Morgunblaðið - 07.04.1977, Side 13

MORGUNBLAEHÐ FIMMTUDAGUR 7. APRÍL 1977
61

Mynta
HWI*!!*:
Hagainnréttingar eru íslensk gœóavara, sem fœst ó mjög hagkvœmu verði
mismunandi tegundir, sem allar bera nöfn íslenskra
fjallablóma, tryggja fjölbreytt úrval
Mynta
Depla
Miira
Komid, hringid eda skrifió og vid
veitum fúslegaallar upplýsingar
I A( l 1«
SUÐURLANDSBRAUT 6 - REYKJAVÍK
SÍMI (91) 84585
xÝiV’*
Reykvtkingará leið I loftvarnabyrgi I Landsbankanum
Allt voru þetta brennandi flug-
áhugamenn og fljótir að átta sig
og þekkja þýzku flugvélarnar.
Umfangs-
miklar loftvarnir
Loftvarnir, eins og þær voru
kallaðar, voru skipulagðar og
hafði fimm manna nefnd verið
skipuð til að gera nauðsynlegar
ráðstafanir I maí 1940. Agnar var
formaður hennar. — Aðalbæki-
stöðvarnar voru I kjallaranum í
Oddfellowhúsinu og þar komum
við sem stjórnuðum þessu saman,
segir Agnar. Og margir sjálfboða-
liðar komu til starfa. í lokin höfð-
um við víst um þrjú þúsund
manns, sem ýmist voru birgða-
verðir, I svokölluðum ruðnings-
sveitum, sem áttu að grafa úr
rústum, ef á þyrfti að halda, í
slökkviliðssveitum, því við höfð-
um brunaverði á loftum á ýmsum
stöðum eða i hjálptflrsveitum, sem
áttu að veita fyrstu hjálp. Sumir
voru hverfisstjórar og áttu að sjá
um byrgin og þjálfun birgða-
varða, sem áttu að sjá til þess að
menn færu I loftvarnabyrgin, sem
voru I völdum kjöllurum. Læknis-
þjónasta var skipulögð og slökkvi-
liðið fékk sérstaklega magnaðar
dælur frá Bretlandi. Allt þetta lið
fór af stað, þegar loftvarnamerki
var gefið. Sfrenur fóru I gang og
allir símar voru látnir hringja
samtlmis. Starfsmann höfðu
hjálma með mismunandi lit og
bönd um handlegginn, sem gáfu
til kynna hvaða hlutverki þeir
áttu að gegna. Viðbrögð borgar-
anna voru ótrúlega góð og sam-
vinna með ágætum.
— Þá höfðum við brottflutn-
inganefnd, ef til skelfilegri at-
burða kæmi, hélt Agnar áfram
frásögninni. Hana skipuðu Bjarni
Benediktsson, þáverandi borgar-
stjóri, og Lögreglustjórinn i
Reykjavík og sérstakir starfs-
menn voru þeir Einar Pálsson,
þáverandi yfirverkfræðingur hjá
borginni, og Steinþór Sigurðsson
jarðfræðingur, miklir skipuleggj-
endur og duglegir ferðamenn.
Þeir báru og hita og þunga starfs-
ins. Þá nutum við sérfræðiaðstoð-
ar Breta, sem höfðu sorglega
mikla reynslu af sllku. Eftir
fyrstu vikurnar, sem voru erfið-
astar náðist ágæt samvinna við
brezka flugherinn, flotann og
vissar deildir hersins, svo sem
þær sem stóðu að loftvörnum.
Þeir fóru yfir kerfið hjá okkur, og
voru ánægðir. Það gerðu Banda-
ríkjamenn líka, þegar þeir komu
og gáfu Reykjavfkur loftvarna-
kerfinu mjög gott orð.
Vélflugan
dugði
tslendingum vel
En víkjum aftur að samskiptum
svifflugmanna og þýzka svifflug-
leiðangursins, sem hingað kom
fyrir strió. Fréttu tslendingarnir
nokkurn tima af Þjóðverjunum
aftur? — Já, segir Agnar. Ludwig
fórst þvl miður I stríðinu.
Helgi Eyjólfsson og Albert
Jóhannsson og fleip áttu. Hvatti
hann Björn til að koma norður og
kom hann með Albert með sér. Og
báðar flugvélarnar héldu svo
áfram austur um land, lentu á
Eiðum og á Eydalatúni I Breiðdal,
þar sem þær urðu veðurtepptar
vegna þoku. Næsti áfangi var
Hornafjörður, þá Skógasandur og
loks var komið til Reykjavíkur.
Þessi ferð hófst 15. september
1938 og lauk 21. september. Og
með henni var þvl slegið föstu að
landflug ætti framtíð á íslandi.
Þýzka flugvélin, sem hingað
koma með svifflugmönnunum
1938, var sameign Flugmála-
félagsins og ríkisins og Agnar
flaug henni I fyrstu sem flugmála-
ráðunautur, en hann var þá jafn-
framt flugmaður og fram-
kvæmdastjóri Flugfélags íslands,
Sandpokabyrgjum var komið upp á götum í Reykjavík til hlífðar. sem het Flu8félag Akureyrar.
En um áramótin 1939 — 40 varð
Agnar lögreglustjóri I Reykjavlk.
Áður hafði örn Johnson tekið við
flugvélinni og opnað með henni
fyrsta reglulega landflugið. Flog-
ið var með einn farþega frá
Reykjavík til Hornafjarðar einu
sinni I viku. Agnar fullyrðir að
þaó hafi Hornfirðingar kunnað
svo vel að meta, að Örn hefði
áreiðanlega flogið inn á þing, ef
hann hefði verið I framboði.
Seinna bilaði hreyfill i flugvél-
inni og vegna strfðsins var ekki
hægt að fá I hana varahluti. En nú
er semsagt verið að gera hana upp
og á þessi flugvél, sem kom hing-
að fyrir 40 árum til skammrar
viðdvalar, enn eftir að þjóna ís-
lendingum — nú sem sýningar-
gripur.
Og þó sögurnar um kveðjur
þýzku flugmannanna til islenzku
svifflugmannanna á Sandskeiði
hafi ekki við meira að styðjast en
að ofan greinir, eiga þær sjálfsagt
eftir að lifa góðu lifi, eins og
sögur jafnan gera. — E. Pá.
Baumann lifir góðu lifi og er
kaupsýslumaður I Duisburg og
Springop mun eiga húsgagna-
verksmiðju og búa þar I grennd.
En flugvélarnar, sem þeir
höfðu meðferðis til Islands 1938,
höfðu hér lengri viðdvöl og áttu
sumar eftir að leika stór hlutverk
á Islandi. Þegar Þjóðverjarnir
fóru, urðu hér eftir ein svifflugan
þeirra og litil æfingavél og síðast
en ekki slzt vélflugan, sem Agnari
tókst að fá með löngum gjald-
fresti. Hann kvaðst ekki hafa ver-
ið I vafa um að strið skylli á áður
en langt um liði, og hafði þvl ekki
áhyggjur af greiðslunni, enda
kom aldrei til þess að greiða
þyrfti flugvélina. Og sú flugvél er
hér enn, verið að gera hana upp
úti I flugskýli Flugmálastjórnar-
innar og verður hún merkur safn-
gripur.
En áður átti þessi flugvél, sem
bar einkennsistafina TF-SUX,
eftir að koma Islendingum að
miklu gagni. Á henni kannaði
Agnar Kofoed Hansen lendingar-
staði á landinu, lenti henni t.d.
fyrstri flugvéla i Vetmannaeyjum
á litlu túni og á fjöldamörgum
öðrum stöðum á landinu. 15.
september 1938 lagði hann upp i
slika ferð af Sandskeiði því „flug-
völlurinn" I Vatnsmýrinni var of
blautur. Fyrst lenti hann á
Hvanneyri, þá I Miðfirði, á Stóru
Giljá og Gunnsteinsstöðum I
Langadal og á Löngumýri, Stokk-
hólma og Víðivöllum I Skagafirði.
Þá hélt hann út á Sauðárkrók,
lenti þar og síðan á Hólum I
Hjaltadal, Möðruvöllum I Eyja-
firði og loks á túninu I Lundi við
Akureyri. Þá hafði hann lent á 12
stöðum, vlðast á túnum, og þóttist
nú hafa afsannað þá almennu
skoðun að hér á Islandi ætti flug-
ið enga framtlð nema notaðar
væru sjóflugvélar. Agnar var nú
heldur ánægður og hringdi til
Björns Eirlkssonar flugmanns I
Reykjavík, sem flaug ásamt Sig-
urði Jónssyni á vegum gamla
Flugfélagsins á árunum 1930 —
31. Nú var hann með vél, sem þeir