Morgunblaðið - 21.01.1976, Síða 13

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 21. JANUAR 1976
13
Óþekkt inflúensu-
veira í Finnlandi
1 Reuters-frétt frá Helsinki
segir, að inflúensuvcira, áður
óþekkt f Evrðpu, sé komin upp f
Finnlandi. Hafi veira þessarar
tegundar áður gert vart við sig I
Astralfu, á Hawaii og f nokkrum
Asfulöndum.
Mbl. sneri sér til Ölafs Ólafs-
sonar, landlæknis, og spurði hann
álits á frétt þessari. Hann kvaðst
fá skýrslur um farsóttir erlendis í
viku hverri, og samkvæmt þeim
upplýsingum, sem hann hefði,
væri hér um að ræða veiru af
A-stofni, sem flestar inflúensu-
veirur hérlendis væru af. Því
væru fleiri hér á landi ónæmir
fyrir veiru þessari en veirum af
öðrum stofnum. Hins vegar sagð-
ist hann vita til, að veira þessi
hefði gert var við sig í Bretlandi,
en samkvæmt skýrslum þaðan
væru um 40% íbúa ónæm fyrir
henni þar. Landlæknir sagði, að
menn veiktust ekki alvarlega af
veiki þessari, að því er fram kæmi
í skýrslum.
Unnið áróðursstríð
Stokkhólmi 20. jan —
Frá fréttaritara Mbl.
Baldri Hermannssyni.
LANDHELGISMÁLIÐ hefur ver-
ið mikið rætt f sænskum fjölmiðl-
um að undanförnu. 1 ritstjórnar-
grein í Dagens Nyheter f dag er
til dæmis lýst áhyggjum vegna
fyrirhugaðra sambandsslita
Breta og fslendinga, en greinin er
rituð áður en Bretar tílkynntu
brottför herskipa sinna af ts-
landsmiðum. Blaðið tekur sér-
staklega fram að fslendingar hafi
ekki við alþjóðalög að styðjast f
þessu máli, og þess vegna fái sam-
Fregnin
um brottför
flotansvekur
athygliDana
MORGUNBLAÐIÐ ræddi við
Sigurð Bjarnason, sendiherra
Islands f Kaupmannahöfn, og
spurði um viðbrögð við fregn-
inni um brottför flotans af ts-
landsmiðum f Danmörku f
gær.
„Bæði Politiken og Berl-
ingske tidende voru með frétt-
ina á forsfðu í morgun. Fyrir-
sögn Berlingske tidende var
„tslenzkur sigur f þorskastrfð-
inu“ og f Politiken var fyrir-
sögnin „Bretar gefast upp“.
Vegna þess hve seint fréttin
barst f gærkvöldi var ekki
fjallað ýtarlega um málið f
blöðunum, heldur komu
einungis fram efnisatriði, cn f
útvarpinu hefur verið mikið
um það rætt f dag og ljóst er,
að þetta vekur hér mikla
athygli," sagði Sigurður
Bjarnason.
bandsslitin ekki það mikilvægi,
sem þau fengju ella. Auk þess
væri hér um að ræða óráðlega og
vafasama aðgerð.
Gefið er í skyn í ritstjórnar-
greininni að fslenzka ríkisstjórnin
sé með sambandsslitunum í fyrsta
lagi að láta undan pressu frá
vinstri öflunum, og sé nú að halda
þeim góðum, og ennfremur að
með þessum aðgerðum sé verið að
þrýsta á Bandaríkin i sambandi
við NATO. Annars kemur fram í
fréttum í öllum fjölmiðlum — og
þetta hefur verið ein aðal fréttin í
dag — að sambandsslitin muni
hreinlega torvelda lausn deilunn-
Landhelgismálið i heild hefur
verið ein aðalfréttin í sænsku fjöl-
miðlunum að undanförnu, og er
það alveg greiniiega komið á dag-
inn að Islendingar hafa unnið
þetta áróðursstrið. Fréttirnar
hafa að visu verið mjög hlutlaus-
ar, en bæði orðalag og frásagnar-
háttur er þannig að okkar mál-
staður hefur verið dreginn fram.
Oft er þó bent á að við höfum ekki
alþjóðalögin okkar megin, og að
útfærslan hafi verið einhiiða, en í
fjölmiðlunum kemur greinilega í
ljós að stefna íslenzku stjórnar-
innar hefur engu að síður komið
mjög vel út, hægfara aðgerðir, en
þó mjög einbeittar og markvissar.
ERLENT
ERLENT
Fyrsta Concorde-þota British Airways á Heathrow-flugvelli er hún var afhent félaginu fyrir skemmstu.
Fyrsta áætlunarflug
Concorde í dag
í DAG hefst áætlunarflug
hinnar hljóðfráu þotu,
Concorde, sem Bretar og
Frakkar hafa smíðað í sam-
einingu. Tvær leggja af
stað samtímis — önnur frá
Heathrow-flugvellinum í
Lundúnum og hin frá
Charles de Gaulle flugvell-
inum i París.
Stjórnir Bretlands og
Frakklands gerðu samning
um smíði hljóðfrárrar far-
þegaþotu árið 1962, og
síðan hafa látlausar deilur
staðið um hana. Fyrst í
stað var deilt á þotusmíð-
ina með tilliti til hins gífur-
lega kostnaðar, en hann
nemur nú um 486 milljörð-
um íslenzkra króna.
I seinni tíð hefur gagnrýnin
einkum beinzt að hávaðamengun,
sem þotan er talin valda. Sá aðili,
sem hvað ötulast hefur gengið
fram í þessari gagnrýni, er EPA,
sem eru samtök bandarískra
áhugamanna um umhverfisvernd.
Samtökin telja lendingu þotunnar
i Bandarikjunum „umdeilanlega
og óæskilega“, en samgöngumála-
ráðherra Bandaríkjanna, William
Coleman, stendur nú andspænis
ákvörðun um framtíð þotunnar í
Bandarikjunum. Sú ákvörðun
hefur mikla efnahagslega þýð-
ingu. Fjórðungur allra flug-
samgangna í veröldinni eru milli
Evrópu og Bandaríkjanna, og
verði ekki unnt að fljúga Con-
corde á þeirri leið, er vafamál
hvort smíði hennar skilar
nokkurn tíma hagnaði.
Búizt er við hörðum viðbrögð-
um í Bretlandi og Frakklandi,
leggi bandarisk stjórnvöld bann
við lendingu þotunnar i Banda-
ríkjunum, og nú þegar hefur
franska verkalýðshreyfingin
boðað sölubann á bandarískum
iðnvarningi í Frakklandi, fái þot-
an ekki lendingarleyfi.
Flugvélaiðnaður Bandarikj-
anna hefur yfirburði á heims-
markaði, en þrátt fyrir það nemur
halli þessarar iðngreinar þar
vestra um 17 milljörðum
íslenzkra króna á ári. Fái Con-
corde lendingarheimild í Banda-
ríkjunum er búizt við að hallinn
aukizt enn um rúma 3 milljarða.
Ýmsar bollaleggingar hafa
verið um ástæðuna fyrir baráttu
umhverfisverndarmanna gegn
Concorde, og nýlega leiddi frétta-
maður franska blaðsins Le Monde
í Washington likum að þvi, að
bandariskar flugvélaverksmiðjur
og flugfélög ættu þar hlut að máli
og legðu fram fé til baráttustarf-
semi þessarar.
Málstaður Islands kynntur
íBandaríkjunum ogKanada
í GÆR hófust umræður í öld- Aðspurður sagði Haraldur bjóði heim hættu varðandi málið væri litið á Islandi, bæði
ungadeild Bandarfkjaþings um
útfærslu bandarfsku fiskveiði-
lögsögunnar f 200 mflur, en
sfðastliðið sumar var frumvarp
um einhliða útfærslu samþykkt
f Fulltrúadeild þingsins.
I samtali við Mbl. í gær sagði
Haraldur Kröyer, sendiherra í
Washington, að fyrir jólin hefði
verið talið að mikill meirihluti
þingmanna öldungadeildar-
innar væri fylgjandi frumvarp-
inu, en nú væri talið að ein-
hverjir þeirra hefðu skipt um
skoðun og teldu ekki heppilegt
að Bandarfkin tækju einhliða
ákvörðun í málinu. Vist er þó
talið að meirihluti þeirra 100
þingmanna, sem sæti eiga i öld-
ungadeildinni, greiði útfærsl-
unni atkvæði.
Kröyer sendiherra:
— Það er búizt við að tals-
verðar umræður verði í Öld-
ungadeildinni um málið, og
jafnvel talað um að einhverjir
muni hafa uppi tilburði um
„fílibuster", eða málþóf, til að
tefja afgreiðslu. Ég held að það
séu góðar líkur á því ennþá að
frumvarpið um útfærsluna
verði samþykkt í Öldungadeild-
inni í þessari umferð. Síðustu
tölur, sem við heyrðum fyrir
jól, voru þær að það væru líkur
á að allt að því 68 þingmenn
greiddu atkvæði með frum-
varpinu. En síðan er talið að
nokkrir muni hafa helzt úr lest-
inni og snúizt á það sveif, sem
er sjónarmið utanríkisráðu-
neytisins, að einhliða útfærsla
möguleika á samkomulagi á
alþjóða hafréttarráðstefn-
unni.“
Haraldur Kröyer kvaðst hafa
átt viðtal við Joseph Sisco að-
stoðarutanrikisráðherra Banda-
ríkjanna i utanríkisráðuneyt-
inu á mánudag samkvæmt
áætlun, til að útskýra málstað
Islands í landhelgisdeilunni við
Breta. Stóðu þær viðræður yfir
f þann mund er James
Callaghan utanríkisráðherra
Breta var að ræða við Joseph
Luns framkvæmdastjóra At-
lantshafsbandalagsins í Briissel
og ákveða heimköllun brezku
herskipanna af íslandsmiðum.
„Það var nú aðallega til að
skýra fyrir Sisco sem bezt
hversu alvarlegum augum
af stjórnvöldum og almenningi,
skýra andrúmsloftið og óska
eftir hverjum þeim stuðningi,
sem Bandaríkjamönnum væri
fært að veita okkur,“ sagði
sendiherrann. Hann kvaðst
áætla að fara til Kanada síð-
degis í dag, miðvikudag, og
ræða málið við kanadísk stjórn-
völd á fimmtudag, en vera kom-
inn aftur til Washington fyrir
vikuiokin.
I lok samtalsins við sendi-
herrann skýrði Þorsteinn
Ingólfsson sendiráðsritari frá
því að fréttir hefðu borizt um
að umræður um útfærslu-
frumvarpið væru hafnar i öld-
ungadeildinni, en ekki væri
búizt við atkvæðagreiðslu fyrr
en á fimmtudag.
Búizt er við ákvörðun banda-
rískra stjórnvalda um lendingar-
leyfi Concorde í Bandarfkjunum
fyrir 5. febrúar n.k.
Fyrsta reynsluflug Concorde
fór fram árið 1969 og bæði Air
France og British Airways telja
flugið í dag fyrsta áætlunarflug
hljóðfrárrar þotu, enda þótt hin
fljóðfráa þota Rússa hafi verið i
förum frá þvi fyrir síðustu ára-
mót, en þá hófust reglulegir póst-
og vöruflutningar með Tupolev
144 milli Moskvu og Alma Ata,
höfuðborgar Kasakhstans. Á
Vesturlöndum hafa þessir flutn-
ingar þotunnar vakið grunsemdir
um að ekki sé allt með felldu, þvf
að kostnaðurinn við slfkt flug
hljóti að vera of mikill til að skila
hagnaði. Þá er talið víst, að undir-
búningi að smíði Tupolevþot-
unnar hafi seinkað mjög þegar
reynsluþota af þeirri gerð hrapaði
utan við Paris árið 1973. Því sé
hér um reynsluflug að ræða og
þotan sé engan veginn fullbúin til
notkunar.
Concord-þoturnar, sem leggja
upp frá Paris og Lundúnum kl.
12.30 i dag, fara til Rio de Janeiro
og Bahrein við Persaflóa. Á leið-
inni fer hraði þeirra fram úr tvö-
földum hraða hljóðsins, þ.e.a.s.
2.200 kilómetra á klukkustund.
Búizt er við þvi að mestmegnis
verði það önnum kafnir
kaupsýslumenn, sem muni fljúga
með Concorde-þotunni, að
minnsta kosti fyrst í stað, en far-
gjöld með þotunni verða 10—15%
hærri en fargjöld á fyrsta farrými
venjulegra þotna.
— Fastaráð
NATO
Framhald af bls. 1
fastafulltrúinn, David K. Bruce,
sem hafi Iagt til að Luns reyndi að
miðla málum.
Brezkur talsmaður sagði að
Tómas Tómasson sendiherra
hefði fullvissað ráðið um að Geir
Hallgrímsson forsætisráðherra
mundi þiggja boðið um að fara til
London. Hann bætti því við að
formlegt boð yrði sennilega sent
síðar um daginn.
Brezki talsmaðurinn sagði að Is-
lendingar hefðu ekki skuld-
bundið sig til að hætta að trufla
veiði brezku togaranna en flýtti
sér að bæta þvi við að engar slíkar
truflanir hefðu átt sér stað að
undanförnu. Hann sagði að
árekstur varðskipsins Ægis og
Grimsby-togarans Lord Jellicoe
hefði bersýnilega verið slys. Hann
minnti á að Callaghan hefði sagt
að ef áreitni yrði haldið áfram
mundu brezku herskipin aftur
taka upp verndarstörf.