Morgunblaðið - 04.02.1978, Qupperneq 25

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 4. FEBRUAR 1978
25
Frumvörp um
Þjóðleikhús,
kvikmynda-
saf n og kvik-
myndasjóð
Fiskimálaráð lagt af
Stjórnarfrumvarp þess efnis,
að lög nr. 35/1968 um Fiski-
málaráð skuli felld úr gildi, var
nýlega lagt fram á Alþingi. í
greinargerð kemur fram að
framkvæmdanefnd Fiskimála-
ráðs hafi farið fram á könnun á
heildarstjórn sjávarútvegs-
mála. Nefnd var sett í málið
undir forystu Jóns L. Arnalds,
ráðun.stjóra.
Þá segir i greinargerð — orð-
rétt:
,,I nefndarálitinu var lagt til,
að Fiskimálaráð yrði sameinað
Fiskifélagi íslands, en að skipu-
lagi Fiskifélagsins yrði breytt á
þann veg, að hagsmunasamtök,
er áður áttu aðild að Fiskimála-
ráði, fengju eftir breytinguna
I>ingf ararkaup — f iskimálaráð — karf aleit
Frumvarp til laga
um Þjððleikhús
Stjórnarfrumvarp til laga um
Þjóðleikhús hefur verið lagt
fram — i fjórða sinn — nokkuð
breytt. Frumvarpið gerir ráð
fyrir þvi að rekstri leikhússins
stjórni þjóðleikhússstjóri og 5
manna þjóðleikhússráð, valin á
sama hátt og mælt er fyrir um í
gildandi lögum. Felld eru niður
ákvæði um leiklistar-, sönglist-
ar- og listdansskóla en komið
hefur verið á fót Leiklistar-
skóla -tslands með serstökum
lögum. I frumvarpinu er gert
ráð fyrir að ráðnir verði nokkr-
ir nýir starfsmenn: leiklistar-
rððuneutur, tónlistarráðunaut-
ur og listdansstjóri — í fullu
starfi. Ennfremur fram-
kvæmdastjóri (produktions-
leiter), sem hafi yfirumsjón
með niðurröðun og skipulagi
æfinga, nýtingu starfskrafta,
skipulagningu leikferða og inn-
kaupum. Heimild er i frumv.
um ráðningu höfunda um
ákveðinn tíma.
I frumvarpinu er ennfremur
gert ráð fyrir að Þjóðleikhúsið
standi fyrir óperustarfsemi og
listdanssýningum.
Vert er að vekja athygli á, að
í frum varpinu er gerð krafa til
leikhússins um að þjóna lands-
byggðinni í ieiklistarefnum.
Kvikmyndasafn íslands
og kvikmyndasjóður
Stjórnarfrumvarp um Kvik-
myndasafn Islands og Kvik-
myndasjóð var lagt fram á Al-
þingi í fyrradag. Frumvarpið
gerir ráð fyrir kvikmyndasafni
er hafi aðsetur í Fræðslu-
myndasafni ríkisins og starfi í
tengslum við það undir stjórn
menntamálaráðuneytis. Safnið
skal safna íslenzkum kvik-
myndum og kvikmyndum um
islenzkt efni, gömlum og nýj-
um, og varðveita þær. Safnið
fái fjárveitingar á fjárlögum.
Ráðinn skal sérhæfur starfs-
maður að safninu. Fyrsta fram-
lag skal vera 5 m.kr. árið 1979.
Safnið gangist fyrir sýningum
safnmynda fyrir áhugafólk.
Menntamálaráðherra skipar 5
manna stjórn þess.
Kvikmyndasjóð skal stofna
með 30 m.kr. stofnframlagi
1979. Ríkissjóður reiði fram ár-
legt framlag eftir því sem fjár-
lög ákveða hverju sinni. Til-
•gangur sjóðs: að styrkja ís-
lenzka kvikmyndagerð með
beinum fjárframlögum eða lán-
um til kvikmyndagerðarmanna.
Menntamálaráðherra skipar 3
manna stjórn sjóðsins. Formað-
ur skal vera formaður stjórnar
kvikmyndasafns. Menntamála-
ráðherra setur og reglugerð um
starfsemi sjóðsins.
Þingfararkaup
alþingismanna
Gylfi Þ. Glslason (A) og Ell-
ert B. Schram (S) flytja frum-
varp til laga um þingfararkaup
alþingismanna. Meginefni þess
er að launakjör alþingismanna
skulu ákveðin af Kjaradómi. í
launakjörum er innifalið hús-
næðiskostnaður, ferðakostnað-
ur o.þ.h.
1 greinargerð segir að launa-
mál þingmanna hafi verið í
sviðsljósi undanfarið. Margvís-
legur misskilningur hafi skotið
upp kolli í þvl efni. Þessar um-
ræður hafi sýnt fram á nauðsyn
þess, að lagaákvæði hér um
valdi ekki ruglingi og þing-
menn eyði þeirri tortryggni
sem ríkjandi virðist um kjör
þeirra.
Leit að nýjum
karfamiðum
Sverrir Hermannsson (S) og
Pétur Sigurðsson (S) flytja til-
lögu til þingsályktunar um að
AIMHCI
Hafrannsóknastofnun hefji hið
fyrsta leit að nýjum karfamið-
um með eigin skipi eða öðru
hentugu togskipi, sem tekið
yrði á leigu. I gfeinargerð er
fjallað um tvær karfategundir,
úthafskarfa (Sabates
Mentella) og hins vegar karfa
(S. marinus), sem er uppistað-
an í veiði togaranna á íslenzka
og austurgrænlenzka land-
grunninu og „hefur ekki fund-
izt í úthafinu ennþá“. Áherzla
er lögð á aukna vitneskju og
þekkingu á þessum karfastofn-
um með íslenzka framtíðar- og
veiðihgasmuni í huga. Telja
flutningsmenn mjög mikilvægt
að mál þetta sé kannað til hlitar
hið allra fyrsta í þágu sjávarút-
vegs og fiskvinnslu.
aðila að Fiskifélagi íslands. Að
baki tillögunni að sameiningu
Fiskifélags og Fiskimálaráðs, lá
hugmynd um gleggri verka-
skiptingu sjávarútvegsráðu-
neytisins og Fiskifélags. Grund-
vallarmunur yrði gerður á þess-
um tveimur stofnunum með til-
liti til ábyrgðar og með hliðsjón
af hagkvæmni við einföldun á
stjórnkerfi i sjávarútvegi í
heild. Tillögur nefndarinnar
voru að öðru leyti mjög efnis-
miklar og ýtarlegar og er of
langt mál að rekja þær.
Segja má, að á þeim tíma,
sem iiðið hafi síðan tillögur
nefndarinnar lágu fyrir, hafi
verið leitast við að hrinda þeim
í framkvæmd og séu þær nú að
mestu orðnar staðreynd.
Grundvallarbreyting var gerð
á lögum Fiskifélags Islands í
desember 1972. Þáfengu helstu
áhuga- og hagsmunasamtök i
sjávarútvegi beina aðild að
Fiskiþingi og Fiskifélagsstjórn,
þannig að úr því varð Fiskifél-
agið fyllilega málsvari ekki að-
eins fiskideilda og fjórðungs-
sambanda heldur og hagsmuna-
samtaka sjávarútvegsins. Einn-
ig var gerð skipulagsbreyting
varðandi starfsemi félgsins og
deildarskiptingu. Hið fyrsta
Fiskiþing samkvæmt hinu nýja
skipulagi kom saman i nóvem-
ber 1973. Eftir breytinguna
hefur Fiskifélag Islands orðið
öflugri ráðgjafaraðili en það
var fyrir, og þjónustustarfsemi
félagsins hefur eflst og störf
þess orðið fjölþættari.
Síðan sjávarútvegsráðuneyt-
ið var stofnað sem sjálfstætt
ráðuneyti veturinn 1970 hefur
það verið í uppbyggingu og
mótun. Meginverkefni ráðu-
neytisins eru nú yfirstjórn og
eftirlit með þeim stofnunum, er
undir það heyra, auk alls undir-
búnings og ákvarðanatöku í
sjávarútvegsmálum, sem er í
höndum ráðherra.
Hér koma til fiskfriðungar-
mál, fiskirannsóknir, mál er
varða fiskveiðiréttindi, þ.á m.
landhelgismál, fiskirækt og
mengunarmál, svo og þáttur f
að móta og fylgja eftir stefnu
Islendinga á alþjóðavettvangi i
þessum málum. Fjármál, skipu-
lags- og starfsmannamál, fram-
leiðslumál, ráðstafanir í sjávar-
útvegi, efnahgsmál, skýrslu-
söfnun auk fjölmargra fleiri
atriða, er of langt mál yrði upp
að telja.
Segja má, að tekist hafi að
byggja upp og endurskipu-
leggja sjávarútvegsráðuneyti,
þannig að viðunandi geti talist,
þótt nokkuð sé ógert á þvi sviði.
Allar framangréindar breyt-
ingar hafa Teitt til þess, að
Fiskimálaráð hefur ekki orðið
eins virkt og til stóð.
— Áfengislögin
Framhald af bls. 32.
hafa heilbrigð og skynsamleg"
umferðarlög. Sama gildir um
áfengi.
Það eru áfengislögin sem eru
sjúk, en ekki þjóðin. Áfengis-
lögin ala á sjálfseyðingunni.
Uppspretta áfengisbölsins eru
lögin um meðferð áfengis. Þau
samtök, sem hafa náð hvað
mestum árangri 1 baráttunni
við áfengisböl erlendis, eru
ekki ginnheilög bindindisfélög
sem vilja banna áfengi, heldur
þau sem hafa beitt sér fyrir að
skapa heilbrigða og skynsam-
lega áfengislöggjöf. Kreddu-
fullir öfgahópar, sem vilja
banna allt og hafa vit fyrir ná-
unganum eru hættulegastir í
þessu samhengi. Það er marg-
sönnuð staðdreynd, að sé komið
fram við fólk eins og óvita verð-
ur fólk smám saman óvitar. Is-
lenzka áfengislöggjöfin leiðir
af sér hreinan óvitaskap í með-
ferð áfengis. Kannski er stærsti
og leiðinlegasti þátturinn pukr-
ið; menn mega brugga í heima-
húsum alls kyns ólyfjan og
drekka sér til óbóta en eðlileg
framleiðsla á bjór er bönnuð.
Áfengismenningin er af-
sprengur áfengislaganna. Það
fyrsta sem þarf að gera til að
skapa heilbrigt ástand í þessum
efnum er að- taka mið af ráð-
leggingum Halldórs Laxness 1
bók hans Sei, sei jú mikil ósköp
og leyfa sölu á bjór. Bjórinn á
að selja í Áfengisverzlun ríkis-
ins og lúta sömu ákvæðum og
annað áfengi. Ég er ekki að
mæla með þvl að hann verði
seldur 1 venjulegum búðum,
heldur að hér komi upp eðlileg
veitingahússmenning.
I öllum þeim skrifum um
áfengismál, sem birzt hafa upp
á síðkastið, eru alls konar menn
sem telja sig hafa einkaleyfi á
að rangsnúa upplýsingum um
ástand þessara mála i Svíþjóð.
Það er þvættingur að Sviar ætli
sér að banna allan bjór. Hann
hefur verið seldur í áfengis-
verzlunum í áratugi og svo
verður gert áfram. Það eina
sem hefur gerzt, er að þeir
leyfðu sölu á millisterku öli
(mellanöl) í matvörubúðum
fyrir nokkrum árum. Þetta fyr-
irkomulag reyndist illa og hafa
þeir nú bannað þessa söluað-
ferð, en bjór verður seldur
áfram i áfengisverzlunum. Við
gætum lært af þessari reynslu
Svía og ættum að leyfa sölu á
bjór í Áfengisverzlun ríkisins.
Að lokum: Höfuðverkefni
þeirra sem vilja vinna á áfeng-
isbölinu eru áfengislögin sjálf."
— Menntun
kennara
Framhald af bls. 15
ur á grunndkólastigi ófullnægj-
andi. Afleiðingarnar eru m.a. þær
sem ég vék að i upphafi þessa
pistils. Urræði tii að bæta úr
kennaraskortinum eru að minni
hyggju einkum þau að bæta og
jafna kjör kennara og búa kenn-
aramenntúninni betri starfsskil-
yrði en hún býr við nú.
Vilhjálmur Hjálmarsson
— Hann Sigurjón
Framhald af bls. 15
demíunni. Utzon tók að sér
ýmis konar verk fyrir opinbera
aðila og stofnanir, teiknaði
verkin, en Sigurjón sem var
bráðsnjall listamaður og
harðduglegur og skildi Utzon út
í æsar, hjó verkin, og þannig
varð hann Utzon ómissandi
maður. Svo kom Utzon og leit á
þetta til málamynda, skóf eitt-
hvað yfir það — skyrpti á það.
Og Utzon var í alls konar nefnd-
um og gerði auðvitað allt sem
hann gat til að halda Sigurjóni.
Þannig að Sigurjón fékk alls
konar fríðindi, sem jafnvei
Danir fengu ekki. Svona sam-
starf er hins vegar óhugsandi í
myndlistardeildinni, aðeins i
myndhöggi. Svo þú sérð að ekki
var að undra þótt maðurinn
ætti bankabók, hvað þá buddu.
En Sigurjón átti enn einn hlut
sem var jafnvel fágætari eign
ungs listamanns en bankabók
og budda. Hann átti mynd af
Maríu mey. Hún hékk yfir
höfðalaginu hans i Grönnegade.
En þeir voru' fáir sem sáu
annað en bakhliðina á þeirri
mynd — og enginn þegar lengd-
ist dvöl Sigurjóns i
Kaupmannahöfn. Sigurjón
snéri henni nefnilega alltaf við
þegar hann aðhafðist hluti sem
hann áleit Maríu hafavanþókn-
un á, og þeir voru býsna marg-
ir, svo sem títt er um unga
menn. Og að þvi kom að ekki
tók þvi að vera að skarka þetta
með myndina, og hin heilaga
jómfrú horfði nú að staðaldri
gegnum vegginn I Grönnegade.
En hún fékk að hanga, hin
heilaga frú, það mátti Sigurjón
eiga. Mitt í öllum djöfulskapn-
um varðveitti hann sína
barnatrú; ellegar Einar Jóns-
son, kennari Sigurjóns hér
heima, sem stærði sig af þvi að
lesa aldrei neitt nema Ljósber-
ann, hefur innrætt lærisveini
sinum þessi ósköp, kannski gef-
ið honum myndina í vegar-
nesti.“
Svo mörg voru þau orð. Og þá
vita menn hversvegna löndum
Sigurjóns varð einkum hugsað
til buddu hans þegar þeir áttu
ekki fyrir kaffi og sigtibrauði.
Það er farið að brydda á þvi
meðal listamannakynslóðar
Sigurjóns að hnjóðað sé i látna
kollega. Það er sök sér þegar
menn mæla slíkt af munni fram
í viðurvist blaðamanna í önn
dagsins. Þá er hægt að koma
vörnum við á vettvangi
blaðanna. Blaðagreinar lifa
flestar hverjar aðeins einn dag.
Verra er þegar rangindin, jafn-
vel hreinn uppspuni um látin
stórmenní — eru skráð i bækur
— sem lifa kannski í hundrað
ár.Ég ætla bara að vona að min
kynslóð leggist aldrei svo lágt.
Við dauðann er engu að bæta.
Jóhannes Helgi.
— Bæjarfulltrúi
í40 ár
Framhald af bls. 10
Hefur ekki svona umfangsmik-
ið bæjarmálastúss komið niður
á heimili þinu og fjölskyldu?
Og varla hefur það orðið þér til
fjárhaslegs ávinnings?
— Nei, það hefur siður en svo
orðið mér til fjárhagslegs
ávinnings. Mestan hluta þessa
tímabils hafa störfin verið
ólaunuð, en mjög tímafrek.
Aðeins siðustu árin hefur verið
smávegis þóknun fyrir þessi
störf. Þannig að ég ráðiegg
engum að fara I þetta til að
— bæta tekjur sinar.
En eftir veru mína i bæjar-
stjórninni í 40 ár, þar af 10 ár
sem forseti bæjarstjórnar, er
mér efst i huga þakklæti til
allra þeirra flokksmanna og
annarra, sem ég hefi haft sam-
band við í bæjarstjórn og í vel-
flestum nefndum innan bæjar-
stjórnarinnar. Sama gildir
einnig um aðra bæjarbúa, sem
ég hefi kynnst á þessu tímabili.
Hafi ég átt einivern hlut að
þróun bæjarfélagsins og að
stuðningi við einstaklinga i
þeirra viðfangsefnum — i bliðu
sem stríðu — þá er mér það
mikið þakkarefni. Það hefur
jafnan verið mér mikið gleði-
efni, ef ég hefi vegna aðstæðna
minna getað greitt götu ein-
hverra er verið hafa virkir þátt-
takendur i uppbyggingu bæjar-
ins eða staðið að lausn persónu-
legra viðfangsefna fyrir sig og
heimili sín. Öll hafa þessi störf,
sem og önnur félagsstörf, tekið
mikinn tíma og komið niður á
heimili minu, konu og börnum,
sem ekki hefir verið unnt að
sinna svo sem annars hefði
orðið., En allt hefur þetta bless-
ast furðanlega.
— Nú eru tímar prófkjöra til
bæjarstjórna og alþingis. Hefur
þú í hyggju að bjóða þig fram
til prófkjörs og áframhaldandi
bæjarstjórnarsetu?
— Eg hefi nú ekki ráðið það
við mig til fulls — naumast haft
tíma til að hugsa um það. Urslit
sumra prófkjöra, með falli
ýmissa mætra manna, sem setu
hafa átt á Alþingi eða i bæjar-
stjórnum, eru lítt uppörvandi
fyrir fullorðinn mann, sem
mjög auðveldlega geíur ályktað
sem svo að flestum finnist nóg
komið eftir að hafa kjörið hann
10 sinnum i bæjarstjórn.
Akvörðun mín i þessu efni er
ótekin. En hvað sem ofan á
verður i þeim efnum, er
ákvörðun min ekkert afgerandi
um áframhaldandi veru í
bæjarstjórn, þvi þar á við hið
fornkveðna: „Kóngur vill sigla,
en byr hlýtur að ráða.“
Og á þeim orðum ljúkum við
þessu viðtali við sómamanninn
Stefán Jónsson og óskum hon-
um góðs byrjar. — E.Pá.
— Minning
Guðjón
Framhald af bls. 34.
vinna verk sin og vinna þau vel,
hvort sem það var í þágu annarra
eða hans sjálfs. Hann bar með sér
hljóðláta gleði og innileik i fari
sinu, en slíkt eru eiginleikar
góðra manna. Nú söknum við vin-
ar í stað og erum ekki ein um það.
Allir sem urðu Guðjóni samferða
í lengri eða skemmri tíma munu
minnast hans sem góðs drengs.
Harmur rikir nú í húsi hjá Aldísi
og sonum þeirra hjóna. En minn-
íngin um Guðjón er þeim vafa-
laust dýrmætur fjársjóður sem
mun sefa sorgina þegar lengra
líður. Við þau er aðeins unnt að
segja: Megi Guð styrkja ykkur i
hinum mikla harmi.
Steinar J. Lúðvíksson,
Gullveig Sænnindsdóttir
Lúðvík Örn Steinarsson.