Morgunblaðið - 14.11.1973, Qupperneq 23

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 14. NÓVEMBER 1973
23
Hringsjá:
Horft
I FYRRI greinafl. greindi m.a.
frá, hvernig Einar Ágústsson
utanrlkisráðh. bregzt skyldum
sinum sem ráðherra og Islending-
ur. Öllum heilskyggnum mönnum
er ljóst, að smáþjóðir geta ekki
varið sjálfstæði sitt, einar
sér, verða fyrir ásælni her-
valda. Þær verða því að njóta
skjóls og verndunar annars
herveldis, sem jafnoki er
hins, er ásækir. Við íslending-
ar höfum, góðu heilli, skipað okk-
ur I flokk frjálsra þjóða I Vestur-
Evrópu og gerzt aðilar NÁTO,
njótum verndar þeirra samtaka,
með bandaríska varnarstöð í
landinu. Og svo lengi, sem vamar-
stöðin er hér fullskipuð, er öryggi
fslenzku þjóðarinnar borgið
a.m.k. jafnt öðrum frjálsum þjóð-
um Vesturlanda. Þessa aðstöðu
vill Einar ráðherra, sem gengur
erinda „rauðstakka" eyðileggja.
Ráðh. lætur svo, að hann vilji, að
íslenzka þjóðin verði áfram
í NATO, en um hvað
vitna ummæli ráðherrans,
og samþykktir flokks hans,
er fyrr voru nefndar um
þetta mál? Frelsi þjóðarinnar er
metið móti tonnum fiska, hvað
mörgum tonnum er ekki Ijóst. Og
heilindin* við NATO eru þau, að
Einar ráðh. og sumir samflokks-
menn hans ganga með öxina und-
ir úlpunni, sem höggva á með
hlekk úr varnarkeðju samtak-
anna. Við verðum að skilja, að
Atlandshafsbandalagið eru
verndarsamtök allra vestrænna
þjóða, ekki sízt Islendinga, —
smæst þeirra allra og vopnlaus.
Rauðir og rauðskjóttir reyna að
telja okkur trú um, að NATO sé
til vegna Bandaríkjanna einna.
Er það trúleg saga? Jafnvel hver
einfeldningur veit betur, veit hið
sanna. En það er annað að vita
sannleikann en viðurkenna hann.
Ekki her I landi á „friðartím-
um“, gala einfeldningamir, í takt
við kommúnista. Hvar er fullur
friður I heiminum? Hver vill
svara því? Hvað er rússneski flot-
FYRIR skömmu gaf Lionsklúbb-
ur Reykjavíkur félaginu vegna
Blindraskólans ýmisleg áhöld og
kennslutæki, sem skólann hefur
vanhagað um, að verðmæti milli
70 og 80 þúsund krónur.
Fyrir einu ári gaf þessi sami
klúbbur félaginu I.B.M.-ritvél
með blindraletri, hinn mesta
kjörgrip, en dýran. Þeir eru
naskir á að finna þá hluti, sem oss
vanhagar mest um hverju sinni,
og hann er orðinn langur listinn
yfir allar þeirra gjafir til blindra
manna.
— Minning
Guðmundur
Framhald af bls. 22.
starfsdag og miklu bamaláni að
fagna. Yngsta dóttirin hefur í
mörg ár búið I Reykjavík og alltaf
farið til þeirra, þegar hún hefur
haft nokkur tök á því og dæturnar
tvær, sem búa í Ameríku, hafa
komið heim á hverju sumri, síðan
aldurinn fór að færast yfir pabba
þeirra og mömmu.
Allt er þetta glæsilegt Urvals-
fólk og vel menntað, þó að ekkert
þeirra legði í lagaskólanám, nema
Asta Jóhanna Smith, sem dó, þeg-
ar hún átti aðeins eitt misseri
eftir til að ná læknisprófi árið
1955, þetta fagra nýútsprungna
blóm. HUn var ljUfust allra, varð
samt að deyja frá þrem ungum
of víða
inn: bryndrekar, kafbátar og her-
þotur, að vilja upp að landsstein-
um Islands? Vill Einar Agústsson
svara því, m. k. þegar hann hefur
fengið leyfi til þess hjá þeim LUð-
víki og MagnUsi?
Afglöpum ríkisstjórnarinnar af-
stýrt. „Þá gengu regin öll/á rök-
stóla./ginnheilög goð,/ok gættusk
of þat,/hvárt skyldu æsir afráð
gjalda,/eða skyldu goð öll gildi
eiga.“
I leikritinu: „Ævintýri á göngu-
för“, er ein persónan, fógeti nokk-
ur, meinlaus, einfaldur. Var hann
vanur að hrópa, ef kona hans,
greind, var fjarstödd: „Hvað á ég
að gera? Hvað get ég gert? Eitt-
hvað verður að gera.“ Okkar hóg-
væri forsætisráðh., greindur
maður segir oft: Eitthvað verður
að gera. Ef greindur maður mælir
oft lfkt þessu, er vanda ber að
höndum. Og er hann ákveður eitt-
hvað, af eigin hvötum, þá er hóg-
værðin svo mikil, að framkvæmd-
in skal gerð I „áföngum", sbr,
tillögur hans fyrr um brottför
varnarliðsins, þ. e. áður en hann
gaf sig á vald rauðstakka.
Hvernig ráðh. hugsaði sér
þá framkvæmd veit enginn,
og sennilega slzt hann sjálfur.
Þegar svo þjónar austan-
verja tóku völdin I rikisstjórn
tslands, mátti ekki minnast á
áfanga, vamarliðið skyldi brott,
allt I senn, á þessu kjörtímabili.
Herveldið, sem nú gerist æ um-
svifameira á Norður-Atlantshafi
bíður óþreyjufullt eftir, að varn-
arliðið fari.
Þegar hvorki gekk né rak með
vörzlu nýju landhelginnar, klipp-
urnar kák eitt og ekki samboðnar
þroskuðum mönnum, eða sið-
menntaðri þjóð, aðeins fallnar til
að vekja úlfúð og illindi, meiri en
ella, settist rlkisstj. enn á rök-
stóla. Sennilega hefur prúð-
mennið að vanda sagt: „Eitthvað
verður að gera?“ Hinir ráðherr-
arnir kröfðust, að staðið væri við
stóru orðin á Hallormsstað:
Stjórn félagsins flytur þeim
slnar innilegustu þakkir fyrir
allar þeirra gjafir fyrr og síðar.
Þá hefur Blindravinafélagi Is-
lands borizt arfur úr dánarbúi
Aðalheiðar Albertsdóttur, Holta-
götu 9, Akureyri, er andaðist 16.
nóv. 1971, kr. 838.376,00, sem
verja á til prentunar bóka á
blindraletri og til styrktar blind-
um unglingi, sem læra vildi ein-
hverja iðn.
Aðalheiður er fædd I Garði I
Fnjóskadal 8. nóv. 1888, dóttir
Alberts bónda og skipstjóra i
börnum. Fráfall hennar olli djúp-
um sárum sem aldrei greru.
Afi og amma á Brekku fengu
daglega heimsóknir af bamabörn-
um sinum og þeirra jafnöldrum,
sem líka kölluðu þau afa og
ömmu, svo gerði líka fjöldi
annarra bama, sem voru þartlma
og tíma og fundu það sem öllum
börnum er nauðsynlegast, traust,
skilning og kærleika.
Eitt sinn, þegar Brekkusyskinin
minntust þess við pabba sinn, að
hann hefði aldrei blakað við þeim
hendi til að láta þau hlýða eða i
refsingarskyni sagði hann: „Það
var nú engin dyggð, mig hefur
aldrei langað til þess, ekki einu
sinni dottið það I hug að berja
börn, hvorki systkini mín eða þau,
sem ég hef haft undir hendi“.
Ekki var frítt við, að sumum
konunum fyndist hann mæla upp
óþekktina i krökkunum, eins og
sagt er, ég veit ekki neitt um það,
vegu
stjórnmálaslit við Breta tafar-
laust, sáttaboð Heaths hunzað,
ekki hugleitt hvaða af-
leiðingar hlytust af frum-
hlaupinu. Svo vildi samt vel
til, að Utanríkismálanefnd AI-
þingis fékk að ræða málið.
Lögðu þá sjálfstæðismenn til,
að frestað yrði stjórnarslitum
um nokkra daga, svo tóm gæfist
til að kanna, hvað raunverulega
fælist I vinsamlegu bréfi brezka
forsætisráðherrans. Góðu heilli
féllst ríkisstjórnin á tillögur
Sjálfstæðisfl. Hvað margir ráð-
herranna voru með og móti er
ekki vitað. Þetta er I fyrsta sinn,
er ríkisstj. núverandi hlítir ráð-
um sjálfstæðismanna, ætti svo
oftar að verða, því þeir hafa vit
meira og drenglund til að ráð-
leggja það eitt, er þjóðinni má
verða til heilla. Þetta skref ríkis-
stj. getur orðið báðum deiluaðil-
um gifturíkt, ef rétt verður á
sáttamálum haldið. Við skulum
vona það bezta, þó uggs kenni,
vegna þess við vitum, að m. k.
tveir samningamennirnir ís-
lenzku ganga ekki heilshugar að
samningaborðinu, fremur enn
fyrr. Lúðvfk vill ekki semja við
NATO-þjóð, hversu hagkvæmir,
sem þeir samningar bætu orðið
fyrir okkur íslendinga. I maí-
mánuði s. 1. munaði mjög litlu, að
samningar tækjust. Allar líkur
bentu til, að ef tilboð og gagntil-
boð hefðu verið rædd og yfir-
veguð af skynsemd og vilja, hefði
mátt jafna ágreininginn. Lúðvík
sleit umræðunum. Mun að hans
áliti komið hættulega nærri sætt-
um. Var það þá, sem Einar sagði
„má ég?“ og Lúðvík svaraði: „Nei,
þú mátt ekki“ eða á þá leið?
Vafalaust mun Olafur forsætis-
ráðherra hafa átt mestan eða
allan hlut I að fyrrnefndar til-
lögur sjálfstæðismanna voru
teknar til greina. Það ber að
þakka. Mundi Ólafur afla sér vin-
sælda, ef hann vildi og gæti gert
svo oftar.
Presthvammi I Aðaldal Finnboga
sonar og konu hans Ragnhildar
Jónsdóttur I Hvammi I Þistilfirði.
Aðalheiður lauk prófi frá
Kennaraskóla íslands vorið 1912.
Stundaði nám við Lýðháskólann
að Kleppe og Voss I Noregi ári
síðar. Var á námskeiði I Bergen
1921 og I Náás I Svíþjóð 1927, þá
stundaði hún enskunám I Eden-
borg 1930. Þannig aflaði hún sér
menntunar samhliða starfinu. —
Hún var bamakennari víða um
land fram til ársins 1920, að hún
gerðist skólastjóri við barnaskól-
en ég heyrði hann einu sinni
hlægja dátt, þegar hann sagði frá
því atviki, þegar þriggja ára
dóttursyni hans datt I hug að
kasta einhverju I afa sinn, er
hann fann úti, sem líklega hefur
minnt hann á bolta. „Hvað þessi
litli angi gat verið hittinn, þarna
hitti hann beint I andlitið á mér,“
sagði Guðmundur.
Einu sinni síðar sætti þessi
sami drengur hörðum ávítum
móður sinnar fyrir einhverja
óþægð; sagði hún meðal annars,
að enginn vildi hafa hann nálægt
sér, hann væri svo slæmur, „Jú,“
sagði sá litli, „Guð og af i.“
Það var alltaf tilhlökkunarefni
að fara að Litlu-Brekku, hvort
heldur I heimsókn eða til að
vinna.
Alltaf var þar sama trausta og
góða fólkið að finna, sem enginn
gat sagt um, að hallaði réttu máli
viljandi eða hafi haft eyri af öðr-
Brezki og íslenzki forsætisráð-
herrann ræddustvið 1961 og settu
niður illvfga þorskastríðið, er þá
hafði staðið I nær þrjú ár. Þeir
samningar voru hagkvæmir fyrir
báðar þjóðirnar. Með samningum
þeim viðurkenndu Bretar ekki
aðeins tólf mflna mörkin eins og
þau voru þá, heldur viðurkenndu
þeir útfærslu grunnlínupunkta,
svo landhelgin stækkaði um 5000
ferkm. Þarna voru að verki tveir
vitrir og réttsýnir menn. Bretar
viðurkenndu þá og rétt Is-
lendinga til að færa seinna út
landhelgi sina yfir iandgrunnið,
ef nauðsyn þætti. Gegn þessu
fengu Bretar að veiða á tak-
mörkuðum svæðum við ísland
næstu þrjú árin. Þessa samninga
kölluðu núverandi stjórnarfl.
nauðungarsamninga, gerða undir
fallbyssukjöftum. Landráðasamn-
ingar voru þeir og nefndir, og er
orðbragðið enn það sama I munni
stjórnarflokkanna. Svo hlálega
vill samt til, að núverandi ríkisstj.
bauð þegar I upphafi útfærsl-
unnar, Bretum og Vestur-Þjóð-
verjum takmarkaðar veiðar innan
50-mílna markanna, umsamið
timabil.
Þó núverandi forsætisráðh.
Breta og Islendinga séu ekki sllk
mikilmenni sem þeir, er skipuðu
þau sæti árið 1961, þá væntum við
allir, að gott muni af viðræðum
ann I Hrísey fram til ársins 1942,
eða I tuttugu og tvö ár. Allir,
sem hana þekktu og um hana tala,
minnast hennar með þakklæti og
virðingu.
Slðast var hún búsett á Akur-
eyri og andaðist þar. Hún varð
blind síðustu ár ævi sinnar og
lærði þá lestur blindraleturs og
las mikið bækur á blindraletri.
Þannig bauð hún sínum grimmu
örlögum birginn.
Hér sézt hugur hennar allur,
þar sem hún ráðstafar eigum sln-
um eftir sinn dag til þeirra, sem
hjálparvana eru, og til blindra
manna.
Blessuð sé minning hennar.
F.h. stjórnar
Blindravinafélags Islnds,
Þorsteinn Bjarnarson.
um rangindum, en átti aðeins
eina tegund af vináttu uppá að
bjóða, lífstíðar-vináttu.
Guðmundur hefði orðið traust-
ur hlekkur I þjóðfélagskeðjunni,
hvað sem vera skal, svo skír málm
ur, ekta brot af íslenzkri þjóðar-
sál, sem hann var. Vonandi heldur
hún sínum einkennum, hvar sem
hún dvelst I heiminum. Mætti
henni takast það, þó tímans tönn
sé býsna hörðstundum.
Ég býst við, að við séum nokkuð
mörg, sem getur tekið undir með
vinkonu okkar, sem fór 15 ára I
sumarvinnu að Brekku og hélt því
fram yfir tvítugt eða þar til að
hún gifti sig: Hún sagði: „Ég
þakka Guði fyrir að hafa kynnst
Guðmundi.2
Guð blessi eiginkonunni og
niðjum þeirra minningarnar.
Guðrún Brynjúlfsdóttir
þeirra leiða, aðeins að því verði
ekki af öðrum spiilt. Væri slík
einhuga og velskipuð ríkisstj. á
landi hér nú, sem var árin
1959—1971, þá væri nokkuð
öruggt, að þeim Ölafi og Heath
tækist, án vafninga, að leggja
þann grunn að sættum I land-
helgisdeilunni, er I aðalatriðum
yrði samþykktur, og landsmenn
mættu vel við una. I lengstu lög
munum við verða bjartsýnir.
„Ihaldið" og Alþýðuflokkurinn.
Utvarpsþátturinn „Bein lina“
vakti mig til að skrifa eftirfarandi
pistil.
1 þætti þessum var formaður
Alþýðuflokksins Gylfi Þ. Gíslason
fyrir svörum. Einn I símanum
spurði á þá leið, hvort smæð Al-
þýðuflokksins stafaði af því, að
flokkurinn hefði verið lengi I
stjórn með „íhaldinu" eins og
hann komst að orði. Gylfi svaraði
á sinn drengilega hátt. Gylfi kvað
kosningalögin að nokkru hafa
staðið flokknum fyrir þrifum,
lengi vel, en klofning flokksins,
tvisvar á skömmu tlmabili væri
þó megin ástæðan, svo og fleira
kæmi til. Stjórnarsamstarfið, á ár-
unum 1958—1971 nefndi hann
ekki sem orsök smæðar flokksins,
enda hefðu það verið ósannindi,
er Gylfi temur sér ekki.
Þegar svokallaðir vinstri menn
tala um Ihald eiga þeir við Sjálf-
stæðisflokkinn, lang stærsta
stjórnmálaflokk á landi hér. I
málefnalegum rökþrotum hampa
núverandi stjórnarsinnar þessu
gamla slagorði og trúa því, að það
hafi töframátt þeim I vil. Þegar
þessir málefnasnauðu, ósnotru
menn eru I versta skapi út af
pólitískum óförum krydda þeir
slagorðið og hrópa: „íhaldsklíka,
ihaldsdónar", mörg fleiri skamm-
aryrði taka þeir sér I munn, sem
ekki verða hér talin. Þessir
vesalingar eru aumkunarverðir.
En þetta orðbragð svalar þeim I
bili, eins og þyrstum manni saltur
sjór. Eftirköstin segja til sín. I
einfeldni sinni halda þessir vill-
ingar og, að þetta slagorð þeirra
sé biturt vopn, en fræða má þá
um, að það er egglaus spík, barin
upp I bakka, skörðótt og ryð-
brunnið, enda gerð úr sams konar
sora, og hugarórar mannanna, er
spikina bera.
Seinna i þessum greinaflokki,
mun ég sanna með Ijósum rökum,
að Sjálfstæðisflokkurinn er
frjálslyndasti stjórnmálaflokkur
á Islandi.
I nefndum útvarpsþætti var
Gylfi spurður um afstöðu hans til
varnarliðsins. Hann vitnaði til
samþykktar Alþýðuflokksins um
það mál, en hún er á þá leið, að
íslendingar skuli taka við vörnun-
um, og herinn fara, þó komi til
mála, að bandarískir tæknimenn
verði til aðstoðar fyrst um sinn.
Vopn mega ekki sjást á vellinum.
Þetta lið taldi Gylfi nauðsynlegt,
og nefndi dæmi því til stuðnings,
það dæmi hljóðaði svo: „Eftirlit
er nauðsynlegt, annars gætu ræn-
ingjar lent flugvél á vellinum og
sprengt allt I loft upp.“ Já. „Allir
erum við börn hjá Boga“. Hvernig
mundi fara, ef fjandsamleg flug-
vél kæmi inn yfir völlinn, vel
vopnuð vélbyssum og sprengjum,
eins og segir i dæminu hans
Gylfa? Hvers væru vopnlausir
eftirlitsmenn megnugir? Dæmi
Gylfa sannar að herverndar er
brýn þörf. Þetta má þjóðin til að
skilja áður en það verður of seint.
Varla er orðum eyðandi um þann
barnaskap, að ein ástæðan fyrir
stefnu sinni um burtför hersins
væri sú, að það tæki á taugamar
að sjá erlenda hermenn á flug-
vellinum, þegar erindi sín væru
um hann. Ekki skal nú mikið lagt
á sig fyrir varðveizlu sjálfstæðis
þjóðarinnar. Maður verður harmi
sleginn, þegar svo ágætur maður
og greindur sem Gylfi Þ. Gíslason
er, segir þessi heimsku orð. Þau
hæfa Einari Ágústssyni.
Vestur-Þjóðverjar, sjálfir her-
væddir, leggja á það rika áherzlu,
að Bandaríkin fækki ekki I herliði
sínu I Þýzkalandi, ekki bara sín
vegna, heldur vegna allra frjálsra
þjóða i Evrópu. Þeir þola, að sjá
erlenda hermenn á þýzkri grund.
Þjóðverjar meta frelsið meira en
sínar eigin taugar, og ættjörðina
meir en matarfylli.
12/10 1973
Stgr. Davlðsson.
G jöf frá Lions og dánargjöf