Morgunblaðið - 10.01.1978, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 10. JANUAR 1978
25
Sigurlaug Bjarnadóttir:
Y f irby gging try ggingakerf is
Sitt hvað má færa til betri vegar
ÞINGSÍÐA Mbl. hefur gert
ítarlega grein fyrir umræð-
um á Alþingi um frumvarp
til fjárlaga fyrir árið 1978
sem og hliðarfrumvörpum
(tekjuöflunarfrumvörp-
um), sem öll hlutu laga-
gildi áður en Alþingi fór í
jólaleyfi. Eitt þeirra tekju-
öflunarfrumvarpa, sem
harðast var deild um, fjall-
aði um hækkun sjukra-
tryggingagjalds. Hér á eft-
ir fara nokkur efnisatriði
úr -ræðu Sigurlaftgar
Bjarnadóttur alþingis-
manns um þetta efni, sem
hún flutti í neðri deild Al-
þingis 17. desembers.l.
Við afgreiðslu fjárlaga á Al-
þingi fyrir jólin urðu miklar um-
ræður um hin ýmsu tekjuöflunar-
frumvörp ríkisstjórnarinnar, ekki
hvað sízt um frumvarp til laga um
hækkun sjúkratryggingagjalds úr
1 í 2% af útsvarsskyldum tekjum.
1 heilbirgðis- og trygginganefnd,
sem fjallaði um málið gerðu full-
trúar stjórnarflokkanna breyt-
ingartillögu við frumv. i þá átt að
hækka verulega, til viðbótar við
það sem frumv. gerði ráð fyrir,
frádrátt á tekjum ellilífeyrisþega
og öryrkja, áður en sjúkratrygg-
ingagjaldið væri lagt á. Breyt-
ingartillagan var samþykkt ein-
róma en hún gerði ráð fyrir
hækkun á frádrætti, sem nemur
300 þús. kr. fyrir hvern einstakl-
ing og 500 þús. kr. fyrir hjón.
„Með þessari breytingu er vafa-
laust betur séð fyrir hag þess
aldraða fólks og öryrkja, sem
þannig er ástatt um, að það myndi
verða að greiða þetta sjúkratrygg-
ingagjald um leið og það aðeins
sleppur yfir mörkin að vera út-
svarsskylt", — sagði Sigurlaug
Bjarnadóttir alþm. er hún tók til
máls við 2. umræðu um sjúkra-
tryggingagjaldið og um fleiri
tekjuöflunarmál, sem á döfinni
voru. — Það er vitað mál, að þessi
aukaskattheimta, sem í þessu
frumvarpi felst og í öðrum þeim
frumvörpum, sem ríkisstjórnin
hefir lagt fyrir Alþingi nú til auk-
Sigurlaug Bjarnadóttir alþingis-
maður.
innar fjáröflunar, er okkur
stjórnarþingmönnum ekkert
gamanmál. En það sannast hér
sem oft áður að fleira verður að
gera en gott þykir og það er meira
en lítið óraunhæft að ímynda sér,
að rikissjóður komist hjá því að
gera ákveðnar ráðstafanir, m.a. i
aukinni skattheimtu, til að mæta
60% almennum kauphækkunum
á yfirstandandi ári. Ég veit ekki
hvaða þjóðfélag í heiminum fær
staðið undir slíku stóráfalla-
laust.—
Sigurlaug vék síðan pokkuð að
málflutningi 3. þm. Reykjavíkur,
Magnúsar Kjartanssonar, sem
hafði veitzt að núverandi rikis-
stjórn, og þá sérstaklega heil-
brigðis- og tryggingaráðherra
fyrir slælega frammistöðu í trygg-
ingamálum. — Háttvirtur þing-
maður, sagði Sigurlaug, lét svo
um mælt, að frá tryggingaráð-
herra, Matthiasi Bjarnas., hefði
yfirleitt aldrei komið neitt, sem
ekki fæli í sér það eitt að heimta
meiri og meiri peninga af fólki.
Það er einkennilegt að heyra jafn
glöggan og greindan mann og
Magnús Kjartansson láta sér slík-
ar staðhæfingar um munn fara og
það er ekki erfitt verk að sanna að
tryggingagreiðslur hafa að
undanförnu haldizt i hendur við
almennt verðlag fullt eins vel —
og jafnvel betur en i tíð Magnúsar
Kjartanssonar sem heilbr., og
tryggingaráðherra. 1 dag er al-
mennur grunnlifeyrir ellilífeyris-
þega 36.596 kr. á mánuði fyrir
einstakling en var 13 þús. kr. árið
1974. Þar við bætist svo tekju-
trygging 32.118 kr. sem hefir
hækkað meira hlutfallslega en
grunnlifeyrinn. Þá hefir háttv.
þingmaður Magnús Kjartanss.
kannski alveg gleymt því, að s.l.
sumar voru sett bráðabirgðalög
um sérstaka heimilisuppbót fyrir
einstætt aldrað fólk, sem erfið-
lega er sett. Þessi uppbót nam 12
þús. kr. á mánuði og var nú í
byrjun desember hækkuð upp i
20 þús. kr. Varla skila þessar ráð-
stafanir stórum fúlgum i buddu
rikissjóðs. Því má bæta hér við, að
nú í desembermánuði einum
munu þær hækkanir, sem verða á
greiðslum til lifeyrisþega nema
250 milljónum og á næsta ári —
1978 er gert ráð fyrir, að hækkun-
in nemi um 3 milljörðum.
Sigurlaug gerði síðan sjúkra-
tryggingarnar sérstaklega að um-
talsefni. Hún taldi það spor aftur
á bak að fella niður greiðslu ið-
gjalda. Fólk vissi að með þessum
gjöldum var það að tryggja sig
gegn sjúkdómum, slysum og öðr-
um áföllum og sætti sig því betur
við þau heldur en aukna almenna
skattheimtu i hina óseðjandi
ríkishít. Það væri líka undarlegt,
að þessir svokallaðir vinstri
menn, sem væru alltaf með munn-
inn fullan af réttlæti og vandlæt-
ingu á hinum, sem þeir teldu
vonda menn, — að þeir skuli ekki
minnast á i þessum umræðum
hvílíkt ranglæti er látið viðgang-
ast — og hefir viðgengizt lengi í
framkvæmd sjúkratrygginga.
Sjúkt fólk, sem ekki kemst inn á
sjúkrahús, stundum vegna veila i
kerfinu, verður að borga fullu
verði alla læknisþjónustu, oft
langtímum saman, á meðan aðrir,
þar á meðal sterkefnað fólk, fær
allt ókeypis: læknishjálp, hjúkr-
un, fæði og lyf, um leið og það er
komið inn á spítala. „Það voru
gerð hróp að heilbrigðisráðherra í
fyrra — sagði Sigurlaug — er
hann hreyfði þeirri hugmynd, að
sjúklingar á sjúkrahúsum
greiddu hluta af fæðiskostnaði til
að létta ofnrlítið á sjúkrahús-
kostnaðinum. Ég studdi þá hug-
mynd vegna þess, að ég taldi hana
þjóna réttlætinu. Sú regla átti
auðvitað ekki að ganga blindandi
yfir i kerfinu. Hún átti ekki að ná
til langlegusjúklinga eða
þjálfunarsjúklinga á Grensás-
deildinni, sem vitnað var til hér
áðan. Hún átti að miðast við það
fólk, sem dvelur um skemmri
tima á sjúkrahúsi, heldur fullum
launum og bíður ekkert fjárhags-
legt tjón áf sfnum tímabundna
lasleika. Hér er ekki aðeins um að
ræða fjárhagslegt atriði fyrir
rikissjóð, heldur mikilvægt rétt-
lætismál. Én kerfi almannatrygg-
inga, eins og það er orðið i dag,
sniðgengur oft algerlega þetta
sjónarmið, það er orðið yfirbyggt
og um leið ranglátt.
Það hefir mikið verið talað hér
um hin siðspillandi áhrif verð-
bólgunnar og að almennri siðgæð-
isvitund þjóðarinnar færi hnign-
andi. Þarna erum við vist öll sam-
mála — því miður. Verðbólgan
hefir ýtt undir peningahyggju
fólks, allt er metið i ónýtum krón-
um og aurum og manneskjuleg
sjónarmið vikja. Verðbólgan hjá
okkur er orðin að einum allsherj-
ar blóraböggli, sem allir telja
sjálfsagt að skella skuldinni á og
varpa um leið allri ábyrgð frá
sjálfum sér. Mér kemur f hug í
þessu sambandi lesendabréf, sem
ég las fyrir nokkru I viðlesnu
frönsku timariti og fjallaði um
verðbólguvandamál þeirra I
Frakklandi, sem þó er ekki telj-
andi borið saman við okkar. Þessi
almenni lesandi taldi, að það væri
engin leið fær út úr þeim erfið-
leikum, sem þjóð hans ætti við að
etja önnur en sú, að almenningur,
hver einasti einstaklingur, tæki
málið til sin. Þörf væri allsherjar
siðvæðingar meðal þjóðarinnar.
— Þetta á svo sannarlega við hér
á Islandi í dag. Það sem við verð-
um að treysta á nú, er ekki bara
ríkisstjórn, Alþingi og stjórn-
málamenn heldur hver einasti
einstaklingur í landinu.
Sigurlaug spurði, hvernig fólk-
ið í landinu hefði brugðizt við í
kjarabaráttu undangenginna
missera. Hefði ekki hver hrifsað
til sín eftir mætti og tekjuhæstu
hóparnir komið út með mestu
kauphækkanirnar, eins og jafnan
áður þrátt fyrir fjálglegt tal um
launajöfnunarstefnu og ákveðna
kauptaxta, sem væru varla meira
en til málamynda. Væri ekki mik-
ið af þessu hjali um réttlæti og
jafnvægi i launamálum og þá
nuynGi
fyrst og fremst i munni þessara
„alþýðuvina" eintón sýndar-
mennska, skrum og hræsni, eða
væru vinstri menn í hópi hátekju-
manna ódeigari en aðrir við að
gera kröfur sjálfum sér til handa?
Sigurlaug kvaðst fagna því fyr-
irheiti ríkisstjórnarinnar að spara
ríkissjóði á næsta ári 1750 millj-
ónir með samdrætti í yfirvinnu og
aukagreiðslum hjá ríkisstarfs-
mönnum. Ekki væri vanþörf á að
lagfæra þar ýmsa hluti. Benti hún
m.a. á, að á borðum alþingis-
manna lægi skýrsla sú frá Hag-
stofu Islands, sem hefði að geyma
niðurstöður af könnun á launa-
kjörum starfsmanna i einkaþjón-
ustu annars vegar og ríkisstarfs-
manna hins vegar. Þar kæmi
fram, að hjá einum ríkisstarfs-
manni eru föst laun 162 þús. kr. á
mánuði en 250 þús. kr. í fasta
yfirvinnu að auki — mánaðar-
lega. Fyrir löngu væri kominn
tími til að hreinsa hér til og draga
stórlega úr slikri yfirvinnu og
aukagreiðslum, sem komnar væru
fram úr öllu velsæmi.
Að þvi er varðaði hinn lög-
bundna skyldusparnað, sem væri
ein af tekjuöflunarleiðum ríkis-
stjórnarinnar nú við afgreiðslu
fjárlaga, taldi þingmaðurinn að
eins hefði mátt ná þeim fjármun-
um til ríkissjóðs með því að búa
til nýtt skattþrep á hæstu tekjur.
Skyldusparnaðurinn væri ekki
annað en gálgafrestur fyrir ís-
lenzka rikið.
Sigurlaug lauk máli sínu með
ósk um að breytingartillaga sú er
til umræðu var ásamt frumv. um
sjúkratryggingagjaldið, yrði í
framkvæmdinni eins og tillagan
ætlaðist til, þ.e. að hinum tekju-
lægstu, og þá fyrst og fremst öldr-
uðu fólki og öryrkjum, yrði hlíft
við þessu viðbótargjaldi.
Himinbjarg-
arsaga komin
— Bandalags
stofnun
Framhald af bls. 3.
þenrian hátt í prófkjöri. „Slík
blokkamyndun," sagði Geir, „ef
rétt er, hlýtur að vera í and-
stöðu við anda prófkjörs. Ég
tel,“ sagði Geir, „að það sé al-
menn samstaða og ánægja með
Einar Agústsson i fyrsta sætið,
en að öðru leyti held ég að
uppröðunin endurspegli ekki
vilja nema tiltölulega fárra
stuðningsmanna Framsóknar-
flokksins og komi því ekki til
með að hafa nein afgerandi
áhrif í prófkjörinu." Þá kvaðst
Geir stefna að þriðja sætinu
með framboói sínu.
Brynjólfur Steingrfmsson
húsasmiður sagði: „Ég vona að
MORGUNBLAÐIÐ hefur verið
beðið að birta eftirfarandi sam-
þykkt:
Stjórn Verkamannafélagsins
Arvakurs á Eskifirði mótmæli
þeirri ákvörðun ríkisstjórnarinn-
ar að heimila bræðsluskipinu
Norglobal vinnslu innan íslenzkr-
ar landhelgi. Stjórnin bendir á að
þetta er gert á sama tima og lagt
er í milljarða fjárfestingu í loðnu-
bræðslum viða um land og telur
að koma Norglobals hingað verði
l,0<. '.» .l ,1,1 \ ,i.|jUUilill
þeir álíti að þetta bandalag
verði flokknum til hagsbóta og
framdráttar, en að öðru leyti vil
ég ekkert um það segja.“
— Enn eitt morð
Framhald af bls. 38.
stöðu sinnar, en banninu átti að
Ijúka f næsta mánuði.
Tæpri klukkustundu áður en
Turner var myrtur var þjóðernis-
sinni sem vitnað hafði með stjórn-
inni í mörgum málum, særður í
skotárás i hinum enda borgarinn-
ar.
Lögregia vann í dag að því að
athuga hvort verið gæti samband
á milli tilræðanna, en gat hvorki
sagt af né á um það. Vinur Turn-
ers sagði að honum „þætti. það
frekar óliklegt".
I kvöld höfðu engar handtökur
átt sér stað að sögn lögreglu.
til þess að gera þessa fjárfestingu
óarðbærari en ella hefði orðió.
Stjórn Arvakurs hvetur ríkis-
stjórnina til þess að endurskoða
þessa leyfisveitingu og beita sér i
þess staó fyrir því að fengin verði
flutningaskip, sem flytji aflann
til þeirra vinnslustöðva, sem
fjærst liðinu hverju sinni. Með
því móti teljum við að vinnsla
loðnunnar komi flestu íslenzku
verkafólki til góða.
út á norsku
UT ER komin f Noregi skáldsaga
Þorsteins frá Hamri, Himinbjarg-
arsaga eða Skógardraumur. Þetta
var fyrsta skáldsaga Þorsteins og
kom hún út 1969. Var hún lögð
fram af Islands hálfu til bók-
menntaverðlauna Norðurlanda-
ráðs árið 1972.
Himinbjargarsaga er gefin út af
forlaginu Norges boklag og er
hún í flokknum Nordisk Biblio-
tek. Áður eru út komnar í þeim
flokki Leigjandinn eftir Svövu
Jakobsdóttur, tvær skáldsögur
eftir William Heinesen og ein eft-
ir Jens Pauli Heinesen. Þýðandi
Himinbjargarsögu á norsku er
Ivar Eskeland.
Þorsteinn
í 19. sæti
ÞORSTEINN Þorsteinsson gerði
jafntefli f tveimur sfðustu um-
ferðunum á alþjóðlega unglinga-
skákmótinu f Hallsberg og hlaut
þvf 4 vinninga af 9 mögulegum.
Ilafnaði Þorsteinn f 19. sæti, en
keppendur voru 32.
— Blóðug helgi
Framhald af bls. 38.
istar fái mann i stjórn. Kommún-
istaflokkurinn hlaut 34% at-
kvæóa í síðustu kosningum, í júni
1976, aðeins fjórum % minna en
kristilegir demókratar, og þær
raddir gerast æ háværari innan
flokksins sem vilja að hann hætti
stuðningi sínum við kristilega
demókrata. Kristilegir demókrat-
ar munu halda fund seinna i vik-
unni og verður þar rætt um
hvernig bregðast eigi við kröfum
kommúnista.
Séndiherra Bandaríkjanna i
Róm hyggst halda til Washington
I vikunni til að skýra Carter
Bandarikjaforseta frá gangi mála
á Italiu og reyna að finna svar við
þeirri ógnun sem stjórn kommún-
SCANDINAVIAN bank f London,
sem Landsbanki Islands er einn
hluthafa f, hefur nú nýverið'opn-
að umboðsskrifstofu bankans f
Singapore, en bankinn hóf starf-
semi sfna f Austurlöndum fjær
árið 1975 með þvf að opna um-
boðsskrifstofu i Hong Kong, sem
er Scandinavian Far East Ltd.
Aukin viðskipti og fjölgun
viðskiptavina, sem starfa í Suð-
austur-Asiu, er góður grundvöllur
ista á Italíu yrði við Nato. Komm-
únistar hafa lýst því yfir að
Bandarikin hyggist i framtíðinni
láta innanrikismál Italíu mun
meira til sín taka, og hafa þeir
gagnrýnt Bandaríkin harðlega
fyrir þá afstöðu sina.
Á morgun, þriðjudag, mun
borgarráð Rómar halda fund um
átökin í borginni um helgina, og
verða þar ákveðnar leiðir til að
bregðast við vaxandi ólgu i borg-
inni.
A siðasta ári létu sjö menn lífið
á Italiu vegna stjórnmálaskoðana
sinna og tugir særðust. Stjórnvöld
telja helztu ástæðurnar fyrir átök-
um þessum mikið atvinnuleysi
meðal ungs fólks á Italiu, en nú
eru um 75% þess atvinnulaust og
hina miklu spennu sem ríkir í
stjórnmálum landsins.
fyrir aukinni starfsemi bankans
þar.
Hluteignir bankans voru i lok
ársins 1976 yfir 22512 milljónir
Bandarikjadollara og heildareign-
ir bankans voru 1242 milljónir
dollara. Andrew L. I. Pocock, sem
nú er deildarstjóri í Scandinavian
Far East, hefur. verið skipaður
forstöðumaður og fulltrúi fyrir
umboðsskrifstofu Scandinavian
bank i Singapore, til að annast
aukin markaðsviðskipti bankans i
Suðaustur-Asiu.
. .niót Jtt oflii .It ici’H tt^bOtk i
Eskifjörður:
Verkamannafélagið mót-
mælir komu Norglobals
Scandinavian bank
eykur umsvif sín
.öllliiéj UUiiiA'JL* <i* íii
.LitOJá