Morgunblaðið - 12.01.1974, Page 22

Morgunblaðið - 12.01.1974, Page 22
22 MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 12. JANOAR 1974 Hallur Þorleifsson —Minningarorð f. 15. 4. 1893, d. 7. 1. 1974. Um Jónsmessuleytið vorið 1939 var mikið um dýrðir uppi i Borgarfirði: Minnzt var hálfrar aldar afmælis Bændaskólans að Hvanneyri með tveggja daga sam- felidri hátíð. Síðari daginn, er var sunnudagur 25. juní, skartaði náttúra héraðsins sínu fegursta, með hægum norðan andvara og sólfari. Á betra hátíðarveður varð ekki kosið og mun naumast í ann- an tíma meira fjölmenni hafa komið saman á Hvanneyrarstað, enda tilefnið ærið, að fagna merk- um starfsáfanga elstu mennta- stofnunar héraðsins. Af hálfu skóla og staðar var heldur ekkert til sparað að gera mætti þessa hátíð sem veglegasta. Þjóðskör- t FREDERICK S QUIN 2 sendiráðsritari við Ameriska Sendiráðið á íslandi, lést iWashington miðvikudaginn 9 janúar sl Minningarathöfn fer fram í Washington, en þeim sem vildu minnast hins látna er bent á minningarsjóð Landspitalans. ungar, með sjálfan forsætisráð- herra landsins í broddi fylkingar fluttu ræður stórar, skáld lásu frumort ljóð og söngsnillingar úr höfuðstaðnum vor fengnir gagn- gert til þess að skemmta, Karla- kórinn Fóstbræður undir stjórn Jóns Halldórssonar hafði fylkt liði i brekkunni meðan við ræðu- pallinn og söng ættjarðarlög milli atriða, en að ræðuhöldum loknum flutti kórinn sérstaka söngskrá fyrir hinn fjölmenna og áheyr- andaskara, sem safnazt hafði sam- an þarna í vorblíðunni. Ungur sveítarpiltur, hneigður til söngs og ljóða, hlýddi gagntekinn og heillaður á hinn friða flokk, sem hafði sönglistina svo fagurlega á valdi sinu undir forystu hins kempulega stjórnanda, Jóns Hall- dórssonar. Er efamál, hvort í ann- an tíma hefur áhrifameiri söng- skemmtun verið haldin á íslandi en sú, sem Fóstbræður efndu til á Hvanneyrartúninu fyrir hartnær 35 árum, fyrir fáein hundruð ósöngfróðra áheyrenda, með ekki annan sviðsbúnað en Baulu, Eiríksjökul, Skarðsheiði og Hafnarfjall. Svo mikið er a.m.k. víst, að sá er þetta ritar var ekki samur maður eftir þann dag. Þótti honum upp frá þvi sem naumast gæti eftirsóknarverðara hnoss en það, að mega standa i röðum slíkra snillinga á söngpalli. Hefur sú árátta tekíð litlym breyt- ingum síðan. Að loknum þessum eftirminni- lega útikonsert þáðu söngmenn- irnir veitingar í stóru samkomu- tjaldi á Hvanneyrartúni. Settust þeir við langborð og hófu brátt upp aðra söngskemmtun fyrir sjálfa sig og viðstadda, að þessu sinni undir forystu nýs stjórn- anda, er var miðaldra, grannleit- ur maður, rjóður í vöngum og grár fyrir hærum. Var hann ber- sýnilega vanur söngstjóri og þótti mér, fávísum sveitadrengnum, sem reynt hafði að troða mér eins nálægt og kostur var, einkum mikið til þess koma þegar stjórn- andinn „gaf tóninn" með atbeina tónkvíslar, sem ég leit þá augum í fyrsta sinn. Varð mér næsta star- sýnt á þennan mann, kvikan og léttan í fasi, sem stjórnaði söng félaga sinna undir borðum með tilþrifum og innilegu fjöri. Ekki virtust þrot á kunnáttu eða söng- þreki þeirra félaga, því áfram var haldið að syngja allt þar til stigið var upp í bíla, sem fluttu þessa aufúsugesti áleiðis aftur suður. En áður hafði mér einhvern veg- inn tekizt að nasa það uppi, að sá sem stjórnaði söngnum í veitinga- tjaldinu héti Hallur Þorleifsson, þjóðkunnur bassasöngvari og söngmálafrömuður. Tveimur eða þremur árum eftir þessa atburði lá leið mín til Reykjavíkur til náms. Þar kynntist ég í skólanum von bráðar tveimur piltum, með svipuð áhugamál og ég átti sjálfur. Þeir hétu Kristinn og Ásgeir og reyndust vera synir Halls kunn- ingja mins frá Hvanneyrar- hátíðinni góðu. Er skemmst af að segja að ég varð brátt heimagang- ur hjá þeim bræðrum að Baróns- stíg 65, og átti að fagna framúr- skarandi góðu atlæti og ástríki húsbændanna, þeirra Halls og frú Guðrúnar Ágústsdóttur konu hans. Mátti kalla að ég ætti það mitt annað heimili í borginni um árabil og á ég þeim góðu hjónum meira að þakka en flestu vand- lausu fólki öðru frá þvi skeiði. Heimili frú Guðrúnar og Halls var um margt óvenjulegt. Á þess- arí stundu vil ég einkum minnast afstöðu þeirra til tónlistarinnar almennt, sem grundvallaðist á þeirri bjargföstu lífsskoðun hjón- anna beggja, að músíkin væri eitt hið stærsta og mikilvægasta í ver- öldinni, og að seint yrði of mikið í sölurnar lagt til þjónustu við hana. Þessa fullyrðingu geta stað- fest hinir fjölmörgu vinír og sam- ferðamenn þeirra hjóna, sem vissu hvert athvarf og vettvangur heimili þeirra var um langan ald- ur fyrir iðkun söngs og annarrar tónlistar hér í borg. Um þær mundir sem ég kynntist fyrst heimilinu á Baróns- stíg 65, voru þau frú Guðrún og Hallur maður hennar meðal helztu máttarstólpa í sönglifi borgarinnar, eftirsóttur og ómiss- andi liðskraftur við allar upp- færslur meiriháttar kórverka. Bæði sungu þau í Dómkórnum, samkór Tónlistarfélagsins, Hallur auk þess jafnan með Fóstbræðr- um og frú Guðrún kom iðulega fram sem einsöngvari á hljóm- leikum og í útvarpi. Mest af þessu gífurlega starfi var ólaunuð vinna áhugafólks, sem trúði álist- ina og lét hana njóta forgangs í sinu daglega lifi. Þau hjón munu ekki hafa verið auðug að fé, en þrátt fyrir það skorti aldrei til- föng eða höfðinglegan viðurgern- ing við þann fjölda gesta, sem að garði bar. Og aldrei átti hin mikil- hæfa húsfreyja svo annríkt, að hún gæfi sér ekki tíma til þess að setjast við hljóðfærið og leika undir söng eiginmanns síns, sona eða iélaga þeirra feðga, hvenær sem öskað var eftir. Allir sem vildu og gátu iðkað söng voru aufúsugestir á Barónstíg 65 og áttu vísa uppörvun, leiðbeiningu og aðstoð húsráðenda. Hallur Þorleifsson hafði ungur gengið í K.F.U.M. og starfaði í söngflokki félagsins allt frá 1911. Árið 1916 beitti hann sér, ásamt fleirum, fyrir stofnun Karlakórs K.F.U.M., er seinna hlaut nafnið Karlakórinn Fóstbræður, og á þeim vettvangi starfaði hann meira og betur en flestir menn aðrir, fyrr og síðar. Hann hafði i vöggugjöf hlotið óvenju ríka tón- listarhæfileika, sem hann ræktaði með sjálfsnámi og undir leiðsögu kunnáttumanna, svo sem Sigfúsar Einarssonar tónskálds o.fl. Söng- rödd Halls var bæði eðlisdjúp og hljómfögur, og hann beitti henni af meiri kunnáttu og smekkvísi, en títt er. Það var því mjög að vonum að hann þætti ómissandi söngmaður í röðum félaga sinna um áratuga skeið. Um hitt var þó ekki minna vert, hver félagsmað- ur Hallur var og óþreytandi að beita sér fyrir heill og framgangi Fóstbræðra. Um margvisleg störf Halls fyrir Fóstbræður mætti rita langt mál og kæmi trúlega ýms- um, jafnvel þeim sem kunnugir eru, á óvart hversu ráð hahs og áhrif réðu stundum úrslitum á örlagaríkum tímamótum í sögu fé- lagsins. Fölskvalaus áhugi Halls fyrir hagsmunamálum kórsins og kærleiki hans til félagsins rénaði ekki, þótt árin liðu og kraftarnir dvínuðu. Við sem yngri vorum sáum í honum fyrirmynd þess, hvernig sannur Fóstbróðir ætti að hugsa og breyta gagnvart félagi sínu. Hann var oft í okkar hópi kallaður „afi“ kórsins, og skír- skotaði sú nafngift ekki aðeins til hlutdeildar hans í upphafi og stofnun félagsins, heldur túlkaði hún vissulega einnig þá virðingu og það hlýja hugarþel, sem í vit- und okkar er tengt afa-nafninu. Enn er ótalinn einn allra merk- asti þátturinn i söngmálastarfi Halls Þorleifssonar, en það er for- ganga hans um stofnun Karla- kórsins „Kátra félaga'* árið 1932. Starfaði sá kór af miklum þrótti undir söngstjórn Halls um 12 ára skeið, eða til ársins 1944, er hann sameinaðist Fóstbræðrum. Raun- ar voru alla tíð náin tengsl milli kóranna og má með nokkrum rétti segja, að „Kátir félagar" hafi í reynd verið eins konar forskóli eða undirbúningsdeild fyrir inn- göngu f Fóstbræður. Einnig á þessu sviði vann Hallur ómetan- legt starf í þágu Fóstbræðra og söngmenntar f landinu almennt. A sjötugsafmæli sínu árið 1963 var hann sæmdur riddarakrossi hinnar íslenzku Fálkaorðu fyrir langt og óeigingjarnt starf að söngmálum, og ’munu fáir hafa verið betur að slíkum heiðri komnir. Glaðværð og alvara voru hvort tveggja ríkir þættir í dagfari Halls Þorleifssonar. Hann bar næmt skyn á hið skoplega og hafði einatt spaugsyrði á hrað- bergi í góðra vina hópi. En að hinu leytinu var hann alvörugef- inn og trúhneigður. Allmörg síð- ustu árin átti hann við vanheilsu að stríða og lá margar legur og þungar, en komst þó oft furðu fljótt til nokkurrar heilsu aftur. Fyrir fáeinum árum sótti hann gleðifund hjá Fóstbræðrum, þá nýlega stiginn upp úr veikindum, sem hann að sínum hætti kallaði fjórðu eða fimmtu „banaleguna". Einhver hafði við orð hvort ekki væri óvarlegt fyrir hann að fara svo snemma á fætur. Hallur gerði lítið úr því og lét svo um mælt, að ekki kysi hann að kveðja þennan heim annars staðar fremur en í glöðum hópi söngbræðra og sam- herja, enda væri hann þess full- viss, að fornvinir og raddfélagar eins og Pétur Halldórsson og Sím- on frá Hól mundu tilbúnir að fagna sér fyrir handan. Þannig var Hallur: Gamansam- ur alvörumaður. Við treystum þvf staðfastlega að honum hafi nú orðið aðsinni trú. Hafi hann heila þökk fyrir samfylgdina og víst er það, að sjálfur er hann í hópi þeirra, sem við vinir hans vildum fegnir mega hitta aftur í nýju ljósi. Magnús Guðmundsson. KVEÐJA: Knattspyrnufélagið, Valur. í dag er til moldar borinn Hall- ur Þorleifsson fæddur 15. apríl 1893, einn af frumherjum „Vals“ og stofnandi, einn þessara drengja er hreifst af leiðtoganum mikla séra Friðriki, sem laðaði unga menn að sér með sínum sér- stæða persónuleika. Það mun hafa verið í nóvember 1908 að stofnuð var sérstök ung- lingadeild innan K.F.U.M. (U.D.) og urðu margir drengir til þess að gerast félagar, þar var á boðstól- um hljömsveit, taflfélagið Týr, söngur, fyrsti vísir að Karlakór K.F.U.M. og að sjálfsögðu knatt- spyrna leikin í portinu hjá K.F.U.M. húsinu. Valur spratt svo upp úr þessum ágæta drengja- stofni og Hallur var 11. maí 1911, kjörinn gjaldkeri „Vals“ á stofn- degi. í hinum greinunum var hann allsstaðar liðtækur, söng- maður, hljómsveitarmaður og fleira. Verkefni Halls urðu auð- vitað mörg því hæfileikarnir voru alveg sérstakir. Auk iþróttafé- lagshyggjunnar var söngurinn hans hjartans mál, enda einn besti bassi er landið hefir hlustað á með söguríka arfleið, því Krist- inn og Ásgeir synir hans bera þess ljúfast vitni og reyndar lika sem knattspyrnumenn í kappliði Vals á sínum III og II flokks árum og var þessi fjölskylda sem ein eining, þegar Val bar á góma. Auðvitað leitaði Hallur í lið Valsmanna er hann stofnaði kór- inn „Kátir Félagar", en þar mátti sjá Frímann Helgason, Gfsla Kærnested, Guðmund Sigurðsson, Ágúst Bjarnason, Björgúlf Bald- ursson, Pétur Kristinsson og und- irritaðan, svo að sjá mátti tengsl- in, sem þessi hæfileikamaður batt við æskufélagið Val. Þegar Hallur varð áttræður, hittist svo skemmtilega á, að Val- ur endurheimti sinn gamla titil „íslandsmeistari í handknattleik" og var það sú besta afmælisgjöf og endurnæring, sem gamli mað- Fósturfaðir minn, LÁRUS STEFÁNSSON frá Auðkúlu i Svinadal, siðast til heimilis að Grund i Svinadal, lézt á Héraðshælinu á Blönduósi 3. janúar sl. Útförin verður gerð frá Auðkúlukirkju, laugardaginn 12. janúar kl 2 e.h. Fyrir hönd vina og ættingja, Guðrún Jakobsdóttir. Eiginkona min, STEINUNN GUÐMUNDSDÓTTIR, Geirshlíð, Dalasýslu, andaðistað morgni 10 janúar. F h vandamanna, Gisli Þorsteinsson. t Þökkum þeim, er sýndu okkur hlýhug og vináttu við fráfall, GUNNARS J. ÓLASONAR, Grafarholti. Fyrir hönd aðstandenda Kristín Bæringsdóttir. t Inmlegar þakkir fyrir auðsýnda samúð og vinarhug við fráfall og jarðarför móður minnar, tengdamóður og ömmu, INGIBJARGAR GUNNARSDÓTTUR frá Gröf. Guð blessi ykkur öll Ásta Gunnarsdóttir, Örlaugur Björnsson, Ingvar Kárason. t Þökkum innilega sýnda samúð og vinarhug við andlát og jarðarför föður og tengdaföður okkar. GUÐMUNDAR J. SIGURÐSSONAR, vólsmiðs frá Þingeyri. Rannveig Guðmundsdóttir, Sigurbjörg J. Guðmundsdóttir, G. V. Mackay, Camilla Sigmundsdóttir, Matthías Guðmundsson. t Þökkum innilega auðsýnda samúð við andlát og útför, ANTONÍU GUÐRÚNARJÓNSDÓTTUR Jón Tómasson, Óskar Jónsson, Nico Jónsson, Ingibjörg Jónsdóttir, Guðjón Guðjónsson, Rebekka Jónsdóttir, Jóhannes Magnússon, Jón Hj. Jónsson, Sólveig Jónsson, Tómas Jónsson, Carol Jónsson, Málfríður Jónsdóttir, Jóel Jakobsson, Kristín Einarsdóttir, Helgi Ólafsson og barnabörn.

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.