Morgunblaðið - 16.09.1973, Qupperneq 23

• MORGUNBLAÐIÐ — SUNNUDAGUR 16. SERTEMBER 1973
23
Guðrún Johnson — Minning
Fsedd 27. mai 1902
Dáin 11. sej»temb«r 1973
^EGAR hrimgt var til mín á
briðjudagsmorguninn sl. og mér
Wkynnt lát vinkonu minnar Guð
rúnar Johnson setti mig hljóða.
. Þögninni streymdu að ótal minn
Jtigar liðinna ára. Vorið 1918 3tóð
ulandi fyrir hugskotssjónum mín
um. Þetta yndislega vor, sem við
Norðlendingar þráðum eftir lang
og strangan ísavetur, þungu
fargí var [gtt af. Vorboðamir
Voru á hverju strái og vöktu til
ifs nýjar vonir. Ilmur var úr
íörðu 0g söngur í lofti. Fólkið i
hta bænum mímum, Akureyri,
Var komið á stjá, og við ungling
aitiir fögnuðum vorkomunni og
ulökkuðum til sumarsins. Pabbi
°g mamma voru nýfarim til Rvik
Ur og við Eíla, þessi dæmalausa
uiannesja, sem alltaf stóð vörð
um heimilið og hélt þeirri vöku í
^eira en 60 ár, áttum að sjá
ueimilinu borgið næstu vikur
að taka á móti gestum, sem
ar að garði. Aílt var á huldn
Urn gestakomuna, eitt var þó
Vlst, að vom bráðar var von á
Ungri heimasætu frá Geitaskarði
1 Laugadal. Móðir mín lagði á-
erzlu a. að henni yrði vel tekið,
nún var Húnvetningur, við þá
Var aldrei ofigert, að mati
mörnimu.
hlakkaði til að sjá þessa
ungu stúlku, hafði heyrt mikið
talað um eldri systur hennar Sig
r*®i, sem var falleg kona og vel
at Guði gerð. Hún var gifit Þor-
oirni Björnssyni frasnda mínum
rá Veðramóti, bjuggu þau hjón
a Heiði í Gönguskörðum. Ísleií
oróður hennar þekkti ég líka,
uann var í Akureyrarskóla, mynd
ar piltur og vel gefiinn. Og nú var
VQ|n á Nunnu á Skarði, eins og
hún var þá kölluð. Ekki liðu
Uaargir dagar þar til hófadynur
yeyrðist á hlaðinu og riðið var
1,ln í skólaportið.
Un.g stúl’ka sveiflaði sér úr söðl
'Uum. Þar var Nunna komiin,
afði kom ð með póstinum að
Vestan. Ég flýtti mér út ti’l að
aha á móti henmi og gott þótti
henni að koma í hlýjuna i eldhús
hjá Ellu, þvi ekki var þurr
Práður á henni eftir alla rigning
yna á heiðinni og niður Öxnadal
ln‘n- En nú var komið á leiðar-
enha, og ég man hvað hún hló og
fkemmti okkur, meðan hún
klæddi sig úr vosklæðunum og
sagði okkur ferðasöguna frá Kot
Urn til Akureyrar. Erfið ferð var
a® baki, en skemmtilegt ferða-
rag þegar litið var um öxl og kom
1 skjólið hennar Eflu. —
Um kvöldið var seint háttað í
Uuldukoti, um margt var skraf
ar, öllum þótti húm fal'teg og
skemmtiiegur félagd, hún var
sömgelsk og hafði fallega rödd. —
Um haustið skildu leiðir, Nurnna
fór aftur heim að Skarði og mér
þótti dauflegt í Huldukoti eftir
að hún var farin. Næsta ár var
hún heima, en öðru hvoru leitaði
hún til Jómasar Kristjánssonar
lækmis á Sauðárkróki, ráðlagði
hann að lokum að hún færi utan
til frekari rannsóknar, og varð
það að ráði.
Kom hún heim til Akureyrar
haustið 1919 og tók far með skip'i
þaðan til Kaupmannahafnar.
Varð hún samferða föður rnin-
um, sem eimnig átti leið þamigað
sér til heilsubótar. Seinnipart
vetrar hitti ég Nunnu í Höfn og
við vorum oft saman. Auk þess
sem hún gekk til læknis var hún
í tímakennslu og reyndi að afia
sér þeirrar menntunar er föng
voru á.
Þennan vetur málaði Jón Stef
ánsson listmálari mynd af hemni á
peysufötum. Var myndin á sýn-
ingum Jóns, þótti hún fal'leg og
vel gerð. Bngum er sá hana
duldust töfrar ungu, íslenzku
stúlkunnar. Ég varð eftir í Höfn
hann trúnaðarmaður samibamds
heildverzlana í Reykjavík i Amer
íku, fluttust þá hjónim með fjöl-
skyldu sína vestur um haf og
settust að í New York. Starfaði
Ólafur þar af miklum dugnaði og
þjóðhoilustu öll striðsárin. Þótt
flutt væri til Vesturheims var
heimil’ið það sama. Öllum lönd-
um var vei tekið, sem þangað
komu, veitt var af fágætri rausn
og reynt var að greiða götu
þeirra, er voru í vanda staddir.
Einkum var þó viðbrugðið jóla-
gleði þeirra hjóna í stórborgimmi.
Á jólunum stóð opið hús fyrir þá
Islendinga sem i borginni voru
og náðist til. Sumir áttu fáa úr-
kosti svo hægt væri að halda heil
ög jól, en á heimili Nunnu og Ól-
kfs komust allir í jólaskap. 1
öllu voru hjónin samhent og sam
huga, það sem öðru var kært var
hinu ljúft.
Nunrna var mikill persómuleiki.
Þeir sem þekktu hana lítið, létu
sér detta í hug að litil alvara
byggi með henni, en það var
mesti misskilningur. En hún
kunni öðrum betur að gleðjast,
en einnig að dylja duíin méim
Hún var oft djúpt snortin af
að
efti
tt’ki
bl
og okkur varnað svefns fram
ir allri nóttu. Það var emgu
ara en við hefðum þekkzt frá
U1autu barnsbeini, svo vel fór
a með okkur. Síðan höfum við
v°rið góðar vinkonur og aldrei
°rið skugga á þá v’náttu.
Nunna var fædd að Geita-
sLarði í Laugadal A-Hún. 27. maí
902. Foreldrar hennar voru Árni
orkelsson hreppstjóri og bóndi
a Geitaskarði og koma hans Hild-
Ur Sveinsdó'ttir. Var heimiKð á
karði orðlagt fyrir myndarskap,
»31 úti og iinni. Þá var orð á því
®sr,t. hve Geitaskarðshjónin létu
Ser
Mu,
kv;
annt um uppeldi barna s'nna.
I,nr|a hafði á unglingsárum
artað um bakverk, sem flestir
oreldrar þeirra tima kölluðu
axtarverki og þeim litill gaum
r gefinm. En hjónin á Skarði
a" d'U ganga úr skugga um hvað
yj að, og því var Nunna send
Ste:
Akureyrar í þeirri von að
'lrrgrímur blessaður Matthlas
nn laeknir, gæti bætt hennar
v ein- — Feður okkar Nunnu
^°ru góðkunnimgjar og því hafði
urnlni verið komið fyrir hjá okk-
v. 1 skólanum, var stutt að fara
an til læknisins.
v nd slegt sumar l'eið, að daigis-
jerhl loknu var oft brugðið á
j^1 ’ gripið í hljóðfæri og tekið
Margir unglingar á Akur-
ri kynntust Nunnu þetta sum-
en Nunna fór heim með vor.nu. annarra Vanda og hafði áhyggjur
Þegar ég fluttist vesitur í Húna-
vatnssýsl'u lágu leiðir okkar aft
ur saman. Var hún þá sýslu-
mannsfrú á Blönduósi og tók húm
mér tveim hóndum. Þá var
Blömduós l'ítið þorp og mikil fá
tækt í torfbæjumum í hvosimni.
Vissi ég til að Nunnu varð tíðför
■ult í kotin og bar hún ávallt sól-
skin í litlu bæina. Ekki þurfti
annað em hún birtist í dyrunum,
þá hlýnaði húsf rey j unum um
hjartarætur og glampi kom i
augu barnanna á meðan hún
staldraði v'ð — vonleysið hvarf
um stund og ný von kviknaði
urn betri hag. Nunna var ákaf- j
liega visæl i simni sveit, einkum
heyrði ég gamallt fólk og las-
burða dá trygglyndi hennar og
gjafmi'ld’. Góður hugur og hlýj
ar óskir fylgdu henni, þegar hún
hvarf alfarin burtu úr héraðinu
sínu og fluttist til höfuðstaðar-
ins.
Vík varð á milli vina um ára-
bil. Hinn 16. febrúar 1929 giftist
Nurma Ólafi Þ. Johnsom stórkaup
manni, forstjóra fyrirtækisins O.
Johnson & Kaaber, var það
henni mikil gæfa. Var hann af
ölluim, er til þekktu, tatinn mikitl
heiðursmaður og varð Nunnu að
því. Ólafur var þá ekkj'umaður,
átti fjóra symi, þann yngsta um
fermingu. — Auk þess átti hann
fijölda skyldmenna og margt
venzlafólk, er stöðugt þurfti til
hans að leita i ýmsum erindum.
Það hefur aldrei verið t.aiið
heiglum hent að vera góð stjúpa,
en Nunna var vandanum vaxin.
Ekkert var henmi óviðkomandi,
sem mann hennar snerti. Með
óvenjuteg'um persónutöfrum
tókst henni að laða að sér allt
hans fólk, og varð strax vinur
þess.
I fyrsta skipti, sem ég kom að
Esjubergi tók húsbóndinm á móti
mér eins og gömlum vimi, þó
hafði ég al'drei komið að máli við
hann fyrr. Hamn bauð mig vel-
komna og sagði: „Vinir konu
minnar eru minir vinir.“ Lýsir
það hugarfarinu, er ríkti á heim
ilinu. Nunna var mikil húsmóðir,
vildi hafa reglu á öllu og lét sér
mjög amnt um allt er að heimil-
inu laut. Hún var með afbrigðum
gestrisin og veitti á báða bóga af
auðlegð hjarta síns. Gjafir henn
ar voru vel þegnar og auðfund-
ið var, að aídrei var ætlast til end
urgjalds. Hún kunni þá list, að
láta. öllum líða vel, sem með
henni voru, gleði hennar og
hjartahíýja varð þvi mörgum
minnisstæð.
Á fyrri heimsstyrjaldarárunum
hafði Ólafur Johnson verið trún
aðarmaður rikisstjómarinnar i
Ameríku í verzlunarmál’um. Sá
hann þá um vöruinnkaup, leigu
á skipuin o. fl. —- Þegar siðari
heimsstyrjöld'n skall á 1939 varð
af því sem miður fór í fari
manina. Aldrei heyrði ég hana
hallmæla nokkrum manni, en
hún reyndi að finna málsbætur
þeim er hallað var á.
Meðan heimilið hennar var fyr
ir vestan hvarfl’aði hugurinn ofit
heim, trygg og ræktarsöm var
hún við ættingja og vini er
heima sátu norðan og sunnan
fjalla. Aldrei gleymi ég því, þeg
ar Húnvetningar lögðu kapp á að
endurbæta húsakost Kvenn'askól
ans á Blönduósi haustið 1953, þá
var þess getið i Morgublaðimu.
Skömmu eftir að sú grein birt-
ist fékk ég bréf frá Nunnu og
fylgdi því stórt og faflegt mál-
verk eftir Svein Þórarinsson list-
rnálara. 1’ bréfinu stóð meðal ann
ars: „Ég sendi skólanum þetta
málverk mér til gamams. Þegar
ég las greinina í Mogganum
minntist ég margrja ánægju-
stunda frá barnæsku og unglings
árum. Gaman var að skreppa of
an á Ós og fá að skemmita sér
kvöldst'und með kvennaskóla-
stúl'kunum og njóta leiðsögu
góðra kenmslukvenna. En miig
minnir að veggirnir væru auðir
og því sendi ég þessa mynd með
beztu kveðju.“ Þetta segir sína
sögu og lýsir ræktarsemi og
tryggð heimasætunnar frá Geita
skarði.
Satt var það, veggirmir voru þá
auðir, og gaman var að henigja
fallegu myndina hennar Numnu
upp á auðan vegg mér og öðrum
til yndisaukl.
Árið 1955 flytjast hjónin aftur
heim til Reykjavíkur og nú er
undirbúið nýtt heimili að Greni
mel 35. Að inokkrum tíma liðn-
um var allt komið í lag, glæsi-
l'egt heimili og heimilisbragur
hinn sami og áður. Heii'su hús-
bónidams fór nú heídur að hraka,
eftir því sem timar liðu, en
Nunna annaðist hann af mikilli
ástúð og ýtrustu nákvæmni. Ekk
ert var ofgert fyrir mannitn.n sem
hún unni og sem reyinat hafði
henni manna bezt á líifsleiðinni,
mannirun sem veiitt hafði • henni
þann umað, er tekur öliu öðru
fram, fölskvalausa vináttu og kær
leika. En ekki þýddi að deila við
dómarann, þann 9. nóv. 1958 miss
ir hún Ólaf og eftir það kveður
við annam tón.
Lífsgleði og lífslönigun hennar
er ekki söm og áður, hún veit
sem er, að enginn fyllir hans
skarð.
Fyrir nokkrum árum varð
Nunna fyrir stórfel'ldu áfalli, sem
ekki varð bætt. Komst hún aldrei
á fætur, sem heiitið gsöti, eftir
það. — Þá sýndi hún sem oít
áður, hvern mann hún hafði að
geyma. Aldrei heyrði ég hana
kvarta, en hún talaði oft um það
hve gott hún ætti, að eiga yndis-
leg börn, stjúpbörn, tengdabörn
og bamabörn, er allt vildu fyrir
hana gera og veibtu henni ástúð
og umhyggju í hvívetna. Þá var
hún einnig þakklát l'æknum o
hjúkrunarllði á sjúkrahúsinu,
sem hún þurfti svo oft að leita
til, sömuleiðis vinum og kunn-
ingjum, er heimsóttu hána að ó
gleymdum konunum, sem önn
uðust hana heima.
E'itt sinn er ég heimsótti
Nunnu í vetur sagði hún mér
þessa sögu. Hún var sjúklingur
á Landspítalanum ag Páll heit-
inn Kolka læknir var þar einnig
að þerjast hinztu baráttu. Þess
ir blessaðir Húnvetningar lágu
hvort á sínum sjúkravagni og
hvorugt gat hreyfit sig. Þegar
vagnarnir mættust á ganginum
kastaði Nunna kveðju á sýsl'unga
sinn og raulaði þessar hendingar,
svo hann heyrði.
„Lad véjen gá hvorhen den vil
vi vandrer frem med samg og
spil“.
Læknirinn brosti, hún hafði
vakið gleði og þá var tilgangin
um náð. En þetta hefðu fáir get
að gert, en sýnir hve óvenju
sterkur persónul'eiki hún var.
Enda þóbt Nunna væri orðinn
mik ll sjúklingur fór ég ávallt rík
ari af hennar fundi.
Börn Ólafs og Nunnu eru
þrjú: Hanines, forstjóri fyrir
Tryggingu h.'f„ kvæntur Sigríði
Pál.sdóttur, skipstjóra, ei'ga þau
tvö börn. Helga, gift Robert
Hersey kaupsýslumanni vestan-
hafs. Búa þau í New York og
eiiga fjögur börn. Ólafur, for-
stjóri fyrirtækisins O. Johnson
& Kaaber, kvæntur Guðrúnu
Gunmlaugsdóttur kauppmainins í
Reykjavík Loftssyni. Böm
þeirra eru fjögur.
Engan mun gerði Nunna á
stjúpsonum sinum og eigin
börnum. ÖIl voru þau börn Ól-
afs og henni því jafn kær. En
stjúpsynirnir voru: Agnar,
lækniir í Dainmörku, kvæntur
danskri konu. Eiga þau tvö
börn. Friðþjófur, var forstjóri
hjá Johnson & Kaaber. Hann
lézt árið 1955 og var öllum harm
dauði er tiil þekktu. Kona hans
var Ágústa Jónsdóttir, banka-
stjóra Ólafssonar. Áttu þau tvö
börn. Pétur, starfsmaður Eim-
skipafél. íslands í Norfol'k í
Bandarikjunum. Koma hans er
Margrét Guðmundsdóttir, lækn-
i's Hallgrímssonar á Siglufirði.
Börn þeirra eru þrjú. Örn, fram
kvæmdastjóri Flugfélags ís-
lands, kvæntur Margréti Hauks-
dóttur Thors forstjóra. Eiga þau
fimm börn.
Öllum börnunum reyndist
Nunna ástrík og góð móðir, og
barnabörnunum elskuleg amma.
Síðustu dagana var engu lík-
ara en Nunna vissi að hverju
stefndi. Hún lét í veðri vaka að
Ólafur væri farinn að kalla á
siig og ráðstafaði því ýmsu, er
áður lá kyrrt. Mánudaginn 10.
sept. talaði hún i símann um há-
degisbilið og var glöð og hress.
Fáum stundum síðar var hún
flutt í sjúkrahús og dó aðfarar-
nótt þriðjudags 11. sept.
Ég votta ættingjum Nunnu
innilega samúð og þakka henni
góða vináttu og tryggð við mig
og m>ína.
Ég sakna Nunnu, þvi eins og
skáldið segir:
Hverju sem ár
og ókomnir dagar
að mér víkja,
er ekkert betra
en eiga vini,
sem aldrei svikja.
llulda Á. Stefánsdóttir.
Tengdamóðir mín Guðrún
Johnson verður lögð ti'l hinztu
hvílu á morgun.
Hún fékk í vöggugjöf óvenju-
lega sterka persónutöfra og glæsi
teiik, sem hún var svo lánsöm að
fá að halda tól hinztu stundar.
Öllum sem kynntust Guðrúnu
verður hún eftirmiininileg, gleði
og góðvilji fylgdu hverju fótmáli.
Allbaf var hún veitamdi bæði í
orðum og gjörðum. Þótt likams-
kraftar hennar væru þrotinir, hélt
hún siinum andlega styrk.
Hún var lánisöm kana, sem e'ign
aðist sérstaklega góðan eigirn-
manin og þau studdu hvort ann-
að i að gera öðrum gott.
Koma, heilsast, kynn'ast og
kveðjast er lifsims saga.
Með tregablöndnum sökmuði
kveð ég þig Guðrún min, þakk-
lát fyriir ö)l okkar kynmi. Guð
blesisi m!;nmiingu þína.
Þin einlæg ten'gdadóttir.
Sirrý.
Með þessum fáu línum vildl
ég mega þakka elskulegri frænku
miinini Guðrún'u Jahinson fyriir
hennar viináttu og trygglyndi,
er ég og raunar hinin stóri
frændahópur varð svo oft aðnjót-
andi meðan hennar naut við.
Ég miinnist mú þess er ég sem
uinglingur og fjarri míinum nán-
ustu var umhyggju hjónamina á
Esjubergi, Guðrúmar og Ólafs
Johnson, aðnjótandi, þá reyndust
þau mér sem bezbu foreidrar.
Löngun Guðrúimr tl(l að gleðja
aðra einkum þá, sem halloka
fóru í lífinu, var hennii í hlóð
borin. Með mildi simrni og glað-
værð ásamt miklum persönutöfr
um tókst hemmii að skapa sér-
S'taklega ylríkt og aðlaðandi uffi-
hverfi, svo ölhtm hlaut að Eða
vel i henmar mávist.
Sjálf fór hún ekki varhluta af
Mfsreynslu, vegna þiungbærna
veikiinda síðustu áritn. Þeim
mætti hún með hetjuiund og
æðruleysi. Hún bjó yfir þeirri
jákvæðu skoðun, að allt sem ldf-
ið léti okkur í té af þessa heims
gæðum væri að láni fengið.
Við þessi leiðarlok miiramumst
við Guðrúnar með hlýhug og
söknuði og biðjuim Guð að blesisa
hennar vegferð, sem við er eftir
lifum eigum enm ófanna.
Nánustu ætti'mgjum votta ég
og fjöiskylda mín i'mnilegustu
samúð.
Brynjólfur Þorbjarnarson
frá Geitaskarði.
MÁLASKÓLINN MÍMIR
BR AUTARHOLTI4 - SÍMI10004
ENSKAN
Talæfingar fyrir fullorðna. Byrjendaflokkar. ,»
Framhaldsflokkar. Samtalsflokkar hjá
Englendingum. Smásögur. Ferðalög. *
Daglegt mál. Bygging málsins.
Lestur leikrita. Verzlunarenska.
Síðdegistímar og kvöldtímar. »
Dragið ekki að innrita yður.