Morgunblaðið - 28.09.1976, Blaðsíða 10

10 MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 28. SEPTEMBER 1976
Ljósmynd Öl.K.M.
Dr. Ericke ásamt konu sinni Ingeborg og Ævari Guðmundssyni.
„Höfum þegar
gert velhepqn-
aóar tilraunir
með að senda
orku um
andrúmsloftið"
FYRIR skömmu dvaldist hér á landi i
boði iðnaðarráðuneytisins bandaríski
visíndamaðurinn dr. Kraaft A. Ericke,
sem hefur lagt fram hugmyndir um
hugsanlegan orkuflutning héðan um
gervihnetti en dr. Ericke er aðili að
fyrirtækinu Power Satelite
Corporation. Grein um þetta mál birt-
ist í Mbl. 20. ágúst sl. og vakti mikla
athygli, einnig flutti dr. Ericke fyrir-
lestur um þetta mál í Háskóla íslands.
Þetta mál hefur sem fyrr segir vakið
mikla athygli og eru skoðanir manna
eðlilega skiptar. Mbl. hitti dr. Ericke
að máli í siðustu viku ásamt ívari
Guðmundssyni aðalræðismanni Is-
lands í New York, sem fylgdi honum
á þessari íslandsferð, en ívar er upp-
hafsmaðurinn að ferðum dr. Ericke
hingað
Við spurðum dr. Ericke fyrst að því
á hvaða tæknilegu stigi þessi orku-
flutningsaðferð væri nú?
— Ég held að það hafi ekki komið
nægilega skýrt fram í umræðum um
þessi mál, að við höfum þegar lokið
við velheppnaðar tilraunir við að
senda rafmagn gegnum andrúmsloft
með örbylgjum. Þessar tilraunir hóf-
ust á sl. ári og stóðu fram á sumar í ár
í Mojaneeyðimörkinní í Kaliforniu í
samvinnu við bandarísku geimferðar-,
stofnunina NASA. í þessum tilraun-
um náðum við að senda allt að 325
kw orku 1 500 metra vegalengd. Nýt-
ingin úr sendri raforku, eftir að hún
hafði farið þessa leið og gegnum
straumbreyti í mótökustöðinni var
82—83%, og þessar niðurstöður
sýna okkur fram á að við eígum að
geta náð allt að 87% nýtingu út úr
slikum sendingum. Þó að við höfum
náð að smiða tæki til sendinga þá er
sú tækni ekki fullkomin, en færir
okkur engu að síður heim sönnun
þess að þetta er framkvæmanlegt og
að þetta er engin hugmynd, sem
bíður framtíðarinnar. Þessar tilraunir
sýndu okkur einnig að sendingar orku
um andrúmsloftið hafa engin skað-
vænleg áhrif á gróður og dýr
Ský helztu vandamálin.
— Hver yrðu helztu vandamál í
sambandi við slíkan orkuflutning milli
landa?
Aðalvandamálið á þessu stigi eru
ský. Ský virka eins og gluggi á raf-
magnið og geta sveigt geislann til. Ef
við tökum dæmið eins og það er
hugsað með ísland yrði sendiloftnet
um 60 km% en móttökuloftnetið 2
km%. Gervihnötturinn með móttöku-
stöðinni yrði 40 þúsund km í burtu
og á þessari vegalengd þarf að
þjappa geislanum saman til að hann
falli á móttökuloftnetið. Fari geislinn í
gegnum ský er hugsanlegt að hann
breikki það mikið, að móttökustöðin
þyrfti að vera 2V6 km% þannig að
20% af orkunni gæti farið framhjá.
Hins vegar ber að taka það með í
reikninginn að það eru einungis regn
eða rakaský, sem hafa þessi áhrif.
ískristallaský eða snjór hafa engin
áhrif. í undirbúningsrannsóknum
þarf því að leggja mikla áherzlu á
veðurathuganir yfir öllu landinu til
þess að fá sem gleggsta mynd af
skýjafari og úrkomu.
4—5 ára rannsóknir
— Hversu miklar rannsóknir
myndi þurfa hér á landi og hver yrði
kostnaður við þær áður en séð yrði
hvort þetta væri framkvæmanlegt?
— Fyrst vil ég leiðrétta misskilning
í sambandi við virkjun orkunnar. í
okkar áætlun er aðeins gert ráð fyrir
virkjun jarðhita á íslandi til raforku-
framleiðslu, ekki vatnsafls. Við gerum
ráð fyrir að rannsóknir myndu taka
4—5 ár og að kostnaður við þær yrði
lauslega áætlaður um 15 milljónir
doílara. Þær rannsóknir sem gera þarf
eru á sendingar- og móttökutækni,
jarðfræðilegar, veðurfræðilegar, jarð-
skjálftamælingar, orkuöflun og fram-
leiðsla svo helztu atriðin séu nefnd. í
þessu sambandi vil ég einnig taka
fram, að enginn hefur farið fram á
það við íslenzk stjórnvöld, að þau
leggi fram einhverja ákveðna fjárupp-
hæð eða hefji þessar rannsóknir, hér
hefur verið um kynningu að ræða á
tækni, sem miklar vonir eru bundnar
við. Ef Islenzka ríkisstjórnin ákveður
að fara út I slíkar rannsóknir og þó að
svo fari að niðurstöður þeirra verði á
þá leið, að ekki sé grundvöllur fyrir
þvl að fara út I þessar framkvæmdir
hér á landi þá fer því fjarri að fjármun-
um hafi verið kastað á glæ, því að
rannsóknir sem þessar gefa miklar og
kannski ómetanlegar upplýsingar um
þau atriði, sem hér voru að framan
talin.
— Eru möguleikar á því að erlendir
aðilar myndu leggja fjármagn I þessar
rannsóknir?
— Við hjá Power Satelite Corporat-
ion erum þess fullvissir að ef íslend-
ingar tækju ákvörðun um að fara út I
þessar rannsóknir yrðu engin vand-
kvæði á að útvega fjármagn á móti
islenzka framlaginu. Horfur I orku-
málum heimsins eru slíkar að óhjá-
kvæmilegt er fyrir þjóðir heims að
leita að öðrum orkulindum en'oliu,
gasi og kolum.
Send á örbylgjum
— Hvernig er sending orkunnar
hugsuð?
— Hugmyndin er sú að senda
hana með örbylgjum á tiðninni 2
milljón rið á sekúndu til gervihnattar-
ins, sem síðan sendi orkuna áfram til
móttökustöðva annars staðar í heim-
inum. Er taiið að nýting orkunnar í
þessum flutningum gæti verið rúm
60%, sem er betri nýting en áætlað
er að hægt væri að leiða raforku með
sæstreng svipaða vegalengd. Yfir-
borð gervihnattarins sem endurvarp-
aði orkunni yrði sem fyrr segir um
tveir ferkílómetrar. Hnötturinn yrði á
braut yfir miðbaug sunnanverðu At-
lantshafi í um 40 þúsund km hæð.
Hann mundi snúast með sama hraða
og jörðin og vera því ævinlega á
sama stað. Hnöttur á braut á þessum
stað gæti endurkastað orku til austur-
strandar N-Ameriku, nær allrar S-
Ameríku, stórs hluta Afríku og hluta
af V-Evrópu. Á þessum svæðum eru
50 ríki, þar sem búa 1.3 milljarðar
manna. Þótt ísland geti að sjálfsögðu
aldrei annað allri eftirspurn á þessum
svæðum, gæti svo farið að landið
gæti séð fyrir allstórum hluta raforku-
þarfar þeirra ríkja Bandaríkjanna, sem
liggja á austurströndinni sé miðað við
spár um orkuþörf þar í landi árin
1985—95.
Gæti orkuflutningur með þessum
hætti orðið arðbær jafnvel þótt hann
sé tæknilega framkvæmanlegur?
Frumtæknin liggur fyrir
— Við teljum að svo geti orðið
þegar eitthvað er orðið tæknilega
mögulegt á einnig að vera hægt að
gera það arðbært, Orkuverð í heimin-
um á eftir að hækka svo gífurlega
eftir því sem gengur á oliu og kola-
birgðir. Það voru margir, svartsýnir á
hugmyndina að leggja olíuleiðslu yfir
Alaska, en kostnaðurinn við hana var
talinn um 8 milljarðar dollara, en er
nú kominn í 13 milljaðra, og mun
skila góðum arði. Alaskaleiðslan þótti
ævintýralegt fyrirtæki fyrir mörgum
árum, en nú er hún álitin dæmi um
framsýní mannsins. Ýmsum mun
•finnast þessi hugmynd um orkuflutn-
ing um gervihnetti ævintýraleg, en
hún er það í raun og veru ekki því að
frumtæknin liggurfyrir.
— Hvað er þá næsta skref i sam-
bandi við ísland?
Islendingar eiga næsta leik
— Nú er það íslendinga að ákveða
hvort þeir vilji skoða þessa hugmynd
nánar, ég hef skilað frumskýrslu til
iðnaðarráðuneytisins og mínum þætti
lokið á þessu stigi.
— Eru fleiri lönd sem koma til
greina?
— Það eru ýmsir möguleikar fyrir
hendi, eins og t.d. Nýja Sjáland og
Botswana, enaðstæðurá íslandi virð
ast hagkvæmastar hvað snertir orku-
vinnslu og staðsetningu til sendingar.
— Hvað er lágmarksmagn af orku,
sem þyrfti að virkja til að þetta gæti
orði arðbært?
— Það eru 3—5 milljón KW og
við teljum að á íslaridi sé nægan
jarðhita að finna til að framleiða allt
að 15—20 milljón KW eða jafnvel
meira.
— Ef af þessu yrði að loknum
frumathugunum hve langan tíma
mætti ætla að það tæki áður en hægt
yrði að hefja sendingar?
— Við reiknum með 10 árum,
þannig að ef byrjað yrði á þessum
rannsóknum nú væri hugsanlega
hægt að hefja sendingar 1 991. —ihj.
VRI teikningu má sjá hvar dr.
ip sendistöðvum fvrir raforku
Ericke telur heizt vænlegt að