Morgunblaðið - 31.05.1973, Blaðsíða 13

MORGU'N'BLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 31. MAf 1973
13
Valery Giscard d'Estaing.
pundið og dollarann. Eftir að
de Gaulle spairkaði honum 1966
notaði Giscard sinn eigin
li'tLa stjórnmálaflokk til að
taka upp stefnuna „Já, en. .
sem Pompidou lýsti einu sinni
svo, að Giseard d'Estaing hefði
„tekið sér sœti á milíli tveggja
stóia og vonandi dytbi hann
á rassinn niður á milli". En Gis-
card kom niður á fæturna og
gerðist meh'a að segja fjár-
málaráðherra í fyrstu stjórn
Pompidous forseta. Þar tók
hann af meiri gætni til við að
endurvekja efnahagslegt og
fjármálalegt jafnvægi í Frakk-
landi með minnii hömlum
á gjaldeyrisviðskiptum, jafnari
efnahagsþróun og meiri gæbni í
fjárhagsáætlunum.
Á alþjóðavettvangi var hann
ákafur stuðningsmaður aðildar
Bretlands að Efnahagsbanda-
laginu og samvinnu Evrópu-
ríkja um gullforðann, gengi
gjaldmiðilsins og lán Alþjóða-
g j aldeyriss j óðsins.
1 siðustu viku lét Valery Gis
card d'Estaing af formennsku í
Independent flokknum. Marg-
ir túlka það þannig að hann
sé að búa sig undir að geba
orðið frambjóðandi til forseta-
embættisins síðar meir. Em
hann er nú talinn einn af þrem
ur stjórnmálamönnum Frakk-
lands, sem líklegir eru til að
geta komizt í siíka aðstöðu.
Pompidou forseti er talinn hafa
á honum mikið álit, og er það
skoðun forsetans að sMkir
menn eigi ekki að vera bundm-
ir flokksstarfi stjómmálaflokk
anna.
Þegar Valéry Giscard d’Esta-
iing varð í fyrsta skipti fjár-
málaráðherra Frakka á árinu
1962, þá 35 ára gamall, var
hann yngsti franski fjármála-
ráðherrann síðan hinn frægi
Raymond Pinoarré 1894 gegndi
ermbættimu.
Hann er kominn af þekktri
og auðugri embættismannaætt,
sonur fjármálamamnsims
franska Edmonds Giscard
d'Estaing. Hann átti að baki
glæsilegan námsferil I stjórm-
vísindum og verkfræði og
starfsferil í fjármálaráðuneyt-
inu frá 1952, þar sem hamn m.a.
bar mesta ábyrgð á sammingu
og framkvæmd fjárliagamna eft-
ir að hann varð aðstoðarráðu-
neytisstjóri 1959. 1962 tók
hamn við fjármálaráðherraemb
ættimu af Wilfrid Baumgartmer,
er skipt var um 5 ráðherra í
stjóm Debrés.
Valery Giscard d’Estaimg tók
snemma að hafa afskipti af
stjórnmálum og var kosimn á
þing 1956 fyrir Independemt-
fflokkinn. Þegar hann varð fjár
málaráðherra varð harnn sam-
kvæmt stjórnarskránni að
vikja og láta varamanni sínum
eftir þingsætið.
Giscard var áfram fjármála-
ráðherra í stjórn Georges Pompi
dous, sem mynduð var seirnt á
árimu 1962 og var þar til 1966.
Og þegar Pompidou varð for-
seti og ný stjórn var mynöuð í
júni 1969, tók hanm aftur sæti
fjármálaráðherra i stjórn Cha-
bams Deimas, em hafði í milli-
tíðinni verið borgarstjóri í bæn-
um Chamalieres og þingmaður.
Þegar forsetaskiptim urðu í
Frakklandi 1969, er George
Pompidou náði kosningu, hafði
hann í sinni hörðu kosningabar
áttu lagt áherzlu á það, að
næði hann kjöri, þá mundi
hanm halda stefnu de Gaulles
og fullum tengslum við fyrri
málefni, en jafnframt koma á
sumum þeim breytingum sem
kjósendur sýnilega ætluðust tii
með þvi ’ að snúa baki við de
Gaulle og kjósa hann í stað-
inn. Fyrsta verkefni hims ný-
kjörna forseta var þvi að koma
saman stjórn í samræmi við
þetta. Hann hafði haldið þvi
fram, að undir sinni stjórm yrði
rúm fyrir bæði gaulMsta- og
ekki-gaullisrta. Og þar sem
hamn var ákveðimm i að gefa
stjórninni frjálsiegra yfirbragð
en á timum de Gaulles, þá varð
ekki hjá þvi komizt að særa
ýmsa í hópi stuðningsmanma de
Gáulles. Ekki tókst raúnar að
tilkynna um nýju stjómdna
fyrr en 48 klukkustumdum eft
ir að Pompidou var settur inn
i embættið. Mikilvægustu emb-
ættin höfðu farið til manna,
sem voru þekktir að því að
vilja sem mest tengsl Frakka
og annarra Vestur-Evrópu-
rikja á stjómmálalegu og efna-
hagsiegu sviði, og var þar
fremstur í flokki fjármálaráð-
herrann Valery Giscard
d’Estaing. Hann var óumdeilan-
lega mun Evrópusinnaðri en
fyrirrennari hans.
Giseard var þó ekki valinn
fyrr en að frágengnum Antoine
Pinay, persónugervinigi stöðug-
leikans í frönskum efnahags-
málum, sem baðst undan starf-
inu. Eftir það þótti hann sjálf-
sagður, þótt hamn væri andstæð
ingur hinna tryggustu gaull-
ista, sem uppnefndu hann „Gis
cariot" eftir að hann beitti sér
tdl andstöðu við de Gaulle í úr-
slitaatkvæðagreið'sLunmi í apríi.
Giscard, sem er glæsilegur,
fluggáfaður og auðugur maður
og dregur ekki dul á metnað
sinn, þykir mimna talsvert á
Kennedýana í bandarískum
stjórnmálum. Birtar hafa ver-
ið af honum myndir á skíðum á
Grand-Motte jöklinum og við
villisvímaveiðar í Sovétrikjun-
um. Og hann leikur póló i Póló
klúbbnum i Paris. En helzta
dægrastytting hans er þó að
leika á harmoniku.
Þau fjögur ár, sem Giscard
d’Estaing var fjármálaráðherra
á döigum de Gaulles, lagði
hann miklar hömdur á verð-
hækkanir, sem var af mörgum
keramt um óróann á efnahags-
sviðinu árin á eftir, en veitti
de Gaulle aftur á móti tæki-
færi til að ráðast á sterlimgs-
Franska stjórnin ásamt Pomp Idou iorseta. Myndin var tekin eftir ráðherraskiptin fyrir fá-
um mánuðum.
Verður Giscard d’Estaing
forsetaefni Frakka?
George Shultz, f jármálaráðherra:
Ráðgjafi fjögurra for-
seta Bandaríkjanna
GEORGE Pratt Sliultz, fjár-
málaráðherra Bandaríkjanna
tók fyrst við ráðherraembætti
í desember 1968 og þá var hann
skipaður verkalýðsmálaráð-
herra. Þeirri tiiskipun var al-
mennt fagnað bæði af atvinnu-
rekendum og verkalýðsforingj-
um. Þótt Shultz, sem hafði ver
ið rektor verzlunarháskólans í
Chicago frá 1962, væri lítt
þekktur meðal almennings,
hafði hann lengi verið í miklu
áiiti hjá verkalýðsfélögunum,
hjá atvinnurekendnm, hjá rík-
isstjóminni og meðal mennta-
manna almennt.
Sem dæmi um það má nefna
að hann hafði verið ráðgjafi
í efnahiagsimá'lum hjá Eisen-
hower, Kennedy og Johinson og
kennari við Masisachusetts
Institu'te of Teohnology áður en
hiann tók við stöðu rektors í
CJhioago og síðan ráðherraemb
ættinu í sitjóm Nixons.
Shul'tz gegndi stöðu verka-
lýðsmáilaráðherra af mitóum
dugnaði og hæfni en jafnframt
var ieitað tii haims oftar og oft-
ar í saimbandi við efnahags- og
fjármál ríkisins og í maí 1972
var hann skipaður fjármálaráð
herra Bandaríkjanna.
Shultz fæddist í New York,
13. desember 1920, einkasonur
hjónanna Birl E. og Margaret
Pratt Shultz. Faðir hams sem
'hafði hásikólapróf í söigu var
starfsm'aninaistjóri hjá Americ-
an Intemational Corporation,
þegar hann fasddist en tveim
árum seinna stofnaði hann
„The New York Stock Ex-
change Inistituite", þjálfunar-
skóla fyrir fólk sem starfaði
á verðbréfamarkaðiinum.
George Shultz fékk sína
fyrstu nasasjóin af viðskiptum
þegar hann var tólf ára gam-
all, en þá var kreppan hvað
verst í Bandaríkjunum. Hann
hóf að gefa út fjölritað dag-
blað og fékk sína fyTStu lexíu
i ef n ahagsmál um þegar ná-
granni nökkur neitaði að kaupa
blaðið fyrir fimm sent, á þeirri
forseindu að hainn gæti fenigið
Saturday Evening Posit fyriir
sama verð. Fyrirtæki Shultz
fór snarlega á hausinn.
Fjöiiskyldain gat þó hlíft hon
um við fleiri siífcum skipbrot-
um og sendi harnn í einkaskóla
í Connecticut. Þegar hanin lauk
pröfi þaðam 1938 innri'taðist
hann i Princeton háskóla og
þaðan tauk hann prófi í hag-
fræði. Þar fékk hiamm fyrst á-
huga á efnahagsmálum.
Þegar hann útstorifaðist,
1942 (cum laude), var heims-
styrjölldin hafiin og Shultz
gekk i landgönguliðið og barð-
ist á Kyrrahafsvígstöðvunum.
1945 þegar haran losnaði úr her
þjónustu inraritaðist haran í
Massachusetts Insíitute of
George Shuite
Technology, til framhalds-
náms og var þá jafnframt að-
stoðarkeraraari í hagfræði.
Meðan hann kenndi þar og
stundaði nám sitt fékk hann
mikiran áhu-ga á verkalýðs- og
atvirmumálum og doktorsrit-
gerð hans fjallaði um launa-,
atvinnu- og efinahiagsmál skó-
iðraaðarins í Broofcon, Massa-
chussetts.
Með þeirri ritgerð byrjaði
stjarna hans að rísa. Ritgerð-
in var birt í „Armals of tihie
American Academy of PoLit-
ical and Soeial Science" og var
þar borið mikið lof á hana. 9íð
an hafa honum verið faldiar
margar ábyrgðarstöður og hann
heíur átt sæti í og verið for-
maður fjölmargra nefnda sem
hafa fjállað um efnahags- og
atvLnimumál, annaðhvort á veg-
um ríkisstjóma eða stofnana.
Hann hefur nokkrum sinnum
þurft að taka sér frí frá stöirf-
um til að vera sérlegur ráð-
gjafi forseta og var kailaður
af bæði Eisenhower, Keranedy
og Johnson í því skyni. Hairun
stundaði einnig keransiiu í hag-
fræði og átti sæti í ýmsum sér
fræðinefndum sem Nixon skip-
aði, áður en honum var svo
boðin ráðherrastaða.