Morgunblaðið - 15.06.1974, Qupperneq 21

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 15. JÚNl 1974
21
Frá tsafjarðarhöfn. Selfoss að lesta frystan fisk á Bandarfkjamarkað.
Verðmæti sjávaraf-
urða frá Vestfjörðum
yfir 2000 millj. 1973
HRAÐFRYSTIHÚSIN eru langstærstu atvinnutækin á
Vestfjörðum, sem og annars staðar á landinu, og þau
hafa fært þjóðinni drjúgan hluta af gjaldeyristekjum
hennar. Því var ekki úr vegi, að Mbl. aflaði sér upplýs-
inga um útgerð og fiskvinnslu á Vestfjörðum. Jón Páll
Halldórsson framkv.stj. Norðurtanga hf. á Isafirði, eins
af stærri frystihúsum landsins, veitti góðfúslega þessar
upplýsingar.
„Siðustu vertíðir hafa verið
sæmilegar hér á Vestfjörðum,"
sagði Jón Páli. „Aflamagn hefur
verið svipað á undanförnum vetr-
arvertíðum, 20—25 þúsund tonn.
Uppistaðan í aflanum er þorskur
og að hluta til steinbítur hjá lfnu-
bátunum. Yfirleitt er útgerð
stunduð allt árið, og það er svona
svipaður afli sem kemur á land
mánuðina jan.—mai og
júní—des., þ.e. 50% aflans koma
á land fyrstu 5 mánuði ársins og
50% sfðustu 7 mánuði ársins."
— Hvernig er þessi afli unn-
inn?
„Þróunin á síðustu árum hefur
orðið sú, að 93—94% aflans, sem
á land berst hér á Vestfjörðum,
fara til frystingar. Söltun og ‘
herzla eru aðeins óverulegur
hluti fiskvinnslu á Vestfjörðum.
Nálega allur aflinn hefur verið 1.
flokks fiskur."
— Hvernig er afkoma frystihús-
anna á Vestfjörðum í heild?
„Þ?) er óhætt að segja, að
frystií úsin á Vestfjörðum eru öll
með í. jög marga vinnsludaga, eða
200—280 , þegar haft er í huga, að
virkir "d'agar á ári hverju eru
240—245. Þetta gefur til kynna,
að unnið er flesta iaugardaga.
Frystihúsin eru yfirleitt ekki
stór, en ná miklu framleiðslu-
magni með stöðugri og jafnri
vinnslu allt árið. Á síðasta ári,
1973, var heildarframleiðsla Vest-
firðinga á frystum sjávarafurðum
17 þúsund tonn, eða 23,3% af
heildarframleiðslu iandsmanna,
þegar miðað er við frystar afurðir
aðrar en loðnu. Utflutnings-
verðmæti frystra sjávarafurða frá
Vestfjörðum var yfir 2000
milljónir árið 1973."
azt öflugan flota skuttogara. Hafa
þessi togarakaup ekki verið fram-
faraspor?
„Vestfirðingar eiga nú 6 skut-
togara og sá 7. er væntanlegur í
haust til Bolungarvfkur. Hann er
smíðaður í Frakklandi, en hinir
eru smíðaðir í Noregi utan einn,
sem smíðaður var f Japan. Það er
athygiisvert, að sá afli, sem berst
á land hér á Vestfjörðum, er
40—50% lfnufiskur, en 30—40%
togarafiskur. Skuttogararnir hafa
þvf ekki skipt eins sköpum hjá
okkur og víða annars staðar. Þeir
hafa ekki aukið það hráefnis-
magn, sem að landi hefur borizt,
að hluta vegna minnkandi fiski-
gegndar og að hluta vegna þess,
að þeir hafa verið endurnýjun á
fiskiskipaflota Vestfirðinga, en
ekki viðbót. En skuttogararnir
eru tvímælalaust stórt framfara-
spor í sambandi við bætta vinnu-
aðstöðu og aukna möguleika til
sjósóknar og betri meðferðar á
aflanum."
— Nú hefur mikið verið rætt
um slæman rekstrargrundvöll
skuttogaranna?
Rætt við Jón Pál Halldórsson framkvæmda-
stjóra Norðurtanga hf. á Isafirði
— Draga þarf
Framhald af bls. 19
að veita bæði hærri og hagkvæm-
ari lán.“
— Og að lokum Matthias, geng-
ur þú ekki bjartsýnn til kosning-
anna að þessu sinni?
„Úrslit sveitarstjórnakosning-
anna á Vestfjörðum sem annars
staðar hafa aukið bjartsýni okkar
sjálfstæðismanna á vaxandi gengi
í komandi kosningum. Þá verður
allt sjálfstæðisfólk að vinna ötul-
lega f kosningunum, og ég trúi
— Hvernig er svo útlitið?
„Arið 1973 var frystiiðnaðinum
hagstætt. Hann gat þvf tekið á sig
1114% hækkun fiskverðs fyrir sið-
ustu vertíð, erlendar hækkanir á
mikilvægum rekstrarvörum og
innlenda verðbólgu. Frystiiðnað-
urinn stóð á núlli um áramót.
Siðustu kaupgjaldssamningar
ásamt vísitöluhækkun 1. marz
nema 800 milljónum miðað við
heilt ár, og hækkun annarra
kostnaðarliða nemur 300—400
milljónum miðað við heilt ár.
Greiðslugetu fiskvinnslunnar hef-
ur því algjörlega verið ofboðið, og
frystihúsin standa nú frammi fyr-
ir tapi, sem nemur minnst einum
milljarði á ári. Utlitið er því allt
annað en gott um þessar mundir
og mikill vandi óleystur."
— Nú hafa Vestfirðingar eign-
því, að með samstilltu átaki
flokksmanna og stuðningsmanna
D-listans f kjördæminu eigum við
að geta náð góðum árangri. Að
þessu sinni skipar kona 3. sæti á
framboðslista okkar, frú Sigur-
laug Bjarnadóttir, og er hún eina
konan á framboðsiista hér á Vest-
fjörðum, sem hefur möguleika á
að hljóta kosningu. Eg vil þvf
hvetja alla, og þá ekki sízt konur,
til að vinna vel og tryggja kosn-
ingu Sigurlaugar, sem yrði þar
með fyrsta konan, sem hlyti kosn-
ingu á Alþingi sem fulltrúi Vest-
fjarða."
„Skuttogararnir hafa í alla staði
reynzt mjög vel og aimenn
ánægja verið með skipin sem slík,
þó að menn hafi verið óhressir
yfir afkomunni. Eg tel, að grund-
vellinum hafi strax verið kippt
undan rekstri skipanna áður en
þau fóru að koma almennt til
landsins. Þar á ég við þá vanhugs-
uðu ákvörðun núverandi sjávar-
útvegsráðherra, sem tekin var
stuttu eftir að hann komst til
valda sumarið 1971, að svipta út-
gerðina 11%, sem hún hafði feng-
ið af óskiptum afla. Þetta var
byrjunin og síðan hafa fleiri
atriði komið til, sem gera það að
verkum, að í dag er ekki grund-
völlur fyrir rekstri þessara nýju
og glæsilegu togara."
— Og að lokum Jón Páll, hvern-
ig er afkoma fólks almennt hér á
Vestfjörðum?
„Hér hefur verið góð atvinna
um langt árabil, og má t.d. nefna,
að á erfiðleikaárunum 1967—'68
þekktist hér ekki atvinnuleysi.
Það hefur verið góð atvinna alls
staðar, ekki einungis i frysti-
iðnaðinum. Afkoma fólks er í
heildina mjög góð á Vestfjörðum.
íbúatalan stóð lengi í stað, en nú
er fjölgun, þó að hæg sé og er það
vegna húsnæðiseklu, sem er mjög
mikii. Fjölgun yrði eflaust mun
hraðari ef tækist að leysa það
vandamál."
_J Þarf f ólkið að
flytjast brott vegna
húsnæðisskorts?
r
Rætt við Jónas Olafsson á Þingeyri
Á ÞINGEYRI náði Mbl. tali af Jónasi Olalssyni sveitar-
stjóra. Þinge.vri stendur sunnanmegin í Dýrafirði. »};
aðeins utar með firðinum Kegnt Þinfieyri stendur hið
landsfræga skólasetur Núpur. íhúar á Þinsevri eru um
450, en voru 427 í fvrra, og hefur þar orðið tiltölulega
mest fjölgun á Vestfjörðum, að sögn Jónasar sveita-
stjóra.
— Hverníg gekk útgerð hjá
ykkur i vetur. Jónas?
„Útgerðin gekk nokkuð vel.
Héðan er gerður út einn skuttog-
ari. Framnes 1S. og hefur hann
aflað vel. Skipstjóri er Auðunn
Auðunsson. Hins vegar gengur
rekstur línubátanna iila, og þeir
hafa t.d. ekkert farið af stað eftir
vetrarvertíð vegna manneklu.
Það er kannskt ekki nema von.
þegar hásetinn á skuttogaranum
hefur hærra kaup en skipstjórinn
á línubátnum. Eg vona bara að við
neyðumst ekki til þess að selja
þessa tvo 150 tonna báta, sem við
eigum, vegna manneklu. Um
þessar tnundir eru gerðar út héð-
an 5—6 trillur, og hafa þær aflað
vel.”
— Hvaða framkvæmdir eru
helztar á diifinni hjá hreppnum?
„Hér er hafinn undirbúningur
að varanlegri gatnagerð. Það er
verið að skipta um jarðveg i giit-
unum og leggja nýjar lagnir. Ekki
er alveg ljóst hvort hægt verður
að leggja sjálft siitlagið á i sumar.
Þá má nefna. að Hraðfrvstihús
Kaupfélags Dýrfirðinga er að ráð-
ast í viðbötarbyggingu. og á með
henni að bæta löndunaraðstöðu
og koma upp betri aðstöðu til að
þvo fisk. Einnig má nelna. að
nýlokíð er gerð knattspvrnuvallar
hér I kauptúninu. og er þegar
farið að leika á honum. Eru
unglingarnir hér mjög ántegðir
með völlinn."
— Er gröska I húsb.vggingum?
,,I vor var haldið áfram með
bvggingu 3ja húsa. sem b.vrjað
var á i fyrra, og einnig var byrjað
á 5 nýjum húsum. Allt eru þetta
einbýlishús. Vtð ætluðum að
b.vggja leiguibúðir samkvæmt
áætlun stjórnvalda um hyggingu
1000 slíkra ibúða á landinu. og
erum mjög öánægðir með þann
drátt. sem orðið helur á því máli.
Hér er gevsilegur skortur á ibúð-
arhúsnæði. og svo getur larið. að
fólk, sem hingað helur flutzt og
ætlað að setjast að. verði að flytj-
ast á brott að nýju vegna skorts á
húsnæði. Ef til þess kemur. vrði
það mikið tjón fyrir hvggðar-
lagið." sagði Jónas að lokum.
Húsnæðismálin
klossföst í kerfinu
Á ÍSAFIRÐI hitti Mbl. aó máli ungan atorkumann úr
rööum sjálfstæðismanna, Óla M. Lúðvfksson fram-
kvæmdastjóra Bifreiðaverkstæðis ísafjarðar. Ilann er
varabæjarfulltrúi Sjálfstæðisflokksins og hann skvrði
blaðinu frá framkvæmdum,
„Bæjaryfirvöldin eru með
margt á döfinni,” sagði Oli, „og
vonandi, að sú áætlun standist. Ef
við tökum fyrst f.vrir gatnagerð-
ina. er þar helzt framundan að
malbika nýtt lag ofan á það mal-
bik, sem fyrir er. Isafjörður gekk
fyrir nokkru til samvinnu við
fleiri sveitarfélög unt lagningu
varanlegs slitlags og fékk sam-
eignarfélagið heitið Atak hf. Hér
eiga að vera til staðar malbikun-
arvélar i framtíðinm. Það er á
áætlun að malbika veginn til
Hnífsdals og veginn inn á flug-
völl, en liklega verður það ekki
framkvæmt fyrr en á næsta ári."
— Hvernig standa húsnæðis-
málin á Isafirði?
„Hér þarf að gera átak í hús-
næðismálum. Tilfinnanlegur
skortur er á húsnæði hér og
stendur það byggðarlaginu stór-
iega fyrir þrifum. Rikisstjörnin
gerði landsáætlun um bvggingu
leiguhúsnæðis og samkvæmt
henni var sótt um byggingu 28
íbúða á ísafirði. Mér skilst, að það
mál sé klossfast i kerfinu og al-
gjörlega óvist, hvenær af þessum
byggingum getur orðið."
— Hvernig eru þið Isfirðingar
staddir með byggingalöðir?
„Verið eraðundirbúa bygginga
lóðir og fyrir nokkru var úthlut-
að 20 lóðum undir einhýlishús,
hefur aldrei verið jafnmörgum
lóðum verið úlhlutað. Bygginga-
land er takmarkað við sjálfa evr-
ina, en ég tel, að næsta skref hijöti
að verða að skipuleggja íbúða-
hverfi inni f firðinum, og það sem
fyrst. Talað hefur verið um upp-
fyllingar, en ég held að ekki sé
ráðlegt að bíða eftir þeim fram-
kvæmdum á meðan nægilegt
byggingaland er til inni í firði. En
ég vil einnig, að það komi fram.
að ég tel mikið framfaraspor að
hafa komið skipulagi Isafjarðar í
það form, sem er núna."
sem eru á döfinni á tsafiröi.
Rætt við Óla M.
Lúðvíksson, Isafirði
— Hvað um aðrar framkvæmd-
ir?
„Þá er helzt að nefna. að í sum-
ar verður reynt að bæta vatns-
kerfi bæjarins með því að nýta
vatnslindir. sem fundizt hafa í
Tungudai. Það vatnskerfi, sem
við búum við nú, er ekki nægilega
gott. Þá mun annað framfaramál í
svipuðum dúr vonandi fá farsæl-
an endi í sumar. en þar er sorp-
hreinsunin. Isafjörður hefur
ke.vpt sorpbrennslustöð i sam-
vinnu við nágrannasveitarféliigin
og mun hún stórhæta allt hrein-
læti i sambandi við sorphreinsun-
ina."
— Nú er stutt til kosninga, Oli.
Þið Isfirðingar munuð væntan-
lega heita vkkur af krafti i kosn-
ingaharáttunni?
„Já. það munum við vissulega
gera. Það er hugur I okkur sjálf-
stæðismiinnum og við ætlum að
vinna vel. Takmarkið er að koma
þremur sjálfstæðismiinnum á
þing."