Morgunblaðið - 31.05.1973, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 31. MAÍ 1973
Vafalauisit má segja þetta um
ffleiri bandaríska stjórnmála
merwi; þeir eru roargir orðnir
aHgamlLr í hettunni og eiga þó
sýnilega langt eftir enn. En
vart verður sá fundinn, sem
kjósendur hafa fylgt eftir í sig
urhæðir og lægðir vonbrigða í
sama mæli og Nixon. Ferill
hans sem stjórnmálamanns hef-
ur verið litríkur bæði innan
lands og uitan og oft æði um-
deiidur. Hann einkennist líka
af övenjulegum andstæðum.
Dæmi þeirra eru þau þáttaskil
anniars vegar, sem hann á síð-
asta ári markaði í mil'lirikja-
samskiptuim með þvl að viður-
kenna þá staðreynd, að Alþýðu
lýðveldiniu Kina yrði ekki leng
ur haldið utan samtaka hinna
Saimeinuðu þjóða eða frá um-
ræðum á alþjóðavettvangi —-
og hins vegar sá þáttur er
hann átti sjálfur í því að slíta
samband Bandaríkjanna og
Kína á sinum tíma og stuðla
að einangrun Kinverja. Sömu-
leiðis fær rannsókn nefnd-
ar öldungadeildar þingsins
bandaríska á Watergate
máiinu, meintum fjármála-
brotum og kosningabrellum
Republikanaflokksins sl. ár
aukinn þunga, þegar minnzt er
þess þáttar, sem Nixon sjálfur
átti á sínum tima í störfum
syipaðrar þingnefndar, þegar
mál Algers Hiss og fleiri vinstri
sinna voru á döfinni.
Nixon heíur löngum haft á
sér orð fyrir að vera tækifær-
issinni —i sumir segja raunar,
að það sé aðalsmerki hins
snjalla stjórmmálamanns — en
hann hefur Mka átt það til að
fylgja hugmyndum sínum og
áhugaeínum eftir með ofur-
kappi, langt umfram það, sem
heppilegast þótti fyrir pólitíska
stundarhagsmuni hans.
Nixon þykir innhverfur mað-
ur að mörgu leyti, en honurn
hefur þó veitzt auðvelt að kom
ast í samband við kjósendur.
Enginn frýr honum vits, hann
er sagður rökfastur og glögg-
ur á kjarna hvers máls. Vinnu-
samur hefur hann alltaf verið
með afbrigðum og gæddur sterk
um sjálflsaga, þó sföku sinnum
hafi meyr manmeskjan fellt
grímu hins kalda stjómmála-
mannis, einkum þegar hon-
um hefur þótt sér misboðið eða
hann beðið ósigur, sem erfitt
var að kyngja.
Meðal andans manna hefur
hann aldrei verið hátt skrifað-
ur — sérstaklega ekki þeirra,
Nixon forsefi, og ráðgjafi hans í utanr'kismáhun, Henry Kissing-
er, ræðast við.
sem aðhyllast hugsjónir og al-
menmar kennisetningar. Þeim
mun öflugri stuðning hef-
ur hann átt meðal hinna jarð-
bu-ndnu og praktísku, sem telja
mestu Skipta að ráðast á va-nda
málin, brjóta þau til mergjar
og teysa þa-u eftir leiðum, sem
færar eru hverju sinni.
Að hætti stjómrnálamanna
hefur hann sótzt hart eftir
völdum og tíðum hefur þvi ver
ið fram haldið, að hann gyidi
þau of háu verði. Vinnubrögð
hanis og stuðningsimanna h-ans
hafa stundum þótt markast af
þeirri hugmynd, að tilgangur-
inn helgaði meðaiið. — Stað-
hæfing, sem fengið hefur góð-
. an byr í Watergatemáli-nu.
Margt hefur verið skrifað og
skrafað að undanförnu um fer-
il Nixoms á forsetastóli og skal
það ekki endurtekið hér, held-
ur tei-tazt við að stikla á stóru
í lífs- og starfsferli hans fram
til þesis ttma, er hann settist í
forsetastöl í Hvíta húsinu.
Dagdraumar og
dagblaðalestur
Richard Milhaus Nixon var
næstelztur fimm sona foreldra
sinna, Hönnu Milhaus og Fran-
ciis Nixon. Hann fæddist
9. ja-núar 1913 í liitlu bænda-
þorpi, Yorba Linda, tæplega
50 kim frá Los Angeles.
Foreldrar Nixons voru kvek
arar af írsku og velsku bergi.
1 móðurætt hans átti sá siður
rót að rekja til fyrsta ættföð-
urins með nafninu Milhaus,
sem komið hafði til Pennsyl-
vaniu frá Kildare greifadæm-
iinu á Irlandi, árið 1729 en
velsfet blóð móðurættarinin-
ar hafði borizt til Delaware ár
ið 1690.
Faðir Nixons var af stran-g-
trúaðri og bibli-uskólaðri meþó-
distaætt, ein-nig frá írlandi.
Hann tók upp trúar-siði konu
sinnar, þegar þa-u giftust, og
hefur Nixon haldið þeim, þó
mörgu-m hafi þótt þeir samræm-
ast heldur illa hörku hans í
stjórnmálum.
Nixon er ekki friðarsiwni I
sama skilnin-gi og margir kvek-
arar, sem afneita hvers kyns
ofbeldi og neita að beita
vopnum. Hann vill berjast fyrir
friði en telur það einun-g'is fært
út f-rá sterferi valdaaðstöðu.
Á hernskuárum Nixons voru
diagblöðin og Santa Fe jám-
braiutin ]'"1ztu ten-giliðir þorps
búa við umheir-iinn og segir sag
a-n, að ha-nn hafi verið f-arinn
að lesa da-ghlöði-n reglule-ga,
þegar :afnaldra-r kans lágu
ennþá ' r-um-’n,''öðum og meira
hafi ' " m - e ið fvrir það gef-
fam r* "ggja ’agdraumum en
stunda ’w þó ekki teld
ist 'Kipn neitt óeðlilega hlé-
drægvt- t Jeifejutn. Han-rt
dreymdi r emma um að gerast
járnbi'autarstr' -r'I en varð smám
saman ijóst af lestri blaða, að
lögfrr T-n-gar '-o-u býsna hátt
sfcrifftðir í fei-minum og virt-
uwt e:i»a 'iv,‘ n'í ’-eim málum,
sem • ■-•■! "ar 'nnandi um að
lesa.
Þegar Nixon var níu ára,
flut'tiit fjöl' Imldan til bæjar-
ins Whittier, þar sem faðir
hans setti upp ' ensínstöð. Strax
I barnasfeóla var Nixon bók-
bneigðari en bræðu-r ha-ns og
félagar og han-n tók nemrna
þátt i hvers konar félagslífi i
skóla, var tíðum i framboði til
hiinma ýmsu skólaembætta og
tapaði aðeins einu sinni, í kasm
ingu uim forseta skólafé-
lags gagnfræðaskólans i
Whitti-er.
Vinir Nixons f-rá Skóteárum
haifa sagt, að það hafi fljótt ver
ið áberandi h-ve glöggskyggn
Svo sem kunnugt er hefur Richard M. Nixon markað þáttaskil i
utanríkisstefnu Bandarikjanna á undanförnum árum, fyrst og
fremst með afstöðu sinni og heimsókn til Alþýðulýðveldisins
Kina en einnig á mörgum öðrum sviðum. Utanríkismál hafa
jafnan verið hans sterkasta hlið enda hefur hann fjallað um
marga þætti þeirra allt frá upphafi ferils síns í bandaríska þing-
inu. Sem varaforseti ferðaðist hann víða, lieimsótti tugi landa
víðsvegar um heiin — og sem forseti hefur liann sótt heim
fjölda rikja. Meðfylgjandi mynd var tekin veturinn 1969, þegar
hann ræddi við Pál páfa VT. í Páfagarði i Rómaborg.
hanm var á aðstæður og tæki-
færi og snjall að færa sér þaiu
í nyt. Tí-maiskyn ha-ns hafi og
verið með afbrigðum gott, hann
hafi fundið á sér öðrum betur,
hvenær heppitegast væri að
gera hlutina. Ávallt hafi hann
gert hnitmiðaðar áætlanir og
fylgt þeim — aldrei slysazt tíl
eins eða neins eða grip-
ið til vanhugsaðra aðgerða.
Hann lærði snemma að beita
sjálfan sig aga og vinna vel og
var enn á unglin-gsaldri, þegar
16 klst. vinnudiagur var hon-
um ekkert tiltökumál. Sautján
ára fór hann í Whittier mennta
skólann, lítinn kvekaraskóla,
sem gerði mjög strangar kröf-
ur til nemenda sinna og jafn-
an va-nn hann með náminu.
Han-n varð frá upphafi virk-
ur þátttakandi í félagslíf-
inu að venju og tók tiðum þátt
í mælskukeppni á vegum skól-
ans með glæsilegum árangri.
Frá Whittier útskrifaðist hann
árið 1934, með þeim ummælum
skólarektors í meðmælabréfi,
að hann væri þeirrar trúar, að
Nixon ætti efttr að verða meiri
háttar forystumaður í banda-
riisku llífi „ef ekki mikill leið-
togi".
Laga-nám stundaði Nixon
með fullum námsstyrk við Duke
hásköl-a og lauk þvl 1937. Litlu
munaði þá, að hann gerðist
starfsmaður alríki-slö-greg 1 u rrn-
ar, FBI; takmarkaður fjárhag-
ur hennar réð úrsMtum um að
afgreiðsla á umsókin hanis dróst
á langinn -— og hóf hann þá
störf hjá elzta lögfræðifyrir-
tæki heimaborgar sinnar.
Þar öðlaðist hann ma-rgháttaða
reynslu, sem átti eftí-r að korna
honum vel i stjórnmálum síðar.
Kvonbænir og fyrsta
kosningabaráttan
Um þessar mundir kynnti-st
Nixon Thelmu Pat Ryan, sem
Forsetinn um borð i flugvél
sinni á einni af ótal embættis-
ferðum.
var kennari í Whittier. Faðir
hennar h-afði verið námustarfs-
maður í Ely í Nevada en flu-tzt
til Kaliforniu þar sem hann
keypti litinn búga-rð í Artesia,
um 30 km frá Los An'geles. —
Þar tók Pat við húshaldi tólf
ára gömul, þegar móðir hennar
lézt. Föður sinn mi-ssti hún árið,
sem hún liauk gagnfræðaprófi.
Thelma Pat vann nú fyrst í
banka í heimabæ sínum en hélt
þá til New York, þar sem hún
starfaði á sjúkrahúsi í eitt ár.
Þá sneri hún aftur heim og hóf
kennaranám við háskólamn
í Suður-Kaliforníu. Fjár aflaði
hún með ýmsum störfum,
fór meðal an-na-rs stundum með
stadista- og smáhlutverk i kvik
myndum, sem gáfu drjúgar tekj
ur. Hún brautskráðist úr há-
skóla siama ár og Nixon lauk
lagaprófi.
Þau kynntust í Mtlu áhuga-
manna-lei'khúsi og 1-eit Nixon eft
ir það ekki á aðrar stúlkur.
Pat vildi hins vega-r baða
VK-ngjumum ofurl'ítið lengu-r og
BANDARÍSKUR blaðamaður, sem hafði rétt náð kosn-
ingaaldri, þegar Richard Nixon var fyrst í framboði til
embættis varaforseta, skrifaði í grein um hann fyrir
nokkrum árum. „Frá því við jafnaldrar mínir greiddum
fyrst atkvæði í kosningum árið 1952, höfum við með
reglulegu millibili verið annaðhvort að styðja Richard
Nixon eða vinna gegn honum. Sálfræðileg áhrif þess-
arar staðreyndar eru einkar athyglisverð — helmingur
okkar hefur öll fullorðinsárin ýmist verið að upplifa
sigurfögnuð eða sár vonbrigði og hinn helmingurinn
lifað í sífelldum ugg um að hann kæmist að. Það, sem
skilur okkar kynslóð frá þeim, sem undan okkur komu
og á eftir, er að við erum of ung til þess að muna þá
tíma, þegar Richard Nixon var ekki á stjórnmálasviðinu
og of gömul til þess að geta gert okkur vonir um það
með nokkurri sanngirni að sjá hann hverfa þaðan.“