Morgunblaðið - 25.05.1975, Qupperneq 19

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 25. MAI 1975
19
— „Leeds sigraði Leicester."
— „Lorrimer skoraði þrjú-!“
endurtók félaginn.
— „Jæja Friðrik," segir
Sigurjón, „þeir eru sveimér
skemmtilegir leikmenn."
Áfram halda orðræður félag-
anna um mikilsverð málefni.
Af rælni verður öðrum kunn-
ingjanum það á að kasta kara-
mellubréfi í stóran öskubakka
sem stendur á gólfinu. Það
hefði hann betur látið ógert þvi
nú skakklappast í átt til hans
maður frá því á árunum fyrir
stríð. Er hann all ægilegur
ásýndum.
— „Öskubakkarnir eru ekki
fyrir bréfarusl. Ruslakörfurnar
eru fyrir bréfarusl. Svona um-
gengni hefði ekki verið liðin í
Þjóðernissinnaflokki Islands og
verður ekki liðin hér.“
Það er síðast að frétta af
þessurn kunningja Sigurjóns,
sem varð það á að kasta bréfa-
rusli i öskubakkann, að hann er
byrjaður að læra rafvirkjun og
hefur krækt sér í íbúð, kellingu
og áhyggjur af víxlum. Af
Sigurjóni er það hinsvegar að
segja að hann stóð enn dágóða
stund á tali við hópinn er safn-
ast hafði saman í þessum vist-
legu salarkynnum, en skundaði
síðan endurnærður í næstu
kennslustund fróðleiks og
skemmtunar.
V
SKOÐUN
Hann Sigurjón okkar er ágæt-
is bridgemaður. Alltaf þegar
skólafélagsfundur eða álíka vit-
leysa er á sal situr Sigurjón
niðrí Reykholti og spilar
bridge. Fyrir tveimur árum var
starfandi bridgeklúbbur á
vegum skólafélagsins. Þar var
Sigurjón meðlimur og mætti
alltaf klukkan tuttuguþrjátiu á
fimmtudögum niðrí skóla og
spilaði bridge við kollegana.
Svo hætti bridgeklúbburinn og
Sigurjón hætti að vera virkur i
félagslifinu. Hann borgaði að
vísu skólafélagsgjaldið þetta ár,
þó svo hann hafi ekki borgað
það í fyrra. Reynslao hafði
kennt honum að það borgaði sig
að leggja út fyrir þessu gjaldi,
þvi þá var ódýrara inn á böll og
tónlistarkvöld. Að visu dauðsá
hann eftir þessum peningum,
og kannski af skiljanlegum
ástæðum:
— „Þetta fer allt í einhverja
helvítis vitleysu hjá þessum
köllum,“ segir hann oft þegar
félagsmál ber á góma.
Úrþviað rætt er um félags-
þátttöku Sigurjóns er nauðsyn-
legt að minnast á afreksverk
hans á því sviði. Það var einn
veturinn að hann keppti fyrir
MT, i b-sveit að vísu, i tjarnar-
boðhlaupi skólanna. Hann átti
lokasprettinn og með glæsi-
legum tilþrifum tókst honum
að geysast fram úr heilum
keppinaut og sigra. Aðspurður
kvaðst Sigurjón þakka þennan
góða árangur góðri og þrot-
lausri ástundun og æfingu, og
svo og leikfimikennara skólans
sem gaf honum mörg hollráð
varðandi limaburð og íþrótta-
búning.
— „Tjarnarhlaupið er andlit
skólans útávið, urðu þeir ásátt-
ir um, þessvegna er nauðsyn-
legt að vera vel til fara þegar
þessi vegalengd er skeiðuð. Það
ætti til dæmis að vera brott-
rekstrarsök að hlaupa á sund-
skýlu einni fata gegnum Isa-
fold, ef sú leið er farin. Ber það
vott um linkind skólayfirvalda
og slæleg vinnubrögð af hálfu
Alþingis og ríkisstjórnar að
menn skuli komast upp með
slíkt. “
VI
EFNAFRÆÐIPRÓFIÐ
Sigurjón, okkar eðla vin,
hefur aldrei verið neinn æs-
ingamaður til náms. Hann var
bara einsog hver annar „meðal-
maður i þessu". Verður það
ekki rætt nánar.
Það er vor. Vorboðinn ljúfi,
prófataflan, hafði birst fyrir
skömmu og var nú upplestur-
inn í fullum gangi á sumum
heimilum, en frumlesturinn á
öðrum. Sigurjón hjólaði alltaf í
prófin.
— „Það er ágætt í góðu
veðri,“ segir hann, „upplífg-
andi fyrir sál og líkama og svo
sefur maður betur.“ Nú er
hann sestur inn í efnafræði-
prófið. Inni í stofunni er þögn
fyrst eftir að látunum, sem or-
sakast af þvi að menn eru að
koma sér fyrir, linnir. Finnur á
fremsta borði er næstum
hulinn kuski sem leitar óhemju
stift á klæði hans, sérstaklega
jakkaermarnar. Upphefur
hann skyndilega hreinsunar-
herferð mikla með bursti og
formælingum. Síðan er einsog
renni af honum móðurinn og
hann lætur fallast fram á
borðið og gefur frá sér lágt and-
varp. Gummi i téinu stendur
upp hafandi skrifað nafnið sitt
og leggur skjálfhentur á kenn-
araborðið. Hann reynir að
sýnast rólegur og brosir
kumpánlega til hinna strák-
anna, en skjálftinn i munn-
vikunum gerir brosið ósann-
færandi og litt uppörvandi.
— „Hann var alveg einsog
vibrator," sagði Sigurjón síðar.
Menn fara nú að rýna í spurn-
ingarnar. Einn réttir upp hönd-
ina og ávarpar kennarann:
— „Hvernig stendur á þvi að
120 millilítra blanda skuli
samanstanda af efnum sem
samtals eru 130 millilitrar??“
Aðrir sem einnig höfðu tekið
eftir þessu kinka kolli og allir
mæna á kennarann i krefjandi
spurn.
— „Já,“ segir kennarinn, „já
þetta er . . . jájáeitthvað er
þetta .... hmmm eitthvað er
þetta nú skrýtið . . . jabíðum
við . . . jájá . . . jæja það . . .
þið verðið eitthvað að reyna að
sjá útúr þessu . . . hafið bara
ýmist eða hvorttveggja . . . þið
sjáið það einhvern veginn.“
Menn láta sér þessa skýringu
nægja og halda ófrarn við úr-
lausn verkefnanna, en kenn-
arinn gengur út. I dyrunum
snýr hann sér við og öskrar yfir
óviðbúna prófþreytendur:
— „Hvilíkir erkifávitar eruð
þið! Vitið þið ekki að alltaf
verður að gera ráð fyrir óvissu í
mælingum!??!“
Þarmeð er harin farinn en
þeir sem eftir sitja eru talsverð-
an tíma að jafna sig eftir áfall-
ið.
VII
NIÐURLAG
Hér lýkur þessari stuttu frá-
sögn af Sigurjóni. Ekki merkir
það að ekkert sé meira af
honum að segja, öðru nær.
Hægt væri að fylla marga doð-
ranta með myndum úr lifi hans
og annarra sem dvalið hafa
milli veggja höfuðbólsins að
Tjörn. En einsog Sigurjón hefði
sagt á tímamótum sem þessum:
— „Búið spil!“
maí’75ek
ntvarpinu
Þaö var á föstudaginn í
síöustu viku að Slagsíðan
vaknaði við vondan
draum úti í Arósum. Sól-
in skein í heiði þennan
sumarmorgun og Slag-
síðan spurði sjálfa sig; er
ég kominn með sólsting,
eða er þetta hann Helgi

Pétursson í Ríó sem er að
tala í útvarpið? Þegar
hann svo kynnti lagið
„Gvendur á Eyrinni" þá
fór það ekki lengur á
milli mála, Helgi var að
tala í útvarpið og Slag-
síðan blessunarlega Iaus
við alla stingi.
Þegar Slagsíðan svo fór
að kanna þessi mál nánar
kom í ljós að Helgi
Pétursson, sem í vetur
hefur dvalið í Arósum,
var að kynna íslenzka
tónlist í danska útvarp-
inu. Þáttur sá sem Slag-
síðan hlustaöi á var sá
þriðji ! röðinni af fjórum
klukkutíma þáttum
Helga. Hafði hann tekið
fyrir íslenzka tónlist síð-
asta aldarfjórðunginn,
kynnt dans- og dægurlög
og svo þjóðlagatónlist,
sem Helga ku víst vera
mjög kær.
Hvað þátturinn hét. Jú
hann hét „Hilsen fra Is-
land með Helge Petur-
son.
Hugleiöing vepa greinarinnar
„í menntó vestnr á fjörðum”
„Sunnudaginn 4.
maí birtist önnur
grein í greinaflokki
Slagsíðunnar, „Úr
bókvitsöskunum”.
Grein þessi er eftir
nemanda í mennta-
skólanum á lsafirði,
Einar Eyþórsson að
nafni, og ber yfir-
skriftina; „t menntó
vestur á fjörðum".
Ég varð vægast sagt
fyrir mikluni von-
brigðum þegar ég las
þessa grcin, enda
hafði ég í framhaldi af
fyrstu greininni um
menntaskólann við
Hamrahlíð, búist við
glöggri og greinar-
góðri lýsingu á félags-
llfi og annarri stárf-
semi menntaskólanna
í landinu. En þess í
stað er greinin, „l
monntó vestur á fjörð-
um“ uppfull af alls-
kyns rembingi og rfg,
sem í ofanálag er
kr.vddað með einfeldn-
ingslegum vangavelt-
um um höfuðstaðinn
og skólana á Reykja-
víkursva>ðinu. Þessar
vangaveltur eru að
mestu byggðar á, mis-
skilningi sem því mið-
ur virðist alltof út-
breiddur, þ.e. mikil
„ameríkanasering”
menntaskólanema á
Reykjavíkursvæðinu.
Það er hvötin til að
reyna að leiðrétta
þennan misskilning
sem fær mig til skrifa
að þessu sinni.
I fyrsta lagi langar
mig að leiðrétta örlít-
inn sögulegan mis-
skilning hjá greinar-
höfundi. Enda þótt eg
sé ekki Isfirðingur
veit ég þó, að
„menningin“ var
löngu komin til sög-
unnar þar áður en
menntaskóli var sett-
ur það á stofn fyrir
fimm árum. En a-ila
mætti af grein Einars
að þá fyrst hafi
„menningin" komið í
spilið á tsafirði þegar
þessi skóli var settur
þar á stofn. Nei,
menntaskólinn á lsa-
firði hvílir á rótgrón-
um menningarlegum
grunni, og menningar-
líf hefur alla tíð verið
með miklum blóma
þar og vísast þá m.a.
til greinar Jóns B.
Hannibalssonar I
Morgunblaðinu fyrir
skömmu þar sem hann
ræddi um „mcnning-
arneysluna” úti á
landi með sérstöku til-
liti til Isafjarðar. Þar
var getið um öflugt
tónlistar-, bókmennta-
og leiklistarlff, sem
allt var löngu komið
til sögunnar áður en
menntaskólinn bætt-
ist við. Ennfremur
getur greinarhöfund-
ur þess að „hann (þ.e.
menntaskölinn innsk.
HL.) hafi allt aðra og
meiri þýðingu fyrir
umhverfi sitt heldur
en menntaskólar á
títtnefndu Reykjavík-
ursvæði", og nefnir
hann I því sambandi
kvöldkennslu fyrir
fullorðna sem fram
fari I menntaskólahús-
inu (!). I þessu sam-
bandi skal þess getið
að það telst alls ekki til
nýjunga, hvorki á fsa-
firði né annarsstaðar
að reka slíka kvöld-
skóla, nægir þar að
minna á öldungadeild-
ina við Hamrahlíðar-
skólann. þó það sé að
sönnu gleðilcgt að
slíkt skuli einnig vera
gert á Isafirði. En hitt
hlýtur að vera var-
hugavert að bera
saman og reyna að
koma að stað rfg um,
hvaða skóli hafi
„mesta" þýðingu fyrir
til nefna og ekki draga
úr gildi menntaskól-
anna á Akureyri og
Laugarvatni, svo ekki
sé minnst á Kópavog
eða Hafnarfjörð, að
ógelymdum Reykja-
vfkurskólunum. I öll-
um þcssum skólum
fer fram umfangs-
mikil félagsstarfsemi,
sem sótt er af miklu
fleirum en þeim sem
skráðir eru f skól-
unum. Hver ætlar að
taka að sér að dæma
um slíkt? Og í hvaða
aðstöðu er greinarhöf-
undur til þess að geta
kveðið upp þann úr-
skurð, að einmitt Ml
hafi „meiri“ þýðingu
fyrir umhverfi silt en
skólarnir í Reykjavík
og annarsstaðar?
Þarna eru á ferðinni
alvarlegir sleggju-
dómar að minu mati. I
framhaldi af þessu má
spyrja hversvegna
aðeins Reykjavíkur-
skólar gegna
„einungis því hlut-
verki að framleiða
staðlaða gerð mcnnta-
manna væntanlega
stjóra og fræðinga
kerfisins", eins og
grinarhöfundur segir.
Hvaða hlutverki gegn-
ir hans skóli, og skól-
arnir úti á landi?
Hversvegna er þetta
aðeins hlutverk
Reykjavíkurskól-
anna? Það er augljóst
af öllu þessu að höf-
undur greinarinnar
horfir aðeins á málin
út frá einu sjónar-
horni, og sér þar að
auki í kringum sig
með ljósrauðum
rómantískum gleraug-
um í „höfuðborginni
vesturlands" og láir
honum enginn eða
hvað?
I lok greinarinnar
sprettir greinarhöf-
umhverfi sitt. Má þar undur aldeilis úr
spori, og þar má sjá
setningar eins og;
... og er mun meiri
reisn yfir þessari út-
gáfu en þeim sneplum
sem t.d. Hamrahlíðar-
skólinn hefur sent frá
sér að undanförnu“,
ennfremur; „Hljóða-
bunga vitnar um þjóð-
lega reisn og trú á
land og þjöð sem er
vandfundin i hlöðum
Reykjavíkurskólanna,
sem flest einkennast
af iágkúru, enda ekki
að furða hjá þeim and-
legu geldingum og
fóinarlömbum
amerfskra áhrifa sem
setja sinn dauða svip á
skólana á höfuöborg-
arsvæðinu." Minna má
það nú vera. Hvaða til-
gangi þjöna þessi
skrif? Rcmbingur og
gorgeir. Ég hefi
kynnst þvf í gegnum
samanburð m.a. á
skólablööuin þessa
skóla og annarra s.s.
MA og MH, að það er
síst meiri andlcg reisn
á þeim ba'iuim hcldur
en annarsstaðar. Og
um þetta títtncfnda
blað „Hljóðabunga”
vísast til ritdóms í
Timanum um daginn,
eftir Halldór nokkurn
frá Kirkjubóli. Mátti
af þeim lestri ráða að
andlega atgerfið sem
greinarhöfundur læt-
ur að liggja að sé
ekki af skornum
skammti, sé nú ekki
eins mikið og af er
látið.
Það er alger fásinna
og raunar dónaskapur
m.a. f garð fsfensku
kennara á Reykja-
víkursvæðinu, að
halda því fram að
nemendur í mennta-
skólum á höfuðborgar-
svæðinu séu ofurseld-
ir amerískum áhrifum
og ætti það þá einkum
Framhald á bls. 21
H&ttOKHMIIt