vorum að fara með
einn farminn heim til hans og
höfðum lokið við að fylla bíl-
inn af húsgögnum og klæð-
um: „Það, sem þér hafið
gjört einum þessara minna
minnstu bræðra, það hafið
þér gjört mér.“ Vissulega
lifði þessi ágæti sálusorgari í
fyllsta samræmi við þessi
göfugu orð, sem hljóta að
vera ljós á vegi hvers þess,
sem auðnast að lifa eftir þeim.
Auk þessarar miklu vinnu við
að flytja alla þessa hiuti
heim, þá fór presturinn einn-
ig í húsvitjanir til sóknar-
barnanna og kom gjarnan
þar, sem heimilisástæður voru
verstar. Lenti ég með honum
í eina slíka húsvitjun og er
mér minnisstæð heimsókn
okkar til hjóna, sem áttu sex
börn. Þau höfðu búið um
skeið í sömu götu og prests-
hjónin, en flutzt þaðan vegna
þess, hve lélegt leiguhúsnæði
þau höfðu þar. Fluttust þau í
hverfi, þar sem einungis var
blökkufólk. Ekki höfðu þau
dvalið þar nema örskamman
tima, þegar ráðizt var inn á
heimili þeirra af mörgum
blökkumönnum, sem börðu
húsbóndann með stígvélum i
andlitið svo að augun nærri
sukku í bólgu og mari og
slógu hann síðan í hnakkann,
svo að sprakk fyrir og af
varð mikið sár.
Þegar konan ætlaði að
skakka leikinn, beindu þeir
að henni hnáfi og særðu hana
á öðrum handleggnum. Þegar
ég hitti þessi hjón, var hörm-
ung að sjá húsbóndann, þvi
að hann var blár og marinn
í andlitinu og með skurð á
höfði. Konan virtist vera
ákaflega taugaóstyrk, enda
ekki að furða eftir ailt það,
sem á undan var gengið.
Töluðum við um stund við
þessi hjón og var húsbóndinn
hinn bezti viðræðu og fróður
um mar'ga hluti. Hið sama
var að segja um konuna. Og
af alkunnri amerískri gest-
risni buðu þau mér að koma
til sín aftur í betra tómi. Þeg-
ar ég kom til þessara hjóna,
höfðu þau flutzt úr blökku-
mannahverfinu og í hverfi í
námunda við heimili prests-
ins. Er þau fluttust þangað,
aðstoðaði presturinn þau við
að flytja farangur sinn.
Þessi frásögn min er sér-
stakt og sérstætt dæmi um
starf manns, sem gleymir
sjálfum sér í umhyggjunni
fyrir öðrum. Hann er heldur
ekki likur meginþorra sinna
stéttarbræðra í Ameríku. Með
þvi er ég ekki að segja, að
þeir séu ekki á margan hátt
ágætir, enda þótt þeir feti
ekki í fótspor þessa manns.
Enginn gæti ímyndað sér, er
hann sæi þennan mann í
fyrstu, að hann væri prestur.
Fas hans og látbragð minnti
fremur á lifsreyndan sjó-
mann. Hann gekk hversdags-
lega í stutterma skyrtu og
voru handleggir hans tattover
aðir með þremur stórum
myndum, sem voru af mönn-
um og bjöHukvikindum. Það
voru heldur ekki nema fá ár
síðan hann tók prestsvigslu,
enda þótt hann væri kominn
hátt á fimmtugsaldur. Fyrir
þann tíma vann hann um
skeið sem leiðtogi í æskulýðs-
málum við þessa kirkju, sem
hann þjónar sem prestur i
dag. Og þegar hann á vigslu-
deginum var spurður að því,
hvað hefði knúið hann til
þess að taka prestsvígslu, þá
svaraði hann því til, að hann
hefði langað til að þjóna því
fólki sem prestur, sem hann
hafði haft mikið með að gera
í fyrra starfi sínu, því að
margir leituðu þá til hans í
ýmiss konar vanda.
Heimili hjónanna var stórt
timburhús, sem var orðið um
það bil 70 ára gamalt. Það
var á þremur hæðum auk
kjallara. í kjallaranum hafði
presturinn komið fyrir ýms-
um tómstundatækjum, sem
unga fólkinu í grenndinni
var fi'jálst að nota eftir vild.
Var fjöldi ungra manna við
leik í kjallaranum á hverju
kvöldi eftir að vinnu var lok-
ið. Húsið hefur í fyrstu verið
byggt af mikilli reisn og
myndarskap, þvi að sérhver
hlutur i því bar vott um það.
Voru þar nokkrir fallegir
steindir gluggar, sem senni-
lega hafa verið í húsinu frá
þvi að það var byggt.
Mörg stór herbergi voru á
hverri hinna þriggja ibúðar-
hæða hússins. Hjónin höfðu
alið upp sex böm, sem öll
voru uppkomin. Þar af var
aðeins eitt þeirra eigið, en
hin voru fósturbörn. Hvað
höfðu þessi hjón að gera með
svo stórt hús, þar sem börn
þeirra voru uppkomin og far-
in að heiman ? Þau skutu
skjólshúsi yfir þá, sem voru
umkomulitlir og þurftu á að-
stoð að halda. Á heimilinu
voru þrír leigjendur, sem all-
ir voru blökkufólk, tveir ung-
ir menn og ein stúlka. Hafði
presturinn tekið þetta fólk að
sér og komið því í starf, ým-
Framliald á bls. 20.
Ingólfur Jónsson
Tekjuskattur einstaklinga
hækkar um 1342 millj. króna
— á næsta ári
Að undanförnu hefir mik-
ið verið rætt um erfiðleika
sjávarútvegsins. Enginn vafi
er á því að sjávarútvegurinn
á í vök að verjast um þessar
mundir. Ekki er það vegna
þess, að sjávarafurðir séu í
lágu verði í markaðslöndun-
um um þessar mundir. Verð-
iagið á fiski, lýsi og fiiski-
mjöli er mjög hagstætt oig hef
ur aldrei verið betra. Hefur
verðlagið hækkað mjög mik-
ið á þessu ári. Ýmsir
halda því fram, að verðhækk
anirnar hefðu átt að nægja
til þess að mæta afleiðingum
af minna aflámagni og aukn
um tilkostnaði. En það virð-
ist ekki vera, vegna verð-
bólgunnar og stóraukins til-
kostnaðar við útgerð oig verk
un aflans. Bátaútgerðin ber
sig illa vegna kostnaðarverð
bólgu ríkisstjórnarinnar.
Fiskverð hefur verið hækk-
að um 15% til þess að rétta
hlut útgerðarinnar og sjó-
manna. Gildir nýja fiskverð-
ið aðeins til n.k. áramóta.
Frystihúsin búa mörg við
taprekstur, sem eykst
vegna fiskverðshækkunar-
innar. Ríkisstjórnin leysti
málið á einfaldan hátt til
bráðabirgða, með þvi að taka
fjarmagn, sem sjávarútvegur
inn og sjómenn eiga geymt í
varasjóði. Með þessu fé
greiðir ríkisstjórnin frysti-
húsunum rekstrarstyrk og
einnig útgerðarmönnum og
sjómöninum þá upphæð, sem
nemiuir flskverðslhæikkuináninii.
Verðjöfnunarsjóður sjáv-
arútvegsins er eini sjóð-
urinn, sem enn er óeyddur.
Er það í samræmi við allar
gerðir rikisstjórnarinnar að
eyða þeim sjóði, þótt góðæri
sé, eins og öðru fjáirmagni,
sem hún fékk i arf frá fyrr-
verandi ríkisstjórn.
Það var af hyggindum gert
að mynda varasjóðinn sem
nefndur hefur verið Verð-
jöfnunarsjóður sjávarútvegs-
ins. í lögum um verksvið
sjóðsins er fram tekið, að til
hans skuli aðeins grípa ef
verðfall verður á sjávar-
afurðum i markaðslöndunum.
Sjóðurinn er þvi tryggingar
sjóður, sem ekki er leyfilegt
að taka úr, þegar fiskverð
er í hærra lagi. Hin ýmsu
landssamtök sjávarútvegsins
hafa gert grein fyrir afstöðu
sinni til ráðstafana
ríkisstjórnarinnar. M.a. hafa
forystumenn frystihúsa SÍS
látið til sín heyra frá auka-
fundi Sambainds frystihús-
anna, sem nýlega var hald-
Ingólfur Jónsson.
‘inn í Reykjavik. 1 ályktun
fundarins segir:
HEIMATILBÚNIR
ERFIÐLEIKAR
„Fundurinn lítur svo á, að
fiskvinnsla, útgerð og sjó-
menn skuli hafa fullt umráð
yfir sjóðnum og að stjórnar-
völd landsins geti ekki tek-
ið sér vald til þess að ráð-
stafa honum til úrlausnar í
dýrtíðarmálum eða öðrum
heimatilbúnum rekstrarörðug
leikum."
Hingað til hafa menn hald-
ið, að SÍS, kaupfélögin og
stjórnendur fyrirtækja á
veguim Sambandsins væru að
meirihluta til stjórnarstuðn-
ingsmenn. Öruggt er, að þeir
sem sátu aukafund Sam-
bands frystihúsanna hafa
misst allt traust á ríkis-
stjórninni. Þeir tala um
„heimatilbúna rekstrarörð-
ugleika", sem er bein afleið-
ing af stjórnleysi í ríkisbú-
skapnum síðan núverandi
ríkisstjórn komst til valda
fyrir 15 mánuðum. Það er
vissulega rétt ályktað, að erf
iðleikamir, sem nú er við að
etja eru að mestu leyti heima
tilbúnir. Viðskiptakiör þjóð-
arinnar út á við hafa aldrei
verið hagstæðari og tekjur
þjóðarbúsins eru meiri en
nokkru sinni áður. í uppgjöf
og ráðaleysi er öllum vanda
frestað til n.k. áramóta. Fisk-
verð er ákveðið til áramóta,
niðurgreiðslur á vöru-
verði eru bundnar við ára-
mót. Frestun á kauphækkun-
um til launþega og bænda er
bundin við áramót. Má þvi
segja, að mikil óvissa
sé framundan í efnahags- og
fjármálum landsins.
Rikisstjórnin hefur lagt
fram frv. til fjárlaga
fyrir árið 1973. Þetta frv. er
yfir 20 þús. millj. kr. Mun
það að sjálfsögðu hækka
mikið í meðförum Alþingis
vegna þess, að, ýmsa stóra
útgjaldaliði virðist vanta í
frumvarpið. Fjárlagafrum-
varpið speglar á átakanleg-
an hátt fjárausturinn og
eyðsluna. Fjárlögin 1972
hækkuðu um 50% frá fjárlög-
um ársins 1971. sem voru síð-
ustu fjárlög fráfarandi
stjórnar. En útlit er fyrir að
hliðstæð hækkun verði á
næsta árs fjárlögum. Hefir
ríkisstjórniinni þá tekizt að
hækka fjárlögin á tveim-
ur árum um 100% frá fjárlög-
um ársins 1971. Er það
vissulega stærsta met, sem
uim getur i sögunni um
eyðslu á ríkisfé.
ÓVfST ER HVERIU
ALÞÝflUSAMBANDSMNG
OG BÆNDITR SVARA
Skattránsstefnunni á að
halda áfram. Gert er ráð fyr-
ir að tekjuskattur einstakl
in^a hækki um 1342 millj.
kr. á árinu 1973. Má segja,
að það sjái litla staði þótt
landsmenn séu mergsognir
með sköttum og tollum. Rík-
issjóður er eigi að síður gal-
tómur og safnar miklum
skuldum í Seðlabankan-
um. Ekkert dugar til þess að
standa straum af takmarka-
lausri eyðslu ríkisstjórn-
arinnar. Fjárlagafrumvarpið
er auglýsing um fullkomið
strand í efnahags- og fjár-
málum. Gert er ráð fyrir í
frumvarpinu að niðurgreiðsl
ur lækki við næstu áramót
um að 900 nu'Jiónir
kr. en kaupgreiðsluvísitalan
haldist eigi að síður óbreytt
117 stig. Einnig er gert ráð
fyrir að fella niður auka-
greiðslur vegna fjölskyldu-
bóta. F.kki hefur verið unnt
að fá nákvæma útreikninga
um, um hve mikla kjaraskerð
ingu eða kauplækkun
yrði hér að ræða, ef
Framhaid á bls. 18.