Morgunblaðið - 21.01.1976, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 21. JANUAR 1976
29
VELVAKAIMDI F ran ita] i l \ 76
Gerðir bfladekkja
margvíslegar
5113—5938 skrifar.
I framhaldi af skrifum, sem
birzt hafa að undanförnu um
nagladekk og keðjur, vildi ég
mega koma með eftirfarandi inn-
legg í málið.
Gúmitegundir í dekkjum bif-
reiða eru óteljandi, sumar gerðir
eiga að standast vel akstur á
sumarheitum hraðbrautum og
aðrar eru til aksturs í snjó og
hálku.
Tegundir, sem henta vel og
endast á þurri og heitri hrað-
braut, eru alveg ónothæfar í snjó
og hálku, sömuleiðis endast
tegundir, sem grípa vel i snjó,
mjög illa á heitum og þurrum
vegum.
Við þetta bætist að breiddir
dekkja og mynstur ásamt mis-
munandi loftþrýstingi nægja í
heila doktorsritgerð.
Naglar hafa verið notaðir til að
auka viðnám dekkja i hálku,
koma þeir aðeins að notum ef
íshellan er föst á akbrautinni, i
snjó og lausu færi eru þeir einskis
megnugir. Til þess að grípa í ak-
brautina þurfa naglarnir að
standa fastir í dekkinu, en naglar,
sem eru orðnir lausir eða hallandi
veita ekkert viðnám og virka jafn-
vel eins og skautar.
Keðjur veita dekkjum mest við-
nám til aksturs í snjó og hálku, og
er í sumum löndum þar sem
ísingarhálka er mikil einungis
viðurkennd notkun á keðjum með
krosslögðum þverböndum.
I þeim löndum, sem menn telja
sig ráða við náttúruöflin, er reynt
að eyða hálku með ýmsum efnum,
vínanda, tréspírjtus, klórkalsíum
og matarsalti. Þessi efni eru mis-
dýr og ekki er útilokað að fyrst
talda efnið ætti til að ódrýgjast í
meðförum, t.d. ef menn létu það
fara i gegn um nýrun fyrst.
Hér á Iandi hefur matarsaltið
verið mest notað til hálkueyð-
ingar þrátt fyrir ýmsar auka-
verkanir, sem það hefur svo sem
kælingu yfirborðs götunnar i allt
að -21° C og aukna tæringu á
málmum sem saltið kemst i, og
losun asfalts frá steinefnum mal-
biksins eins og nú skal greina.
• Asfalt besti
skíðaáburðurinn
Islensk steinefni til malbiks-
gerðar hafa frá náttúrunnar
hendi lélega viðloðun við asfalt.
Vegna þess að þau hafa mjög
svipaða rafhleðslu, limast þau þvi
illa saman nema í blönduna séu
látin sérstök efni (amin), sem
breyta hleðslu asfaltsins og fá
þarmeð asfaltið til að tolla á stein-
efnunum.
Matarsalt hefur þveröfug áhrif
og veikir því íblöndunarefnin
þannig að viðloðunin við steinefn-
in minnkar, gúmí hefur aftur á
strimli eða hálsklút. Ekkert benti
til að valdi hefði verið beitt og
Ijóst var að kvnferðisafbroti var
ekki til að dreifa. Frú Parsons
hafði verið vel á sig komin og
frisk, kannski fáeinum kílóunt of
þung. Wexford sagði að hans
skoðun væri sú að ógerningur
væri að segja til um það hvort
átök hefðu átt sér stað, vegna þess
að kýrnar frá Prewettbænum
höfðu traðkað út allt f grennd-
inni. Læknirinn var kallaður inn
aftur og hann sagði að það eina
sem hann hefði séð á Ifkinu hefðu
verið smárispur á fótleggjum, en
þær voru svo iítilvægar að hann
taldi ekki ástæðu til að hinda
hugann við það.
Urskurðurinn hljóðaði upp á
morð, sem einn eða fleiri óþekkt-
ir aðilar hefðu framið.
Ronald Parsons hafði setið
grafkyrr meðan ð þessu stóð og
kuðlað vasaklút milli handa sér.
Hann tók á móti venjulegum sam-
úðarkveðjum með þvf að hneigja
höfuðið litillega, til merkis um að
hann hefði heyrt hvað sagt var.
Hann virtist svo niðurbrotinn af
sorg og kvöl að Wexford varð
þrumu lostinn, þegar Parsons
móti gagnstæða hleðslu við asfalt-
ið, og limist asfalt þess vegna fast-
ar á gúmi en blaut steinefni eins
og menn geta séð, ef þeir aðgæta
dekk bila sinna eftir akstur á salt-
blautu malbiki.
Eins og allir vita, sem komið
hafa á skfði, er skíðaáburður oft
notaður til að auka rennsli skið-
anna. Sá áburður, sem bezt
reynist, er blandaður úr asfalti
svipuðu og limist á dekk bíla við
akstur á áðurnefndu söltuðu mal-
biki.
Astæðurnar fyrir því að hér er
notað matarsalt á götur eru mér
tjáðar vera að tryggja að al-
menningsvagnar geti ekið leiðar
sinnar i hálku. Nú er það svo að
umferðarlög kveða á um að bif-
reiðar skuli búnar til aksturs f
snjó og hálku. Þar er hvergi
minnst á að yfirvöld bæja eða
ríkis beri ábyrgð á hálkunni, hins
vegar bera ökumenn (ekki
eigendur) bifreiða ábyrgð á að
bifreið, sem ekið er f hálku og
snjó, sé til þess búin, og taka á sig
einir alla ábyrgð og þýðir þar
ekkert að benda á einhvern „Salt-
pétur“ úti í bæ, sem búinn er að
sletta salti hér og þar og etja
síðan ökumönnum út á foraðið,
eins og nú sé allur vandi leystur.
Ekki þarf að aka lengi á söltuðu
asfalti til að fá viðunnandi lag af
skiðaáburði á dekkin, ásamt veg-
legum skammti af sama efni á
allar rúður, og þurrkublöð.
Um leið og snjóar, ég tala nú
ekki um ef örlftill skafrenningur
er aka menn út í hríðina á
rígnegldum snjódekkjum, og
eftirvæntingin er eins og hjá
barni sem er að prófa nýtt leik-
fang.
En nú hefjast vonbirgðin, um
leið og komið er í þverhandar-
þykkan snjó sitja menn steinhissa
með skinnhanzka við stjórntækin
og róa sér fram og aftur eins og
börn í sandkassa með stýri á rólu-
velli, enda ökuhraðinn sá sami f
báðum tilfellum.
0 Hver beri ábyrgð
á búnaði sfnum
Nú er spurningin, hvað er hægt
að gera til að „umferðin“ komist á
leiðarenda.
„Umferðin“, er hópur einstakl-
inga, sem skipta má í nokkra
flokka.
1. Ökumenn, sem aka á fara-
tækjum með slitin sumardekk og
treysta á að „Saltpétur“ gæti þess
að leið þeirra sé greið, hvert sem
ekið er.
2. ökumenn með snjódekk
undir bilum sínum, jafnvel með
hátt í hundrað nagla i hverju hjóli
og taka þátt f að spæna upp mal-
bik fyrir á annað hundrað
milljónir á ári, en gúmi
dekkjanna velsmurt með skíða-
áburði „Saltpéturs."
3. ökumenn sem bæði eiga og
setja (eða láta setja) keðjur á hjól
bfla sinna og hafa skafið skiða-
áburðinn af rúðum og þurrku- .
blöðum.
Menn i flokki 1 geta sett keðjur
á bíla sina, að öðrum kosti verða
þeir að skilja þá eftir þar sem þeir
eru niður komnir og þá væntan-
lega ekki þar sem þeir valda öðr-
um farartálma. Menn f flokki 2
geta sett á keðjur eða þvegið
skiðaáburðinn af með vélaþvotta-
efni, sem fæzt á benzínstöðvum,
ég veit ekki hvort „Saltpétur" út-
vegar mönnum slíkt efni ef um er
beðið. Menn í flokki 3 ættu að
komast leiðar sinnar, ef þeir eru
ekki hindraðir af mönnum, sem
„Saltpétur" hefur blekkt til fylgis
við sig og treysta hans forsjá, þar
á meðal eru stjórnendur öku-
tækja og almenningsvagna, sem
rekast hver á annan I stjórnlausu
stórsvigi um götur og akvegi.
Mín tillaga er sú, að þeir sem
bera ábyrgð á akstri bifreiða og
taka þátt i umferðinni i hálku og
snjó, búi ökutækin út eins og lög
mæla fyrir um og fái að bera
ábyrgð á búnaði sínum án þess að
„Saltpétur" eða einhver þriðji
aðili grípi þar inn í með því að
klfna skiðaáburði á dekk og
rúður.
Snjóruðning og heflun
troðninga tel ég til verklegra
framkvæmda.
Varðandi samhengi slysa og
hálku má benda á að flestir
árekstrar á einum degi urðu við
beztu akstursskilyrði í þurru og
björtu veðri. Það eru öku-
mennirnir en ekki akstursskil-
yrðin, sem eru orsök flestra slysa,
sömuleiðis auglýsingar og trú
manna á aksturseiginleika bíla
sinna. Þá er mönnum einnig talin
trú um að ýmis útbúnaður veiti
öryggi en reynist svo gagnslaus
öryggiskennd, sem leiðir menn út
í ógöngur þegar verst gegnir.
5113—5938.
HÖGNI HREKKVISI
,Komdu ekki nærri fiskbúðinni!“
Framhald af bls. 17.
tekjum (iskiskipsins af fiskveiðum eða
hlut, hvort sem lægra er
Þessi frádráttur reiknast ekki af
öðrum tekjum sem sjómaður eða
hlutaráðinn landmaður kann að hafa
frá útgerðinni.
9. 50% af launum eiginkonu
Hér færast 50% þeirra launa
eiginkonu sem talin eru I tölulið 12,
III, enda hafi hún aflað þeirra sem
launþegi hjá vinnuveitanda sem á
engan hátt er tengdur henni
eiginmanni hennar eða ófjárráða
börnum rekstrarlega eða eingarlega
Sama gildir um laun sem eiginkonan
hefur aflað sem launþegi hjá
hlutafélagi þótt hún, eiginmaður
hennar eða ófjárráða börn eigi eignar-
eða stjórnaraðild að hlutafélaginu enda
megi ætla að starf hennar hjá
hlutafélaginu sé ekki vegna þessara
aðilda.
10. Frídrittur vegna starfa
eiginkonu viS atv.r. hjóna o.fl.
Hér færast 50% eftirtalinna tekna
eiginkonu, þó að hámarki 167.500 kr
(1) Tekna af atvinnurekstri sem hún
vinnur við og er I eigu hennar eða af
sjálfstæðri starfsemi sem hún rekur.
(2) Tekna vegna starfs við
atvinnurekstur eða sjálfstæða starfsemi
eiginmanns hennar.
(3) Launa vegna starfs við
atvinnurekstur eða sjálfstæða starfsemi
ófjárráða barns (barna)hjónanna.
(4) Hluta hennar af tekjum af
sameiginlegum atvinnurekstri eða
sjálfstæðri starfsemi hjóna metins
miðað við beint vinnuframlag hennar
við öflun teknanna.
(5) Launa frá sameignarfélagi sem
hjónin eða ófjárráða börn þeirra eru
aðilar að eða hlutafélagi enda megi
ætla að starf hennar hjá hlutafélaginu
sé vegna eignar- eða stjórnaraðildar
hennar, eiginmanns hennar eða
ófjárráða barna.
11. Sjúkra- eða slysadagpeningar.
Hér skal færa sjúkra- eða
slysadagpeninga frá almanna-
tryggingum, sjúkrasamlögum og
sjúkrasjóðum stéttarfélaga sem
jafnframt ber að telja til tekna I tölulið
9. III.
12. Annar frádráttur.
Hér skal færa þá frádráttarliði sem
áður eru ótaldir og heimilt er að draga
frá tekjum Þar má nefna:
(1) Afföll af seldum verðbréfum (sbr
A-lið 12 gr laga).
(2) Ferðakostnað þeirra framteljenda
sem fara langferðir vegna atvinnu
sinnar.
(3) Fargjaldakostnað með
áætlunarbifreið milli heimilis og
vinnustaðar hjá þeim sem daglega
þurfa að fara 50 km leið fram og til
baka til að sækja vinnu sina.
Sarhsvarandi upphæð má draga frá ef
notað er annað flutningatæki Á sama
hátt mega þeir, sem húsnæðisaðstöðu
hafa á vinnustað frá vinnuveitanda,
draga frá tekjum sínum fargjald i
samræmi við tilhögun frá tekjum
sinum fargjald i samræmi við tilhögun
vinnu á hverjum stað, þó eigi hærra en
svarar til einnar ferðar fram og til baka
fyrir hverja viku.
(4) Gjafir til menningarmála,
vivisindalegra rannsóknarstofnana,
viðurkenndrar liknarstarfsemi og
kirkjufélaga (sbr. D-lið 12. gr. laga)
Skilyrði fyrir frádrætti er að framtali
fylgi kvittun frá stofnun, sjóði eða
félagi sem rikisskattstjóri hefur veitt
viðurkenningu skv 36 gr. reglugerðar
nr. 245/1 963.
(5) Kostnað við öflun bóka, timarita
og áhalda til vísindalegra og
sérfræðilegra starfa enda sé þessi
kostnaðarliður studdur fullnægjandi
gögnum (sbr E-lið 1 2 gr laga).
(6) Frádrátt frá tekjum hjóna sem
gengið hafa I lögmætt hjónaband á
árinu, 1 59.900 kr.
(7) Frádrátt v/björgunarlauna (sbr.
B-lið 13 gr. laga).
(8) Námsfrádrátt meðan á námi
stendur skv mati rlkisskattstjóra.
Tilgreina skal nafn skóla og bekk.
Nemandi, sem náð hefur 20 ára aldri,
skal útfylla þar til gert eyðublað um
námskostnað óski hann eftir að njóta
réttar til frádráttar námskostnaðar að
námi loknu, sbr. næsta tölulið.
(9) Námskostnað sem stofnað var til
eftir 20 ára aldur og veitist til frádráttar
að námi loknu enda hafi framteljandi
gert fullngæjandi grein fyrir fjáröflun
og kostnaði á framtati og þar
til gerðum eyðublöðum eða sent ósk
um að mega vera undanþeginn
greinargerðum á sérstökum
eyðublöðum en fá i þess stað metinn
heildarkostnað skv árlegu mati
rikisskattstjóra á námskostnaði og skv.
meðalnámstimalengd við viðkomandi
námsgrein (sbr E-lið 13. gr laga og
B-lið 35. gr. reglugeðar, dags. 2. jan.
1976)
(10) Afskrift heimæðargjalds
v/hitaveitu, heimtaugargjalds
v/rafmagns og stofngjalds
v/vatnsveitu I eldri byggingar 10% á
ári næstu 10 árin eftir að hitaveita,
raflögn eða vatnslögn var innlögð
(tengd).
Ofangreind stofngjöld vegna
innlagna (tenginga) I nýbyggingar
teljast með byggingakostnaði og má
ekki afskrifa sérstaklega
Leiðrétting
Gæsalappir í tilvitnuri i Reykja-
vikurbréfi s.l. sunnudag gera
ályktun Mbl. að skoðun Þjóð-
viljans og harmar Mbl. það að
sjálfsögðu. Tilvitnun Morgun-
blaðsins í leiðara Þjóðviljans er
svohljóðandi:
„Þjóðviljinn vill leggja á það
áherslu að landhelgismálið er
íslenskt innanríkismál. Það mál
kemur yður ekki við herra aðal-
ritari og fslendingar vilja helst af
slæmri reynslu, að þér haldið yð-
ur sem allra lengst frá þvf. Það er
semsagt skoðun Þjóðviljans, að
NATO komi þorskastriðinu ekk-
ert við.“
Gæsalappirnar eiga að vera á
undan: Það er semsagt o.sv.frv. —
og er það reyndar augljóst. En
hafa skal það er sannarra reynist.
En sú ályktun Mbl. að það sé
„semsagt skoðun Þjóðviljans, að
NATO komi þorskastríðinu ekk-
ert við,“ er aftur á móti á rökum
reist, eins og hver maður getur
séð.
Leiðrétting
ÞAU mistök urðu i blaðinu á
sunnudaginn, að Kjartan Lárus-
son var sagður forstjóri Ferða-
skrifstofu rikisins i stað Björns
Viimundarsonar. Biðst blaðið vel-
virðingar á þessum mistökum.
S^5 SIG6A V/öGA £1/LVERAU
$UNA<K £KK| \WN OYI
SKALVIA'KNA'K, \(ATA?
>-----------