Morgunblaðið - 22.02.1977, Qupperneq 35

MORGUNBLAÐIÐ. ÞRIÐJUDAGUR 22. FEBRÚAR 1977
35
Kolbrún Hjálmars-
dóttir — Minningarorð
Fædd. 29.ágúst 1957.
Dáin 4. febrúar 1977.
Við mannfólkið erum svo smá
og vitum svo lítið. Við skiljum
ekki örlögin, þau örlög sem virð-
ast ráða gangi mannlífsins. Hvers
vegna er einum búið að lifa langa
ævi, en annar hrifinn burt f
blóma lífsins? Við fáum ekkert
svar, en e.t.v. skiljum við það
seinna. En í dag er erfitt að sætta
sig við það að hún Kolla skuli
vera dáin. Hún sem var svo full af
lífi og fjöri. Hún átti óþrjótandi
uppsprettu af lifsgleði og það var
eins og sólin færi að skina um leið
og Kolla birtist. Hún átti svo létta
lund, og bjó jafnframt yfir þeim
sjaldgæfa eiginleika að koma öll-
um í kringum sig í gott skap.
Kolbrún var fædd á Fjórðungs-
sjúkrahúsinu á Akureyri 29.
ágúst 1957. Hún var næstyngst af
sex börnum þeirra hjóngnna Sól-
veigar Eyfeld og Hjálmars Július-
sonar. Hún ólst uppp hjá foreldr-
um sínum á Dalvík, og lauk þar
námi í gagnfræðaskóla.
Haustið 1975, er hún vann á
Fjórðungssjúkrahúsinu á ísafirði,
kom hún fyrst á heimili mitt, sem
ein í vinahópi drengjanna minna.
Fljótlega tókst náin vinátta með
henni og Halldóri syni minum,
sem leiddi til þess að hún varð
nær daglegur gestur hjá okkur,
og s.l. haust dvaldi hún einn mán-
uð á heimili okkar. I byrjun októ-
ber lá leið hennar til Reykjavíkur
en þar ætlaði hún að afla sér
tilskilinnar menntunar til að kom-
ast i sjúkraliðanám. Hún kom
ekki aftur. Hinn 3. nóv. s.l. slasað-
ist hún alvarlega í umferðarslysi.
Hún komst ekki til meðvitundar
eftir það, þó allt væri gert, sem I
mannlegum mætti stóð. Hún and-
aðist 4. febrúar s.I. í Borgarspital-
anum. Útför hennar fór fram frá
Dalvíkurkirkju 12. febrúar.
Við hjónin vottum foreldrum
hennar, systkinum og öllum að-
standendum okkar dýpstu samúð.
Við skiljum sorg þeirra, því við
þekktum hana líka. En við verð-
um að minnast þess að lífið hér á
jörð er aðeins áfangi að öðru
meira, og okkur ber að þakka
þann tima sem við fáum að njóta
samvista við ástvini okkar. Minn-
ingin um Kollu mun verða okkur
öllum dýrmætur fjársjóður þegar
fram líða stundir.
Ég og fjölskylda mín þökkum
Kollu fyrir vináttuna og samver-
una þann stutta tíma sem hún
dvaldi hjá okkur. Og með sorg í
hjarta reynum við að gleðjast yfir
því að hún hafi nú fengið hvíld
frá þjáningunum og þvi lífi sem
gæti verið verra en dauðinn. Við
biðjum henni Guðs blessunar á
hinu nýja tilverustigi og vonum
að þar endurheimti hún aftur
glaðværð sína og þá lífsgleði sem
hún átti svo mikið af.
Far þú i friði.
Friður Guðs þig blessi.
Hafðu þökk fyrir allt og allt.
Jóna Valgerður Kristjánsdóttir
Ólafur Jónsson frá
Keldunúpi - Minning
Mig langar til að, leggja fáein
minningalauf að hinstu hvílu
vinar míns Ólafs Jónssonar frá
Keldunúpi, sem var fyrrum
starfsmaður í stjórnarráðinu i
meira en aldarfjórðung, en hann
lést eftir stutta legu fyrsta dag
þes^a árs, 85 ára að aldri, f. 20.
nóv. 1891. Ég hafði nokkur kynni
af honum vegna þess að kona
hans, Jenný Guðrún Guðjóns-
dóttir, var úr sömu sveit og ég frá
Kárastöðum á Vatnsnesi, og góður
kunningsskapur milli heimil-
anna.
Ég hef löngum haft tilhenig-
ingu til að veita þeim athygli,
bæði hérlendis og annars staðar,
sem fást við fjölda erinda dag
hvern fyrir meiri háttar stofn-
anir. Ölafur var einn þeirra,
starfsmaður í stjórnarráðinu í
meira en aldarfjórðung. Starfs-
reglur eru slíkum mönnum settar
og þeir þurfa að sameina það
tvennt, að koma fram í þjóns
mynd með fúsleik I framgöngu og
viðmóti, en verða samt að bera
með sér eitthvað af valdi þeirrar
stofnunar, sem þeir eru hand-
hafar fyrir. Þetta allt virtist mér
augljóst að Ólafur Jónsson sam-
einaði svo mæta vel með sinni
ljúfmannlegu og háttvísu fram-
komu, en formfestu skyldunnar
að bakhjalli. Hvar sem Ólafur sást
á götum borgarinnar nettvaxinn
og kvikur í spori, með sína dýr-
mætu skjalatösku, þá mátti glögg-
lega sjá að allt hans fas mótaðist
jafnt af hvorutveggja, trúnaðar-
starfi og þjónustu sem hvort-
tveggja tengdist ljósri vitund um
gildi stofnunar hans i alþjóðar-
þágu, sem frá hans hálfu mætti
enginn skuggi á falla.
Oft sá ég Ólafi bregða fyrir i
alþingishúsinu þau árin, sem ég
var starfsmaður þar, — gerandi
boð einna helst fyrir þá, sem hæst
voru settir, afhenda skjöl og taka
við skjölum og halda sína leið
jafnhógvær og öruggur og hann
kom. Menn hlýddu kalli hans,
þegar með þurfti og komu úr
fundarsal og herbergjum fram á
gang, til að sinna erindum sendi-
mannsins.
Ólafur Jónsson var fæddur að
Keldunúpi á Síðu, einn af sextán
systkinum. Af þeim komust upp
tíu, en nú munu vera sex eftir á
lífi. Sem geta má nærri, varð oft
að halda spart á nauðsynjum á
slíku heimli, en aldrei varð þó
eiginlegur skortur, að sögn Ólafs,
og margt gott veganesti var tekið
með sér að heiman. Þótt hann
byggi alla ævi við mjög takmörk-
uð efni var honum jafnan kærara
að láta af hendi rakna til annarra
en að taka á móti endurgjaldi
fyrir ýmislegt sem honum þó bar
að réttu. Þannig fórust orð einum
af hans nánustu.
Ólafur vann fram um tvitugt i
foreldrahúsum, en þegar tók
að halla að fertugu verða meiri
háttar þáttaskil og hann gengur í
þjónustu þess opinbera. Var hann
meira en aldarfjórðung við ýms
Framhald á bls 30
• •
Einar Orn Björnsson, Mýnesi:
Nokkur atriði um samskipti
íslands og Bandaríkjanna
— og kveðja til konunnar í Keflavík
Ég las nýlega greín eftir konu í
Keflavik um áramótaskaup Sjón-
varpsins. Þar segir m.a.:
„Þetta er svo lélegt gaman, sem
hann Flosi hefur á boðstólnum, að
það er ekki hægt að bjóða venju-
legu fólki, sem hefur hlakkað til
að setjast að sjónvarpinu og njóta
ánægjunnar á gamlárskvöld, upp
á slíkt.
Þetta er stund fjölskyldunnar
og þvi þörf á að lyfta fólki upp á
jákvæðan hátt, en ekki að næra
það á billegri götustrákaþvælu.
Allt skaupið er og hefur verið á
lágu stigi, eins og allt skyniborið
fólk getur borið vitni um. Mig
furðar á því, að hlutgengir leikar-
ar, eins og Róbert Arnfinnsson
fáist til að leika í annarri eins
þvælu. Það er eitthvað bogið við
þetta allt.“
Á öðrum stað í hinni ágætu
grein konunnar I Keflavik stend-
ur einnig: „Nú er búið að taka af
okkur Keflavíkursjónvarpið, en
því hafa kommar og jánautar
þeirra á Islandi komið til leiðar
með skefjalausum áróðri gegn
öllu, sem er bandarískt. Banda-
rískt sjónvarp er bezta sjónvarp,
sem völ er á í heiminum, enda
unnið að þvi I harðri samkeppni
með hæfileikafólki og sérþjálfuðu
fólki,“ Og enn segir konan: „Við
heimtum að fá bandariska sjón-
varpið á ný. Ég skora á íslendinga
að standa með I þvi. Það er engin
siðspilling að horfa á bandariska
sjónvarpið."
Þetta eru nokkur atriði úr grein
konunnar I Keflavik, sem ég tek
heilshugar undir, en vil bæta við
eftirfarandi:
Undirskriftasöfnunin varið
land, þar sem meir en helmingur
Alingiskjósenda á Islandi hvatti
þjóðina til áframhaldandi sam-
vinnu um varnir og öryggi íslands
i samstarfinu við vestrænar þjóð-
ir, en einkum þó Bandarikin, kom
eins og reiðarslag yfir vinstri-
stjórnina, og einkum þó utanríkis-
ráðherrann Einar Ágústsson, sem
var að brölta með hugmyndir
kommúnista um brottför varnar-
liðsins, sem þeir hafa verið að
japla á í meir en tvo áratugi.
Vinstristjórnin geispaði golunni
1974 og Alþingiskosningar fóru
fram. Sjálfstæðisflokkurinn vann
mikinn sigur í þeim kosningum,
einkum þó I Reykjaneskjördæmi
og Reykjavik. Énginn vafi er á
þvi, að undirskriftasöfnunin „var-
ið land“ og áhrif hennar, valt sem
hnoði á undan kjósendum inn í
kjörklefann og varð aðalgerand-
inn í sigri Sjálfstæðisflokksins í
nefndum kosningum, er skoluðu
frjálslyndum og vinstri mönnum
nær öllum fyrir borð og skildu
Alþýðuflokkinn eftir í hálfu kafi
og aðvöruðu framsókn nægilega
til að slita samstarfi við kommún-
ista og leita leiða um stjórnarsam-
vinnu við Sjálfstæðisflokkinn.
Þetta ættu núverandi stjórnar-
sinnar að festa sér vel í minni.
Grein konunnar í Keflavik
minnir á þessar staðreyndir og
kallar á ýmsar spurningar, sem
vert er að hugleiða.
1. Hvaða ástæða lá að baki
ákvörðun þingmanna Sjálfstæðis-
flokksins með Geir Hallgrimsson,
formann Sjálfstæðisflokksins, I
fararbroddi, að gleypa við eftir-
hreytunum af brambolti vinstri-
stjórnarinnar, um að varnarliðið
hyrfi úr landi. Utanríkisráðherra
Einar Ágústsson geymdi I pússi
sínu tillögu um lokun Keflavikur-
sjónvarpsins utan vallarins. Er
loku fyrir það skotið, að nokkur
íslendingur sjái það innan vallar-
ins.
Þetta er skrípaleikur frá upp-
hafi og gert til að þókn'ast fram-
sókn, en einkum þó utanríkisráð-
herra, er lýsti þvi yfir, eftir að
hann tók sæti I núverandi rikis-
stjórn, að hann vildi brottför
varnarliðsins. Kommúnistar
kynntu þar undir, en margir
stjórnarsinnar bitu á agnið.
2. Það var ánægjulegt, að dr.
Gunnar Thoroddsen iðnaðarráð-
herra og Ingólfur Jónsson og
nokkrir þingmenn skyldu greiða
atkvæði gegn nefndu brambolti
utanrikisráðherra. Enda I sam-
ræmi við kosningaútslitin og
þann stuðning, sem undirskrifta-
söfnunin varið land veitti Sjálf-
stæðisflokknum i siðustu alþing-
iskosningum, I góðri trú um, að
flokkuronn stæði á verði gegn fyr-
irætlunum kommúnista um ein-
angrun tslands í samtökum vest-
rænna þjóða. Það er stefna svart-
nættismannanna I Kreml, sem Al-
þýðubandalagsforkólfarnir fylgja
i utanríkismálum. Tungubroddur
þessara afla snerti samskiptamál-
in með samþykktinni um Kefla-
vikursjónvarpið. F’leira átti að
koma á eftir. Hvað segja „jánaut-
arnir", sem konan i Keflavik
minnist á um framferði þeirra.
Þökk sé henni fyrir að opna um-
ræður um þessi mál. Hún ætti að
verða fulltrúi á Alþingi eftir
næstu Alþingiskosningar og
stuðla þannig að þvi, að ræfildóm-
ur stjórnarþingmanna endurtaki
sig ekki, að gleypa hina rauðu
flugu kommúnismans, sem svifur
um í þessu landi. Það er hætt við,
að bit hennar gætu orðið banvæn
fyrir þessa þjóð, ef henni yrðu
sleppt lausri.
3. Hvað dvelur þingmenn Sjálf-
stæðisflokksins að taka afstöðu til
tillagna dr. Gunnars Thoroddsens
iðnaðarráðherra, um að vegir og
flugvellir úr varanlegu efni yrðu
byggðir um landið og virkar al-
mannavarnir o.fl., sem yrði við-
miðun I nýrri samningagerð, er
þjónuðu í raun varnareftirliti og
öryggi Islands. ÞeSsar hugmyndir
flutti dr. Gunnar Thoroddsen á
fundi í Valaskjálf á Egilsstöðum i
júli síðastliðið sumar, og hefur
rætt þar á fundi I rikisstjórninni.
Nokkrir stjórnmálamenn reyndu
að hamla gegn þeim breytingum,
sem gert er ráð fyrir I nefndum
hugmyndum ráðherrans, en þær
eru hjáróma og máttlausar, vegna
þess að hinn almenni maður I
landinu hefur lengi krafizt þess,
að Islendingar reistu sig upp og
létu það ekki viðgangast að vera
fótaþurrkur í samstarfinu við hin-
ar voldugu þjóðir Vesturlanda.
öll viðbrögð í samgöngum á sjó og
landi yrðu miðaðar við þá
„sentralaðstöðu", sem Island hef-
ur á hafinu milli tveggja heims-
álfa.
Tilraun stofulærðra manna í
Reykjavík að hamla gegn því, að
íslendingar meti rétt stöðu sína I
samskiptunum við Bandarikin og
láti það verða að veruleika, að
samgöngur um landið og al-
mannavarnir verði þáttur i fram-
lagi vestrænna rikja, vegna varð-
stöðu hér, á miklu fylgi að fagna I
landinu. Þess vegna er það skylda
forustumanna Sjálfstæðisflokks-
ins og Framsóknarflokksins að
vinna að þessum málum af festu
og framsýni.
4. Það fer ekki vel I munni
þeirra, sem þykjast vilja samstarf
við Bandarikin og Vestur-
Evrópuþjóðir um varnir og öryggi
hér á Norðurslóðum, að hamla
gegn þvi að gömul og úrelt samn-
ingagerð verði endurskoðuð við
nútíma aðstæður.
Þeir, sem þá iðju stunda, minna
á persónurnar I leikritinu „Á út-
leið“, er ekki tóku eftir því, fyrr
en þær litu til lofts, að þær voru
þá allar dauðar f.yrir löngu.
Ef íslendingar sinntu eins þeim
möguleikum, er við blasa í sam-
skiptum við Bandarikin um sam-
býlismálin, eins og öllum þeim
fundahöldum um Norðurlanda-
samvinnu, bæði þörfum, en í
meira mæli óþörfum, þá væri
öðru visi umhorfs hér á landi og
þjóðin ekki þrúguð af þeirri vönt-
un, að stjórnarherrarnir skildu
hlutverk sitt og miðuðu ekki at-
hafnir sinar við gömlu danskís-
lenzku krambúðarstefnuna.
„Þangað sækir klárinn, sem hann
er kvaldastur."
Hvernig stóð á þvi, að Norræna
húsinu var ekki lokað um leið og
sjónvarpinu á Keflavikurflug-
velli. Er ekki útlendur maður þar
í forstöðu. Það eina sem hefur
bjargað því, að svo varð ekki, er
að menningarvitarnir og „jánaut-
arnir“, geta komið þar við til að
sýna sig og sjá aðra og stunda þar
sína pólitísku glansmyndagerð.
íslendingar eru ekki í neinum
einhliða Skandinavíutengslum
lengur, en hafa alþjóðlega sýn um
veröld alla. Og hafa þvi þjóða
beztu aðstöðu hér i norðrinu til að
styrkja stöðu sina i efnahagsmál-
um og alhliða samskiptum við
Bandarikin, um leið og það styrk-
ir stöðu vestrænna þjóða i heild
og stuðlar að friði í heiminum.
Garðshornið er öflugt'
5. Það fer ekki vel I eyrum,
þegar rætt er um að rétta hlut
íslendinga i samskiptunum við
Bandarikin og Nató, eins og hér
er getið að framan, að heyra það
frá stjórnmálaöflum í Reykjavík,
að það séu mútur og betlistafur að
byggja upp samgöngukerfið og al-
mannavarnir i landinu öllu.
Bretar og Bandarikjamenn af-
hentu íslendingum tvo flugvelli,
sem báðir eru á Faxaflóasvæðinu,
ásamt ýmsu öðru góssi, svo að
segja má, að dollarapotturinn hafi
verið fullur og stundum flóað út
af honum. Þetta virðist halda
áfram I formi stórkostlegra hús-
bygginga og flugbrauta ásamt
hugmyndum um nýtt flugumferð-
arhús á Keflavíkurflugvelli. En
hvar er öryggið og tengslin við
landsbyggðina frá Faxaflóasvæð-
inu, sem eru í stíl við nefndar
framkvæmdir og aðstöðu. Hefur
þetta ekki verið rætt af stjórn-
völdum íslands og Bandaríkj-
anna.
Einu sinni var merkiskona að
fara til Raykjavíkur (hún bjó á
Austurlandi), og mætti kaupfé-
lagsstjóra á bryggju á Reyðar-
firði, er var að koma frá Reykja-
vík. Hann kastaði kveðju á kon-
una og spurði hvort hún væri að
fara til Reykjavikur. „Já“, sagði
konan, „Ég er aldeilis hissa,"
svaraði kaupfélagsstjórinn, „ég er
þeirri stund fegnastur, þegar ég
kemst þaðan." „Einmitt það,“
svaraði konan, „Það er af þvi að
þú ert ekki stóri maðurinn þar.“
Ætli það sé ekki svipað með
suma stjórnmálamenn islenska,
þegar þeir eru á feró i Ameríku,
að þeir finna að þeir eru ekki
stóru mennirnir þar, og reyni þvi
i fátinu, sem gripur þá, þegar þeir
koma heim, án þess að greina frá
afrekum sínum vestra, þá bregði
þeir sér til Norðurlanda til að
bæta upp á smæð sína. En hætt er
við, að sú pólitiska endurhæfing
verði þeim ekki að liði.
6. Það er á íslandi, sem uppeld-
ið verður að fara fram. Það er sá
bakgrunnur, sem vísar okkur veg-
inn, er við erum á ferð meðal
erlendra þjóða f erindum íslensku
þjóðarinnar. Hér höfum við búið i
ellefuhundruð ár og lengst af í
einangrun I húsum byggðum úr
torfi og grjóti. Sagan og seigla
þjóðarinnar við slik skilyrði er
algjört einsdæmi á veraldarvísu
hér á norðurslóðum. Ef þetta er
haft í huga, er gustur af hverjum
Islendingi, hvar sem hann er á
ferð utanlanda og innan. Það er
sá kraftur, sem gerir Islendingum
kleift að vera í heillegu samstarfi
við voldugustu þjóð veraldar á
jafnréttisgrundvelli.
Alþingi situr á rökstólum, væri
ekki tilvalið fyrir þingmenn að
igrunda þessi mál. Sama ætti rík-
isstjórnin að gera. Ekki þarf að
efast um, að dr. Gunnar Thorodd-
Framhald á bls 30