Morgunblaðið - 28.11.1973, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 28. NÓVEMBER 1973
Þingmenn Sjálfstæðisflokksins:
Ríkisstjórnín hefur dregið úr
rannsóknum á nýtingu jarðhita
Níu þingmenn Sjálf-
stæðisflokksins hafa flutt
tillögu til þingsályktunar
um að hraðað verði rann-
sóknum og framkvæmdum
við nýtingu jarðhita.
Fvrsti flutningsmaður til-
lögunnar er Matthías Á.
Mathiesen.
t greinargerð með tillög-
unni kemur m.a. fram, að
eins og máluin er nú hátt-
að sé kostnaður lið upp-
hitun húsa frá hitaveitum
vart meiri en 40% af
kostnaði við upphitun
þeirra meðolfu.
Tillaga sjálfstæðismanna
hljóðar svo:
..Alþingi ályktar að skora á rfk-
isstjórnina að láta hraða svo sem
frekast má skípulegri athugun á
þvf, hvar hagkvæmast er að nýta
jarðhita í stað oliu til húsahit-
unar, og gera sem skjótast ráð-
stafanir til nýtingar hans í þessu
sk.vni.
Þá ályktar Alþingi að skora á
rfkisstjórnina að gera hið bráð-
asta allar nauðsynlegar ráðstafan-
ir til þess að hraða þeim hitaveitu-
framkvæmdum, sem undirbúnar
hafa verið."
Greinargerðin, sem fylgir tillög-
unni ersvohljóðandi:
..Fáar framkvæmdir munu gefa
þjóðinni jafnmikið í aðra hönd og
hitaveituframkvæmdir. Eins og
málum er nú komið, mun kostn-
aður við upphitun húsa frá hita-
veitum vart meiri en 40% af
kostnaði við upphitun þeirra með
olíu.
Sé hitunarkostnaður Reykvfk-
inga athugaður og gerður saman-
burður á kostnaðinum eins og
hann er og eins og hann yrði, ef
olía væri notuð, kemur bezt i ljós,
hvílika hagsmuni hér er um að
ræða.
Arið 1973 er hitunarkostnaður
Reykvíkinga talinn vera 450 millj.
kr., í stað þess að með olíu er
áætlað, að hitunarkostnaður
þeirra hefði orðið með núverandi
verðlagi 1130 millj. kr. Mun því
hitaveitan spara Reykvíkingum á
þessu ári 680 millj. kr. Af hitunar-
kostnaði í Re.vkjavik eru um 70%
vegna upphitunar ibúðarhúsnæð-
is, og er því sparnaðurinn um 23
þús. kr. á ári á hverja fjögurra
manna fjölskyldu.
Gert er ráð fyrir. að oliuverð
hækki á næstunni um 90%.
Lætur þá nærri, að 1974 hefði
hitunarkostnaður Reykvíkinga
orðið 2150 míllj. kr. með oliu í
stað 585 millj. kr. frá hitaveit-
unni, og er þá miðað rið 30%
hækkun á gildandi gjaldskrá.
Sverrir
Hermannsson:
Allt óunnið hér
á sviði fiskeldis í sjó
SVERRIR Hermannsson mælti á
fundi i sameinuðu þingi s.1.
fimmtudug fyrir þingsályktunar-
tillögu, sem hann flytur ásamt
þremiir iiðrum þingmönnum um,
að Fiskifélagi íslands verði veitt-
ur nauðsynlegur f járhagslegur
stuðningur til þess að: 1. Hafa
sérmenntaða menn á sviði fisk-
eldis í þjónustu sinni, 2. I.áta fara
fram tilraunir með eldi fisks I sjó
á þeim stöðum við landið, sem
vænlegt er talið, 3. Kynna sér
sams konar starfsemi erlendis og
hagnýta þá þekkingu við íslenzk-
ar aðstæður.
Fer hér á eftir kafli úr ræðu
þingmannsins.
„Uin nokkurra ára bil hefur
Fiskifélag Islands beitt sér fyrir
rannsóknum í þessu skyni og haft
að hluta í sinni þjónustu sér-
menntaðan mann á þessu sviði.
En mjög hefur það allt verið af
vanefnum, og hefur þessu máli
allt of lítill gaumur veriðgefinn.
Þeir, sem áhuga hafa haft í þessu
efni, hafa ekki fengið nálægt því
þann stuðning, sem vert væri. Það
er skoðun þeirra, sem gleggst vita
að hér á landi séu margvíslegir
möguleikar til eldis fiska í sjó.
Við strendur landsins víða um
Austfirði, Vestfirði, Vesturland
og víðar séu ákjósanleg skilyrði
tíl fiskeldis. A þessu hafa engar
grundvállarrannsóknir farið
fram. Eg vil nefna sem dæmi,
að Kanadamenn hafa í tilraunum
sínum komist að raun um, að flýta
má mjög, jafnvel tífalda, vaxtar-
hraða fisks meðþví aðhita sjóinn
upp eðasalta vatnið, sem ræktun-
in fer fram í, og þetta gera þeir
með olíu eða hafa gert. Nú búum
við þannig hér í þessu landi, að
mjög víða eru góð skilyrði íil þess,
að hitagjafi bjóðist á mjög
ákjósanlegum stöðum fyrir fisk-
eldi. Vil ég þar tilnefna t.d.
Reykjanesskagann allan og svo
t.d. í Axarfirði og miklu vfðar.
Jarðhitarannsóknum okkar hefur
enn eigi skilað svo fram á veg, að
menn geti fullyrt um það, hvort
jarðhiti til þessara nota og ann-
arra kunni að finnast enn viðar
heldur en upplýsingar liggja f>rir
um í dag.
Þessum rannsóknum á aðstöð-
unni og ákjósanlegum stöðum í
landinu til þess arna þarf að
hraða, og mér skilst af kunnug-
leikamönnum, að það sé tiltölu-
lega lítið verk að kortleggja þá
staði, sem þættu vera ákjósan-
legastir í þessu efni. En til þess
arna hefur engu fjármagni verið
veitt, og allt er óunnið í þessum
efnum. Rejaisla annarra þjóða, að
svo miklu leyti sem vitað er, bend-
ir ótvírætt til, að stórkostlegum
árangri megi ná. Bretum hefur
t.d. tekist nú hin síðustu árin að
ná umtalsverðum árangri í rækt-
un sólkola og sandhverfu, og af
skrifum, sem ég hef nýlega séð,
má marka, að þeir binda mjög
miklar vonir við þetta.
Allt má heita óunnið í þessum
efnum hér á landi. Undir því
hygg ég, að sé mest komið nú
til að byrja með, að við kynn-
um okkur sem rækílegast þann
árangur, sem aðrar þjóðir
hafa náð í þessum efnum. Jafn-
hliða rannsökum við, hvar heppi-
legast sé að hefja slíkar til-
raunir hér. Við megum gera ráð
fyrir, að það muni kosta okk-
ur ár, jafnvel ái'atugi, að ná um-
talsverðum árangri, en í þessu
efni má ekkert til spara og sízt
ættum við íslendingar að liggja á
liði okkar."
Auk Sverris tók Jónas Jónsson
(F) til máls við umræðuna.
Sparnaður Reykvíkinga vegna
hitaveitunnar á næsta ári er því
áætlaður um 1565 millj. kr. eða
um 50 þús. kr. á hverja fjögurra
manna fjölskyldu.
A árunum 1969—70 beitti At-
vinnumálanefnd ríkisins, er þá
starfaði, sér fyrir mikilli aukn-
ingu rannsókna á hugsanlegum
hitaveituframkvæmdum og auk-
inni fjáröflum til þeirra fram-
kvæmda, sem hagkvæmt reyndist
að ráðast f. Voru rannsóknir fram-
kvæmdar á Akranesi, Akureyri,
Ilafnarfirði, Kópavogi, Seltjarn-
ai'nesi og Siglufirði, og ráðizt var í
framkvæmdir á Dalvík, Ilúsavík,
Ólafsfirði, Reykjahliðarhverfi við
Mývatn, Iivammstanga og Sel-
tjarnarnesi, auk þess sem fram-
kvæmdum í Reykjavík var hrað-
að.
Á undanförnum árum hefur
hins vegar dregið úr rannsóknum
og framkvæmdum á þessu sviði á
vegum ríkisins. Ilins vegar hafa
verið gerðir samningar á milli
Ilitaveitu Reykjavikur, Kópavogs
og Ilafnarfjarðar um lagningu
hitaveitu til þessara staða, og
samningar við Garðahrepp eru á
lokastigi, en hætta er á, að fram-
kvæmdir dragist, þar sein rfkis-
stjórnin virðist ekki ætla að leyfa
eðlilegar hækkanir á gjaldskrá
Ilitaveitu Reykjavíkur.
Undirbúningur og rannsóknir
hafa farið fram vegna hitaveitu-
framkvæmda á Suðurnesjum og í
Borgarfirði, en fjármagnsskortur
hefur mjög tafið fyrir, enda þótt
talið sé, að mjög góður grundvöll-
ur sé fyrir hitaveituframkvæmd-
um á báðum þessum jarðláta-
svæðum. Sjálfsagt eru mun fleiri
jarðhitasvæði í landinu, sem hag-
kvæmt væri að virkja til húsahit-
unar, sem hefði í för með sér
mikinn sparnað fyrir neytendur.
Það hlýtur að liggja í augum
uppi, að einskis má láta ófreistað
til að flýta því, að unnt reynist að
ráðast í þessar og aðrar fram-
kvæmdir, sem til greina geta
komið. íslendingar hljóta að
leggja aukna áherzlu á nýtingu
sinnar eigin orku til upphitunar
híbýla sinna, svo og annarrar hag-
nýtrar notkunar, enda atburðir
síðustu vikna til aðvörunar í
þessum málum.“
AIMnCI
Pétur
Sigurðsson:
Rannsókn á rekí
gúmmíbjörgunarbáta
Herforingjastjórn-
in í Chile
Svava Jakobsdóttir (Ab) spyr
utanríkisráðherra: Hefur
i'slenzka líkisstjórnin viður-
kennt herforingjastjórnina i
Chile?
Pétur Sigurðsson (S) hefur
flutt tillögu til þingsál.vktunar
um aðríkisstjórninni verðifaliðað
láta fara fram rannsókn á reki
gúmmfbjörgunarbáta. Var til-
lagan einnig flutt á sfðasta þingi,
en varð þáekki útra-dd.
Tillagan ersvohljóðandi:
„Alþingi ál.vktar að fela ríkis-
stjórninni að láta fara fram hið
fyrsta ítarlega rannsókn á reki
gúmbjörgunarbáta við mismun-
andi veðurskilyrði á hafinu um-
hverfis ísland, enn fremur á bún-
aði bátanna, þar á meðal radíó-
senditækjum, sem staðsett væru í
þeim. Skal Sjóslysanefnd hafa
forgöngu um rannsókn þessa, en
kostnaður allur greiðist úr ríkis-
sjóði."
í greinargerð með tillögunni
segir m.a.:
„Gúmbjörgunarbátarnir hafa
þegar bjargað fjölda mannslífa
hér við land. En gerð þeirra og
búnaður hlýtur að verða áfram
sem hingað til undir gagnrýni og
tíl endurskoðunar með frekara
öryggi f huga.
Það, sem nú þarf sérstaklega að
kanna, er, hvernig megi búa báta
þessa, svo að þeir verði betur séð-
ir í augnmáli en nú er, enn frem-
ur um ratsjárendurskinsmerki á
bátana eða að hægt verði að gera
þá sjálfa endurskinshæfa, að ekki
sé talað um rannsókn á því, með
hvaða hætti sé hægt að koma fyrir
i bátunum sjálfvirkum radíó-
sendi á neyðarbylgju, sem fari af
stað, þegar báturinn blæs upp.
Fleira má að sjálfsögðu upp telja,
og á það mun minnzt í framsögu
fyrir tillögu þessari."
FÉLAGSRÁÐGJÖF
Ragnhildúr Helgadóttir (S)
spyr menntamálaráðherra:
1. Er fyrirhugað að taka upp
kennslu í félagsráðgjöf við
Háskóla íslands?
2. Ef svo er, hvað líður undir-
búningi námsbrautar i
félagsráðgjöf við Háskóla ís-
lands?
TÆKI TIL
ÖLGERÐAR
Helgi F. Seljan (Ab) spyr
dómsmálaráðherra: Er sala í
verzlunum á tækjum og efni til
ölgerðar ásamt meðfylgjandi
leiðbeningunt um bruggui*
áfengs öls heimil skv. áfengis-
lögum?
N
ÍBÚÐARHÚS
BÆNDA
Helgi F. Seljan spyr Iand-
búnaðarráðherra:
Hvernig er háttað útborgun
ibúðarhúsalána til bænda frá
Stofnlánadeild landbúnaðar-
ins, og í hverju oru greiðslu-
hættir frábrugðnir þvi, sem er
hjá Húsnæðismálastofnun
ríkisins?
TOGARINN
HENRIETTE
Hannibal Valdimarsson (S-
FV) spyr dómsinálaráðherra:
1. Hvað hefur gerzt i máli
belgíska togarans Henriette
236 frá Ostende, sem staðinn
var að því á Höfn í Horna-
firði 8. okt. sl. að vera með of
smáriðna vörpu og enn
fremur að hafa klætl poka
vörpunnar innan með smá-
riðnu nælonneti?
2. Gefur slfkt brot á samningn-
um við Belgíu um heimild til
veiða innan fiskveiðilögsögu
Islands ekki tilefni til að
taka togarann Henriette af
skrá yfir þá belgiska togara,
sem hér hafi veiðileyfi, eða
h'eldur þessi lögbrjótur
áfram veiðum hér við land,
eins og ekkert hafi í skorizt?
fjArlaga-
ÁÆTLANIR
Magnús Jönsson (S) spyr
fjármálaráðherra: Hvað líður
gerð fjárlagaáætlana til nokk-
urra ára í senn, i samræmi við
þingsályktun. sem vísað var til
rikisstjörnarinnar á siðasta
þingi?
NIÐURSUÐUVERK
SMIÐJUR
Bjarni Guðnason (ut. fl.)
spyr iðnaðarráðheita:
1. Hvaða fjármagn hafa
niðursuðuverksmiðjur i
landinu fengið til upp-
byggingar og endurbóta á
tímabilinu 1972—1973?
2. Hvaða fjárfestingarsjóður á
að veita lán til ofangreindra
framkvæmda niðursuðu-
verksmiðjanna?
IIRÁEFNI TIL
LAGMETIS
Bjarni Guðnason spyr
iðnaðarráðherra um, hver hafi
haft forystu unt hráefniskaup
erlendis frá fyrir tiltekin fyrir-
tæki, hversu mikið þetta hrá-
efni hafi verið og í hvaða
gæðaflokki það sé.
SÖLUSTOFNUN
LAGMETIS
Bjarni Guðnason spyr
iðnaðarráðherra um. hver
orðið hafi söluárangur Sölu-
stofnunar lagmetis og hvort af-
koma lagmetisiðnaðarins hafi
batnað við tilkomu hennar.