Morgunblaðið - 13.05.1978, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 13. MAÍ 1978
47
Kristján Finnbogason
Litlabæ, áttræður
Það er með ólíkindum, hve
áttræður Islendingur í dag hefir
upplifað miklar gerbreytingar á
öllum sviðum. Það er víst alveg
satt, að það eina sem ekki hefir
breyttst er loftið, landið og sjórinn.
Vonandi ekki heldur, svo mjög, eðli
Islendingsins, sem eitt góðskálda
okkar sagði, að ekki væri vanur „að
æpa í gleði né sorg“.
Einn þessara áttræðu íslendinga
er sómamaðurinn Kristján
Finnbogason, fyrrum bóndi á Litla-
bæ í Skötufirði við Djúp, sem 15.
maí — annan í Hvítasunnu, fetar
yfir á níunda aldurstuginn, ennþá
ungur í anda og sáttur við guð og
menn. Já, víst er um það, að
Skötufjörðurinn er enn á sínum
stað, samur og hann var fyrir
áttatíu árum, þegar hjónunum á
Litlabæ, Finnboga Péturssyni og
Soffíu Þorsteinsdóttur fæddist
sonur, hinn fjórði í röðinni af átta
börnum. Sjö þeirra komust til
fullorðinsára, fjórir synir og þrjár
dætur, öll hið mesta dugnaðar- og
myndarfólk. En nú er kominn
vegur kringum fjörðinn, drjúgur
spotti af Djúpveginum okkar, sem
opnaður var til umferðar allmörg-
um árum eftir að fimm jarðir innar
í firðinum voru lagstar í eyði. Það
segir sína sögu.
En Kristján hefir ekki yfirgefið
fjörðinn sinn. Hann tók við búi af
Finnboga föður sínum á Litlabæ,
bjó þar alla sína búskapartíð og
stundaði sitt bú af þeirri einstöku
alúð og snyrtimennsku, sem
Kristjáni er lagin við hvert það
verk, sem hann leggur hönd að. Nú
dvelur Kristján ásamt Guðbjörgu
konu sinni hjá syni sínum,
Kristjáni yngra, bónda á Hvítanesi
og Sigríði konu hans. Hygg ég, að.
gamli Litlabæjarbóndinn eigi
ósjaldan leið inn á gamla túnið sitt,
örskammt frá Hvítanesi, sem þeir
feðgar hafa nytjað sameiginlega,
síðan Kristján eldri brá búi. Hinum
meginn við Skötufjörðinn, gegnt
Hvítanesi býr bróðursonur
Kristjáns, Steingrímur Pétursson,
á föðurleifð sinni, Hjöllum, svo að
segja má með sanni, að þeir
frændur og skyldulið þeirra gegni
hlutverki útvarðanna við hinn
yfirgefna fjörð. Ég veit ekki, hvort
aðkomufólk — vegfarendur um
þessar slóðir, gerir sér almennt
grein fyir, hve mikið öryggi þeim er>
að þessari fámennu mannabyggð á
annars mannlausri og langri
strandlengju við sunnanvert Djúp-
ið, — ef óhapp eða slys ber að
höndum í umferð á landi eða sjó.
Þeir feðgar, Finnbogi og Kristján
á Litlabæ og Pétur á Hjöllum eru
í hópi þeirra góðu og gömlu
Ögursveitunga og nágranna, sem ég
minnist með hlýjum hug og
þakklæti frá bernsku minni og
æsku heima í Vigur. í þá daga var
þjóðbrautin yfir sundið milli lands
og eyjar fjölfarnari en nú. Finnbogi
var orðlögð refaskytta, hafði legið
á grenjum og leikið á tóuna af
kunnáttusemi umfram aðra menn.
Óþrjótandi kímnisögur hans, frá-
sagnir af ýmsu skrítnu og skemmti-
legu, svaðilförum og mannraunum
féllu í góðan jarðveg á ótöldum
rökkurstundum, þegar sjónvarps-
sýki var enn óþekktur lasleiki og
fólk skemmti sér við að tala saman
og segja frá. Pétur sonur hans sótti
sjóinn af kappi, varð oft vel til
fanga á Djúp—miðum hinnar
gjöfulu gullkistu Vestfjarða, sem
nú er galtóm orðin og lét gamminn
geysa, glaður og reifur, þótt ósofinn
væri hann oft, þegar komið var í
Vigur í morgunsárið til að „hafa
leguna".
Kristján hafði frá föður sínum
frábæra skotfimi, fór á greni og
stundaði veiðimennsku frá blautu
barnsbeini og allt þar til hann varð
fyrir því mikla áfalli fyrir fimm
árum að missa hægri handlegg af
skoti úr eigin byssu. Það var
hörmulegt óhapp og raunar
óskiljanlegt öllum þeim er vita, hve
Kristján er þaulæfð skytta og í
senn' varfærinn í bezta lagi. Þetta
alvarlega slys, sem nærri lá, að riði
honum að fullu hefir að sjálfsögðu
valdið honum mikilli þjáningu, svo
hann verður ekki samur maður
aftur. Af karlmennsku og jafnaðar-
geði hefir hann þó tekið þessu öllu
og ekki látið það buga hina
notalegu gamansemi,, sem ávalt
hefir verið svo ríkur þáttur í fari
hans. Minnisstæðar eru mér komur
Kristjáns heim í Vigur hér fyrr á
árum, þegar slátra skyldi stórgrip.
Þá var það um langt árabil
einskonar hefð, að Kristján kæmi
og leysti af hendi það vandaverk,
sem ekki þótti á allra færi. Við
krakkarnir mátum það við hann, að
hann skyldi gefa sér tíma til að
glettast við okkur og spjalla við
okkur eins og hvert annað fólk og
ekki brást það, að hann drægi upp
úr vasa sínum brjóstsykur eða
annað góðgæti, sem þá taldist til
hátíðabrigða. Oft hafa líka vakið
kátínu okkar vísurnar allar, sem
hann hefir jafnan á hraðbergi,
ýmist annarra rrianna kveðskapur,
eða orktar af honum sjálfum í
dagsins önn af einu eða öðru tilefnf
og jafnan til þess fallnar að gera
mönnum glatt í geði.
Ég held mér sé óhætt að fullyrða
að Kristján á Litlabæ sé það sem
kallað er gæfumaður, þótt stundum
hafi blásið á móti á langri lífsleið.
Hann hefir átt góða konu og fimm
mannvænleg börn og hann hefir
eignast traust og vináttu sam-
fylgdarmanna sinna. Hlýja hans og
góðvild lifa í minningum frá
liðnum árum. Ég óska Kristjáni og
fjölskyldu hans innilega til
hamingju á áttræðisafmæli hans
nú um hvítasunnu og vona að árin,
sem framundan eru verði honum
bæði björt og hlý.
Sigurlaug Bjarnadóttir.
frá Vigur
Ertu ekki búinn aö
finna þaðennþá?
stundúm getur
verið slæmt
að týna kvittun.
Hjá Pennanum finnur þú allt, sem
þarf til að skiþuleggja heimilisbók-
haldið, — möppur, geymslubindi,
tímaritagáma, gatara, límmiða,
teygjur, bréfaklemmur, o.s.fr.
Hjá Pennanum finnur þú allt, sem
þú þarft til að finna þína eigin
pappíra á augabragði.
Komdu og finndu okkur í Hallarmúla!
rmin
HALLARMÚL A 2
Baldwin
HLJÓÐFÆRASÝNING
Á HVÍTASUNNU
I dag — á morgun og 2. í Hvítasunnu.
I Kristalssal Hótel Loftleiða
kl. 14.—20. alla dagana.
Orgelsnillingurinn
Howard Beaumont
leikur á sýningunni.
Aðgangur ókeypis.
Allt áhugafólk um músik velkomið
HLJÓÐFÆRAVERSLUN
PALMfcRS ^IRMí^
BORGARTUNI 29 — SÍMI 32845
iWxS-yívxO