Morgunblaðið - 19.06.1976, Page 8

8
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 19. JtJNÍ 1976
FJÓRIR slökkviliðsmenn sitja í makindum og spila rommí.
Þeir láta fátt trufla sig. Það kviknaði I tunnu við Tómasar-
haga. Kellíng I Breiðholtinu læsti sig úti. Þeir láta það bara
eiga sig. Smotterí. „Það gerir ekkert til þó ég fái svona spil,
því að það má alltaf stokka þau upp aftur," syngja
slökkviliðsmennirnir I makindum sínum. Kona kemur æð-
andi með látum og segir að kveikt hafi verið I husi neðar I
götunni. Fjandans ónæði, segja slökkviliðsmennirnir og
drattast á fætur.
Þannig hefst Undir suðvestur-
himni nýr og nýstárlegur tslenzkur
tónleikur, sem Nemendaleikhúsið
mun flytja sem framlag íslands til
Norrænu músíkdaganna. Höfund
ar eru Sigurður Pálsson (leikverk
.5) og Gunnar Reynir Sveinsson
(tónlist og allir songtextar, utan
tveir). Undir suðvesturhimni
steypir saman fantasfu og veru
leika með óvenju djörfum hætti.
Inn á kunnulegan reykvfskan
leikvettvang er flutt maffufjöl-
skylda upp á ftalska mátann með
tilheyrandi blóðþorsta, samvizku-
og siðleysi. Og hinir værukæru
borgarar, — þar með taldir sjálfir
öryggisverðirnir, eins og slökkvi-
liðsmennirnir í upphafi leiksins,
— virðast hvorki hafa viðnáms-
þrótt né vilja til að sporna við
útþenslu þess Iffsstfls sem hugar-
heimur maffunnar skapar. Hér
hafa angar Geirfinnsmálsins svo-
nefnda teygt sig inn á reykvískt
leiksvið. Það er notað sem æp-
andi dæmi um ákveðna þjóðfé
lagsþróun. En útfærsla þessa stefs
fer hins vegar eftir lögmálum
frjálsrar stflfseringar. Og það er
slegið á ýmsa strengi, — létta
sem dimma; Ijóðræna og draumur
túlkun síðan hann lauk námi f
leikhúsfræðum í Parfs 1974, —
nú síðast við Leiklistarskóla ís-
lands. Leikatriðin f Undir suðvest-
urhimni er 21.
í hlutverkunum eru Anna Ein-
arsdóttir (sfmastúlkan Finna), Ása
Ragnarsdóttir (höfuð Konráðfjöl-
skyldunnar, Dona Óðal), Elfsabet
Þórisdóttir (Dona Dóttir), Evert K.
Ingólfsson (Áslákur, gamall starfs-
maður hjá Fjölskyldunni), Nanna
I. Jónsdóttir (vofan), Ólafur Örn
Thoroddsen (Don Carlos), Sigurð-
ur Sigurjónsson (Don Juan), Spl-
veig Halldórsdóttir (hampiðju-
stúlkan Tinna), Viðar Eggertsson
(Lómur, sonur Ásláks) og Þórunn
Pálsdóttir (Dona Elvfra). Auk þess
koma karlleikararnir fram sem
slökkviliðsmenn og lögreglumenn.
Ein úr hópnum, Svanhildur Jó
hannesdóttir, var aðstoðarleik-
stjóri.
Leikmyndin er gerð af sex nem
endum f Myndlista og handfða-
skóla íslands. Leik- og danshreyf-
ingar eru eftir Guðbjörgu A.
Skúladóttur, ballettdansara. Hilde
Helgason og Ásta Thorstensen
önnuðust raddþjálfun. Sýningarn-
ar á Undir suðvesturhimni verða
Portrett af The Family: f.v.
Don Juan (Sigurður Sigur-
jónsson), Dona Elvíra (Þór-
unn Pálsdóttir), Dona Óðal
(Ása Ragnarsdóttir) Don
Carlos (Ólafur Thoroddsen)
og Dona Dóttir (Elísabet
Bjarklind Þórisdóttir).
eiginlega ekkert leikrit til. Við
byrjuðum að æfa rétt fyrir páska
me8 því sem þá var til, — þ.e.
músfk og söngtextum, og svo
nokkrum senum á stagli. Síðan
var þetta heiviti mikil törn að
koma þessu heim og saman. Mað
ur skrifaði oft á nóttunni og svo
var æft á daginn. Þetta sama
þurfti Gunnar Reynir að gera lika.
Og mjög margt breyttist i meðför-
um. Sumar persónur tóku algjör-
um stakkaskiptum. Ef eitthvað
grær vitlaust saman við svona
samningu, þá verður að brjóta það
upp aftur, og reyna aðgræða sam-
an á nýjan hátt. En i byrjun mai
var þetta allt mikið til komið og
við höfum æft sleitulaust alveg
fram að frumsýningu. Ætli þetta
sé ekki samt mettimi fyrir svona
sýningu."
Reykjavlk
1976:
- Nýr isienzkur tönleikur irumsýndur
i Lindarbæ á sunnudag
skjóta upp kolli milli hversdags-
mynda; verkið stekkur áfram f
fremur stuttum svipmyndum sem
tónlistin brýtur upp. Undir suð-
vesturhimni er — hvað sem heild
arútkomunni líður — óvenjuleg
sýning, flutt af verulegri leikni af
hinum ungu leikurum.
Sex sýningar að sinni
Frumsýningín á Undir suðvest-
urhimni verður á morgun, sunnu-
dag 20. júni, en alls verða sex
sýningar að þessu sinni. Vonir
standa þó til að sýningar hefjist
aftur i haust. Tónleikurinn er sam-
inn sérstaklega fyrir nemendaleik-
húsið til flutnings á Norrænu
músikdögunum, og er þetta þriðja
verkefni leikhússins, sem starfar í
tengslum við Leiklistarskóla ís-
lands. Leikararnir I sýningunni eru
þeir fyrstu sem útskrifast úr is-
lenzkum leiklistarskóla i fjögur ár,
en þeir luku allir námi nú í vor.
Gunnar Reynir Sveinsson tón-
skáld semur alla tónlistina og alla
texta, fyrir utan tvo sem eru eftir
Sigurð Pálsson („Nóttin er til þess
að gráta I. . .") og Bóluhjálmar
(., Ég á þig eftir Jesú minn").
Gunnar Reynir útsetti einnig og
æfði tónlistina og sér um undir-
leik, gerir elektróniska músík,
musique concréte og leikhljóð fyr-
ir sýninguna og stjórnar hljóð-
bandi. Þetta er í fyrsta skipti sem
Gunnar Reynir semur að öllu leyti
tónlist fyrir islenzkt leikhúsverk,
en hann samdi lög fyrir sýningu
Nemendaleikhússins á „Hjá
Mjólkurskógi" i vetur. Lögin I
Undir suðvesturhimni eru á þriðja
tug.
Sigurður Pálsson er kunnurfyrir
Ijóðabók sína „Ljóð vega salt",
sem út kom á síðasta ári og sem
eitt af Listaskáldunum vondu. En
Undir suðvesturhimni er frumraun
hans sem leikritahöfundar, og
Tinna (Sólveig Halldórs-
dóttir) og Finna (Anna Ein-
arsdóttir).
sunnudaginn 20. júni kl. 13 og 17
á vegum Norrænu músikdaganna.
en nerrfendaleikhúsið mun einnig
sýna verkið á mánudag, fimmtu-
dag, föstudag og sunnudag 27.
júní kl. 21. Sýningarnar verða i
Lindarbæ.
Hinn gamli og
hinn nýi heimur
„Jú, það má kannski segja það,
að grunntónninn I þessu verki sé
móralskur," sagði höfundur leik-
verksins, Sigurður Pálsson i stuttu
spjalli. „Á margan hátt er megin
temað samspil hins gamla tima og
hins nýja I Islenzku þjóðlifi, —
hvernig þessir tveir timar mætast
og hvernig hinn nýi étur hinn
gamla upp. Fóikið í leiknum eru
böm þessara tveggja tlma. Sú
skipting er t.a.m. undirstrikuð
ingarinnar. Sigurður hefur verið
kennari I leiklistarsögu og leik-
Textl: ÁD
Myndlr: RAX
vegar er það Konráðfjölskyldan,
— fulltrúar hins nýja verðmæta
og siðferðismats, — og hins vegar
„venjulega fólkið", sem enn ber I
sér mismunandi miklar leifar af
gömlu „ungmennafélagsmenning-
unni" ef við getum kallað hana
svo."
Manan
Vofan (Nanna Ingibjörg
Jónsdóttir) grípur inn I at-
burðarásina og gefur Lómi
(Viðari Eggertssyni) góð
ráð. Myndirnar eru teknar á
æfingu.
„Til þess að draga fram þessar
andstæður hef ég svo felit inn á
stílfærðan máta þau sakamál sem
svo mjög hafa sett svip sinn á
nýliðinn vetur hér á landi", sagði
Sigurður er hann var spurður um
mafíuveröld leiksins. „Ég held að
fáir geri sér I rauninni greín fyrir
þvi hversu sláandi hlutir þetta eru
sem virðast vera að gerast hér.
Menn eru hættir að laska hvern
annan í fyllirii eða berja konuna
sina til óbóta. Glæpirnir eru komn-
ir upp á svið hins skipulagða og
hins kaldrifjaða. Ég held að megi
segja að verkið snúist um þá nýju
tegund af mannlífi sem hér virðist
vera að taka völd. En ég vil taka
það alveg skýrt fram að þetta er
ekki raunsæ eða natúralisk
greinagerð fyrir þeim málum sem
viR hnfitm verið aX kvnnast hir I
vetur eða nákvæm lýsing á reyk-
viskum veruleik annó 1976. Þetta
er mjög leikfærð mynd sem dregin
er upp, og sú stilisering kemur t.d.
strax fyrir i nöfnum fjölskyldu-
meðlimanna, svo og I skfrskotun-
um i mýtuna um Don Juan. I
þessu sambandi get ég tileinkað
Höfundarnir Gunnar Reynir
Sveinsson og Sigurður
Pálsson leika sér.
mér orð Arrabals: Ég er 100°A
realisti, þvi ég tek drauma fólksins
með lika. Þetta er þvi I aðra rönd-
ina mjög stilfært, draumkennt
verk. Það má kalla þetta hannað
an raunveruleika. — eða kannski
stilfærðan atferlisleik!"
Skrifað að nóttu —
æft á daginn
„Þessi tónleikur er ekki unnin á
alveg klassiskan máta." sagði Sig
urður er hann var spurður um
aðdraganda og tilurð verksins,
„Þvi að fyrst lágu fyrir tónlist og
söngtextar Gunnars Reynis. Síðan
var ég beðinn um að skrifa leikrit i
kringum þessa tónlist og þessa
texta. Ég átti þá fyrir drög að
leikriti þar sem þessi geggjaða
ættmóðir. Dona Óðal var aðalper
cénrn. io crcic ♦:! ákvcSÍRRS
hluta úr þessum drögum við
samningu leiktextans. En það var
óneitanlega anzi erfitt að finna
rétt samræmi og samfellu milli
leikverks og tónverks, ekki sizt
vegna þess hve stuttur timi vár til
stefnu."
„Fyrir svona 2'h mánuði var
(drauml
og
veruielka
Textar úr strætó,
— leið fimm
„Gunnar Reynir hefur staðið sig
eins og hetja," sagði Sigurður.
„honum hefur tekizt að gera
mönnum sem fyrir fáum árum
voru dæmdir laglausir kleift að
syngja þessa tónlist átakalaust.
Og þó eru þarna á meðal æðierfið
lög, að ég held."
„Þessir söngtextar hafa orðið til
I strætó," sagði Gunnar Reynir
Sveinsson er hann var inntur eftir
þvi hvers vegna og hvernig þessir
textar hans hefðu orðið til. „Ég
hef búið þá til i fimmunni. Og svo
skrifað þá niður þegar ég kom á
áfangastað. En ég vil taka það
fram að ég hef ekki i hyggju að
gefa út Ijóðabók. Ætli sé ekki
nógu erfitt að reyna að verða góð-
ur kompónent. Ég kalla þessa iðju
mína hönnun, — textahönnun.
Það er i samræmi við rikjandi
tizku i málfari. Mér hefur af ein-
hverjum ástæðum fundizt vanta
orð til að falla að tóni sem verið
hefur fyrir hendi. og þvi eru þessir
textar til orðnir i skyndingu. Orðin
detta á tóninn og tónarnir detta á
hendingarnar."
„Það var úr miklu að velja þeg-
ar til þess kom á fella saman
tónleik," sagði Gunnar Reynir.
„Ég er með á annað hundrað lög.
En y:5 fiskuðum út þa5 !'k!es=stc
og svo nálgaðist þetta hvaðannað
á einhvern undarlegan hátt. Þessir
textar eru einkum þrenns konar: i
fyrsta lagi er um að ræða ábend-
ingar um æskilegar breytingar, i
öðru lagi eru textar sem falla undir
hið úrelta orð „ádeila", og i þriðja
lagi er svo græskulaust gaman."