Morgunblaðið - 16.09.1976, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 16. SEPTEMBER 1976
ÞEGAR meta skal utanrfkis-
stefnu tslands á iiðnum áratug-
um, er nauðsyniegt að grann-
skoða utanrfkisviðskipti landsins
á umræddu tfmabili. Utanrfkis-
verzlunin, inn- og útflutningur,
er veigamikill þáttur f þjóðarbú-
skap tslendinga og ræður úrslit-
um um Iffskjör þjóðarinnar á
hverjum tfma. Það veltur þvf á
miklu, hvaða stefna er rfkjandi á
þessum veigamikla sviði utan-
rfkismála.
GRUNDVALLAR-
STEFNAN— FRJÁLS
VERZLUN
Hérlendis hafa í áratugi togazt
á tvö andstæð öfl um stefnu þess-
ara mála. Annars vegar hafa verið
baráttumenn frjálsrar verzlunar
og hins vegar talsmenn skipulags-
hyggju og ófrelsis í þessum efn-
um sem öðrum. Mikill meirihluti
þjóðarinnar hefur fylkt sér um
stefnu frjálshyggjumanna um
frjálsa verzlun og má segja að í
grundvallaratriðum hafi verið
reynt að vinna samkvæmt þvf i
utanríkisviðskiptum. Stundum
hefur reynzt erfitt að framkvæma
stefnu frjálsrar verzlunar í inn-
flutningsmálum vegna óviðráðan-
legra erfiðleika í efnahags- og
gjaldeyrismálum. En hvað sem
því liður er hægt að slá þvf föstu
að stefna frjálsra viðskipta hafi
ráðist frá upphafi stefnumótunar
í þessum efnum á fyrsta áratug
lýðveldisins íslands. Og enn er
þetta grundvallarstefnan í utan-
rkisverzlun landsmanna og þann-
ig vill meirihluti þjóðarinnar hafa
það.
Ástæður hins mikla fylgis fólks
við frjálsa utanríkisverzlun eru
augljósar. Almenningur vill hafa
gott vöruúrval og valfrelsi. Fólk
Hafnarfjörður
Nýkomið í sölu
Glæsileg 4ra herb. í fjórbýlishúsi
við Hringbraut.
Hrafnkell
Ásgeirsson, hrl.,
Austurgötu 4,
Hafnarfirði,
sími 50318.
| g
FLÓKAGÖTU 1
SÍMI24647
Á Selfossi
einbýlishús 6 herb. bílskúrsrétt-
ur. Ræktuð lóð, laus strax, útb.
2,5 millj.
Þorlákshöfn
húseign 8 herb. á tveim hæðum,
hentar vel sem tvibýlishús. Bíl-
skúr ræktuð lóð. Útb. 3 millj.
Keflavík
Sér hæð við Suðurgötu 5 herb
Bilskúr Laus stra*. Skipti á 3ja
herb. ibúð i Reykjavik æskíleg.
Helgi Ólafsson
loggiltur fasteignasali
kvöldsimi 211 55.
Guðmundur H.
Garðarsson, alþm.:
3.
grein
Utanríkismál —
utanríkisviðskipti
nerur kuiiuo <tu muu um du iuvis-
forsjá, höft og skömmtun í þess-
um efnum eru andstæð hagsmun-
um þess. Reynslan hefur sýnt, að
vöruúrval hefur orðið minna og
gæði þess, sem á boðstólum er,
lakari, án þess að verðlag væri
hagstæðara.
Utanrlkisviðskipti landsins
hafa byggzt á frelsi einstaklinga
og félagasamtaka framleiðenda
til að annast innkaup á vörum
landsmanna erlendis frá eða leita
markaða þar fyrir útflutningsaf-
urðir þjóðarinnar. Þetta frelsi
hefur skilað þjóðinni ómældum
verðmætum og raunverulega ráð-
ið úrslitum um frelsi íslands og
sjálfstæði út á við. Fólkið hefur
sjálft, án afskipta ríkisvaldsins,
fengið að leita fanga þar sem arð-
vonin var mest. Á grundvelli
þessa hafa utanríkisviðskiptin
þróazt á siðustu áratugum og eru
nú i nokkuð fastmótuðum skorð-
um þannig, að íslendingar selja
nú meginmagn útflutningsafurða
sinna til landa sem kaupa þær á
bezta fáanlega verðiTÁ sama tíma
eru innkaup gerð frá löndum þar
sem þau eru hagkvæmust og vör-
urnar beztar. Þarf ekki ætið að
fara saman að hagkvæmasta
markaðslandið fyrir íslenzkar
vörur sé hið bezta þegar að inn-
kaupum kemur.
KOSTIR
VIÐSKIPTA-
FRELSIS
Gott dæmi þessa er, að á siðustu
árum hafa 25—30% af útflutn-
ingnum, miðað við verðmæti, far-
ið til Bandaríkjanna, en þaðan
hefur innflutningurinn hins veg-
ar aðeins verið 7—9%. Aftur á
móti hefur útflutningurinn til
Efnahagsbandalagslanda Evrópu
verið um 31% en innflutningur-
inn um 44% frá þessu svæði.
Þannig hafa dollaratekjurnar
af útflutningnum til Bandarikj-
anna að verulegum hluta verið
Al (ÍLÝSINOASÍMINN KR:
22480
JR#rfliuibIat>ib
l
lækjnrtorij M
lisliiimili lifurstrili 22 s. 27131 - 27151
Pall Gudjónsson vidskiptafr Knútur Signarsson vidskiptafr.
26200 26200
Seltjarnarnes
Sérstaklega glæsileg 1 20 fm sérhæð
4ra— 5 herb. við Lindarbraut. íbúðin
er á efri hæð. Sér hiti. Sérinngangur.
Þvottaherbergi á hæðinni.
Mjög falleg íbúð
FASTEI C.\ ASALM
MIIRIíl\BLABSHÍÍil\l!
Oskar Kristjánsson
M ALFLl T\ I\GSSKRIFSTOFA
Guðmundur Pétursson
Axel Einarsson
hæstaréttarlögmenn
Þýðing frjálsra
utanríkisviðskipta
notaðar til vöruinnkaupa i
Vestur-Evrópu eða til að greiða
fyrir olíuvörur frá Sovétrikjun-
um nú slðustu árin, vegna minnk-
andi kaupa Rússa á sjávarafurð-
um frá Islandi, á sama tíma og
íslendingar viðhalda sínum inn-
kaupum þaðan. Vöru- og oliukaup
frá þessum löndum hafa verið
hagkvæmari en frá Bandaríkjun-
um. Þannig er viðskiptafrelsið
notað þjóðinni I hag. En framan-
greindur samanburður segir ekki
nema hálfa sögu um eðli þess og
kosti að geta valið um markaði
fyrir útflutningsvörur þjóðarinn-
ar og hinum frjálsu mörkuðum
heims eins og t.d. Bandaríkjum
Norður-Amerlku. Það verð sem
fæst fyrir hverja útflutta einingu
og sú verðmætasköpun, sem þar
er að baki, er mjög mismunandi
eftir þvl til hvaða markaðslands
selt er. Hið sama gildir um at-
vinnuuppbyggingu og atvinnu-
öryggi þessu tengt.
ÞÝÐINGARMESTI
ÚTFLUTNINGS-
IÐNAÐURINN
Sá útflutningsiðnaður sem
mesta þýðingu hefur fyrir ís-
lenzkan þjóðarbúskap er hrað-
frystiiðnaðurinn, Hefur svo verið
I þrjá áratugi. Árlegt hlutfallslegt
meðaltal frystra sjávarafurða I út-
flutningnum miðað við fob-verð
hefur verið sem hér segir siðan
1946:
1946—50 22,5%
1951—55 29,4%
1956—60 35,0%
1961—65 23,8%
1966—70 28,5%
1971—74 33,4%
Til samanburðar má geta þess,
að sá afurðaflokkur sem hefur
komið næst frysta fiskinum I út-
flutningi, er saltfiskur. Árlegt
meðaltal hans I útflutningnum
var 10,4—13,9% umrætt tímabil,
en komst þó I 22,9% á árunum
1951—55.
Framleiðslu- og markaðsupp-
bygging hraðfrystiiðnaðarins á Is-
landi er á heimsmælikvarða.
Rúmlega 100 hraðfrystihús dreifð
um allt landið framleiða staðlaðar
vörur eftir kröfum markaðanna
allt árið um kring. Þúsundir
manna hafa stöðuga vinnu við
þessa framleiðslu og á síðustu ár-
um hefur auknu og samræmdu
skipulagi verið komið á veiðar og
vinnslu I sambandi við hraðfrysti-
húsin. Velgengni og afkoma
þjóðarinnar, fjölda byggðarlaga
og þúsunda heimila um land allt
byggist á þessari atvinnugrein.
Sölu- og markaðsmál eru því snar
þáttur I lífi og afkomu þessa fólks
og þjóðarinnar í heild. Sjaldgæft
er að þessum þætti mála séu gerð
nákvæm skil í f jölmiðlum, ef und-
an eru skildar stuttar fréttir um
verðbreytingar eða önnur sér-
greind atriði. Heildarmynd þeirra
er sjaldan dregin upp og málin
rædd I rökréttu pólitisku sam-
hengi.
SJÁLFSTÆÐI
ÞJÓÐARINNAR
OG FÓLKIÐI
FISKIÐNAÐINUM
I ljósi umræðna um utanríkis-
stefnu Islands frá upphafi lýð-
veldisins, skulu þessum málum
gerð enn nánari skil og sýnt fram
á, hvernig stefna frjálshyggju í
utanrikisverzlun hefur tryggt Is-
landi öruggan sess á bezta fisk-
markaði heimsins, Bandaríkjum
Norður-Ameriku. Með því hefur
styrkum stoðum verið rennt und-
ir örugga afkomu þjóðarinnar á
grundvelli háþróaðs islenzks iðn-
aðar, sem stenzt að fullu harða
samkeppni og kröfur heimsmark-
aðanna. I því felst veigamikill
þáttur í sjálfstæði þjóðarinnar.
Þær þúsundir, sem vinna í sjávar-
útvegi og fiskiðnaði á Islandi,
geta með stolti litið yfir farinn
veg og framtíðin gefur fyrirheit
um enn glæsilegri árangur, ef
þjóðin heldur vöku sinni. Því ber
að tryggja enn betur núverandi
grundvöll islenzkra utanrikisvið-
skipta og stuðla að auknum út-
flutningi til háþróaðra markaðs-
svæða.