Morgunblaðið - 26.06.1975, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 26. JUNl 1975
15
Orðrómurum
hungursneyð
í Kambodíu
Bændabyltingin I Kambódíu
ætlar að verða dýr, ekki sfzt ef
kostnaðurinn er metinn f
mannslffum. Fórnarlömbin eru
aðaliega úr röðum sjúkra og
veikburða og þeirra elztu og
yngstu. Erfitt er að meta ná-
kvæmlega fjöida þeirra, sem
látizt hafa eftir að Rauðu
Khmerarnir tóku völdin fyrir
tveim mánuðum, en útlitið er
svart og þeir sem fylgjast með
málefnum Kambodfu álíta að
neyðarástand muni skapast.
Frásagnir flóttamanna, sem
komið hafa til Tailands, benda
til þess að næstu eitt til tvö ár
muni um ein milljón manna
láta lífið sem afleiðing brott-
rekstrarins úr borgum og bæj-
um. Þessar tilgátur eru byggðar
á ýmsum atburðum í
Kambodiu, en sérstaklega þó á
afleiðingu fjöldaflutninga frá
Phnon Penh og öðrum borgum
út á hrísgrjónaakrana og inn i
skógana.
Ekki er nákvæmlega vitað
hvaða örlög bíða þessa fólks, en
frásagnir flóttamanna benda ti'
þess að í hinu framandi um
hverfi skorti fólkið tilfinnan-
lega matvæli. Flest fólkið er
sagt fá fasta fæðu, sem er hrís-
grjón, tvisvar til þrisvar í viku,
sem er svo bætt upp með súpu
gerðri úr grænmeti, rótum og
ætum berjum.
Þar til regla hefur komizt á
landbúnaðinn, og fiskveiðar
hafa hafizt að nýju, er liklegt að
vannæring muni vera mikið
vandamál, að sögn fréttamanns,
sem fylgzt hefur náið með
Kambodíu og er I sambandi við
flóttamenn þaðan i Tailandi.
Diplómatar, starfsmenn
hjálparstofnana og blaðamenn,
sem reynt hafa að fylgjast með
því, sem er að gerast í
Kambodíu eru, þó að erfitt sé
að fá upplýsingar, sammála um
það, að fæðuvandamálið sé
mikið.
Otvarpið I Phnom Penh, sem
er eini fjölmiðillinn, sem nýju
valdhafarnir leggja nokkra
rækt við, skýrir stöðugt frá því
að þjóðin leggi hart að sér við
að rækta meira af hrísgrjónum,
veiða meiri fisk, skera upp
meiri maís, ala meira af bú-
fénaði og yfirleitt framleiða
meira af alls kyns fæðu. En
útvarpið segir ekki hvernig
fólkinu farnist við vinnu sína.
Benda diplómatarnir og
starfsfólk hjálparstofnananna á
fæðuvandamálið í Phnom Penh
áður en borgin féll og segja að
það gefi visbendingu um
ástandið eins og það hlýtur að
vera nú.
Sumir álíta að Rauðu Khmer-
arnir hafi átt miklar birgðir
matvæla á þeim svæðum, sem
þeir stjórnuðu þau fimm ár sem
stríðið stóð en benda jafnframt
á að þó að svo hafi verið hefði
það várla getað nægt til annars
en að rétt halda lífinu í íbúum
landsbyggðarinnar, hvað þá að
fæða þær tvær milljónir, sem
komu frá Phnom Penh, Battam-
bang og öðrum borgum.
Þá hefur ekkert bent til þess
að matvæli hafi verið flutt til
landsins erlendis frá, jafnvel
þó að stjórnvöld segi að sigling-
ar um Meking fljótið séu nú
komnar í eðlilegt horf.
Hrisgrjón, maís, baunir,
gúmítré, salt, fatnaður og lyf
„til að mæta þörfum þjóðar
vorrar" eru meðal þess, sem
flutt hefur verið inn að sögn
útvarpsins í Phnom Penh, en
ekkert er minnzt á hvaðan
þetta kemur.
Vestrænar hjálparstofnanir
hafa ekki uppi nein áform um
aðstoð við Kambodiu, þó að
starfsmenn þeirra segi að þeir
vilji gjarnan hefja aftur starf
sitt þar ef mögulegt er. Það
væri helzt frá Kína og Norður-
Víetnam, sem Kambodfumenn
gætu fengið aðstoð, en hvorki
þar né I Kambodiuútvarpinu
hefur verið minnzt á að hjálp
komi þaðan.
Slæmt vegakerfi landsins eft-
ir stríðið sem hermenn og
óbreyttir vinna nú við að laga,
og það að engin erlend sendi-
nefnd er nú i Phnom Penh til
að skipuleggja erlenda aðstoð,
gerir það mjög ólíklegt að nokk-
ur fæða hafi borizt með skip-
um. Auk þess leggja hinir nýju
valdhafar á það áherzlu að þeir
treysti eingöngu á sjálfa sig.
Léleg heilbrigðisþjónusta er
ekki til að bætá ástandið. Þegar
Khmerarnir tóku völdin, ráku
þeir út I sveit sjúklinga á
sjúkrahúsum með öðrum ibú-
um Phnom Penh. Það hefur
alltaf verið skortur á læknum í
Kambodíu og er enginn vafi á
því að nú ráða þeir ekkert við
vanda hinnar hungruðu og
heimilislausu þjóðar.
Phnom Penh-búar á leið út á
akurinn.
Hvað fólkið aðhefst og hvar
það býr er ekki vitað með vissu.
Þegar það hafði verið rekið úr
borgunum var það flutt á svæði
þar sem því var skipt niður í
flokka.
Margir flóttamannanna I Tai-
landi eyddu vikum í að komast í
gegnum skóga og yfir hrjóstr-
ugt land til að komast að landa-
mærunum. En auðvitað er ekki
hægt að styðjast við takmark-
aða reynslu þess til að fá
heildarmynd af ástandinu. En
frásagnir þeirra staðfesta fyrri
sögur síðustu útlendinganna,
sem fóru frá Phnom Penh, um
að bylting í Kambodiu er gerð í
púritanískum anda. Tilgangur-
inn með því að neyða fólk frá
heimilum sínum í borgunum
var ekki aðeins sá að fá alla
þjóðina til að vinna að fæðuöfl-
un og enduruppbyggingu og til
að auðvelda stjórnarfarslega
endurskipulagningu, heldur
var það einnig nauðsynlegt í
þágu byltingarinnar. Það varð
að setja verzlunarmenn,
embættismenn og aðra borgar-
búa í erfiðisvinnu til að byggja
upp hina nýju Kambodíu. Bylt-
ingarákafi hinna nýju ieiðtoga,
sem fara ákaflega leynt; hefur
líka komið af stað þrálátum orð-
rðmi um fjöldaaftökur. Sumt á
við ákveðin atvik og þá sérstak-
lega tvö, þegar 2000 manns
voru skotnir i hvort skipti.
Annað á ekki við neitt ákveðið
atvik eða tíma, og erfitt að gera
sér grein fyrir hvernig sá kvitt-
ur hefur komizt af stað.
Orðrómur er m.a. uppi um
það að allir yfirmenn lýðveldis-
stjórnar Lon Nols hafi verið
drepnir, eins og annað fólk,
sem neitað hefur að hlýðnast
skipunum Khmeranna. En eins
og aðrar sögur um ástandió í
Kambodiu, þá er þetta óstaðfest
og sprottið upp úr aðstæðum
sem eru mjög frjóar fyrir hvik-
sögur og mjög erfitt að ákvarða
sannleiksgildi þeirra.
— Reuter.
19 Norðmenn
með þotunni
New York 25. júní — AP. Reuter.
ÁLITIÐ er að 19 Norðmenn hafi verið meðal farþega í
Boeing 727 flugvélinni frá Eastern Airlines, sem fðrst á
þriðjudag við Kennedyflugvöll. Voru þetta sjðmenn af
tveim norskum skipum, sem voru að fara heim í frí. Ekki
er vitað hve margir þeirra komust lífs af, en alls munu
14 hafa lifað af slysið.
Nú er verið að kanna hvort or-
sök flugslyssins, sem að öllum lík-
ind'um hefur kostað 109 mannslif,
geti verið þrumuveður, bilun i
tækjum eða lendingarskilyrði við
flugvöllinn. Flugvélin var að
koma frá New Orleans og er þetta
annað mesta flugslys sögunnar.
Strax eftir slysið fundust 16 á
lífi, en 2 létust eftir að þeir
komust I sjúkrahús. Einn em-
bættismannanna sem annast
rannsóknina sagði að fátt benti til
þess að elding hafi grandað flug-
vélinni, en að sá möguleiki væri
engan veginn útilokaður.
Sjónarvottar segjast hafa séð
þrumufleyg snerta stél Boeing-
þotunnar og strax á eftir hefði
hún orðið eitt eldhaf er hún skall
niður á Rockaway Boulevard um
300 metrum frá flugbrautarend-
anum. Rannsóknarnefndin bend-
ir hinsvegar á að fólkið gæti hafa
séð neistaflug sem myndaðist þeg-
ar flugvélin reif niður lendingar-
Ijós áður en hún skall til jarðar.
„VINIR JARÐAR“ standa vörð um kistu hvals, sveipaða
hvítu klæði, fyrir framan Riverwalk House í London, þar
sem Alþjóða hvalveiðinefndin heldur sinn 27. fund.
Ákveður nefndin m.a. hvað marga hvali má veiða á næsta
ári. Syrgjendurnir halda á spjöldum, sem á standa nöfn
nokkurra þjóða, sem fulltrúa eiga á ráðstefnunni. Vinir
jarðar segja að hvalirnir séu eign allra jarðarbúa og því
eigi að skera úr um framtíð þeirra víðar en á fundum
hvalveiðinefndarinnar, þar sem aðeins eiga sæti full-
trúar 15 þjóða.
Metlækkun
á pundinu
London, 25. júní AP. Reuter
Pundið féll enn á peningamörk-
uðum í dag eftir þá yfirlýsingu
Denis Healeys fjármálaráðherra
i sjónvarpi að efnahagslif Bret-
lánds væri í hættu og þjóðin yrði
að færa fórnir til að sigrast á
kreppunni. „Ef launakröfum
verður ekki stillt í hóf sökkvum
við allir," sagði Heaiey.
Pundið var skráð á 2,2500
dollara. Það hefur aldrei verið
lægra skráð og gengi þess hefur
lækkað um 26,8% miðað við það
sem það var í desember 1971.
Lækkun pundsins ber vott um
efasemdir erlendis um að Bret-
um takist að leysa verðbólgu-
vandann.
Verkalýðssambandið (TUC)
lagði i dag fram áætlun um við-
nám gegn verðbólgu en hefur þó
enn ekki ákveðið hvaða hámarks-
launahækkun það vill að gert
verði ráð fyrir í nýju samkomu-
lagi við stjórnina um launamál.
Það vill ótiltekna launahækkun
fyrir alla verkamenn i samræmi
við hækkun framfærslukostnaðar
og róttækar aðgerðir til að tak-
marka verðhækkanir. Enn
fremur vill TUC minnka atvinnu-
leysi um helming. Talið er að það
verði 4% í árslok.
»TAUGASTRH)« Á STRÍÐSAFMÆLINU
Seoul, 25. júní. AP.
KLÖGUMÁLIN
gengu á vfxl á 25 ára
afmæli Kóreustrfðs-
ins í dag og Kínverj-
ar ftrekuðu stuðning
sinn við Norður-
Kóreu.
Park Chung-Hee forseti
Suður-Kóreu sakaði
stjórnina f Norður-Kóreu
um að reyna að finna
átyllu til að koma af stað
nýrri styrjöld, og sagði að
það sæist á þvf að hún
hefði dregið saman mikið
herlið, stöðugt aukið
vopnabúnað sinn og graf-
ið innrásargöng undir
vopnahléslfnuna.
Stjórn Norður-Kóreu
sakaði hins vegar Banda-
rfkin og Suður-Kóreu um
að koma á hættuástandi
sem gæti leitt til nýrrar
styrjaldar þá og þegar, og
sagði að reynt væri að
réttlæta strfðsögranir með
háværu tali um hættu á
árás á Suður-Kóreu.
Spennan á mörkum
rfkjanna hefur aukizt
eftir sigur kommúnista f
Indókfna, en stjórnmála-
fréttaritari AP segir að
þótt ástandið virðist
hættulegt, sé um tauga-
strfð að ræða og Sovét-
rfkin, Kfna og Bandarfkin
hafi gildar ástæður til að
afstýra nýrri styrjöld.
Hann segir að á 25 ára
afmæli strfðsins fái
stjórnir Suður- og Norður-
Kóreu kjörið tækifæri til
að hræða landsmenn til
skilyrðislausrar hlýðni.
Park forseti njóti vfðtæks
stuðnings f Suður-Kóreu
vegna haturs fbúanna þar
á kommúnistum þótt ein-
ræðiskennd stjórn hans
veki mikla andúð. Hins
vcgar sé ólfklegt að Kim II
Sung, einræðisherrann f
norðri, reyni að sameina
skagann án samþykkis
bandamanna sinna.
Peking-ferð Kims f vor
sýndi að hann hallar sér
meir að Kfnverjum en áð-
ur en þeir vilja ekki að
áhrif Bandarfkjamanna á
Kyrrahafssvæðinu
minnki, einkum vegna
þess að Ifklegt er að áhrif
Rússa aukist vegna sigurs
Norður-Víetnama f Víet-
nam-strfðinu, segir frétta-
ritarinn. Rússar vilja Ifka
forðast sprengingu sem
gæti valdið eins hættu-
legu ástandi og rfkt hefur
f Miðausturlöndum, segir
hann.
42.000 bandarískir her-
menn eru enn f Suður-
Kóreu. 157.000 Banda-
rfkjamanna féllu eða
særðust í Kóreustrfðinu.
Sektaðir
fyrir að
tefja flug
Kaupmannahöfn, 25. júni. NTB
DANSKI vinnumáladómstóllinn
dæmdi í dag um 1.000 vélvirkja,
rafvirkja og viðgerðarmenn í
fjársektir fyrir að hindra umferð
fiugvéla flugfélagsins SAS á
Kastrup-flugvelli á undanförnum
vikum.
Verkamennirnir voru sektaðir
þótt þeir hefðu aðeins gert stutt
verkföll. Samkvæmt nýrri vinnu-
málalöggjöf skal ekki dæma
menn í sektir fyrir slikar
aðgerðir, en dómstóllinn komst að
þeirri niðurstöðu að um skipu-
lagðar aðgerðir hefði verið að
ræða á tímabilinu 30. april til 11.
júni.
Sektirnar voru ákveðnar 8,75 til
12,50 danskar krónur á klukku-
stund þann tima sem aðgerðirnar
stóðu. Öljóst er hve há heildar-
upphæðin er, þvi að þeir sem
stóðu fyrir aðgerðunum tóku mis-
jafnlega lengi þátt i þeim. Til-
gangur þeirra var að knýja á um
launahækkanir.