Morgunblaðið - 18.10.1972, Blaðsíða 20

20
MORGUiNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 18. OKTÓBER 1972
— Ræða Jóhanns
Framh. af bls. 14
starfsemi sinni að útflutningi.
Forsendur þessarar þróun-
ar voru hins vegar gengis-
breytingin 1968 og aukn-
ing lánveitinga til iðnaðarins,
er gerð var í sambandi við
hana, innganga íslands í EFTA
1970 og stofnun Norræna iðn
þróunarsjóðsins og margvísleg-
ar aðrar ráðstafanir vegna iðn
aðarins, er gerðar voru í því
sambandi. Jafnframt var á ár-
unum 1969—1970 og fyrri hluta
árs 1971, hafizt handa um gerð
iðnþróunaráætlana til lengri
tíma fyrir atbeina þáverandi
rikisstjómar. Áður hafði verið
gerð úttekt á iðnaði áratugar-
ins 1960—1970 og samin iðn-
þróunaráform áratugairins fram
til 1980. Sett voru lög um Ut-
flutningsmiðstöð iðnaðarins, en
áður hafði Útflutningsskrif
stofa Félags is’/enzkra iðnrek-
enda verið styrkt um tveggja
til þriggja ára skeið, sett ný
löggjöf um Iðnþróunarstofnun
Islands og lög um útflutnings-
lán — og samkeppnislán iðnað
inum til handa.
— Bellefaiere
Framh. af bls. 16
veggja stofnunairinwar. En
þrátt fyrir það, eru börn ka-
þólsfcra manna og mót-
maelenda frjáls að því að
bjóða börnum Gyðinganna til
kristinna hátíða, sem haldn-
ar eru af fjölsfcyldum þeirra,
á sama hátt og böm krist-
inna manna taka þátt í hátíð-
um Gyðinga. Skapa þessi mis
munandi trúarbrögð oft for-
vitni í hópi bamanna til að
kynnast trúarbrögðum hinna,
sem leiðir svo oft til stolts
þeirra af eigin trúarbrögðum
og jafnvel stundum til meiri
Að öllu þessu býr iðnaður-
inn enn, þar sem sú starfsemi,
sem hafin var, hefur haldið
áfram og árangurinn kem-
ur smátt og smátt í ljós. En
núverandi ríkisstjórn hefur
ekki lagt snefil til þess-
ara mála, umfram það, sem áð-
ur hafði verið unnið eða und-
irbúið. Minna má einnig á setn
ingu laga um virkjun Sigöldu
og Hrauneyjafossa frá tíð fyrr-
verandi ríkisstjórnar og lög
um virkjun Lagarfoss, sem nú
er verið að framkvæma.
I BIÐSALNUM
Nú er hins vegar vá fyrir
dyrum hjá iðnaðinum. Stjórn
Félags islenzkra iðnrekenda
hefir sent frá sér fyrstu við-
vörun í ályktun frá 13. þessa
mánaðar. Telur stjórn félags-
ins, að umskipti hafi orðið á
stöðu iðnaðarins á s.l. ári, af-
koman versnað þrátt fyrir auk
ið framleiðslumagn. Sama þró-
un er talin eiga sér stað á
þessu ári. Þar með er enn einn
aðili meginatvinnuveganna
kominn til viðbótar í biðsalinn
hjá ríkisstjórninni ráðlausu.
virðingar fyrir trú og skoð-
un annarra manna. Er þessi
virðinig fyrir trúarbrögðum
annara mikilvasgur og já
kvæður þáttur fyrir böinn
in í því skyni að geta sdðar
aðlagazit þjóðféiagsilegum
háttum og fallið á eðlilegan
hátt inn í eigið þjóðskipulag.
Með þessum orðum læt ég
lokið frásöigin minni af þess-
■ari merfcu uppeldissitofin-
un, sem ég vona að verði for
eldrum og öðrum uppalend-
um til umhuigsuinar um vel-
ferð og heill bamanna sinna.
F_nnsylvaniu,
28. júná 1972,
Bragi Benediktsson.
Eflaust fær iðnaðurinn
sömu svör og aðrir, að biða
verði Jjess, að ríkisstjórnin fái
tillögur frá nefndinni alvitru,
sem vissulega er sfcipuð ýms-
um frematur sérfræðingum og
ágsatismönnum og forsætisráð-
herra saigði, að skipuð hefði
verið til að kanna efnahags-
ástandið og benda ríkisstjórn-
inni ráðlausu á leiðir og val-
kosti til lausnar á aðsteðjandi
efnahaigsvanda.
DÓMUR
S AMVINNUMANN A:
Ráðherramir hrukku upp
við vondan draum, rétt fyrir
ársafmæli ríkisstjórnarinnár í
sumar.
Skyldi vera rétt til getið, að
það hafi einmitt verið forráða-
menn eins stærsta kaupfélags
landsins, sem tóku svo óþyrmi
lega í hnakkadrambið á hæst-
viirtum ráðheirrum, að þeim tók
að skiljasit, að lengur varð ekki
flotið sofandi að feigðarósi.
1 ársskýrslu Kaupfélags Ey-
firðinga fyrir árið 1971, er að
fimna margar ákúrur í garð
rikisistjómarininar.
Þar er talað um umskiptin
frá hagstæðasta rekstri í sögu
féiagsdns til taprekstrar fyrir
tilverknað núverandi rikás-
stjórnar.
Þar segir m.a.:
„Mjög hefir syrt í álinn
«m rekstursútlit á yfirstand
andi ári og um næstu fram-
tíð vegna þeirrar holskeflu
kostnaðarhækkana, sem nú
ríður yfir.“
Loks segir í skýrslunni:
„Otlit er því fyrir, að nú
eiigi að maeta Hrunadansi
kostnaðarverðbólgu með tap-
rekstri fyrirtækja, sem því
miður hlýtur að leiða til at-
vinnusamdráttar, þegar til
íengdár lætur.“
Svo mörg voru þau orð sam-
vi'nnumianna á Norðurlandi.
Þar kennir margra fledri „ilm-
grasa“ af þessu tagd. Þestsa eðl-
is vár svefnþomið sem forráða
menn K.E.A. rykktu úr holdi
rikisstjómarinnar eða ráð-
herra hennar. Ekki er að efa
að hæsitvirtium forsætisráð-
herra hafi hnykkt við.
BRÁDABIRGÐAAÐGERÐIR
Ríkissitjómin hafði þó
nokkra tiíburði að hægja á
„Hrunadansd kosknaðarverð-
bólgunnar". Sett voru bráða-
birgðalög um tímabundnar
efnahagsráðstafanir.
Hver reyndust hin nýju úr
ræði?
Meðal an.n-ars þessi:
Verðstöðvun tid áramóta.
Frestað greiðslum til laun
þega, sem svaraði 2% stigi í
kaupgjaldsivisitölu og raun-
verulegur freatur flieiri vísi-
tölustiga dulinn í breyttu
skattkerfi.
Niðurgreiðslur skyldu
auknar, en það var eitt af
blómunum í hnappagati fjár
málaráðhema við afgireiðslu
fjárlaga að lækka niður-
greiðslur á vöruverði.
Fjárlögum breytt með
bráðabirgðai'ögum og ákvæð
um laga um framkvæmda
áætlun einnig.
„Stefna stjórnarinmar er
óbreytt"!
Þetta voru upphafsorðin í
ræðu forseetisráðherra. Ekki
mininist ég þess, að í stjómar-
sáttmálanum sé minnzt á verð-
stöðvunariög og vísitöluskerð-
ingu, sem af stjórnarliðinu hef
ir verið talin jafingilda því að
svipta launþegana samnings-
frelsi. Hitt stóð í „Ólafskveri"
að lækka skyldi verðlag eða
verðhækkanir hindraðar. Hefir
verið staðið við það?
Er stefnan óbreytt ?
HVERS VEGNA
NEYÐARÚRRÆÐI
En nú spyr ég: Hvers vegna
þurfti að gripa til þassara
neyðarráðstafana ?
Það fór ekkent dult á fjöl-
mennri ráðstefnu alþýðusam-
takanna, sem í skyndi var
kvödd saman í júlímánuði, að
það var fyrst og fremist vegna
aðgerða rikisstjóm'arinnar
sjálfrar, sem I óefni var kom-
ið. Fjölmargar veigamiMar ráð
stafanir hennar, eða aðgerða-
leysi hennar, hlutu að skapa
þá óðaverðból'gu, sem á var
skoilin. Meðan áhrifa Viðreisn
•arstjómarinnar gætti hafði
framfærsluvisiitalan aðeins
hækkað um ca. 1 prósent á ár-
inu 1971: En hvemig var nú
um að litast á miðju sumri:
1. Eftir fyrsta hál'fa árið, sem
áhrifa vinstri stjómarinnar
gætti í efnahagsmáLum hafði
vísitala framfærslukostnað-
ar hækkað um 9,7%.
2. Ríkisistjómin hafði snúið
greiðsiliuafganigi ríkissjóðs
frá árinu 1970 í greiðslu-
halla.
Mismuniurinn reyndist
hvorki meira né minna en
800 milljónir króna!
3. Yfirdráttarskuld og vixil
skuldir ríkissjóðs hjá Seðla-
bankanum námu um 1970
mil‘ljón/um króna, eða nærri
tvö þúsund mdlljónum.
4. Skuld fiskveiðasjóðs hjá
Seðlabankanium nam um
500 millj. kr„ en þessum
sjóði er ætlað áð fjármagna
toganakaupin með 20 ára
lánum.
5. Sett höfðu verið gliannaleg
verðbólguf járiög.
6. Framkvæmdaáætlun lögfest
með ofboðslegum iántökum
innanlands og erlendis. All's
nálægt 1600 millj. kr., til
helmdniga erlend lán.
7. Viðskiptahalli við útlönd
varð á fimjmita þúsund millj-
ónir króna 1971 og stefnt að
sama fyrirhyggjuieysinu og
skuldasöfnuin erlendis 1972.
Hér ,er nokkuð nefnt, sem
sýnir þó ljóslega, að það er
fyrst og framst rrkisstjórnin
sjálf, sem ber ábyrgð á óða-
verðbólgunni.
HALDLAUSAR AFSAKANIR
Vissulega á försætistáðherr-
ann erfiða tafl'stöðu. Hann
reynir að afsaka sig með afla-
bresti og gengisihæk'kunum er-
lendis.
Til aflabrestsins hefir ríkis-
stjórnin ekki fundið meira en
svo að forsseti sráðhenrann upp
lýsdr, að úttflutndngur sjávaraf-
urða aukist nokkuð að magni i
ár vegna birgðaminnkunar og
um leið sé áætliað, að verð-
hækkun á útfluttum sjávaraf-
urðum nemii að mieðaltali 7% á
éirinu.
Hverjar eru svo þær gengis
hækkanir erlendis, sem for-
sætisráðherrann er að tala um.
Það er gengislækk'U'n krónunn
ar, sem vinstri stjórnin sjálf
hefir ákveðið, sem um er að
ræða.
Látum vera, að ríkissitjórnin
hafi ekki ráðið við annað en
lækka krónuna með lækkun
Bandaríkjadollliars að þvi
marki, sem útflutningsvörur
eru seldar i dollurum. En þá
hefði krónan lika, í mesta góð-
æri, átt að geta fyl'gt Evrópu-
gjaldeyri,, sem ekki læktoaðd og
farið bil beggja í samræmi við
hliutfail útflutnings i doll'urum
og Evrópugjaldeyri, sem mun
nálægt 60 á móti 40, eða þrír á
móti tvedm.
En ríkiisstjómin toaus aihliða
gengisdætokun um 8%. Og
enn er gengi krómunnar fellt
nú með uppbótargreiðsi'um á út
fluttar sjávarafurðir. Annars
eðlis eru uppbætumar ekki.
UPPGJÖF
RÍKISST.IÓRNARINNAR
Liggur ekki alveg ljóst fyr
ir, að ríkisstjórnin á engra
kosta völ — nemia að breyta
um stefnu og starfshætti,
ef hún ætlair sér annað og
betra hl'uts'kipti en að l'áta
reka þar til skútan tekur
niðri? Sandurinn rennur úr
stundaglasdnu, ttaninn er ekki
i'angur til stefnu.
En til hvaða ráða hyg'gst rík
isstjómin grípa? Verður lagt
til grundvallar, að heilbrigt at
viinn'uiíf og blómleg frarn-
leiðslustarfsemi geti þróazt,
sem er vissulega forsenda
bættra liífskjara á hverjum
tima, eðia verður látið sdtja við
ósamræmdar handahófsaðgerð
ir til bráðabirgða ?
Það eru slíkar spuimtaiigar,
og raunar margar fleiri, sem
brenna á vörum aimennings í
dag. Um alit þetta, eða stefnu
mótun framundaon, er forsætis-
ráðherra í „stefnuræðu" sdmni
þögud'l eins og „Sfinxinn, sem
hefir sofið í sex þúsund ár.“
„Stefnan er óbreytt."
„Rétt er að bíða þess, að
myndin skýrist og álit efna
hagssérfræðinga komi fram,“
segir forsætisráðherra.
Þetta er sá erkibiskupsboð-
skapur, sem þjóðin hefír feng-
ið að heyra í kvöld.
Ríkiisstjárnin ráðlausa bíður
eftir nefndinni alvitiru. ÞvíMk
reisn! Þvílíik uppgjöf!
Þegar hæstv. forsætisráðh.
gerði grein fyrir stjómarsiátt-
málanum í upphafi þtavgs í
fyrra, gerði ég grein fyrir af-
stöðu þingfliokks sjál'fsitæðds-
manina til meginatriða hans.
Andstaða okkar byggðist á
grundvailar'atriðum og hug-
sjónum sjáilfs'tæðisstJefnunnar.
Þær hugsjónir hefja til vegs
persónufreisd ein'Staklim/ganma,
athafnaþrá og sjáifsbjargar-
hvöt þeirra, manngildi og
mannhelgi innan frjáisdyndra
marka ríkisskipulagsins með
virðingu fyrir samifél'agsvit-
und og félagslegri samhjálp í
fonmi aiimiannatrygigimga oig
þróun mannúðarmála og jafnri
aðstöðu til persónuþroska á
sviði menntakerfis og menmimig
ar.
Nú gefst edtki kostur þess að
fjalla um okkar stefnu í tak-
mörkuðum ræðuttana, um
„stefnuræðu" forsætdsráðherra,
þar sem þimgsköp skera stakk
inm.
JÁKVÆÐ
ST.JÓRNARANDSTAÐA
Þimgfloitokur sjálfstæðis-
manna mótaði stjómarand
stöðu sína á Alþimgi í fyrra
mjög augljóslega i megínmál-
um.
Hann reis öndverður gegn
gálausri og stefmulausri fjár
málastjóm og benti á nauð-
syn þess að reka rikisbú-
skapinn á þensduitimum með
greiðsluafgangi.
Hann reis öndverður gegn
glæáralegri stefnu í öryggds-
málum þjöðarinnar, sem
stefnir í hættu samstarfi
vestrænna lýðræðisríkja, er
raskað gæti því jafnvægi,
sem eimbeitt samstaða rikja
Atlamtshafsbaindalagsiins hef-
ir áorkað að sikapa.
Hann reis öndverður gegn
vanhugsuðum og ildia umdir-
búnum skattalögum og lagði
fram tdllögur um mótaða
stefmu við nauðsynlega fram
haldsen'durskoðun þeirra.
Hann reis ömdverður gegn
hinni sterku tillhneigin'gu
vinstri stjómarininar tíd sívax-
andi miðsitjómarvalds, hvort
sem hún birtist í mynd Fram-
kvæmdastofnunar ríikisins, —
eða pyramddalöguðu raforku-
kerfi með toppstjóm ríkis-
valds, — eða sdfedlt vaxandi
nefndafargani póliitístora ráða-
mamna, — eða í öðrum mynd-
um aukinna rikisafskipta.
Ekki sdzt einkenndist stjóm
aramdstaðan af þvi að eiga
frumkvæði að jákvæðum mál
efnaflutnimgd, en þingmenn
flokksims flluttu eða stóðu að
flutndngi á um 100 þingmál-
um í einu formi eða öðru.
Svo mium fram haida.
ÚT ÚR VÍTAHRINGNUM
Herra forseti.
Nú ríður á mestu fyrir allan
almennimg og atvinn'usitarfsemi
í landinu að komast úr þeim
pólitíska víta'hring, sem ráð-
leysi og stoaðlieg stjómarsitefinia
hefir stoapað.
Ég spái ekki um aldurtíla
vinsrtri stjómarinnar. En það
hygg ég, að þorra manna sé
ljóst, að mdkil vá sé fyrir dyr-
um, ef framvindan í sitjómmál-
um heldur áfram í nok'kurri
l'íkingu við það, sem verið hef-
ir á fyrs'ta ári vinstri srtjórnar
taiinar.
Eyðijörð óshasf til haaps!
Jörð, eða samliggjandi jarðir, sem hafa verið í «yði um lengri
tíma, óskast til kaups sem fyrst.
Jörðin þarf að hafa aðgang að sjó og helzt litlum lendingarstað.
Byggingar þurfa engar að fylgja.
Tilboð, er greini frá staðsetningu jarðarinnar, hlunmndum og
verði, sendist Morgunbfaðinu, merkt: „Eyðijarðir — 134" fyrir
10. nóvember 1972.
Pér lærió nytt tungumál á 60 tímum!
Linguaphone
lykiltinn að nýjum heimi
ENSKA. ÞÝZKA, FRANSKA. SPAWSKA,
PORTUGALSKA, ITALSKA. OANSKA.
SÆNSKA, NORSKA, FINNSKA.
RUSSNESKA. GRlSKA. JAPANSKA o. ft.
Verð aðeins hr. 4.500
AFBORCUNARSKILMALAR
Tungumálarmmshrid á hljámplötum
eða segulböndumi
Hljódfcerahús Reyhjauíhur
Laugauegi 96 simi: I 36 56