Morgunblaðið - 15.02.1974, Side 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 15. FEBRUAR 1974
Dunduðu við sauma-
skap og spil í teppunni
Tunguheiði. Var ekki vitað hvort
elding eða raflína hefði kveikt f
honum.
Taeplega 30 manns voru tepptir
á Króksfjarðarnesi frá síðasta
föstudegi og þar til í gær er þyrla
flutti fólkið þangað sem bílasam-
band var í lagi. Var það um 10 km
Ieið. Fólkið hafði verið við jarðar-
för og kom með rútu, sem lokaðist
siðan inni í óveðrinu. Bjuggu
ferðalangarnir í félagsheimilinu á
Króksfjarðrnesi og dunduðu m.a.
við spil og saumaskap.
Haukur kvað þá hafa byrjað að
moka Gilsfjörð í gær, en það hefði
gengið hægt og voru moksturs-
menn komnir á 5 metra dypt án
þess að finna veginn. Haukur
kvað enga skaða hafa orðið á
mönnum eða skepnum svo vitað
væri, en sambandslaust kvað
hann vera við Gilsfjarðarbæina
vegna snjóflóða. Kvað hann ekki
mögulegt annað en leggja vír ofan
á snjóinn til þess að koma sam-
bandi á aftur. Símasamband við
Gilfjarðarbæina fór er snjó
flóð brutu staura og slitu leiðslur.
VIÐ höfðum í gær samband við
Króksfjarðarnes í Austur-Barða
strandarsýslu, en þar varð allt
símasambandslaust og rafmagns-
laust í óveðrinu mikla, sem gekk
yfir landið fyrir nokkrum dögum.
Símasamband var nýkomið á þeg-
ar við hringdum þangað og röbb-
uðum við Hauk Friðriksson sfm-
stöðvarstjóra. Hann sagði að
ástandið væri orðið all sæmilegt,
en 80 hús og bæir eru á svæðinu.
Rafmagn var komið á aftur, en þó
var það á með rykkjum. því verið
var að gera við brunninn staur á
— Solzhenitsyn
Framhald af bls. 1
í dag kom til Langenbroich
túlkur frá Sviss til þess að aðstoða
rithöfundana í samræðum þeirra,
þar sem málaerfiðleikar hafa
verið þeim til trafala.
FÆR ÞÝZKT
VEGABRÉF
Miklar vangaveltur hafa verið
um það í dag, hvar Solzhenitsyn
muni setjast að. Hann hefur
þegar fengið þýzkt vegabréf og
ráðamenn í mörgum löndum
m.a. Bandaríkjunum, Bretlandi,
Þýzkalandi, Noregi og Svíþjóð
hafa boðið hann velkominn hver
til sinna heima. Haft hefur verið
eftir vinum Bölls að Solzhenitsyn
geti gjarnan hugsað sér að setjast
að í Noregi. Forsætisráðherra
Noregs, Trygve Bratteli, brá
skjótt við, þegar það fréttist og
sagði hann velkominn þangað.
Solzhenitsyn hefur í fjögur ár átt
boð frá norskri nefnd til
stuðnings frjálsum andans mönn-
um um að koma þangað. Var það
fyrst fram sett, þegar Solzhenit-
syn var rekinn úr sovézku
rithöfundasamtökunum. Hefur
hann oftar en einu sinni þakkað
þetta boð og sagt, að það hafi
skipt miklu máli fyrir sig á þeim
tíma og líklega átt sinn þátt í að
ekki var frekar að honum veitzt
þá. Boðið var ítrekað í Moskvu í
sumar af einum nefndarmanna,
málaranum Victor Sparre og í
gær sendi Sparre rithöfundinum
simskeyti, sem hann fékk á flug-
vellinum í Frankfurt.
Nefndin norska hefur þegar
fengið boð frá mörgum aðilum
um húsnæði fyrir Solzhenitsyn-
fjölskylduna, en talsmenn hennar
segjast ekkert aðhafast I málinu,
fyrr en frekara samband hefur
verið haft við rithöfundinn. Einn
nefndarmanna, Aasmund
Brynildsen, sagði í viðtali við
NTB að enda þótt Solzhenitsyn
hefði e.t.v sagt, að sér væri kært
að koma til Noregs mætti öllum
ljóst vera að brottvikningin frá
Sovétrikjunum væri honum
gífurlegt áfall. „Meðan hann var í
Rússlandi og landar hans vissu af
honum þar, var hann andleg orku-
miðstöð, ég vil segja, hjarta bar-
áttunnar fyrir frelsi og lýðræði í
sinu samfélagi. Með því að reka
hann burt er dregið mjög úr
krafti þessarar baráttu. Við verð-
um líka að muna, að andans menn
rússneskir hafa yfirleitt verið
mjög bundnir þjóð sinni og sínu
rússneska umhverfi, þeir hafa
aldrei verið eins miklir heims-
borgarar og margir aðrir í afstöðu
sinni til bókmennta og
menningar,“ sagði Brynildsen.
GETUR FENGIÐ
NÓBELSVERÐLAUN
AFHENT HVAR
OG HVERNÆR
SEMER
Haft er eftir heimildum ná-
komnum Böll að Solzhenitsyn
muni á morgun fara til Sviss að
sinna þar fjármálum sinum. Lög-
fræðingur hans, Fritz Heeb, kom
til Lagenbroich síðdegis I dag og
fara þeir síðan saman til Sviss.
Ljóst er að Solzhenitsyn þarf ekki
að hafa fjárhagsáhyggjur, talið er
að hann eigi inni mikið fé fyrir
bækur sínar og Nóbelsverðlauna-
féð var á sínum tíma lagt inn á
bankareikning hans í Sviss. Af
hálfu Nóbelsstofnunarinnar
sænsku hefur verið sagt, að Solzh-
enitsyn geti hvenær og hvar sem
er fengið afhent Nóbelsverðlaun-
in, þ.e. gullmedalíu og önnur til-
heyrandi virðingartákn. Fram-
kvæmdastjóri stofnunarinnar,
Stig Gamel, sagði, að rithöfund-
inn ætti boð til Svíþjóðar frá fyrri
tíma og hann gerði sér von um, að
hann yrði meðal gesta á næstu
Nóbelshátíð.
Sænski rithöfundurinn Per
Westberg, sem nú er formaður
PEN-klúbbsins, alþjóðasamtaka
frjálsra rithöfunda, upplýsti í
dag, að Solzhenitsyn hefði verið
boðið á fund klúbbsins I London
24. febrúar nk. Mundi fundurinn
meðal annars fjalla um mál hans
og ástandið í menningarmálum
Sovétríkjanna. Ekki er vitað,
hvort hann þiggur boðið.
(JTLEGÐ ER
10—15 ARA
VINNUBÚÐAVIST
FYRIR LANDRAÐ
Haft er eftir góðum heimildum,
að Heinrich Böll hafi ekki vitað
um það fyrr en I gærmorgun, og
þá frá v-þýzka utanríkisráðuneyt-
inu, að Solzhenitsyn væri á leið til
hans. Sömu heimildir herma, að
sovézk yfirvöld hafi sakað Solzh-
enitsyn um landráð og tjáð hon-
um, að hann yrði dæmdur í
10—15 ára vinnubúðavist, ef
hann færi ekki úr landi. Segja
þessar heimildir, að hann hafi
ekki átt um neitt að velja og hon-
um hafi verið tilkynnt, að hann
yrði fluttur til V-Þýzkalands, rétt
áður en flugvélin átti að fara.
Hann hafði neitað kröftuglega og
reynt að veita viðnám á flugvell-
inum þeim átta rhönnum, sem
fóru með hann út í vélina en lítils
mátt sín gegn þeim.
Natalja, kona Solzhenitsyns,
upplýsti í Moskvu, eftir að hún
hefði talað við mann sinn í gær-
kveldi og aftur i morgun, að hann
hefði verið í varðhaldi í Lefortovo
fangelsinu f Moskvu, en það er í
hverfi borgarinnar, sem útlend-
ingar fá ekki að skoða. Þetta fang-
elsi kemur oft við sögu í bók
Solzhenitsyns.
Þá er haft eftir hálfopinberum
heimildum í Moskvu, að Sovét-
stjórnin hafi ætlað að gefa honum
2—3 daga frest til þess að undir-
búa brottför sína úr landi, en hafi
séð sig um hönd þegar hann neit-
aði að mæta sjálfviljugur til yfir-
heyrslu í skrifstofu saksóknara,
svo sem til var ætlazt. Sömu
heimildir herma, að hann hafi
fallizt á að fara úr landi eftir
viðtal við saksóknara.
ÖRÞRIFARÁÐ
Dagblöð fjalla ýtarlega um mál
Solzhenitsyns í dag og fara vest-
ræn blöð yfirleitt ákaflega hörð-
um orðum um aðferðir Sovét-
stjórnarinnar. Sömuleiðis hafa
stjórnarleiðtogar margra ríkja
harmað það, sem gerzt hefur, þar
á meðal Edward Heath, forsætis-
ráðherra Bretlands, Henry
Kissinger, utanríkisráðherra
Bandaríkjanna, og Poul Hartling,
forsætisráðherra Dana. Kissinger
sagði aðspurður, að hann gæti
ekki á þessu stigi málsins sagt um
það hvort málið myndi hafa áhrif
á samband Sovétríkjanna og
Bandaríkjanna.
Zhores Medvedev, sovézki
erfðafræðingurinn, sem dveíst
nú í London sagði, að það væri
örþrifaráð Sovétstjórnarinnar að
reka Solzhenitsyn í útlegð.
Af hálfu sovézkra yfirvalda var
mikil áherzla lögð á það í dag við
vestræna blaðamenn I Moskvu, að
þau mundu gera það sem þau
gætu til að auðvelda Natölju,
konu rithöfundarins, brottförina
frá Sovétríkjunum. Var sagt, að
hún gæti haft með sér þau bók-
menntagögn, sem maður hennar
teldi sig þurfa til að geta haldið
áfram ritstörfum á Vesturlönd-
um. Vinir fjölskyldunnar eru tor-
tryggnir á þetta og telja að erfitt
verði að koma þeim gögnum úr
landi, sem Solzhenitsyn hafi not-
að.
— Pompidou
Framhald af bls. 1
Evrópu, sem hann teldi tilheyra
yfirráðasvæði Bandaríkjanna, en
hreint ekki til þess að ræða orku-
vandamálin.
Forsetinn franski sagði, að nið-
urstöður ráðstefnunnar væru
mikill ósigur fyrir bandalagsríki
Frakka í EBE, en alls ekki fyrir
Evrópu sem heild.
„Sovétstjórnin hefur sýnt og
sannað hæfileika sinn til þess að
hafa í fullu tré við fylgiríki sín í
Austur-Evrópu, sagði Pompidou,
og nú ætlar Nixon að sýna, að
Bandaríkjamenn geti gert það
sama í Vestur-Evrópu.“ Hann
kvaðst harma mjög, að stefnumót-
un í alþjóðasamskiptum færi nú í
æ meiri mæli fram á leynifundum
Nixons forseta og Leonids Brehn-
evs, leiðtoga sovézka kommúnista-
flokksins. Framtíð heimsins væri
komin undir niðurstöðum við-
ræðna þeirra.
Frakkar stóðu mjög einangraðir
á orkuráðstefnunni í Washington
á dögunum svo sem frá hefur
verið skýrt i fréttum. Þetta sagði
Pompidou, að hefði stafað af því,
að Michel Jobert, utanríkisráð-
herra Frakklands, hafði verið eini
maðurinn, sem reyndi að fara i
veg fyrir stefnu Bandaríkja-
manna að markmiði þeirra. „Jo-
bert talaði þar ekki sem franskur
þjóðernissinni“, sagði franski for-
setinn, „hann talaði þar sem evr-
ópskur þjóðernissinni."
— Sjómenn dæla
Framhald af bls. 36
með, kastaði og fyllti lestar skips-
ins, alls um 200 tonn, og tók stefn-
una, sem leið liggur norður til
Siglufjarðar. 30 tíma stim takk
með aðeins 200 tonn í bræluveðri.
Þá voru bátar eins og Grímsey-
ingur, Hrafn Sveinbjarnarson III,
Hrafn Sveinbjarnarson, Ársæll
Sigurðsson, Hafberg, Sandafelbð,
Kópur og fleiri bátar að sigla út
með sinn afla til þess að henda
honum. Einnig voru bátar í Þor-
lákshöfn og fleiri verstöðvum að
fara sömu erinda með afla. Alls
munu um 20 bátar þvi hafa dælt
þúsundum tonna i hafið aftur í
gær. Ástandið er nú þannig að
bátarnir stíla upp á að ná litlum
Alyktun Borg-
araflokks MH
Borgaraflokkur M.H. lýsir
fullum stuðningi við stefnuna
„varið land“, og telur að öryggi
íslands sé bezt borgið með ná-
inni samvinnu við vestrænar
lýðræðisþjóðir.
Borgaraflokkur M.H. telur að
þíða sú sem skapast hefur i
málefnum austurs og vesturs,
stafi af því hernaðarjafnvægi
sem ríkt hefur á síðustu árum.
Svo framarlega sem þessu jafn-
vægi verði ekki raskað, muni
þessi þróun í átt til minnkandi
spennu leiða til þess að raun-
hæft verði að tala um brottför
varnarliðs frá íslandi, innan
fárra ára.
Borgaraflokkur M.H. furðar
síg á þeim upplýsingum utan-
ríkisráðherra (ef sannar eru),
að hingað til hafi ekki verið
hreyfanlegar flugsveitir á
Keflavíkurflugvelli. Borgára-
flokkur M.H. leggur til að úr
þvi verði bætt hið snarasta.
Borgaraflokkur M.H. átelur
harðlega þau vinnubrögð
nemendafélags M.H., þegar það
samþykkti ályktun þá sem birt-
ist í „Þjóðviljanum" fyrir
skömmu um brottför varnar-
liðsins. Þá voru nokkrir
„óæski legir“ nemendaráðs-
meðlinir ekki boðaðir til fund-
ar, vegna þeirra „óæskilegu"
áhrifa sem þeirhefðugetað haft
á framgang mála. Þetta er aug-
ljóst dæmi um ólýðræðisleg
vinnubrögð vinstri manna.
F.h. stjórnar Borgaraflokks
M.H.
Páll Torfi Önundarson, form.
(sign)
Hreinn Loftsson, varaform.
(sign)
afla upp á von um að fá löndun,
en kerfið í sambandi við úrgang
frystihúsanna og bátanna, sem
ætla að landa beint í bræðslu,
fellur engan veginn saman.
Vegnayfirvofandi verkfalla halda
verksmiðjurnar yfirleitt að sér
höndum og engar ráðstafanir eru
gerðar til þess að auka þróar-
rými til bráðabirgða eða annað,
en á sama tíma er loðnutorfa við
loðnutorfu á miðunum og bátarn-
ir geta fyllt sig í flestum tilfellum
í einu kasti.
— Kohoutnæstur?
Framhald af bls. 1
rithöfundarins Pavels
Kohouts í dag og krafizt þess að fá
að tala við hann. Kohout, sem I
seinni tfð hefur verið mjög gagn-
rýninn á afstöðu yfirvaldanna til
lista- og menningarstarfsemi I
Tékkóslóvakíu, neitaði hins vegar
að ræða við lögreglumennina.
Kohout sagði í síðustu viku í
samtali við vestræna fréttamenn í
Prag, að rithöfundar byggju við
ámóta slæm skilyrði í Tékkó-
slóvakíu nú og á Stalínstímanum.
Sömuleiðis hafði Kohout andmælt
árásum slóvakíska rithöfundarins
Vladimirs Minacs á Heinrich Böll,
— en Böll hafði m.a. haldið því
fram, að það eina, sem Rússar
gætu gert í sambandi við mál Solz-
henitzyns væri að gefa út Eyja-
klasann Gulag á rússnesku. Sagði
Böll að annað sæmdi ekki Sovét-
mönnum og hlaut fyrir það mikið
ámæli tékkneskra yfirvalda.
— 300 staurar
Framhald af bls. 2.
vera að skipta um staura og víra á
sumum stöðum og einnig
einangranir og þverslár.
Birgðir rafmagnsveitanna af
staurum og öðru sem þarf til við-
gerðanna stendur í járnum, en
Valgarð taldi þó að þeir ættu
nægar birgðir til þess að gera við
allar skemmdir. Vinnuflokkar
eru hvarvetha farnir að gera við
og aðstoðarflokkar fara á þau
svæði sem verst urðu úti. Einn
vinnuflokkur fór t.d. úr Skaga-
firði í gær til Eyjafjarðar og ann-
ar vinnuflokkur af Skaftártungu-
svæðinu fór þangað einnig. Val-
garð taldi að flestar bilanir og
skemmdir yrðu komnar í lag eftir
2—3 daga og allt ætti að vera
komið í samt lag innan viku.
— Tunglskins-
sónatan
Framhald af bls. 17
borgarastéttarinnar til þcss að
ná pólitískum völdum ogtreysta
völd hennar.“
Menningarbyltingin 1966—
69 hófst með árás á Ieikrit,
breiddist út með árás á óper-
una í Peking og náði að lokum
til milljóna Kínverja, hárra og
lágra.
— Endaleysa
Framhald af bls. 36
vin, „það var nóg af henni á
Sandvíkinni norður af Grinda-
vík, torfa við torfu. Við erum
með svona 230 tonn í lest og það
verður 30 tíma stím minnst til
Siglufjarðar."
„Spáin? Spáin er slæm, það
spáir rudda, en við verðum að
dúlla þetta í kafi ef ekki vill
betur. Það er ekki björgulegt
að þurfa að fara svona langt á
ekki stærri bát, en það er áta í
aflanum, svo að hann er óhæfur
til frystingar. Þetta er annars
meira ófremdarástandið í þess-
um loðnumálum. Þetta er allt
ein hringavitleysa og enda-
leysa."
— Sérkröfur
Framhald af bls. 36
ýmsar tilfærslur milli flokka. Var
þá nánast ekkert eftir nema
semja um prósentuhækkun á
launum. ISðv&rð Sigurðsson, for-
maður samninganefndar ASÍ,
sagði í viðtali við Mbl., að í fyrra-
dag hefði miklum áfanga í
samningagerðinni lokið og hefði
það samkomulag, sem þá náðist,
fært deiluaðila talsvert áleiðis.
Hins vegar kvað hann enn ótal
marga þætti samninganna óleysta
og væri ekkert kægt að spá um
framvindu mála.
Ölafur Jónsson, framkvæmda-
stjóri Vinnuveitendasambands
íslands, vildi ekkert um stöðu
samninganna segja í gærkvöldi
annað en það, að mikið verk væri
enn fyrir höndum, áður en
samningar næðust.
— Starfsmenn
Framhald af bls. 16
Eftir verulega athugun þessara
mála hefur orðið samkomulag um
að leggja til, að starfsmennirnir
skuli vera í sérstakri deild innan
Lífeyrissjóðs starfsmanna rikis-
ins með sérstöku reikningshaldi.
Lagt er til, að lífeyrisréttindi
þeirra verði að nokkru leyti snið-
in eftir réttindum þingmanna.
Verður að telja það eðlilegt, m.a.
með tilliti til þess, hversu líkt er
um atvinnuöryggi þessara tveggja
starfshópa.
Þeir starfsmenn, sem fengju
rétt til aðildar að lífeyrissjóði
samkvæmt þessu frv., eru 10—15
talsins. Flestir þeirra eru tiltölu-
lega ungir og yrði þvi litið um
greiðslur ellilífeyris til þeirra
fyrstu 10 árin, svo að fé mundi
safnast fyrir á þeim tíma.
Nokkrar umræður urðu um
frumvarpið að framsöguræða
Sverris lokinni. M.a. tók fjármála-
ráðherra til máls og taldi málið
þurfa betri athugunar við. Bæri
að athuga, hvort þingflokkarnir
gætu náð samkomulagi i málinu.
Að umræðum loknum var frum-
varpinu vísað til 2. umræðu og
fjárhags- og viðskiptanefndar.