Morgunblaðið - 27.07.1975, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 27. JÚLl 1975
39
Minningarorð um Asgeir
Guðmundsson prentara
Þegar mér barst andlátsfregn
Ásgeirs Guömundssonar prentara
setti mig hljóðan, og vissi ég þó,
að heilsufari hans hafði um
■nókkuð langt skeið verið þannig
háttað, að við öllu mátti búast. Þá
var hann einnig kominn á þann
aWujv sir menn hins látlausa
starfs hafa eytt mestu af kröft-
unum og eiga rétt á hvíld og þrá
hvíld.
En samt setti mig hljóðan við
helfregn hans. Og hví þá það? Jú,
Ásgeir Guðmundssonv var f einu
og öllu einn hinn vammlausasti
maður, sem ég hef mætt um dag-
ana.
Hans geta þeir, sem þekktu
hann bezt, ávallt minnzt, er þeir
heyra góðs manns getið.
Hann var einn hinna hljóðlátu í
landinu, hinna hlédrægu og ró-
legu á hverju sem gekk. Er því
ekki að neita, að oft vill sjást yfir
slika menn og þeir vanmetnir í
hraða og hávaða samtímans. Og
þannig kann það að hafa verið við
allra fyrstu kynni um Asgeir Guð-
mundsson. En ekki nema fyrst í
stað. Því að við nánari kynni varð
öllum ljóst, að undir hljóðlátu fasi
hans bjó skapfesta, hlédrægni
hans var ekki afleiðing andlegs
getuleysis heldur hófsamlegt
sjálfsmat þess manns, sem ger-
sneyddur var hroka og yfirlæti,
og rósemi hans var ekki doðadofi
letingjans, heldur spegilrnynd
andlegs jafnvægis.
Ég kynntist Asgeiri fyrst í fél-
agslegu starfi f Alþýðuflokknum
sem trúum og áhugasömum fél-
aga. Hann var sannur og heill
jafnaðarmaður, mótaður af heil-
steyptri og harðri baráttu Alþýðu-
flokks og verkalýðshreyfingar á
fyrstu áratugum aldarinnar. Og
af rótum þeirrar reynslu mótaðist
jafnan viðhorf hans til manna og
málefna í flokkslegu starfi.
Jafnframt þessu hafði Asgeir
hlotið félagsmálauppeldi í elzta
stéttarfélagi fslenzkrar verkalýðs-
hreyfingar, „Hinu fslenzka prent-
arafélagi.“ Þar gegndi hann
margvíslegum trúnaðarstörfum
af sannri trúmennsku og árvekni,
og ávallt með fullri sæmd. Sem
fulltrúi þessa gamla og virðulega
forustufélags verkalýðssamtak-
anna var Ásgeir kjörinn í mið-
stjórn Alþýðusambands Islands
og átti þar sæti um nokkurt ára-
bil. Þau ár voru ár harðra átaka
og snöggra sviptinga, og var þá
gott að eiga jafnlyndan, greindan
og rósaman mann eins og Asgeir
Guðmundsson að nánum sam-
starfsmanni. Mun ég ávallt minn-
ast þess með þakklæti.
Það var einmitt á þessum árum,
sem ég kynntist Asgeiri nánar en
áður f starfi prentarans. Ég sá þá
um og skrifaði að mestu timaritið
„Vinnuna". Hún var prentuð i
Prentsmiðjunni Eddu, en þar var
Ásgeir vélsetjari. Ekki var hávað-
inn f kringum Ásgeir og setjara-
vélina. Og ekki bentu neinir ytri
tilburðir vélsetjarans til þess að
starfið gengi með neinum til-
takanlegum hraða. Allt gekk svo
þægilega, eðlilega fyrir sig.
En staðreynd er það, að Ásgeir
Guðmundsson var einn afkasta-
mesti vélsetjari landsins — En
hvað þá með öryggið? Var ekki
allt flóandi f prentvillum hjá
þessum hraðvirka hæglætis-
manni? Einhver kynni að ýmynda
sér að með slíkum starfshraða
hefði rósemdarmaðurinn ekki
ætlað sér af — ofboðið getu sinni
— og afleiðingin orðið óvönduð
vinnubrögð. En það var nú eitt-
hvað annað. Starfsöryggið var
næstum óbrigðult. Prófarkales-
arinn gat lesið dálk eftir dálk án
þess að rekast á nokkra villu. Mfn
reynsla var sú, að þær fáu villur
sem ég rakst á væru oftlega
fremur lélegu handriti að kenna
frá minni hendi en mistökum
prentarans.
Sannast að segja voru villurnar
svo strjálar, að ég fann stundum
til gremjutilfinningar yfir að geta
ekki sett út á neitt, leiðrétt neitt.
Prófarkalesturinn var tilgangs-
laus og skilaði engum árangri.
Þannig leyndi rósemdarmaðurinn
Ásgeir Guðmundsson á sér,
einnig á mörgum öðrum sviðum.
Þrátt fyrir kyrrð og ró yfirborðs-
ins, var hann einnig maður hrað-
ans, þótt ótrúlegt virtist
Skal nú ekki fjölyrt meir um
ágæt kynni mfn á Ásgeiri Guð-
mundssyni prentara, aðeins sagt:
Átta líflátnir í
Sierra Leone
London, 23. júlí. Reuter.
MANNRÉTTINDASAMTÖKIN
Amnesty International tilkynntu
f dag að átta manns hefðu verið
Ifflátin f Sierre Leone, ásökuð um
samsæri gegn ríkisstjórn lands-
ins. I þessum hópi var fyrr-
verandi fjármálaráðherra f
stjórninni. Samtökin sögðu að á
nokkrum undanförnum mánuð-
um hefðu pólitískar aftökur farið
fram f Sómalfu, Ródesfu,
Dahomey auk Sierre Leone. Segir
í frétt frá samtökunum að þögnin
sem umlukt hafi þessa atburði sé
f miklu misræmi við allan þann
fréttaflutning sem barst af dauða-
dómnum yfir brezka kennaranum
Dennis Hills f Uganda.
Hann var drengur góður f þess
orðs víðtækustu merkingu.
En ekki get ég lagt frá mér
pennann svo, að ég kki minnist
hinnar ágætu eftirlifandi eigin-
konu Ásgeirs Guðmundssonar
Guðríðar Kristjánsdóttur. Hún
hefur mikils misst, og færi ég
henni mínar innilegustu samúðar-
kveð.iu um leið og ég þakka henni
löng og ágæt kynni við hlið Ás-
geirs Guðmundssonar, sem ég
ávaflt minnist, er ég heyri góðs
manns getið
Hannibal Valdimarsson.
HVERS VEGIMA
Ad sjálf sögdu vegna einstakra gæda
Reyplasteinangrunar.
1. Hitaleióni er mjög takmörkuó (bmdagiidi 0,028-0,030)^
2. Tekur nólega engan raka eóa vatn í sig
3. Sérlega létt og meófœrileg
Yfirburdir REYPLASTeinangrunar eru augljósir og
enn sem fyrr er REYPLAST í fararbroddi.
L.£ S.-30978'
I ■■ Armúla 44'
RÍKISSPÍTALARNIR
lausar stöður
KLEPPSSPÍTALINN:
HJÚkrunarkonur óskast til afleys-
inga og í föst störf. Vinna hluta úr fullu
starfi kemur til greina, svo og einstakar
vaktir. Upplýsingar veitir forstöðu-
konan, sími 381 60.
Reykjavík 25. júlí 1975.
SKRIFSTOFA
RÍKISSPÍTALANNA
EIRÍKSGÖTU 5, SÍMI 11765
„Copperad,,
HITABLÁSARAR
í eftirtöldum stærðum nýkomnir
27.400 BTU, 46.400 BTU,
64.500 BTU, 102.400 BTU
Pantanir óskast sóttar
sem fyrst
J. ÞORLÁKSSON
& NORÐMANN H.F.
Skúlagötu 30
Nýkomið
Mikið úrval af
tréklossum fyrir
dömur og herra
Póstsendum
V E R Z LUN IN
GEísiP”
— Reykjavíkurbréf
Framhald af bls. 25
ir hann ennfremur: „Ykkur er
kunnugt um, hvað er að gerast í
Kambódfu. Þaó er þjóðarmorð.
Það er fullkomin og algjör eyði-
legging, en f nýju formi. Eins og
stundum áður f sögunni er ekki
nægileg tækniþekking fyrir hendi
til að byggja gasklefa, svo að
höfuðborgin, hin seka höfuðborg,
er tæmd. Gamalmenni, konur,
börn eru rekin i burtu án
nauðsynja, án matar. Farið og
deyið.“
Hvað segir Henry Kamm í New
York Times 15. þ.m. (og svipað
kemur einnig fram f Reutersfrétt
nýlega), hann segir: „Fyrstu
viðbrögð flestra Kambódíumanna
eftir sigur kommúnista voru léttir
vegna þess að stríðinu var lokið.
En við tók skelfing, þegar til-
kynnt var um nauðungar-
flutninga flestra landsmanna frá
flestum byggðum svæðum. Þeir
hófust sums staðar, m.a. i
höfuðborginni Phnom Penh,
strax eftir sigurinn, en annars
staðar að nokkrum dögum
liðnum.“
I ræðunni segir Solzhenitsyn
um Víetnam m.a.: „Fyrir 2 árum
litu þeir (bandariskir leiðtogar)
enn fram á við þegar þýðingar-
laust samkomulag var gert i
Víetnam án nokkurra trygginga
fyrir friði og enn var litið á málið
nærsýnisaugum. Þeim lá svo
mikið á að ná þessu samkomulagi,
að þeir gleymdu að ná þeim
Bandaríkjamönnum, sem voru
þarna. Þeim lá svo mikið á að
undirskrifa þetta skjal, að 1300
Bandaríkjamenn týndust
Hafa þeir látið ykkur hafa
landsmenn ykkar aftur? Nei.
Þeir hafa ekki gert það, og þeir
leggja stöðugt fram ný skilyrði
fyrir ykkur. I upphafi sögðu þeir,
sviptið Thieu völdum. Nú segja
þeir: Bandarikin eiga að reisa við
Vfetnam. Að öðrum kosti verður
mjög erfitt fyrir okkur að finna
alla þessa menn."
Það hefur verið erfitt fyrir
Kissinger að kyngja þessari pillu.
En stangast hún á við
staðreyndir? Hvað segir Victor
Zorsa f nýlegri grein um Vietnam.
Nákvæmlega það sama og Nóbels-
skáldiö: „Hanoi fór þess á leit
(nýlega), að Bandarfkin stæðu
við skuidbindingar i friðarsamn-
ingunum, sem dr. Kissinger
samdi um í París og veittu Norð-
ur-Víetnam aðstoð til uppbygg-
ingar...“
Maður, sem hefur eytt 11 árum
ævi sinnar á Eyjaklasanum, eins
og Solzhenitsyn, veit hvað hann
syngur. Enginn ætti að afgreiða
hann eins og Kissinger gerði,
nánast með orðunum: Hann er
bara skáld! En Mao er lika skáld,
samt veit hann hvaó hann
syngur(!)
Margt gerist á mannsævi. Og
ekkert er svo fjarstætt i stjórn-
málum að það geti ekki gerzt. En
fæstum hefði þó til hugar komið
aö leiðtogar Sovétríkjanna ættu
eftir að semja gestalista Hvíta
hússins(!)
Islenzkt skáld, Steinn Steinarr,
afgreiddi þessa sömu leiótoga i
þremur ljóðum, sem birtust
saman í Helgafelli á sinum tíma,
Formála á Jörð, Kreml o’g
Don Quijote ávarpar vind-
myllurnar. Niðurstaða hans er,
eins og vænta mátti, kjarni þeirra
vandamála, sem leiótogar
lýðræðisríkjanna standa frammi
fyrir:
Með hálfum sannleika berst ég
gegn algerri lygi.
i