Morgunblaðið - 15.02.1974, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 15. FEBRUAR 1974
Björn Franzson
—Minningarorö
Kveðja frá tengdadóttur.
Þegar ég nú kveð tengdaföður
minn, Björn Franzson, örfáum
orðum, er það ekki til að rekja
fjölbreytilegan lífsferil hans,
heldur til að þakka ógleymanleg
kynni, sem urðu mér því dýrmæt-
ari sem þau urðu lengri og nánari.
Björn var maður dulur og seintek-
inn, og mér er til efs að kynni
okkar hefðu orðið sérlega náin, ef
ekki hefðu komið til barnabörnin
hans þrjú, sem urðu nokkurs kon-
ar lykill að hug og hjarta hans.
Fjölfróðari manni hef ég ekki
kynnzt á lífsleiðinni, og mátti
einu gilda hvar niður var borið,
hvort sem um var að ræða töfra-
heima tónlistar og vísinda, undur
hinnar lifandi náttúru eða furður
himingeimsins. Þekking hans var
óþrjótandi, að mér fannst, og hon-
um var sérstök unun að vekja
forvitni manns og svala henni.
Þolinmæði hans í þeim efnum var
næstum ótrúleg, en hún var
sprottin af sönnum og einlægum
áhuga á að uppörva og i^pfræða.
Þetta kom kannski skýrast fram í
samskiptum hans við barnabörn-
in. Þau voru ekki orðin há í loft-
inu þegar afi fór með þau niður í
fjöru til að tína með þeim skeljar
eða skoða sjófuglana eða niður að
Tjörn að gefa öndunum. Ævin-
lega var hann að fræða þau um
eitthvað forvitnilegt, enda var
viðkvæðið, þegar ég gat ekki s'var-
að spurningum þeirra: „Við skul-
um bara spyrja afa Björn. Hann
veit allt.“
Eg var ekki svo mjög frábrugð-
in börnunum að þessu leyti, og
þau voru ófá skiptin sem hringt
var í Björn, þó langt væri liðið á
kvöld, ef eitthvert ágreinings-
atriði kom upp i kunningjahópi.
Eftir að við fluttumst í Mos-
fellssveitina, fór hann oft í göngu-
ferðir um nágrennið, og þegar ég
slóst í förina, hvort sem var um
sólríkan sumardag eða stjörnu-
bjart kvöld, var hann óþreytandi
að fræða mig um nöfnin á stjörn-
unum eða jurtunum, sem honum
var svo annt um; þeim varð að
sýna sömu nærgætni og öðru lífi.
Dýrmætust verður mér þó
minningin um samverustundir
hans með barnabörnunum,
fölskvalaus ánægja hans af að
taka þátt I leikjum þeirra og natni
hans við að velja þeim góðar bæk-
ur. Enga bók gaf hann þeim, sem
hann hafði ekki gengið sjálfur úr
skugga um, að væri þeim holl og
uppbyggileg. Þannig var 'hann í
öllum greinum.
Blessuð sé minning þessa mæta
manns.
Fríða.
Veit duftsins son nokkra dýrlegri
sýn
en drottnanna hásal í rafurloga?
Þegar ég frétti lát vinar míns
Björns Fi-anzsonar flugu i gegn
um hugminnþessarhendingar úr
kvæðinu Norðurljós eftir Einar
Benediktsson, vegna þess að mér
var svo vel kunnugt um lotningu
þá, er Björn bar fyrir ómælisvídd-
um himingeimsins, tengslum þess
kerfis við líf vort jarðarbúa, er
það virðist lúta og hafa lotið frá
örófi alda. Hann varði mestum
hluta frístunda sinna þessu mál-
efni, að kanna tengslin milli efnis
og þess, er vér köllum hinn and-
lega heim.
Éfe var svo lánsamur að kynnast
þessum mannkostamanni er við
báðir máttum teljast á léttasta
skeiði lífsins, en við höfðum
þekkzt í 35 ár. Allar stundir er við
höfum átt saman á þessu timabili
hafa illa enzt okkur til þess að
ráða í framtíð lífsins á jörð okkar
með hliðsjón og samanburði við
það, sem lengst þekkist um hið
liðna. Vitanlega var Björn ávallt
sá, er ég leitaði til í minni leit að
svörum við hinni svo óvissu fram-
tíð mannsins í þeim heimi, er sýn-
ist hafa mikla tækni í hendi sér,
en þessi tækni virðist hæglega
geta orðið viðskila við sálarlíf
mannsins, og ef slíkt hendir, er
vandséð um endalokin.
Björn Franzson var hámenntað-
ur maður og hafði alla ævi verið að
afla sér meiri þekkingar á öllum
sviðum er hann taldi mestu varða
um þroska mannsins. Allar list-
greinar voru honum sérstaklega
hugstæðar, tónlist, myndlist og
list hins ritaða og talaða orðs. Til
tónlistarnáms varði hann mörg-
um árum ævi sinnar bæði hér
heima og erlendis. Heiðarleiki og
mannkostir voru svo áberandi í
fari hans, að maður þurfti alls
ekki annað en snerta hendi hans
til þess að finna, að hér fór heill
maður, er hvergi mátti sjá mis-
fellu án þess að það snerti hann
djúpt. Þess vegna var hann dýrk-
andi fegurðar hvar sem hana var
að finna, í tónum, litum, í lífi og
starfi og íslenzk tunga var honum
heilög, enda ritaði hann fagurt og
kjarnmikið mál. Hann á fjölda
íslenzkra nýyrða, er studd eru
smekk og rökhygg'ju hins íhygla
kunnáttumanns i meðferð móður-
málsins. Hin undur fíngerða sál-
argerð hans þoldi ekkert, er hrófl-
aði við mótaðri skoðun hans á
andlegum afkvæmum sálarlífsins.
Félagshyggjumaður var Björn
allt sitt líf og hafði hann helgað
þeirri hugsjón stóran þátt í sam-
tengingarhugmyndum sínum dag-
Iegs lífs og þáttar sálarlífsins.
Hann átti draum um frið i heimi
vorum og vopnlaust mannkyn án
hungurs og neyðar.
í einkalífi sínu var Björn mikill
gæfumaður. Hann átti fyrir lífs-
förunaut Rögnu Þorvarðardóttur
er hann mat mikils, enda setti
hún sig inní hugmyndalíf hans og
lífsdrauma svo að traust kærleiks-
samband tengdi þau allar þeirra
samverustundir. Þau eignuðust
einn son, er þau unnu bæði mikið,
Fróða, sem er starfandi flugmað-
ur hjá Loftleiðum.
Nú er gengin i garð Vatnsbera-
öld, en hún tekur yfir 2160 ár. Ur
Fiskamerkinu gekk jörð vor inn i
Vatnsberamerkið og eftir þau um-
brot, er orðið hafa á því skeiði, er
jörð vor var í því merki, vil ég
bera fram þá ósk í minningu
Björns Franzsonar, að sá þroski,
sem mannkyn vort á að öðlast á
Vatnsberaöld eða á næstu 2160
árum samkvæmt hans eindregnu
vissu, megi verða að verúleika. Þá
rætast hugsjónir og þá mun aftur
morgna.
Eftir þessi fátæklegu orð er
mér efst í huga þakklæti fyrir það
að hafa átt þennan vitra og ágæta
mann að trúnaðarvini. Meginhluti
þess, er ég hefði viljað segja um
hann, er ósagt af mér. Það eru
ýmist persónuleg skoðanaskipti.er
milli okkar hafa farið, en auk
þess á ég ekki það vald yfir frá-
sögn og máli, að það standi í mínu
valdi áð inna það af hendi. Ég
leyfi mér aðeins að enda þessi orð
mín með tilvitnun í hans eigin
orð, er vitnar til svörunar og sam-
hæfis, „Sem hið efra, svo hið
neðra“.
Eg þakka þessum góða vini mín-
um allt það mikla og að mínu viti
ómetanlega, er hann hefur mér
miðlað.
Hafsteinn Guðmundsson.
t
Kveðjuathöfn móðurokkar, tengdamóður, systurog ömmu,
KATRÍNAR SVÖLU GUÐMUNDSDÓTTUR
Meistaravöllum 35,
fer fram frá Neskírkju laugardaginn 1 6 þ.m. kl. 1 0.30. Jarðsett verður
að Reynivöllum í Kjós sama dag kl. 1 .30 e.h.
Jóhanna Sveinsdóttir,
Hörður B. Bjarnason Áslaug Þórarinsdóttir.
t
Faðir okkar.
EINAR JÓHANNSSON,
Mýrakoti, Hofshreppi,
lézt að heimili sínu 1 1. þ.m. Jarðarför auglýst síðar.
Börnin.
Faðir okkar.
t
GISLI GUÐBJARTSSON,
Sunnuvegi 1 5,
verður jarðsungínn frá Fossvogskirkju laugardaginn 16. febrúar klukk-
an 10.30
Fyrir hönd vandamanna
Þórey Gfsladóttir
Kristján Gfslason.
t Hjartanlegar þakkir til allra fyrir auðsýnda samúð og vináttu við andlát og jarðarför eiginmanns, föður, tengdaföður og afa. t Þökkum auðsýnda samúð við andlát og jarðarför móður okkar,
ÓLAFSÁRNA GUÐBJARGAR
GUÐMUNDSSONAR ÞÓRÐARDÓTTUR,
Sæfelli, Eyrarbakka. Bergþórugötu 7.
Gyða Guðmundsdóttir,
Bjarney Ágústsdóttir, Svava Guðmundsdóttir,
Már Ólafsson, ÞórarinnTh. Olafsson, Erlendur Guðmundsson,
Ágúst Ólafsson, Þórunn Engilbertsdóttir, Arnbjörg Guðjónsdóttir,
Bjarney Ágústsdóttir. Rögnvaldur Guðjónsson.
Guðmimda Eiríksdótt-
ir — Minningarorð
t dag verður frú Guðmunda Ei-
ríksdóttir jarðsungin frá Foss-
vogskirkju, en hún lézt í Borgar-
sjúkrahúsinu í Reykjavik föstu-
daginn 8. þ.m. eftir langa og erf-
iðasjúkdómslegu.
Guðmunda var fædd að Byggð-
arenda i Grindavík þ. 24. október
1908, dóttir hjónanna Eiríks Guð-
mundssonar og Rósu Samúels-
dóttur, sem þar bjuggu.
Guðmunda ólst upp i föðurhús-
um að Byggðarenda ásamt 6
systkinum, sem öll eru á lífi, en
þau eru Marel, Margrét, Árni og
Eyjólfur, öll búsett í Grindavík og
Ragnhildur og Helga, sem búsett-
ar eru í Reykjavík. Dvaldi hún á
heimili foreldra sinna, þar til hún
giftist eftirlifandi manni sínum
Ingimundi Guðmundssyni frá
Eiði í Grindavík þ. 10. janúar
1931. Bjuggu þau fyrstu árin að
Sæbóli í Grindavík, en síðar að
Hraunteigi til ársins 1939 er þau
fluttust alfarin til Reykjavíkur.
Fljótlega eftir komu sína þangað
festu þau hjónin kaup á húsinu
nr. 101 við Hverfisgötu og bjuggu
þar æ sfðan.
Þeim Guðmundu og Ingimundi
varð 2ja barna auðið. Þau eru
Helgi, skrifstofustjóri hjá Sölu-
miðstöð Hraðfrystihúsanna, og
Rósa, sem búsett er í New York,
en maður hennar er starfsmaður
Loftleiða þar.
Á heimili þeirra Guðmundu og
Ingimundar á Hverfisgötunni var
oft gestkvæmt. Þangað komu
vinir og vandamenn úr Grinda-
vík, sem erindi áttu til borgarinn-
ar, til lengri eða skemmri dvalar,
og áttu þar jafnan einstakri gest-
risni og hlýju viðmóti að fagna.
Guðmunda var einstaklega nat-
in og góð húsmóðir, enda bar
heimilið þess vott. Þar sást aldrei
blettur eða hrukka á neinum hlut,
en verklagni hennar og hyggindi
við heimilishaldið voru slik, að
svo virtist sem verkin léku í hönd-
um hennar og gerðust að mestu
erfiðislaust.
Við, sem þessar línur ritum, eig-
um báðir Mundu frænku margt að
þakka, og ekki síst, þegar við á
skólaárunum í Reykjavík vorum
daglegir gestir á Hverfisgötunni
og áttum okkur þar annað heim-
ili. Hjá Mundu og Ingimundi og
þeim systkinum Helga og Rósu
var gott að eiga athvarf á þeim
árum.
Nú eru þeir timar Iangt að baki
og minningin ein eftir.
Sjúkdómur sá, sem leiddi Guð-
mundu til dauða, hefur sjálfsagt
verið lengi að búa um sig. En
henni var ekki lagið að flíka til-
finningum sínum og kvartaði
ekki, þótt eflaust hafi hún átt við
þrautir að stríða löngu áður en
hún lagðist fársjúk á Borgar-
sjúkrahúsið 8. maí í fyrra. Þaðan
átti hún ekki afturkvæmt í lif-
anda lífi og lézt, sem fyrr segir, 8.
febrúar sl.
Um leið og við þökkum Mundu
frænku auðsýnda vináttu og
tryggð, vottum við Ingimundi og
systkinunum Rósu og Helga,
systkinum hennar og öðrum
vandamönnum okkar innilegustu
samúð.
Hin langa þraut er liðin,
nú loksins hlaustu friðinn,
og allt er orðið rótt,
nú sæll er sigur unninn
og sólin björt upp runnin
á bak við dimma dauðans nótt.
(V.B.)
EA/GE
Þótt engum okkar í fjölskyld-
unni hafi komið á óvart andlát
ömmu okkar, Guðmundu Eiríks-
dóttur, þar sem hún var búin að
eiga langa og erfiða legu á sjúkra-
húsi, þá tók það okkur sárt, sonar-
dætur hennar, jafnt sem fleirum,
að heyra að amma væri dáin, —
horfin úr lífi okkar, og hugsa til
þess að eiga ekki eftir að vera
meira með henni. Ef til vill er það
vegna þess, hve það er ofvaxið
skilningi okkar unglinganna,
hversu lífið getur stundum verið
hverfult.
Við minnumst þess er við
bjuggum öll í sama húsinu að
Hverfisgötu 101, fjölskylda okkar
og amma og afi á hæðinni fyrir
ofan. Þá var hvert tækifæri notað
til þess eins, að vera í návist
þeirra beggja.
Við vissum að hún amina okkar
gekk ekki heil til skógar mörgum
árum áður en hinn erfiði sjúk-
dómur tók hana frá okkur, en hún
bar harm sinn í hljóði og hugsaði
meir um velferð okkar.
Við þökkum ömmu okkar fyrir
samveruna og munum við ætíð
minnast hennar, þegar við heyr-
um góðrarkonu getið.
Rósa og Þóra Helgadætur.
Fræðslukvöld RKI
fyrir sjúkravini
Kvennadeild Rvd. Rauða kross
íslands efnir til árlegra fræðslu-
og kynningarkvölda fyrir vænt-
anlega sjúkravini þ. 4. og 11. marz
nk.
Kvennadeildin er grein af
Reykjavíkurdeild Rauða kross Is-
lands, stofnuð af henni í desem-
ber 1966, og starfar undir eigin
stjórn og eftir eigin reglugerð.
Kjarninn í starfsemi deildarinnar
er hið svokallaða sjúkravinastarf.
Sjúkravinir starfa sem sjálfboða-
liðar á eftirtöldum vettvöngum: í
sjúklingabókasöfnum sjúkrahús-
anna (Borgarspítala, Landakots-
spítala og Landspítala), við sölu-
búð í Landakotsspítala (og mun
starfrækja væntanlega sölubúð í
Landspítala), aðstoða við starf-
semi Félagsmálastofnunar fyrir
aldraða, og loks er verið að koma í
framkvæmd heimsóknarþjónustu
til aldraðra og einstæðinga, en sú
þjónusta hefur verið í undir-
búningi um skeið.
Síðan 1968 hefur á vegum
Kvennadeildarinnar árlega verið
efnt til fræðslufunda — svo-
nefndra sjúkravinanámskeiða —
fyrir þá, sem vilja leggja fram
krafta sína til sjúkravinastarfa.
Fluttir eru 6 fyrirlestrar á 2
kvöldum, og fjalla þeir um: Sögu
og skipulag Rauða krossins,
tryggingamál, velferðarmál
aldraðra, félagsleg viðhorf til geð-
sjúkra, sjúklingabókasöfn og
framkomu í starfi.
Lágmarksaldur þátttakenda er
20 ár.
(Fréttatilkynnipg frá Kvenna-
deild Rauða kross íslands)