Morgunblaðið - 07.04.1977, Blaðsíða 20

68
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 7. APRlL 1977
sendir út til Bretlands með
brezku herskipi, 6 íslenzkir fang-
ar. Við vorum fluttir til Isle of
Man og settir í fangelsi þar. Mér
og tveimur öðrum var sleppt eftir
einn mánuð, en þá var búið að
yfirheyra okkur margoft og
pynta. Við vorum einu sinni
hengdir upp á höndunum og
lamdir með hnútasvipu á bakið, 3
högg af alefli. Þá var skipstjórinn
bundinn við rennibekk þar sem
hann var pyntaður m.a. með því
að teygja á honum. Við gátum
ekkert hjálpað honum bundnir og
hann dó þarna. Þeir sögðu að
hann hefði dáið úr heilablóðfalli,
en það var helvítis lygi I Bret-
anum, þeir teygðu hann i sundur
í rennibekknum.
Kippt inn
f norska
herinn
Ég fór til London eftir dvölina i
fangelsinu og fékk leyfi hjá Bret-
anum til þess að vera í Englandi f
3 ár.
Svo var ég eitt sinn á götu í
London, var að ganga þar sem
norski herinn var þá nærstaddur
og þá segir Norðmaður við mig:
„Vi skal gá i marinen." Ég vissi
sko ekkert hvað fyrir honum lá,
en asnaðist til þess að ganga yfir
lfnuna á götunni. Það var heilmik-
il „line“ úti á götuna, röð af
mönnum og mér var eiginlega ýtt
inn fyrir linuna og kippt inn í
norska herinn. Fyrst var ég
sendur í þjálfun, en meðan við
biðum eftir því að verða sendir
inn i Normandí, var ég sendur
sem hermaður um borð i korvett-
una Handesvag. Þar var ég varð-
maður í 6 mánuði, en svo kom það
fyrir mig að ég drap Englending.
Ég sá hann koma um borð til mín
og vissi ekkert hvað hann ætlaði
eða hver hann var því hann gaf
engin merki. Aþessum tíma var
allt England myrkvað. Ég gaf
honum þrjú blikk á vasaljósinu
mínu en hann anzaði engu. Þá
svipti ég af mér rifflinum og rak
hann í gegn og skot hljóp úr
rifflinum í hann. Ég sat yfir hon-
um þangað til ég var tekinn, það
var sent eftir kapteininum mín-
um. Ég hélt að maðurinn væri
njósnari og tók ekki áhættuna á
því að hann yrði fyrri til að drepa
mig.“
„Hann hefur kannski verið með
byssu á sér?“ skaut Jóna inn í.
„Það held ég ekki,“ sagði
Andrés. „Ég var settur úr hernum
fyrir þetta, rekinn úr honum með
skömm, en viljugur hafði ég
aldrei farið í hann. Ég slapp þó
allavega við Normandí. Yfir-
maður minn i hernum á þessum
tíma laust eftir 1940, var hinn
frægi Anderson, sem var hér við
land i einu þorskastrfðinu. 1942
eignaðist ég dóttur með brezkri
konu, en stuttu seinna fór ég frá
Bretlandi.
Flaug 30 m.
við ketil-
sprenginguna
Ég komst á skipl sem var að
fara frá Cardiff til Reykjavíkur
fulllestað kolum. Ég réð mig sem
kolamokara í vél, en kolin, skipið
og allt heila klabbið fór aðra leið
en ætlað var. Skipið var skotið
niður á miðri leið milli Bretlands
og íslands.
Ég var að koma af vakt þegar
þetta gerðist og bátsmaðurinn var
að koma ofan úr brú. Skömmu
áður var búið að skjóta í stefni
skipsins þar sem við sváfum allir,
en ég var kominn i björgunarvest-
ið og fram á þilfar þegar það átti
sér stað. Þegar skotið reið í stefn-
ið rann björgunarfleki úr fram-
vantinum i sjóinn, en þegar næsta
skot reið af var ég að mæta báts-
manninum. Það skot fór beint i
vél skipsins og ketillinn sprakk
með ógurlegri sprengingu. Ég og
bátsmaðurinn, sem var Norð-
maður, köstuðumst 30 metra í loft
upp við sprenginguna og féllum
síðan í sjóinn. Ég lamaðist mikið
vinstra megin eftir þessa spreng-
ingu og ekki bætti það úr að ég
kom mjög illa niður í sjóinn. Báts-
maðurinn og ég komum niður i
sjóinn skammt frá björgunarflek-
anum sem áður hafði fallið fyrir
borð og við komumst á hann.
Skipið sökk á 5 mínútum, fullt af
kolum til Reykjavikur. Við tveir
björguðumst á flekanum, allir
hinir, 30 menn, fórust.
1 þrjá sólarhringa vorum við að
velkjast á flekanum matarlausir,
en vatn höfðum við og tvö teppi
voru á tunnuflekanum. Það var
ruglandi í sjóinn þriðja sólar-
hringinn, en þann dag bjargaði
ensk korvetta okkur og flutti okk-
ur til Reykjavíkur. Við vorum
fluttir á norska spitalann á Eiríks-
götunni og þar var ég í þrjá mán-
uði, en síðan var ég fluttur mér til
hressingar í Melshús á Seltjarnar-
nesi, en þar var þá norsk herstöð.
Þar dvaldi ég í 6 mánuði.
Árið 1958 hitti ég aftur norska
bátsmanninn sem bjargaðist með
mér af kolaskipinu, hitti kauða í
Reykjavík, en hann var þá skip-
stjóri á norskum línuveiðara og
var hinn hressasti. Ég heimsótti
hann um borð ásamt þáverandi
kærustu minni. Hann var glaður
að sjá mig, rétti mér 100 punda
lúðu og nóg af brennivíni fékk ég
hjá honum."
„Nú er Andrés alveg hættur að
drekka," skaut Jóna inn í.
„Já,“ sagði Andrés í rólegheit-
um.
Gott að gleyma
þvíilla
„Upp úr þessu fór ég í
siglingar," hélt Andrés áfram.
„Byrjaði á norska skipinu Banan í
Reykjavík 1946. Þrír af áhöfn
skipsins höfðu stolið úr lestinni
og þeir voru settir af. Við það
losnuðu pláss. Ég hef siglt á fjór-
um skipum víða um heim og 3.
stýrimaður var ég á Hertu frá
Bergen, 2000 tonna dalli. Við
sigldum til Evrópu og Ameriku og
vfðar. A finnsku skipi fór ég til
Afriku, en í öðrum túrnum þang-
að varð ég eftir i Genúa á ttaliu.
Ég vildi þá sfður fara til Afríku
aftur, þar var svolítið heitt þar og
svo átti maður það nú til að hitta á
fasta punkta hér og þar í heimin-
um. Þær tóku mann stundum svo-
litið sterkum tökum. Annars var
nú aldeilis nóg af kvenfólkinu í
Afríku, og Ijúfmennskan, það var
nú rneira."
„Ég er viss um að hann á
krakka um allan heim,“ skaut
Jóna inn i.
„Hún veit sko ekkert um það,“
svaraði Andrés og hló með Afríku
í augunum.
„Það var nú eiginlega óviljandi
að ég missti af skipinu minu í
Genúa," hélt Andrés áfram, „en
þegar ég sá að það var farið, snar-
aði ég mér til finnska sendiherr-
ans og fékk að hringja í skipstjór-
ann um talstöð til þess að biðja
hann að sækja mig. Nei, takk,
hann lét mig laxera í mánuð. Það
var fátæklegur tfmi. Ég fékk að
vísu peninga hjá finnska sendi-
herranum, en það var rétt fyrir
tóbaki.
Annars var þetta tilþrifatími á
þessum árum og gekk á mörgu en
maður er sem betur fer búinn að
gleyma mörgu þar sem knappt
stóð á milli lífs og dauða. Það er
vont að hugsa um slikt, en það
versta losnar maður aldrei við. 1
vöku siglir það inn í hugsunina og
það er ekki það versta, hitt er
verra þegar það heimsækir mann
í martröð í svefni. Þó er þetta
ekki til að tala um, búið og gert.
Heimurinn
batnar lftið
Einu sinni lágum við í höfn i
Frönsku-Kolumbíu. Við . fórum
nokkrir upp f bæinn og brezkur
skipsfélagi okkar hafði með sér
eina flösku af rommi. Við vorum
fjórir við borð saman en Bretinn
hellti aðeins i glasið sitt, tímdi
ekki að skenkja okkur. Þá reidd-
ist ég við kappann og ætlaði að
leggja í hann, en bátsmaðurinn,
Anrirés Olsen hefur leikið bæði við glettni og alvöru. Ljósmyndir Mbl. Arni Johnsen.