Morgunblaðið - 16.05.1973, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 16. MAl 1973
15
Gísli Örn Lárusson, deildarstjóri:
rekið fyrirtækin á eigin spýt-
ur — ríkið verður að taka
FRUMHLAUP TRYGGINGA
RÁÐHERRAN S
TRYGGINGAMÁLIN hafa
verið í bt ennidepli að undan-
förnu eftir að Magnús Kjart-
ansson bauðst til að spara
þjóðinni 60 mil'ljónir króna
með því að þjóðnýta bíla-
ta-yggingar.
Upphaf þessa máls er, að
hinn 20. febrúar s.l. sóttu
tryggingafélögin um leyfi
till að hækka iðgjöld bifreiða-
tryggmga, þar sem allur til-
kostnaður við þennan þátt í
starfsemi þeirra hafði vaxið
mjög mikið.
Magnús Kjartansson trygg-
ingaráðherra, stjórnvaldið,
sem þessi hækkunarbeiðni
áfcti undir, taldi sig þess um-
kotmimn að virða tryggingafé-
lögin ekiki svars í marga
mánuði. Ljóst er, að með þvi
atferli einu bregzt ráðherrann
þeim skylduim, sem hann hef-
ur að gegna. Háttalag hans
síkapaði geysilega óvisisu um
allar bifreiðatryggingar í
landinu. Er málin voru komin
í hreint óefnii, skipaði Magnús
Kjartansson ríkisfyrirtækinu
Brunabótafélagi fslands að
tryggja bifreiðir áfram um
skeið, þótt forstjóri þess fyr-
irtækis lýsti þvi yfir, að
hækkunarbeiðni trygginga-
félaganna ætti fyllsta rétt á
sér.
Og nú fyrir nokkru opnar
ráðherróinn munninn á ný, og
þá till þess að bífca höfuðið af
sköimminni. Hanm tiilkynmir,
að hann hafi lagt til ínnan
ríkissljórnarin nar, að ríkið
yfirtaki allar bifreiðatrygging
ár í landinu. Iðgjöld skuli þá
inmheimta með sérstökum
grunnskatti og benzíngjaldi.
Ráðherrann fullyrti digur-
barkalega, að yrðd þessá hátt-
ur hafður á, þá mundu spar-
asit 60 milljónir, sem trygg-
ingafélögiin eyddu í inn-
heimtu iðgjalda vegna bif-
reiðatrygginga.
Vissulega ber þessi tlllögu-
fbutningur Magnúsar Kjart-
anssonar vofct um alil verulega
hugmyndaauðgi, en jafn-
framt virðimgarskorti fyrir
gáfnafari samráðherra hans.
Með hugmyndum sínum boð-
ar ráðherrann ekki neina hag-
ræðingu í bílatryggingum,
eims og hanrn vill vera láta.
Hugmyndir ráðherrans hag-
ræða ekki öðru en sannJeik-
anum.
Fyrst er þar tfl að taka, að
í nefndum 60 milljónum, sem
tryggingaráðherra þykist ætla
að spara, er falið margt anm-
að og kostnaðarsamara en
innheimta iðgjalda bifreiða-
trygginga. Ein-n stærsti liður-
inm sem ráðherrann „gleym-
ir“ er tjónauppgjör, þ. e.
tjónamat og afgreiðsla upp-
gjörs, sem eru beinir rekstrar-
liiðir. I>ann lið sparar ráð-
herrann sér ekki með þjóð-
nýtimgu, nema töfraformúl-
unni hanis fylgi það ráð, að
hætt verði að gera upp tjón.
Augljóst er, að innheimta
iðgjaldanna með hækkuðu
verði á benzíni myndi hafa
stórkostleg vandamál í för
með sér. Afleiðingin af slíku
fyrirkoimulag! yrði, að þeir,
sem mest aka og valda tiltölu-
legá fæstum árekstrum, svo
sem leigu- og sendibifreiðar-
stjórar og fl. myndu borga
langhæstu iðgjöldin. Og ann-
ar böggulMmn, sem fylgir
skammrifi ráðherrans er enn
verri og veidur enm frekari
ósanngirni. Með benzím-inm-
heimtukerfi myhdu hverfa að
fullu þau varnaðaráhrif, sem
er af bónuskerfimu, sem svo
er nefnt. Ráðherranm leggur í
raun til, að þeir, sem mest-
um óskunda valda í umferð-
iinni, verði verðlaunaðir á
kostnað þeirra, sem æfcíð gæta
fyllstu varúðar.
Þá má benda á, að bifreiða-
tryggingum er skipt niður í
verðflokka eftir áhættusvæð-
um. Þanmig er Reykjavík
mesta áhættusvæðið, Akur-
eyri minma og fámennisihér-
uð'in eru minnstu áhættu-
svæðin. Samkvaemit þessari
skiptimgu eru iðgjöld greidd.
Ef til vill hugsar ráðherrann
sér að sjá við þessari skipt
ingu með því að hafa benzín-
skattinn minni í Gaulverja-
bæjarhreppi en Selfosshreppi,
svo að ekki sé nú minnzt á
Reykjaviík. Því yrði hann að
gjálfsögðu að fylgja á eftir
með því að setja upp landa-
mæragirðingar milii héraða,
til að koma í veg fyrir, að
menn fari að smygla ódýru
hreppabenzíni til Reykjavíkur
eða Akureyrar. Og jafnvel
þótt hugmyndin kunni að
vera sú, að hafa sérstakan
grunnskatt, sem leggja megi
léttar á viss héruð, þá kostar
sllkt geysilega skriffinnsku og
benzímgjaldið myndi eftir sem
áður skipta byrðunum órétt-
látt niður.
Þá geta menn rétt ímyndað
sér, hve fljótt ríkisfyrir-
tæki, sem ekki þyrfti
að óttast neina samlkeppni,
gerði tjón upp. Þess eru
óteljandi dæmi, að ríkisfyrir-
tæki, sem býr við einokun,
og þykist því eiga alls kostar
vi@ viðsikiptavini sína, er
Gísli Örn Lárusson
ekki að leggja sig fram um
lipra þjónusfcu. Menn eiga
ekki í önnur hús að venda,
og verða því að sætta sig við
slælega og stirðbusalega
framkomu.
„VANDRÆÐABARNIГ
Magnús Kjartansson trygg-
ingaráðherra og málgagn
hans, Þjóðviljinn, stagast á
því, að tryggingafélögin
kvarti yfir þvi, að halli sé á
bifreiðatryggimgunum, en
samit vilji þau ekki láta rí'kið
taka við þeim. Þetta eru
dæmigerðar hártoganir af
héndi sósáalíslks ráðherra,
sem vill eklkert fremur en
kollsteypu alls heilbrigðs at-
vinmurekstrar. Hið sósíalíska
yfirvaid gætir þess með
valdaaðstöðu sinni, að einka-
reksturinn verði ófram-
kvæmanlegur, og segir siðan:
„Þama sjáiði, þeir geta ekki
við.“
Það er ósköp auðvelt að
hækka allan rekstrarkostnað
við bifreiðartryggingar, svo
sem bíiavið'gerðir og þess
háttar um allit að 50% og ætla
svo tryggingafyrirtækjunum
að búa við sömu iðgjöld og
áður. Auðviitað getur óvin-
veitt rikisstjórn komið öll-
um einkaatviinnurekstri í
kalda kol hafi hún virkilegan
hug á því. Ekkert er auðveld-
ara en að hækka allar launa-
greiðslur og annan tilkosfcnað
stór'kostlega, en neita jafn-
framfc atvinnufyrirtækjunum
um nokikra hækkun á telkju-
liðum þeirra. Fyrirtækin
verða þá að sjálfsögðu að
hætta rekstri og rikið tekur
við. Það þarf ekki að óttast
tapreksfcur. Ríkið á varasjóð,
sem það gengur hiklaust og
miskunnarlaust á. Sá vara-
sjóður er vasi skattborgarans.
FRAMFERÐI RÁÐHERRANS
ÖM framkoma Magnúsar
Kjartanssonar i þessu mádd
heifur yerið hin ósvifnasta.
Hann sibeM'r fram tiilögum og
fuillyrðinigum, sem ekkert eiiga
skylt við rauniveruleikainn.
Hann skrökvar því hreiníega
að alþjóð, að tryggingafélög-
in eyði 60 milljónum í inn-
heimtu iðgjalda fyrir b'freiða
trygginigar. Hann svarar ekki
bréfum tryggingafélaganna.
Hann lætur alla bifreiðaeig-
endur landsins vera í óvissu
um tryggingar sínar og ið-
gjöld þe rra í marga mánuði.
Með fullyrðinigum sínum
uim óhófieigan innheimtuikostn
að reynir hann að veikja
traust tryggingaitaikanna á
t ryggin ga f él ögun um. Þó ölil
þeissi aðför sé forkastandeig,
þá er ef til vill sárgrætilegast,
að ráðherra trygigimgamála
skuli opinbera 1 fjölmiðium
yfirgripsmikla vanþekkingu
á þeim málaflokki, sem undir
hann heyrir.
Að gefa með annarri hend-
inni og taka aftur með hinni
Þegar núverandi rikisstjórn
var að komast til valda og fyrst
eftir að hún tók við völdum var
eitfc af hennar aðal stefiiumálum
að bæta hag aldraðra og ör-
yrkja. Hér eftir skyldi þessu
fólki ekki vera skipað til sætis
á hinum óæðri bekk, nú skyldi
því vera ætlaður sess við há-
borðið og ekki stöð á þvi, að
fram væri bornar dýrar veizlu
krásir. En Adam var ekkd lengi
í Paradis. Gamla fólkið átti það
12 út-
skrifuðust
úr Iðnskóla
Sauðárkróks
IÐNSKÓLANUM á Sauðárkróki
var slitið 6. apríl s.l. Skólaárið
1972-3 stóð yfir frá byrjun októ-
ber 1972, og sat 1. og 2. bekkur
fyrir áraniót i skólanum, en 3.
og 4. bekkur eftir áramót. 59
reglnlegir nemendur voru í skól-
ajium og þess utan þrir, sem
eitthvað komu við sögu. I vor
lukii 12 brottfararprófi frá skói-
anum.
Kemnarar í skólanum voru auk
skólastjóra 10. I fréttatilkynn-
ingu, sem blaðinu hefur borizt
kemur fram, að húsnæðismál
skölans eru í ólestri, og vonir
Standa til að úr þeim verði bíett
S þessu áxi. -
til að taka upp á þeim bölvuð-
um óvana að verða veikt og
þurfa á spítalavist að
halda. Hvert í helViti, þetta höfð
um við ekki hugsað út í. Því
getur þetta gamla dót ekki drep
izt heima, þessu verður að
breyta. Og lögunum var breytt,
vcvizluréttirnir hurfu af háborð-
inu. Hér eftir mátti gamalt fólk
vera á spítala í 120 daga á tveim
ur árum. Þyrfti það spitalavist
ar við lengur, skyldu ollilaun-
i.i af því tekin. Já, það er smátt
sem hundstungan finnur ekki
segir gamalt máltæki. Lamb fá-
tæka mannsins, eyrir ekkjunnar,
ekkert er svo smátt að það skuli
ekki t'int upp i hina botnlausu
hít þessarar stjórnar. Eftir-
vinnuþreytt starfsfólk Trygginga
stofnunar ríkisiins hefur tjáð
mér að þessi lög séu svo teygj-
anleg að túlka megi þau á fleiri
en einn veg. Sé þetta rétt, ligg-
ur það i augum uppi, að í hverju
vafatilviki eru þau túlkuð við-
komandi einstaklingum í óhag.
Nú skulum við taka raunhæft
dæmi: Hjón sem bæði njóta elli-
launa, fá á mánuði um 22 þús-
end krónur, með fullri tekju-
tryggingu. Nú veikisit arn
að hjónanna og þarf á
langvinnri og endurtekínni
sjúkrahússvist að halda. Nú
mætti ef til vill ætla að útgjöld
heimilisins lækkuðu við þetta að
verulegu leyti, svo er þó ekki
ef betur er að gáð. Jafnt fyrir
þessu þarf að borga rafmagn,
hita, sima og afnotagjald af sjön
varpi og útvarpi, ef það telst þá
ekki óþarfa munaðar fyrir gam-
alt fólk, að hafa slík tæki. 1 mörg
um tilvikum þarf einnig að
greiða húsaleigu. Þegar tekjurn
ar minnka um helmitng, hvemig
á þá að standa undir öllum þess
um kostnaði? Frú Geirþrúður
Hildur Bemhöft flutti á siðasta
alþingi frumvarp, sem miðaði í
þá átt að bæta örfítið aðstöðu
þessa fólks. Ekki er mér kunn-
ugt um, að tillögur hennar, sem
vora þó mjög hógværar, hafi
hlotið neinn hljómgrunn hjá
stjómarliðinu. Þanndg eru þá
viðhorf hinna ráðandd stjómar-
herra til gamla fólksins í land-
inu, fólksins sem hefur lagt
grundvölldnn að þeirri velmegun
sem þjóðin nú býr við, fólksins
sem hefur alla sína ævi „iðjað
EGGJATÍNSLA
í Vogslandi, Hraunhreppi, Mýrasýslu, er stranglega
bönhuð.
Málarafélag Reykjavíkur.
fyrir eftirbát", fólksins sem hef-
ur neitað sér um flest lífsgæði,
til þess að geta lagt svolítið gull
i lófa framtíðarinnar. Á meðan
ráðherra tryggingamála, skrif-
sfcofukomminn Magnús Kjartans
son baðar sig — vonandi um
skamman tíma — í ljóma valds-
ins, þá gleymist þetta fólk. Já,
þéið er ekki manngæzkunni fyr
ir að fara á bænum þeim. Get-
ur það verið að Stóru-Akrar
í Skagafirði hafi ekki verið eini
bærinn á landinu „þar sem ill-
giirnin hrúgar hnökrum, hverja
burt nemur sómataug". Það
skyldi þó aldrei vera að slíkir
bæir fyrirfinnist enin í dag eða
hvað?
Pétur Björnsson,
Ránargötu 7.
Ms. Hekla
fer frá Reykjavik þriðjudaginn
22. þ. m. austur um land í
hrnngferð.
Vörumóttaka miðvikudag,
fimmfcudag og föstudag tii Aust
fjarðarhafna, Þórshafnar, Rauf-
arhafnar, Húsavíkur, Akureyrar,
Ólafsfjarðar og Siglufjarðar.
Til sölu
Volvo 144 De Luxe árgerð ’72.
Volvo 144 De Luxe árgerð ’71.
Volvo 142 Evrópa árgerð ’70.
Volvo 14-5 árgerð ’70.
Volvo Amazon árgerð ’68.
Volvo Amazon árgerð '65.
Volvo Aniazon árgerð ’64.
Volvo 544 árgerð ’62.
Volvo Duett árgerð ’59.