Morgunblaðið - 14.01.1975, Page 15

14
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 14. JANUAR 1975
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 14. JANU AR 1975
23

Útgefandi hf. Árvakur, Reykjavtk.
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthfas Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Ritstjómarfulltrúi Þorbjöm GuSmundsson.
Fréttastjóri Björn Jóhannsson.
Auglýsingastjóri Árni GarSar Kristinsson.
Ritstjóm og afgreiSsla ASalstræti 6, stmi 10 100.
Auglýsingar ASalstræti 6, simi 22 4 80.
Áskriftargjald 600,00 kr. á mánuSi innanlands.
f lausasölu 35,00 kr. eintakiS.
VANDRATAÐ MEÐALHÓF
Mesti vandi íslenzkra
t'fnahagsmála í dag er
sú gífurlega veröbólga,
sem geysaði í landinu allt
síðastliðið ár og nam rúm-
lega 50%. Með ólíkindurn
er, að þjóðarbúið þoli ann-
að verðbólguár í röð af
þessari stærðargráðu og
þess vegna er það megin-
markmið með aðgerðum
núverandi ríkisstjórnar í
efnahagsmálum að draga
úr þessum verðbólguvexti.
Geir Hallgrímsson, for-
sætisráðherra, hefur látið í
ljós von um, að takast megi
að koma verðbólgunni nið-
ur í 25—30% á þessu ári en
ekki er raunhæft að gera
ráð fyrir meiri árangri í ár
og raunar umtalsvert af-
rek, ef það tekst.
Einn þáttur í því að
draga úr verðbólguvextin-
um var sú ákvörðun vinstri
stjórnarinnar í maílok sl.
ár að taka kaupgjaldsvísti-
töluna úr sambandi. Nú-
verandi ríkisstjórn hefur
haldið við þá stefnu, enda
augljóst, að ekki var um
annað að ræða, ella blasti
við stöðvun atvinnuveg-
anna, sem ekki gátu tekið á
sig þær gegndarlausu
launahækkanir, sem leiddu
af óðaverðbólgunni og
vísitölutengingunni. Jafn-
framt hafa verðhækkanir,
sem komið hafa fram á
þessu tímabili, augljóslega
valdið nokkurri kjara-
skerðingu, enda þótt
f jörug viðskipti í desember
og það sem af er janúar
bendi eindregið til þess að
kaupmátturinn sé meiri og
skerðing hans minni en
margir hafa haldið.
En um leið og gera þarf
ákveðnar ráðstafanir til
þess að draga úr verð-
bólguvextinum verða
menn að gera sér ljóst, að á
vissum punkti geta áhrif
þeirra haft svo mikil áhrif
til samdráttar í þjóðfélag-
inu, að hætta á atvinnu-
leysi vofi yfir. Þetta hefur
ríkisstjórn Geirs Hall-
grímssonar gert sér ljóst
og skýrt tekið fram, að öll-
um tiltækum ráðum verði
beitt til þess að koma í veg
fyrir atvinnuleysi. Af
tveimur illum kostum,
verðbólgu eða atvinnuleysi
er atvinnuleysið verri kost-
urinn. Hér er vandratað
meðalhófið en á það reynir
næstu mánuði, hvernig til
tekst.
Tíminn bendir í fyrradag
á, að hér sé ekkert atvinnu-
leysi komið til sögunnar en
viss hættumerki á næsta
leiti og síðan segir blaðið:
„Ekkert er þjóðinni
mikilsverðara en að forðast
atvinnuleysið, en það getur
orðið vandrötuð sigling
eins og nú er ástatt. T.d.
má ekki krefjast svo mikils
af atvinnuvegunum, að
þeir stöðvist, en jafnframt
þarf að tryggja svo mikla
kaupgetu, að ekki dragi úr
kaupum á innlendum vör-
um, því að það mundi leiða
til samdráttar og atvinnu-
leysis.“ Hér er vandamál-
inu lýst í hnotskurn. Merki
um verulegan samdrátt í
efnahagslífi okkar eru ekki
mörg. Bifreiðainnflutning-
ur hefur að visu nánast
stöðvazt og mikið af óseld-
um nýjum bílum til í land-
inu en þá er þess að gæta,
að bílainnflutningurinn
var svo gengdarlaus sl. ár,
að markaðurinn hlaut að
mettast. Mestar áhyggjur
hafa menn nú af samdrætti
í byggingariðnaðinum. En
af hverju stafar hann?
Byggingarkostnaður
hækkaði svo gífurlega á sl.
ári, að þess munu sjálfsagt
fá hliðstæð dæmi. Þessar
hækkanir stöfuðu af
tvennu. í fyrsta lagi vegna
hækkunar á innfluttum
byggingarvörum í öðru
lagi vegna mikillar hækk-
unar á vinnu byggingar-
iðnaðarmanna í kjölfar síð-
ustu kjarasamninga. Varpa
má fram þeirri spurningu,
hvort byggingariðnaðar-
menn hafi ef til vill verð-
lagt vinnu sína svo hátt, of
hátt, þannig að greiðslu-
geta húsbyggjenda hafi af
þeim sökum brostið og or-
saka þessa samdráttar í
byggingariðnaðinum megi
að nokkru leyti rekja til
þessa. Það er alkunn stað-
reynd, að svo hátt geta
menn verðlagt vöru eða
vinnu, sem að jafnaði er
mikil ettirspurn eftir, að
hún þverri skyndilega.
Enn sem komið er sýnist
ekki ástæða til að hafa
verulegar áhyggjur af því
að atvinnuleysi sé yfirvof-
andi. Mikil eftirspurn er
eftir vinnuafli og hvar-
vetna er enn mikil yfir-
vinna unnin. Þess vegna
hlýtur ríkisstjórnin ótrauð
að halda áfram baráttu
sinni gegn verðbólgunni.
Komi hins vegar í ljós, að
þær aðgerðir leiði til hættu
á atvinnuleysi er ljóst, að
fullur skilningur er fyrir
hendi hjá báðum stjórnar-
flokkunum á nauðsyn þess
aö koma í veg fyrir slíkt og
þá verður að sjálfsögðu að
grípa til örvandi ráð-
stafana á ný. En við 50%
verðbólgu á ári getur þjóð-
in ekki búið ár eftir ár.
0
Strax og fréttist um eld-
inn dreif aö mikinn
fjölda starfsmanna Flug-
félags íslands, sem gekk
vasklega fram við björg-
unarstörf. Mennirnir hér
á myndinni voru meðal
þeirra sem réðust til inn-
göngu í logandi flugskýl-
ið og náðu út flugvélun-
um og hreyflunum.
Fjórði frá vinstri er
Gunnar Valgeirsson
verkstjóri, sem rætt er
við hér á síðunni, en
með honum eru: Henn-
ing Finnbogason verk-
stjóri, Reynir Karlsson,
Jón Ólafsson, Aðalsteinn
Dalmann, Börkur Arn-
laugsson, Barði Ólafsson
og Jóhann Sigurðsson.
0
Gunnfaxi kominn
út undir bert loft
— logandi flug-
skýlið í baksýn.
„Urðum að síðustu að flýja
út úr brennandi flugskýlinu”
Rœtt við Gunnar Valgeirsson verkstjóra vélaverkstœðisins
Hópur starfsmanna Flugfélags Islands brauzt
inn f flugskýliö þótt sprengihætta væri talin
mikil þar og réðst I að bjarga Fokkcrvélinni
Gunnfaxa út, lítilli flugvél, sem var þar einnig,
þotuhreyfli að verðmæti 70 millj. kr., vara-
mótorum Fokkervéla og fleiri verðmætum hlut-
um og tækjum.
Fiugvélunum og hreyílunum
náðu þeir út um austurdyr skýlis-
ins en mikil vandkvæði voru að
opna hinar geysistóru hurðir
skýlisins vegna stormsins sem var
og hefur skýlið ekki verið opnað
fyrr I svo miklum vindhraða.
Þegar björgunarmenn voru hins
vegar á leið inn I skýlið til þess að
bjarga sætunum úr Gunnfaxa og
öllum varaskrúfublöðum Fi, urðu
þeir að flýja út úr skýlinu véstan-
megin vegna eldhafs og reyks.
Nokkru áður höfðu starfsmenn úr
,A verbach varð svo mikið
um að hann tapaði skákinnV
r
Rætt við Friðrik Olafsson um stórmeistaratitil hans
Sautján ár eru liðin á þessu ári
frá þvf að tslendingar eignuðust
sinn fyrsta stórmeistara I skák, en
það var árið 1958, sem Friðrik
Olafsson var útnefndur stór-
meistari, þá 23 ára gamall. Að-
dragandinn að titli Friðriks var með
nokkuð öðrum hætti en aðdragand-
inn að stórmeistaratitli Guðmundar
Sigurjónssonar, — enda var allt
skipulag þá með öðrum hætti sagði
Friðrik, er við spurðum hann að þvl
hvernig hans stórmeistaratitil hefði
borið að.
„Núverandi reglur," sagði Friðrik
„gera ráð fyrir að maður nái vissum
árangri út úr 25 skákum á 2 mótum
og að sjálfsögðu verða mótin einnig
að vera skipuð sterkum mönnum og
það hefur Guðmundur gert. Þetta
veróur að takast á þremur árum. Á
mótinu í Costa Brava hlaut Guð-
mundur 7!4 vinning út úr 11 skák-
um og í Hastings hlaut hann 10
vinninga út úr 15 skákum, sem
nægði honum til að ná titlinum.“
„Hins vegar var það svo, að þegar
ég var að þessu á mínum sokka-
bandsárum voru ekki til neinar
ákveðnar reglur til að fara eftir.
Menn þurftu að sanna það með góð-
Friðrik við taflborðið
um árangri á nokkrum sterkum
mótum að þeir væru titilsins verðir,
og síðan var það nefnd á vegum
F.I.D.E. sem ákvað hvort menn
fengju titilinn."
„Hvenær fékkst þú alþjóðlegan
meistaratitil?“
„Það var árið 1956. Upphafið að
þvi var að ég vann alþjóðamótið í
Hastings um áramótin 1955—56, þá
18 ára gamall og síðar á árinu 1956
útnefndi nefndin mig sem alþjóð-
legan meistara. Stórmeistaratitilinn
fékk ég svo á millisvæðamótinu
1958, en það var haldið í Puerto Ros
í Júgóslavíu. Utnefninguna fékk ég
á sjálfu mótinu, en var áður búinn
að ná það góðum árangri, að það gaf
mér stórmeistaratitil. Hinsvegar
hefði millisvæðamótið eitt getað
gefið mér stórmeistaratitil, því ég
náði það góðum árangri þar.“
„Hvernig mér var innanbrjósts
þegar ég fékk þennan eftirsótta titil
man ég vart. Ég vissi það áður en
millisvæðamótið hófst að ég átti von
á þessu. Svo var það einn daginn, er
ég átti að tefla við rússneska stór-
meistarann Averbach, að ég mætti
of seint til leiks. Nú þegar ég birtist
f salnum var skyndilega farið að
klappa fyrir mér og ég skildi ekkert
í því fyrst og síðan gengu allir til
mín og óskuðu mér til hamingju. Þá
skildi ég að ég var orðínn stórmeist-
ari. Það er svo af Averbach að segja,
að honum var svo mikið um þetta að
hann tapaði skákinni £ljótlega.“
þjónustudeild Fl rekist af tilvilj-
un á einn félaga sinn þar sem
hann var meðvitundarlftill inni I
flugskýlinu þar sem reykkófið
var mest. Var honum bjargað út I
skyndi og varð honum ekkert
meint af, en strax og hann fékk
hreint loft, hresstist hann.
Þegar ekki var unnt að sinna
björgunarstörfum frekar og eld-
urinn var farinn að fjara út,
komu menn saman I farþegaaf-
greiðslunni og þágu kaffi og með-
læti hjá starfsstúlkum f kaffisölu
Fl.
„Hvað telur þú að tjónið sé f
þeirri deild, sem þú vannst f,
verkstæði- og varahluta-
birgðum?“
„Þar hefur orðið hundruð
milljóna króna tjón, það eitt veit
ég, þvf aðeins varahluta-
birgðirnar og ýmis tæki á verk-
stæðinu voru þess virði auk
annars sem varð eldinum að bráð,
en þarna voru allar varahluta-
birgðir bæði fyrir þoturnar og
fokkerana."
Þar hittum við að máli Gunnar
Valgeirsson, verkstjóra á viðgerð-
ar- og viðhaldsverkstæðinu, en
hann ásamt fjölmörgum öðrum
réðst til inngöngu f skýlið til þess
að bjarga flugvélunum og fleiru:
„Það var mikill reykur þegar
við fórum inn f flugskýlið," sagði
Gunnar, „og við gátum ekkert
athafnað okkur fyrr en við vorum
búnir að opna stóru austurdyrnar
á skýlinu, en þá rofaði nokkuð til.
Ekki bar öllum saman um það
hvort það mætti opna flugskýlið,
en við starfsmcnnirnir réðumst
ákveðnir inn og fórum að fást við
Gunnfaxa fyrst. Það var verst að
koma vélinni út f gegn um reyk-
hafið, sem var svo þétt að maður
sá ckkert hvert maður var að fara,
en þetta gekk nú vegna þess að
menn voru svo snarir og samtaka
og svo þegar við komum fram f
dyrnar tók vindurinn við, en þá
hafa ábyggilega um 100 manns
lagst á eitt við að halda vélinni
niðri, því það tók svo í stélið
þegar vélin var þvert fyrir vind-
stefnunni. Svo var farið í að ná
þotumótornum út, litlu vélinni og
öðru, en síðast urðum við að flýja
út úr skýlinu vestanmegin vegna
elds og reyks. Þá vorum við að
reyna að bjarga stólunum úr
Gunnfaxa og varaskrúfum vél-
anna, en það tókst ekki. Hins
vegar náðum við tveimur hjóla-
stellum á leiðinni út vestan-
megin.“
Flugfélagsmennirnir Örn Johnson og Bergur G. Gfslason
unnu báðir að björgunarstörfum í flugskýlinu í gær-
kvöldi og sjást þeir hér f gamla afgreiðsluhúsinu eftír að
skýlið var brunnið (Ljósm. Mbl. Friðþjófur).
Snjósleði þessi var á dráttarvagni ásamt fleiri vörum í töluverðri
fjarlægð frá skýlinu, en eldsflygsa lenti á vagninum og brann allt sem
í honum var.
Allir sem vettlingi gátu valdið lögðu sitt af mörkum til
björgunarstarfsins — slökkviliðsmenn, lögregla og
starfsmenn Flugfélagsins.