Morgunblaðið - 19.03.1977, Blaðsíða 4

4
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 19. MARZ 1977
<g
BÍLALEIGAN
51EYSIR
LAUGAVEGI 66
CAR RENTAL
24460
28810
LOFTLEIDIR
C 2 11 90 2 11 88
ORÐ
í EYRA
Sjálfsagt
mál
Alveg er Jakob hjartanlega
sammála barnakennurum, sem
nú eru ekki lengur simplir
barnakennarar heldur virðu-
legir grunnskólakennarar, um
að það nær náttúrlega ekki
nokkurri átt að þeir fái lægri
laun en gamlir gagnfræðaskóla-
kennarar sem margir hvurjir
hafa farið á mis''við þá lífs-
reynslu á nema þá eðlu vísinda-
grein, uppeldisfræði, til prófs.
Svo ekki sé minnst á mánaðar-
fríin blessuð, sem vondir menn
hafa afnumið, eða jólafrfin sem
hafa verið stytt án þess nokkrar
bætur komi fyrir.
Það var flestum skyni gædd-
um verum ljóst og meira að
segja Jakobi að það lá fiskur
undir steini þegar aldargamlar
stofnanir, gagnfræðaskólar,
voru lagðar fyrir róða og skyldu
hér eftir í bland við þær ágætar
institúsjónir sem eiga að undir-
vísa börn í lestri og skrifkonst.
Og munurinn á málsmekk 19.
og 20. aldar manna kemur skýrt
fram í nafngiftunum gagn-
fræðaskóli og grunnskóli.
En nú er sem sé ljóst orðið að
menn eiga að taka sömu laun ef
þeir starfa á sama skólastigi.
Þessvegna leggur Jakob til að
sem fyrst verði horfið að því
ráði að afnema menntaskóla, þó
sumir þeirra standi á gömlum
merg og eigi rætur í fornum
hefðum, og leggja þá í grunn-
skólaflatsængina. Þvínæst
heimti allir grunnskólamenn
sömu kjör og menntaskóla-
kennarar hafa nú. Enda á sama
skólastigi. Og ef það er rétt að
svipaða menntun og hæfileika
þurfi til að kenna 7 ára börnum
og 16 ára unglingum, þá þarf
örugglega enn likari eigindir til
að troða í 16 ára táning og þann
sem 19 ára er orðinn. Eða það
vill Jakob meina.
Ein auðvitað má halda enn
lengra í grunnskóladansinum.
Það væri nefnilega rétt mátu-
legt á stúdenta að skella þeim
líka í grunnskólasúpuna. Og
þegar Háskólinn er kom inn á
grunnskólastig, sem er fram-
tíðardraumur okkar sannra
Grunnskólamanna, geta allir
kennarar gert kröfu til þess að
taka laun á borð við prófessora
og kenna jafnmarga tlma á viku
og þeir.
Og þá fyrst verður nú veru-
lega gaman að vera barnakenn-
ari á tslandi.

. útvarp ReykjavíK
L4UG4RQ4GUR
19. marz
MORGUNNINN
7.00 Morgunútvarp
Veðurfregnir kl. 7.00, 8.15
og 10.10.
Morgunleikfimi kl. 7.15 og
8.50.
Fréttir kl. 7.30, 8.15 (og
forustugr. dagbl.), 9.00 og
10.00.
Morgunbæn kl. 7.50.
Morgunstund barnanna kl.
8.00: Gyða Ragnarsdóttir
heidur áfram að lesa söguna
„Siggu Viggu og börnin 1
bænum“ eftir Betty McDon-
ald (3). Tilkynningar kl.
9.00. Létt lög milli atriða.
Oskalög sjúklinga kl. 9.15:
Kristln Sveinbjörnsdóttir
kynnir.
Barnatlmi kl. 11.10: Inga
Birna Jónsdóttir stjórnar
tlma með fyrirsögninni:
Þetta erum við að gera. Rætt
við fermingarbörn hjá sr.
Árna Pálssyni I Kópavogi og
kvikmyndagerð 1 Álfta-
mýrarskóla.
12.00 Dagskráin. Tónleikar.
Tilkynningar.
SÍÐDEGIÐ
12.25 Veðurfregnir og fréttir.
Tiikynningar. Tónleikar.
13.30 Á prjónunum
Bessí Jóhannsdóttir stjórnar
þættinum.
15.00 t tónsmiðjunni
Atli Heimir Sveinsson sér
um þáttinn (18).
16.00 Fréttir.
16.15 Veðurfregnir
tslenzkt mál
Gunnlaugur Ingólfsson
cand. mag. talar.
16.40 Létt tónlist
17.30 Utvarpsleikrit barna og
unglinga:
„Hlini kóngsson" eftir
Ragnheiði Jónsdóttur
(Fyrst útv. fyrir 18 árum).
Leikstjóri: GIsli Halldórs-
son. Leikendur: Kristfn
Anna Þórarinsdóttir.
Guðmundur Pálsson,
Knútur R. Magnússon, GIsli
Halldórsson, Árni Tryggva-
son Guðrún Ásmundsdóttir.
Steindór Hjörleifsson,
Helga Valtýsdóttir og Hulda
Valtýsdóttir.
LAUGÁRDÁGUR
19. marz 1977
17.00 Iþróttir
Umsjónarmaður Bjarni Fel-
ixson.
18.35 Emil I Kattholtí
Lokaþáttur Bylurinn mikli
Þýðandi Jóhanna Jóhanns-
dóttir.
Sögumaður Ragnheiður
Steindórsdóttir.
19.00 Iþróttir
Hlé
20.00 Fréttir og veður
20.25 Áuglýsingar og dagskrá
20.30 Hótel Tindastóll
Breskur gamanmyndaflokk-
ur.
Þýðandi Stefán Jökulsson.
,21.00 Ureinufannað
Umsjónarmenn Berglind
Ásgeirsdóttir og Björn Vign-
ir Sigurpálsson.
Stjórn upptöku Tage Amm-
endrup.
22.00 Lffsþorsti(Lust for
Life)
Bandarfsk bfómynd frá ár-
inu 1956, byggð á sam-
nefndri sögu eftir Irving
Stone, og hefur hún komið
út f fslenskri þýðingu Þórar-
ins Guðnasonar.
Leikstjóri Vincente Minelli
Áðalhlutverk Kirk Douglas,
Ánthony Quinn og Pamela
Brown.
Myndin lýsir ævi hollenska
listmálarans Vincents van
Goghs (1853—1890) og
hefst, þegar hann gerist pre-
dikari 1 belgfsku kolanámu-
héraði. Honum ofbýður
eymdin og hverfur aftur
heim til Hollands. Þar byrj-
ar listfcrill hans.
Þýðandi Oskar Ingimarsson.
00.00 Dagskrárlok
18.00 Tónleikar. Tilkynningar
18.45 Veðurfregnir. Dagskrá
kvöldsins.
19.00 Fréttir. Fréttaauki. Til-
kynningar.
KVÖLDIÐ
19.35 Ekki beinlfnis
Böðvar Guðmundsson ræðir
við Gunnar Frfmannsson og
Þóri Haraldsson um heima
og geima. — Hljóðritun frá
Akureyri.
20.15 Sónata nr. 4 f a-moll eft-
ir Beethoven
Oleg Kagan og Svjatoslav
Rikhter leika á fiðlu og
pfanó. — Frá tónlistarhátíð-
inni f Helsinki s.l. sumar.
20.35 Fornar minjar og saga
Vestri-byggðar á Grænlandi.
Gfsli Kristjánsson flytur
ásamt Eddu Gfsladóttur þýð-
ingu sfna og endursögn á
bókarköflum eftir Jens
Rosing. — Fyrsti þáttur.
21.00 Hljómskálatónlist f út-
varpinu f Köln Kynnir:
Guðmundur Gilsson.
21.30 „Morgunkaffi," smásaga
eftir Solveigu von Schoultz
Séra Sigurjón Guðjónsson
þýddi.
Guðmundur Magnússon
leikari les.
22.00 Fréttir
22.15 Veðurfregnir
Lestur Passfusálma (36)
22.25 Utvarpsdans undir
góulok
(23.55 Fréttir).
01.00 Dagskrárlok.
Klukkan 22.00:
Lífsþorsti
Vincent
van Gogh
LlFSÞORSTI eða „Lust for Life“
heitir bíómyndin sem er á dag-
skrá sjónvarpsins I kvöld klukkan
22.00. Myndin er bandarísk frá
árinu 1956, leikstyrð af Vincente
Minelli, en honum hafa þegar
verið gerð skil á þessari siðu eigi
all fyrir löngu, er myndin
Ameríkumaður I París var sýnd á
skjánum.
Kvikmyndin Lifsþorsti er
byggð á samnefndri sögu Irving
Stone, sem komið hefur út I
íslenzkri þýðingu Þórarins
Guðnasonar og fjallar um ekki
ómerkari mann en listmálarann
hollenzka Vincent van Gogh. í
aðalhlutverkum eru Kirk
Douglas, Anthony Quinn og
Pamela Brown.
Myndin lýsir ævi listmálarans
og hefst þegar hann gerist
prédikari I belgisku kolanámu-
héraði. Honum ofbýður eymdin
og hverfur aftur heim til
Hollands. Þar byrjar listferill
hans fyrir alvöru.
Um Vincent Willem van Gogh
er sagt, að hann sé byltinga-
sinnaðasti og stórkostlegasti
hollenzki málarinn að frátöldum
Rembrandt. Van Gogh er fæddur
30. marz árið 1830, elztur af sex
börnum mótmælendaprests í smá-
þorpi I Hollandi.
Ferill hans sem listmálara stóð
mjög stutt, aðeins tíu ár, eða frá
1880—1890. Fyrstu árin einbeitti
hann sér að því að ná leikni sem
teiknari og með vatnsliti. Fyrstu
oliumálverkin hans eru frá 1884
og næstu sex árin málaði hann um
sjö hundruð oliumálverk og teikn-
aði um átta hundruð myndir.
Aðeins eitt málverk var -selt á
meðan hann lifði. Allt sitt líf var
hann bláfátækur en haldinn
ótrúlegum lífsþorsta og sann-
færingu um eigin getu, enda
dyggilega studdur af yngri bróður
sinum Theo (1857—91), sem
hafði staðfasta trú á snilligáfu
eldri bróður síns og styrkti hann
bæði andlega og fjárhagslega. En
Theo var listverkasali I Parls. í
bréfum, sem Vincent skrifaði
Theo koma þarfir hans og vonir,
þrár og vonbrigði glögglega I ljós,
svo og andleg og líkamleg van-
líðan oft á tíðum, listsköpun og
daglegt llf listamannsins. Van
Gogh túlkaði sjálfan sig I þessum
bréfum á svo lifandi hátt og
skilgreindi hluti svo nákvæmlega
að bréfasafn hans er ekki ein-
vörðungu ævisaga hans sjálfs
heldur góðar bókmenntir.
Starfi Van Goghs má skipta I
tvö tímabil. Hið fyrra stóð frá
1873—1885, á þeim tíma átti hann
oft I andlegum og sálrænum erfið-
leikum, ár sem hann þráaðist við
að leita sannleikans i sjálfs-
túlkun, ác óhappa og vonbrigða,
samfara rótleysi og breytingum, I
llfsfarvegi hans. Síðara tímabilið
(1886—90) var hámark ferils
hans sem listamanns, þar sem list-
sköpun hans tók miklum fram-
förum, þar til strik kom I
reikninginn og geðflækjur hans
urðu þess valdandi að hann gerði
tilraun til sjálfsmorðs og dó
tveimur dögum síðar, 29. júlí
1890.
Sem barn I föðurhúsum átti
hann ánægjulega daga, þótt hann
færi oft einförum og þá helzt I
langar gönguferðir um sveitina.
Sextán ára gamall var hann
sendur i læri hjá listaverkasölum
I Haag, höfuðborg Hollands, en
föðurbróðir hans var hluthafi I
því fyrirtæki. Vegna þessa starfs
var hann síðar sendur til
Lundúna og Parísar (1873—75).
Starf hans I sambandi við lista-
verk örvuðu fljótt þá hæfileika,
sem hann var gæddur og hann
öðlaðist snemma gott vit á góðum
listum og fékk mikið dálæti á
Rembrandt, Hals, J. van Ruisdael,
Troyon, Jules Dupré og Maris,
þótt hann hefði mest dálæti á
Millet og Corot en áhrifa þeirra
gætti I listsköpun Van Goghs allt
hans líf. Vincent hafði lítinn
áhuga á þvl að selja listaverk og
fann til lífsleiða I því sambandi og
þá ekki sízt þegar honum var
ungum hafnað af stúlku, sem
hann varð ástfanginn af I
Lundúnum — sú ástarsorg var
fyrsta stóra áfallið, sem hann
mætti á lífsleiðinni. Hann leitaði
alla tíð hlýju I mannlegu fari og
þoldi ekki ef honum var hafnað.
Hann gerðist mjög einrænn, tók
að sér kennslu I tungumálum og
flutti ljóð á opinberum vettvangi
og seldi bækur. Þráin eftir því að
fórna sér fyrir aðra gerði það að
verkum, að hann lagði stund á
guðfræði og fékk reynslu i stuttan
tíma við flutning guðspjallanna I
Brussel höfuðborg Belgiu, en
vegna misskilnings milli hans og
kirkjuyfirvalda hlaut hann aldrei
prestsvigslu, sneri sér þvi að
hjálparstörfum meðal námufólks
I Borinage, sem er námuhérað I
Belgíu. Veturinn 1879—1880
dvaldist hann meðal þessa
bláfátæka námufólks og hlaut þá
reynslu, sem mótaði hann fyrir
lífstið. A örvæntingarstundu gaf
hann öll sín veraldiegu verðmæti
og I allri eymdinni var hann jafn-
vel farinn að missa trúna á
fagnaðarerindið.
Veraldlega snauður og fullur
vonbrigða sneri hann sér að list-
inni og byrjaði að teikna I krafti
þeirrar sannfæringar, að hann
hefði fundið þá köllun I lffi slnu
(ágúst 1880).
Vincent hafði tekið þá
ákvörðun að hlutverk hans I
lífinu yrði að boða huggun til
handa mannkyninu I gegnum list
sína. Þessi sannfæring færði
honum aftur sjálfstraust. Hann
hóf nám i teiknun við akademíu i
Briissel og sneri síðan aftur til
„The Starry Night“ eða Stjörnubjarta nóttin, einnig mðluð f Arles, en
hangir nú I „Modern Art“ listasafninu f New York.