Morgunblaðið - 01.06.1976, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 1. JUNI 1976
25
Samkomulags-
horfur í Ósló
Símamynd AP
f KVÖLDVERÐARBOÐI NORDLIS — Einar Ágústsson, utanríkisráðherra, og
Anthony Crosland, utanríkisráðherra Bretlands, spjalla saman í kvöldverðarboði
Odvar Nordlis, forsætisráðherra Noregs, í gærkvöldi.
FRAKKAR BYGGJA KJARN-
ORKUVER í S-AFRIKU
Framhald af bls. 1
ingar takast. Mér finnst hins
vegar þegar liðið hefur á
daginn að frekar hafi þok-
azt i samkomulagsátt og and-
rúmsloftið er betra en áður var.
Því er auðvitað ekki að leyna að
það sem gerzt hefur undanfarin
misseri getur ekki verið grafið og
gleymt eftir jafn harða og ill
skeytta deilu og staðið hefur í um
það bil hálft ár. Hinu ber ekki að
neita að deilur enda með
samningum þvi að ekki verður á
móti því mælt að þrátt fyrir þrjú
þorskastríð við Breta eigum við
margvísleg önnur samskipti við
brezku þjóðina, á sviði
menningarmáia, viðskiptamála og
siðast en ekki sízt á sviði heil-
brigðismála. Þrátt fyrir stjórn-
málaslit hefur haldizt gott og
mikilvægt samband á milli
Islands og Bretlands á sviði heil-
brigðismála og ekki hefur staðið á
brezkum læknum og sjúkrahús-
um að koma til móts við óskir
Islendinga i þeim efnum. Við
verðum likaaðmetaþaðsem vel
er gert, en megum ekki eingöngu
muna það sem á móti okkur er
gert þó að það taki okkur sárt og
það taki tima að jafna sig og
fyrnast. Þorskurinn er mikil-
vægari fyrir okkur íslendinga til
að lifa af en nokkuð annað. En
lifið er samt meira en þorskur.
Við tslendingar þráum að eiga
vinsamleg samskipti og frið við
aðrar þjóðir og þess vegna hefur
það ávallt verið mín skoðun frá
upphafi þessarar illvígu deilu að
samningar innan skynsamlegra
marka til mjög skamms tima
myndu horfa til heilla fyrir
íslenzku þjóðina. Við megum ekki
láta gremju og tilfinningahita
ráða gerðum okkar en þó að ég
segi þetta allt nú þá þýðir það
ekki að samningar við Breta séu
komnir í heila höfn þegar þessi
orð eru töluð."
UNDIRNEFNDIR
SKIPAÐAR
Fyrsti samningafundur ráð-
herranna Einars Ágústssonar ög
Matthíasar Bjarnasonar með
Anthony Crosland hófst hér í Ösló
skömmu eftir að íslenzku ráð-
herrarnir lentu á Fornebu-
flugvelli. Hófst fundurinn kl.
12.30 að staðartima og stóð í um
það bil klukkustund. A fyrsta
fundinum urðu menn ásáttir um
að skipaðir yrðu undirnefndir til
þess að kanna einstaka efnisþætti
og atriði sem upp komu. í undir-
nefnd af Islands hálfu voru Hans
G. Andersen sendiherra, Sigfús
Schopka fiskifræðingur og Einar
Ingvarsson aðstoðarmaður sjávar-
útvegsráðherra.
Kl. 17.00 hófst síðan nýr
fundur. Áður en islenzku ráð-
herrarnir fóru til þess fundar átti
blaðamaður Morgunblaðsins stutt
spjall við ráðherrana. Einar
Agústsson sagði aðspurður um
það um hvernig stjórnmálasam-
bandi yrði komið á á ný, að hann
liti svo á'að yrði samkomulag og
forsenda stjórnmálaslita brysti
myndi stjórnmálasambandi komið
á af sjalfu sér. Matthias Bjarna-
son kvaðst ekkert geta fullyrt á
þessu stigi, hvort samningar
næðust. Hins vegar kvað hann
•ríkja betra andrúmsloft á fundun-
>um en áður. Hann kvað niður-
stöðu fundarins eða samningaum-
leitananna ráðast af þvi hver
niðurstaða þeirra atriða yrði sem
undirnefndír fjölluðu um. Þeir
þremenningarnir sem fjalla um
þessi atriði kanna ekki sömu
málefni heldur hafa þeir skipt sér
niður á hin ýmsu mál til þess að
flýta fyrir samningaumleitunum.
Matthias sagði að skýrt hefði
verið frá skoðunum og tiltekin
atriði rædd.
EFTIRLEGU
FREIGÁTA?
1 samninganefnd Islands á þess-
um fundi eru auk ráðherranna
tveggja Hans G. Andersen sendi-
herra, Einar Ingvarsson aðstoðar-
maður sjávarútvegsráðherra,
Guðmundur H. Garðarsson al-
þingismaður, Þórarinn Þórarins-
son alþingismaður og Sigfús
Schopka fiskifræðingur. Anthony
Crosland er eini ráðherrann í
brezku sendinefndinni en aðrir
eru embættismenn þar á meðal er
Kenneth East, sem var sendi-
herra Breta á Islandi þegar
stjórnmálasamskiptum landanna
var slitið, sat hann Crosland á
hægri hönd. Fundirnir fara fram
í sérstöku móttökuhúsi norsku
rikisstjórnarinnar að Parkvej 45 í
Ösló. íslenzka sendinefndin fór
utan til Óslóar í gærmorgun með
Sólfaxa, flugvél Flugfélags Is-
lands. Um það leyti sem farið var
af stað komu fréttir af því að ein
freigátan af sjö sem verið hafa á
Islandsmiðum undanfarna daga
hefði enn um kl. 0.05 verið innan
fiskveiðilögsögunnar. Stóð Einar
Ágústsson þá í sambandi við
stjórnstöð landhelgisgæzlunnar
um Gufunesradió þvi að ef frei-
gátan hefði verið þar enn er til
Óslóar var komið hefði skilyrðum
tslands fyrir samningaumræðum
ekki verið fullnægt.
CROSLAND VONAST
EFTIR URSLITUM
A ÞRIÐJUDAG
Þegar á Fornebuflugvöll kom
var þar fjöldi fréttamanna sem
réðst að íslenzku fréttamönnun-
um og spurði þá um væntanlega
samningaviðræður. Eftir fyrsta
fund ráðherranna sagði Crosland
við blaðamann Morgunblaðsins að
hann væri hvorki bjartsýnn né
svartsýnn. Bjartsýni og svartsýni
væri nokkurn veginn i jafnvægi.
Hann kvaðst vonast til þess að
fundum lyki með árangri á
þriðjudag. Hann kvaðst þó reiðu-
búinn til þess að vera hér áfram á
miðvikudág ef þess þyrfti með.
Samkvæmt upplýsingum sem
brezkir blaðamenn fengu hjá
blaðafulltrúa Croslands mun aðal-
lega vera þráttað um tvö atriði á
fundunum, en þau munu vera erf-
ið engu að siður. Er það gildistími
samkomulagsins sem tslendingar
leggja áherzlu á að verði til 1.
desember en Bretar hafa viljað
láta gilda út árið. Hitt er hvað við
tekur er hugsanlegur samningur
rennur út. Islendingar hafa lagt á
það áherzlu að Bretar afsöluðu
sér rétti til frekari samningaum-
leitana um veiðiheimildir Breta
innan 200 milna þ.e. að þeir viður-
kenndu fiskveiðilögsögu Islands.
En Bretar vilja ekki fallast á slíkt.
Hefur Frydenlund að sögn
norskra blaðamanna lagt á það
áherzlu að þessu atriði yrði algjör-
lega sleppt og ekkert yrði um það
sagt í hugsanlegum samningi
hvað við tekur eftir gildi hans.
Þess má geta að lokum að þegar
fyrsti fundur samninganefnd-
anna hófst voru 15—20 íslenzkir
stúdentar fyrir utan gestahús
norsku ríkisstjórnarinnar og báru
þeir mótmælaspjöld og kröfðust
þess að engir samningar yrðu
gerðir milli Islands og Bretlands.
Santo Domingo 31. maí AP.
JUAN Carlos konungur Spánar
og Sophia drottning hans komu f
opinbera heimsókn til
Dófnínikanska lýðveldisins í dag á
leið sinni til Bandaríkjanna. En
þetta fyrsta opinbera heimsóknin,
sem Spánarkonungur fer i eftir
að hann var krýndur konungur í
nóvember sl. Hann sagði i ræðu,
sem hann hélt við komuna til
Santo Domingo, að hann vildi
minna öll ríki S-Ameríku á
spánska arfleifð þeirra og sagði
að þrátt fyrir ýmsa erfiðleika
gæfi þessi arfleifð Ííeirra örugga
vissu um að þau gætu, sigrazt á
erfiðleikunum.
París 31. mai AP — Reuter.
SAMNINGUR Frakka um að
byggja kjarnorkuver i Afrfku
hefur sætt mikilli gagnrýní f
Frakklandi og erlendis. Frakkar
unnu sigur í harðri samkeppni
við V-Þjóðverja og sameiginlegt
fyrirtæki Hollendinga, Sviss-
lendinga og Bandarfkjamanna
um byggingu orkuversins, sem
kosta á 500 milljónir sterlings-
punda. Verður orkuverið reist
skammt frá Höfðaborg.
Blaðið Le Monde sagði f rit-
stjórnargrein í dag að ákvörðun
Frakka um að byggja orkuverið
bæri að harma, einkum vegna
þess að Frakklandsforseti hefði
er hann hlaut kosningu sagzt vera
fylgjandi frjálslyndri stefnu í
utanríkismálum.
Leiðtogar mótmælendakirkj-
unnar í Frakklandi hafa fordæmt
samninginn á þeirri forsendu að
hann hefði mikla hættu i för með
sér á aukinni útbreiðslu
kjarnorkuvopna. Talsmenn
frönsku stjórnarinnar hafa visað
þessari staðhæfingu á bug sem
fáránlegri og að hér væri aðeins
um hrein viðskipti að ræða. Tals-
maður vinstri sinnaða Sameinaða
sósialistaflokksins sagði að hér
væri enn eitt skrefið á braut sam-
vinnu Frakka við fasistastjórn S-
Afriku.
Sigur Frakka í samkeppninni
hefur valdið miklu umróti í
stjórnarherbúðum i V-Þýzkalandi
og Hollandi og segja stjórnmála-
fréttaritarar að hann geti orðið til
þess að hollenzka stjórnin falli.
SKÁKÞING tslands fór að
venju fram á páskum og eins og
komið hefur fram í fréttum
lauk þvf með sigri Hauks Ang-
antýssonar f landsliðsflokki.
Hann hlaut 9 v. af 11 möguleg-
um. 1 2. sæti varð Heigi Olafs-
son með 8 v., 3. Ingvar As-
mundsson 7 v„ 4.—6. Björn
Þorsteinsson, Margeir Péturs-
son og Júlfus Friðjónsson 6 v.
o.s.frv.
Keppnin í landsliðsflokki var
mjög spennandi frá upphafi ti*
loka. Helgi Ólafsson tók forys',
una í byrjun og hélt henni þar
til f síðustu umferðunum. Benti
flest til þess lengi vel, að Helgi
myndi vinna þriðja mótið í röðs
Haukur, sem fór rólega af stað,
sótti hins vegar stöðugt er á leið
og þegar ein umferð var eftir
voru þeir Helgi jafnir. I sfðustu
umferðinni hélt Haukur ró
sinni og vann Jónas P. Erlings-
son örugglega, en taugar Helga
virðast hafa brugðist; hann tap-
aði fyrir Haraldi Haraldssyni
og varð að láta sér nægja annað
sætið. Er þó alls ekki þar með
sagt að Haraldur hafi ekki
verðskuldað vinninginn, það
gerði hann svo sannarlega.
Þetta er i fyrsta skipti sem
Haukur verður skákmeistari ts-
lands og þykir víst mörgum sem
fyrr hefði mátt vera. Ég vil
hinsvegar nota tækifærið og
óska Hauki til hamingju með
titilinn, hann er mjög vel að
honum kominn.
Skák
eftir JÓN Þ.ÞÖR
Frá skák-
þingi Islands
1976
Hér birtist að lokum ein skák
frá hendi hins nýja íslands-
meistara. Hún var tefld f 9.
umferð og hlýtur að rifja upp
ýmsar minningar hjá þeim, sem
tefldu við Hauk f „gamla daga“.
Þegar hann nær sókn stenzt
fátt fyrir, en mörgum hefur
þótt sem Haukur hafi hægt
nokkuð á sér upp á siðkastið.
Hvftt: Haukur Angantýsson
Svart: Margeir Petursson
Sikileyjarvörn
1. e4 — c5, 2. Rf3 — d6, 3. d4 —
cxd4, 4. Rxd4 — Rf6, 5. Rc3 —
a6,
(Najdorfafbrigðið nýtur
alltaf vinsælda. Eins og þessi
skák sýnir er það þó stórhættu-
legt, ef svörtum verður ein-
hversstaðar fótaskortur).
6. Bg5 — e6, 7. f4 — Be7, 8. Df3
— Dc7, 9. 0-0-0 — Rbd7, 10. Bd3
— h6,
(Eða 10. — b5, sbr. 15. ein-
vigisskák Fischers og Spassky,
1972).
11. h4!?
(Fram til þessa hefur skákin
teflt „eftir bókinni“. Þennan
leik hef ég hins vegar ekki séð
áður, en að baki honum er
skemmtileg hugmynd).
11. — Rc5,
(Svartur áræðir ekki að taka
manninn. Eftir 11. — hxg5, 12.
hxg5 hefði áframhaldið getað
orðið: a)12. — Hxhl, 13. Hxhl
— Rg8, 14. Hh8 og vinnur, eða
b) 12. — Rh7, 13. g6 — fxg6, 14.
Rxe6 ásamt Rd5 og svartur fær
engum vörnum viðkomið).
12. f5 — hxg5?
(Leiðir beint til glötunar.
Skást var sennilega að leika 12.
— Bd7 ásamt langri hrókun).
13. hxg5 — Hxhl, 14. Hxhl —
Rfd7, 15. Hh8+ — Rf8,16. Í6
(Svartur er varnarlaus).
16. — gxf6, — 17. gxf6 — Bd8,
18. Df4 — Bxf6,
(Svartur ákveður að gefa
manninn aftur, en það breytir
engu um úrslitin).
19. Dxf6 — De7, 20. Dh6 —
Bd7, 21 Rf5!
(Snotur lokahnykkur!).
21. — exf5, 22. Rd5 — fxe4,
(Betra var að gefast upp.)
23. Rxe7 — Kxe7, 24. Dh4+ og
svartur gaf.