Morgunblaðið - 18.05.1978, Blaðsíða 16

48
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR, 18. MAÍ 1978
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR, 18. MAÍ 1978
49
Matthías Á. Mathiesen fiármálaráó-
herra á fundi Verzlunarráðs íslands
Ilér fer á eftir ra'ða um
skattamál. som Matthías A.
Mathieson. f jármáiaráðherra.
flutti í fyrradas á hádeKÍsverðar-
fundi Verzlunarráðs Islandss
Ætlun mín er að gera hér fyrst og fremst
að umræðuefni hin nýsamþykktu lög um
tekjuskatt og eignarskatt, sem hlutu
samþykki Alþingis nú fyrir rúmri viku
síðan og þá einkum þau ákvæði þeirra er
lúta að skattlagningu atvinnurekstrar. Lög
þessi eru liður í umfangsmikilli endurskoð-
un á tekjuöflunarkerfi ríkisins, sem á sér
langan aðdraganda og ég tel rétt að rifja
hér upp að nokkru.
Aödragandi tekju-
skattslaganna nýju
Verk þetta hófst að tilhlutan Magnúsar
Jónssonar, þáverandi fjármálaráðherra, í
tengslum við undirbúning að aðild Islands
að EFTA. Nefnd sem skipuð var vorið 1969
gerði í mars 1970 tillögur um nokkur atriði
sem varða skattlagningu fyrirtækja.
Nefndinni var ætlað að gera tillögur um
skattalega afstöðu fyrirtækja hér á landi
með tilliti til hugsanlegrar aðildar Islands
að EFTA og var sérstaklega falið að kanna
leiðir til að örva myndun eigin fjármagns
í fyrirtækjum, auðvelda samruna þeirra og
tr.vggja jafnhliða að fjármagn leiti ekki út
úr fyrirtækjunum í öðru formi en hæfileg-
um arðgreiðslum. Nefndin skilaði skýrslu
í mars 1970 og á grundvelli hennar var
frumvarp samið og lagt fyrir Alþingi.
F'rumvarpi því var á þessum tíma ekki
ætlað að fá afgreiðslu þingsins, heldur
einungis að kynna málið. Frumvarpið
beindist aðallega að atriðum innan þeirrar
almennu stefnumörkunar, af hálfu fjár-
málaráðherra, að skattlagning atvinnu-
rekstrar hérlendis skyldi ekki verða þyngri
en í öðrum EFTA-löndum. Breytingar
gerðu ráð fyrir rýmkun fyrningarheimildar
á endurmati fyrnanlegra eigna, skattlagn-
ingu söluhagnaðar í því sambandi, niður-
fellingu varasjóðsheimilda, rýmkun heim-
ilda til útborgunar arðs úr hlutafélögum og
niðurfellingu sameignarfélaga sem sjálf-
stæðra skattaðila, auk fjölmargra minni-
háttar breytinga.
I stórum dráttum var frumvarpinu ætlað
að opna leiðir til að stofna og reka öflug
hlutarfélög og auka eigið fé þeirra, fyrst og
fremst með meira hlutafé, sem nyti góðs
arðs ef vel gengi, en byggðist ekki eingöngu
upp smám saman með uppsöfnuðum eigin
hagnaði.
I árslok 1970 skilaði embættismanna-
nefndin enn skýrslu og var samið nýtt
frumvarp með hliðsjón af henni og að
nokkru með tilliti til gagnrýni sem fram
hafði komið á hinu fyrra frumvarpi.
Meginstefna frumvarpsins var þó enn
óbreytt, enda til þess ætlast. Hlaut
frumvarpið í þeirri gerð gagnrýni allra
samtaka atvinnurekstrar og var tekið til
mjög gagngerðar breytingar á Alþingi,
einkum í fjárhagsnefnd neðri deildar og þá
i samráði við gagnrýnendur frumvarpsins.
Voru gerðar á því allvíðtækar breytingar
og má sem dæmi nefna að fyrningarreglur
frumvarpsins voru að meginstefnu sam-
þykktar nokkuð rýmkaðar, en samhliða
voru rýmkuð ákvæði um skattlagningu
söluhagnaðar og upp tekin óbreytt heimild
gildandi laga, þáverandi, til að leggja hluta
nettótekna í varasjóð.
Lög þessi voru felld inn í lög nr. 90/1965
um tekjuskatt og eignarskatt og gefin út
að nýju sem lög nr, 68/1971. Álagning
samkvæmt lögum nr. 68/1971 óbreyttum
fór því aldrei fram þar sem lögum var
breytt árið 1972. Efnislega lölu þessar
brevtingar í sér allnokkra þrengingu á
reglum laganna um fyrningar og niðurfell-
ingu ákvæða um ívilnun arðs af hlutafé.
Hins vegar voru fyrningarreglur einnig
rýmkaðar á annan hátt með sérstökum
ákvæðum um óbeina fyrningu með lilliti til
verðhækkunar.
Endurskoðun á tekjuöflun ríkisins í heild
var jafnframt haldið áfram í tíð Halldórs
E. Sigurðssonar sem fjármálaráðherra í
breiðari grundvelli en áður. Skilaði nefnd
sem hafði mun víðtækara starfsvið en
hinar fyrri heildarskýrslu í nóvember árið
1973. Skýrslu þessari var dreift á Alþingi
og víðar og hefur hún að geyma yfirlit yfir
þetta verk fram til þess tíma, úttekt á
tekjuöflunarkerfi ríkisins og drög að
stefnumótun um nýtt tekjuöflunarkerfi,
sem fullnægt gæti þeim ýmsu kröfum sem
virk fjármálastjórn ríkisins gerir.
í upphafi ársins 1975 skipaði ég
vinnuhópa til að gera tillögur um breyting-
ar á ýmsum sviðum skattamála, í fram-
haldi af því verki, sem að framan er lýst.
Greinargerðum var skilað um staðgreiðslu
opinberra gjalda og um virðisaukaskatt. Þá
var unnið að og tillögum skilað um ýmsa
þætti tekjuskatts og samhæfingu skatt-
greiðslna og bóta almannatrygginga og
leiddu þær tillögur til breytinga á
tekjuskatts og tryggingalögum vorið 1975.
Frumvarp til nýrra tollskrárlaga var og
samið og samþykkt á Alþingi 1976.
í árslok 1976 var síðan lagt fram á
Alþingi frumvarp til nýrra heildarlaga um
tekjuskatt og eignarskatt og var það samið
í framhaldi af því starfi er hófst árið 1975.
Frumvarp þetta var nýtt frá rótum og fól
í sér víðtækustu endurskoðun á tekju-
skattslögum sem fram hafði farið allt frá
því að almennur tekjuskattur var í lög
leiddur hér á landi árið 1921. í framhaldi
af flutningi þess frumvarps uröu víðtækar
umræður um skattamál, bæði innan þings
og utan. Fjárhags- og viðskiptadeildir
beggja deilda þingsins unnu saman að
yfirferð yfir frumvarp þetta var í því skyni
Fyrningar virðast oftlega, meðal al-
mennings, vera taldar einhvers konar
einstakt skattahagræði atvinnu-
rekstrarins, sem best væri að losna við með
öllu. I rauninni eru fyrningar ekki annað
en útfærsla á þeirri grunvallarreglu að við
uppgjör tekna af atvinnurekstri skuli
kostnaður við öflun teknanna koma til
frádráttar áður en þær eru skattlagðar.
Kostnað vegna kaupa á hlutum sem nýtast
mörg ár til öflunar tekna hefur hins vegar
ekki þótt rétt að gjaldfæra að fullu á
kaupári eignanna, heldur er gjaldfærslu
hans dreift á nokkurra ára tímabil og þá
venjulega endingartíma hlutarins. Vegna
verðrýrnunar krónunnar hefur gjaldfærsla
hins upphaflega kostnaðar hins vegar orðið
ófullnægjandi vegna þess að frádráttur frá
tekjum hin síðari ár endingartímans
færast með verðminni krónum en upphaf-
lega voru greiddar fyrir hlutinn. Þetta hafa
gildandi lög reynt að leiðrétta með háum
fyrningarhlutföllum, sérstakri verð-
stuðulsfyrningu og sérstakri 30% flýti-
fyrningarheimild. Sú tilraun hefur ásamt
skattfrelsis söluhagnaðar, eftir tiltekinn
eignarhaldstíma, að margra mati ekki
gefið nægilega raun. Hin nýju lög gera ráð
fyrir að bregðast við þessu vandamáli með
því að allar fyrnanlegar eignir séu fyrndar
á upphaflegu kostnaðarverði, þegar því
hefur verið breytt samkvæmt verðbreyt-
til eignarhaldstíma. Hins vegar er reglun-
um um það hvernig skattskyldur söluhagn-
aður reiknast út gjörbreytt frá ákvæðum
gildandi laga og er við útreikning hans
beitt hinum sömu verðhækkunarstuðlum
og ég gat um áðan varðandi fyrningarnar.
Telst hagnaðurinn mismunur á söluverði
eigna annars vegar og stofnverði þeirra
(kostnaðarverði) hins vegar. Þegar
kostnaðarverðið hefur verið framreiknað
með verðbreytingarstuðli og þannig fært
til núvirðis. Ef um fyrnanlegar eignir er að
ræða eru áður fengnar fyrningar einnig
framreiknaðar til núvirðis með verðbreyt-
ingarstuðli hvers árs og dregnar frá
framreiknuðu stofnverði, áður en sölu-
hagnaðurinn er reiknaður. Hvað fasteignir
snertir þá er heimilt að nota gildandi
fasteignamat í ársbyrjun 1979 í stað
stofnverðs hafi skattaðili eignast hið selda
fyrir þann tíma. Með þessu móti má ætla,
að komist sé hjá skattlagningu á reiknings-
legum söluhagnaði í þeim tilvikum sem
hinn seldi hlutur hefur ekki hækkað meira
í verði en nemur almennum verðbreyting-
um. Hafi verðhækkun söluhlutar hins
vegar verið meíri en þessum almennu
verðbreytingum nemur verður sá mismun-
ur skattskyldur enda virðist það ekki
ósanngjarnt að nota það sem stofn undir
skattgreiðslu til ríkisins. Séu seldar eignir,
sem hafa verið mjög lengi í eigu skattaðila,
getur framreikningur á upphaflegu kaup-
verði eignar verið óraunhæfur. Því er
mönnum gefinn kostur á að nota fasteigna-
matið 1979 í stað framreiknaðs stofnverðs
óski þeir þess fremur. Því miður verður þó
að viðurkennast, að fasteignamatið er ekki
jafn traustur grundvöllur við mat á
þessum ákvæðum að skylt er að nota
varasjóð til að mæta yfirfæranlegu
rekstrartapi og lögboðið að mæta skuli tapi
áður en fé er lagt í varasjóð. Full ástæða
er að athuga nánar þá hugmynd sem fram
hefur komið að fella niður heimild til að
draga fé, sem lagt er í varasjóð, frá tekjum,
en taka þess í stað upp ákvæði um
fjárfestingarsjóði hliðstæð þeim, sem
tíðkast í flestum grannlöndum okkar, en
frádráttarbærni varasjóðstillaga er bundin
við félag en heimilast ekki einstaklingum,
og þetta fyrirkomulag á því drjúgan þátt
í að viðhalda mismun á skattlagningu eftir
rekstrarformi.
Þá er í lögunum nýtt ákvæði um heimild
til sérstakrar 5% niðurfærslu á útistand-
andi viðskiptaskuldum og haldið er heimild
fyrri laga til 30% niðurfærslu á vörubirgð-
um og ákvæði fyrri laga um að ekki megi
ná þessu hámarki á skemmri tíma en
fjórum árum er sleppt í hinum nýju lögum.
Þá felst í lögunum, að niðurfærsluheim-
ildin nær til allra endursöluvöru, sem
komin er í ábyrgð kaupanda, en fram til
þessa hefur það verið óljóst, hvað teljast
skuli vörubirgðir í þessu sambandi, og í
fyrra frumvarpi var gert ráð fyrir, að.
niðurfærslan væri bundin við, að vörurnar
væru komnar í hús.
Þá er í frumvarpinu ákvæði um frádrátt-
arbærni móttekins arðs úr hlutafélögum að
vissu marki, en það er nýmæli. Frádráttar-
heimild þess er bæði takmörkuð við að
arðurinn fari ekki fram úr 10% af
nafnverði hvers hlutar og jafnframt
bundinn vissu hámarki, sem er 250 þús.
Breyttar reglur um sölu-
hagnað og fyrningar mikil-
vægar fyrir atvinnureksturinn
leitað umsagnar fjölmargra aðila um
málið.
Frumvarpið varð ekki útrætt á þinginu
1976—1977, en á grundvelli framkominni
umsagna og umræðna var unnið áfram að
endurskoðun þess. Jafnframt var ákveðið
að taka upp staðgreiðslu opinberra gjalda
hér á landi og hafinn undirbúningur
frumvarps um það efni. Bæði þessi
frumvörp voru síðan lögð fyrir Alþingi í
vor og hlaut tekjuskattsfrumvarpið sam-
þykki þingsins án verulegra breytinga, en
staðgreiðslufrumvarpið varð ekki útrætt.
Verður nú í sumar unnið áfram að því máli
og er það von mín að það verði aftur lagt
fyrir Alþingi á hausti komandi til
ákvörðunar.
Mikilvægustu nýmæli
tekjuskattslaganna
Ég rrrnn nú víkja nokkrum orðum að
mikilvægustu nýmælum laganna varðandi
skattlagningu atvinnurekstrar. Meðal
þessara breytinga eru breyttar reglur um
fyrningar og söluhagnað, án efa hinar
mikilvægustu.
Fyrningar
Verðbólga undanfarinna ára hefur fært
margt úr skorðum í þjóðfélagi okkar. Þau
)ög sem orðið hafa hvað hraðast úti í
verðbólgunni eru þó án efa tekjuskattslög-
in. Skilgreiningin á því, hvað teljast skuli
skattskyldar tekjur hefur frá fornu fari
verið í skattalögum byggð á stöðugu
verðgildi gjaldmiðilsins. Verðrýrnun krón-
unnar hefur því á margan hátt leitt til þess
að hefðbundin tekjuuppgjör verða vafasöm
og gefa ef til vill ranga mynd af
raunverulegri afkomu fyrirtækja og reynd-
ar einstaklinga einnig. Með hinum nýju
lögum er gerð tilraun til að leiðrétta þetta
misræmi þar sem það er orðið augljóst með
því að taka verðbólguna inn í myndina.
ingarstuðli, sem miðast við breytingar á
meðaltali vísitölu byggingarkostnaðar
milli ára. Fengnar fyrningar skulu á sama
hátt árlega hækkaðar með verðbreytingar-
stuðli fyrningarársins. Með þessari aðgerð
hækkar fyrningarstofninn í samræmi Við
hækkanir á vísitölu bygginarkostnaðar. Til
mótvægis er gert ráð fyrir lægri árlegum
fyrningarhlutföllum varðandi tiltekna
flokka eigna, en gilda urn hinar almennu
f.vrningar samkvæmt ákvæðum þeirra laga
sem við höfum búið við fram til þessa og
þessari fyrningu af endurmatsverði er auk
þess ætlað að koma í stað flýtifyrningá og
verðstuðulsfyrninga gildandi laga.
í ákvæði til bráðabirgða er heimilað
endurmat á þeim fyrnanlegu eignum
skattaaðila, sem eru í eigu hans við
gildistöku laganna. Skal þetta einskiptis-
endurmat miðast við breytingu á meðaltali
vísitölu byggingarkostnaðar frá kaupári
eða árinu 1964, ef eignin er keypt fyrir
þann tíma, til ársins 1979. Andstætt því
sem lagt er til um endurmat fenginna
fyrninga, eftir gildistöku laganna, skulu
allar fengnar fyrningar vegna þessara
eigna fram til ársins 1979 hækkaðar með
stuðli kaupárs eignarinnar, en ekki stuðli
fyrningarársins. Breytingin hefur því ekki
í för með sér að neinar þær eignir sem
fyrndar hafa verið til fulls vakni upp til
fyrningar. Þessi aðferð að nota fyrningar
af framreiknuðu stofnverði leiðréttir
fyrrgreinda skekkju sem verðbólgan veld-
ur, þannig að hin fyrnanlega eign fæst
færð til gjalda á raungildi hins uppruna-
lega kostnaðarverðs.
Hafi fyrnanleg eign að hluta til eða öllu
leyti verið fjármögnuð með lánsfé, er
eðlilegt að taka verðrýrnun þess inn í
myndina. Fjármagnskostnaður er sam-
kvæmt frumvarpinu frádráttarbær að
fullu, hvort sem hann er í formi vaxta-
gjalda, verðbóta eða gengistaps. Ef ekkert
væri að gert fengju rekstraraðilar þá tekið
tillit til verðrýrnunar krónunnar við
ákvörðun fyrninga. Það hagræði sem
verðbólgan hefur í för með sér fyrir þá í
formi lækkunar á raungildi lána, sem
notuð hafa verið til fjármögnunar á hinni
fyrnanlegu eign, mundi ekki talið þeim til
hagræðis. Til leiðréttingar á þessum
atriðum eru í 44. og 45. gr. laganna ákvæði,
er tryggja þeim aðilum sem fjármagna
fyrnanlegar eignir með eigin fé eðlilega
verðtryggingu en skerða hlut þeirra sem
fjármagna með lánsfé.
1 þeim tilvikum sem skuldir skattaðila í
heild fara fram úr eignum hans, að
undanskildum fyrnanlegum eignum, er
gert ráð fyrir því að fyrnanlegar eignir séu
að hluta til fjármagnaðar með lánsfé.
Skerðing á fyrningum er síðan reiknuð út
frá þessum misrtiun eigna og skulda.
Reiknað er árlegt tillag í sérstakan
reikning, mótreikning fyrninga, og er það
ákveðið hlutfall af þeirri fjárhæð sem
skuldir eru umfram eignir, það er eignir í
atvinnurekstri, aðrar en fyrnanlegar
eignir. Hlutfallið miðast við sama verð-
stuðul og endurmat eigna og er mótreikn-
ingur eða eftirstöðvar hans síðan fram-
reiknað með árlegum verðbreytingarstuðli.
í lok hvers árs er síðan reiknuð fyrning á
mótreikningnum, nokkurs konar neikvæð
fyrning, sem tekjufærð er á móti almenn-
um fyrningum.
Tilgangurinn með endurmatsfyrningun-
um er að viðhalda eigin fé í atvinnurekstri
og gera það fýsilegra en verið hefur að
undanförnu að leggja eigið fé í rekstur í
stað þess að fjármagna hann að mestu leyti
með lánsfé.
Söluhagnaður
Meðal annarra breytinga sem í hinum
nýju lögum felast og varða atvinnurekstur-
inn má nefna hinar breyttu reglur um
söluhagnað. Þar er tekin upp sú regla að
söluhagnaður af öllum eignum, öðrum en
íbúðarhúsnæði í eigu manna innan vissra
stærðarmarka, er skattskyldur, án tillits
verðmæti eigna og því er ætlað að vera, en
um aðra viðmiðun er vart að ræða í þessu
sambandi.
Um hagnað af sölu íbúðarhúsnæðis
innan vissra stærðarmarka, sem eru í eigu
manna, gilda sér reglur. Ég ætla ekki að
rekja efni þeirra hér, en tel þó, að almennt
séð séu reglur þessar þeim mönnum, sem
undir þær falla, sínu hagstæðari en
sérreglur gildandi laga um söluhagnað af
íbúðarhúsnæði.
Aðrar breytingar varðandi
skattlagningu
atvinnurekstrar
Fjölmargar aðrar breytingar varðandi
skattlagningú atvinnurekstrar felast í
hinum riýju lögum. Þar má nefna, að opnuð
er heimild til útgáfu jöfnunarhlutabréfa
miðað við raýnverulegt verðmæti hreinnar
eignar hlutafélags í árslok 1978, en útgáfa
jöfnunarhlutabréfa eftir það er bundin
almennum verðhækkunum. Er þetta hlið-
stæð heimild og veitt var með lögum nr.
68/1971, en þó er sá munur á, að skv.
frumvarpinu er ekki áskiliö, að útgáfan
fari fram innan tiltekinna tímamarka, en
margir aðilar notuðu sér ekki hliðstæða
heimild fyrri laga í tíma og misstu því af
útgáfuréttinum. Þessi heimild mun hafa
víðtæk áhrif á ýmsum sviðum, m.a. við slit
á hlutafélögum, við úthlutun arðs úr þeim
og við sölu á hlutabréfum.
I frumvarpinu er gert ráð fyrir því, að
heimilt sé að flytja rekstrartöp á milli ára
og nýta þau á móti tekjum síðari ára án
tímatakmörkunar og skiptir samkvæmt
þeim ekki máli, hvort rekstrartöp þessi
hafa myndast vegna fyrninga eða af öðrum
ástæðum andstætt því sem er skv. gildandi
lögum.
Ákvæðum um várasjóð er haldið að
mestu óbreyttum frá þvi sem verið hefur.
Þó er gerð sú býðinearmikla breyting á
kr. hjá einstaklingi en 500 þús. kr. hjá
hjónum. Jafnframt er lagt til að heimild
félaga þessara til að draga úthlutaðan arð
frá tekjum sínum verði skert frá því sem
nú er, þannig að frádráttarheimild félag-
anna verði framvegis bundin við helming
úthlutaðs arðs og takmarkist við 5% á
nafnverði hlutafjár. Ákvæði laganna munu
hafa nokkur áhrif til hækkunar á eignar-
skatti rekstraraðila. Samkvæmt lögunum
verður lausafé metið til eignarskatts á
endurmetnu verði eftir þeim reglum, sem
ég lýsti fyrr. Hins vegar er gert ráð fyrir
því að fasteignir verði áfram metnar til
eignar á gildandi fasteignamatsverði á
hverjum tíma.
Einstaklingar
í atvinnurekstri
Ákvæði laganna um skattlagningu
þeirra, er stunda atvinnurekstur eða
sjálfstæða starfsemi er meðal umdeildustu
atriða þeirra. Samkvæmt 7. gr. ber þeim,
er vinna við eigin atvinnurekstur eða
sjálfstæða starfsemi að telja sér til tekna
endurgjald fyrir starfið eins og það hefði
verið innt af hendi fyrir óskildan aðila.
Skv. 59. gr. er svo skattstjóra heimilt að
ákveða þessum aðilum slíkar teljur ef
framtalið endurgjald fyrir eigin vinnu er
lægra en eðlileg laun til launþega hefðu
verið fyrir sama starf. Skulu þessar
ákvarðanir skattstjóra byggðar annars
vegar á viðmiðunarreglum sem ríkisskatt-
stjóri setur en hins vegar á mati
skattstjóra á aðstöðu hlutaðeigandi gjald-
anda og skal þá taka tillit til aldurs, heilsu,
starfstíma, umfangs starfsins og annarra
atriða, er máli skipta. Þetta reiknaða
endurgjald er síðan frádráttarbært frá
tekjum af rekstrinum eða hinni sjálfstæðu
starfsemi, eins og hver annar launakostn-
aður. í framhaldi af þessu er svo ákvæði
í 62. gr. laganna þess efnis, að tap af
atvinnurekstri eða sjálfstæðri starfsemi sé
aldrei heimilt að draga frá tekjum, sem
ekki eru tengdar slíkri starfsemi. Með
þessum ákvæðum er að vissu marki reynt
að greina á milli atvinnurekstrarins sjálfs
og þess aðila, sem að baki honum stendur,
og eru þau svar við þeirri miklu gagnrýni,
sem tekjuskattslöggjöfin hefur sætt á
undanförnum árum að því er varðar
skattlagningu þeirra, er vinna við eigin
rekstur.
Tekjuskatturinn hefur af ýmsum verið
nefndur launþegaskattur. Að mínu mati er
þetta ekki réttnefni. En hinu er ekki að
neita, að einstaklingar með sjálfstæðan
atvinnurekstur hafa oft fleiri kosta völ en
launþegar, t.d. með fjárfestingum og
fyrningum til að firra sig skattgreiðslum
með fullkomlega löglegum hætti. Hér er
lagt til að við þessum vanda verði snúist
með reiknuðum launum fyrir þessa aðila.
Þessi lausn á vandanum er engan vegin
gallalaus, en vandamálið er erfitt viðfangs
og þær aðgerðir, sem grannar okkar, t.d.
Danir, hafa beitt, hafa ekki gefið góða
raun. Reglum, sem svipuðum tilgangi
þjóna í Danmörku, lúta að því að heimild
atvinnurekenda til fyrninga er takmörkuð,
ef lífeyrir þeirra fer niður fyrir eðlilegt
mark. Hvort sú aðferð sem lögin gera ráð
fyrir gefur góða raun fer að sjálfsögðu eftir
því hvernig til tekst um framkvæmd
hennar.
I mörg ár hefur svipað kerfi og þetta gilt
um launaskatt af eigin vinnu atvinnurek-
enda, án þess að verulegum deilum hafi
valdið. Þar sem launaskattshlutfallið er
hins vegar mun lægra en jarðarskattur
skv. tekjúskattslögunum er hætt við að sú
reynsla sem fengist hefur af launaskattin-
um sé ekki að fullu marktæk að því er
þetta atriði varðar.
Ég álít þó, að ótti margra við að þetta
ákvæði ieiði til þess, að ýmsir þeir, sem
sjálfstæðan rekstur stunda og hafa lítið
umleikis, verði þunglega skattlagðir, hafi
ekki við rök að styðjast. Þær viðmiðunar-
reglur, sem gilt hafa undanfarin ár um
launaskatt eru það lágar, að ég tel ekki
ástæðu til að ætla, að þeir atvinnurekend-
ur, sem í raun eru tekjulausir, lendi í
verulegum skatti eftir lagabreytinguna.
Gildistaka o.fl.
Hin nýju lög öðlast gildi 1. janúar 1979,
og er þeim ætlað að gilda um skatt á tekjur
sem aflað er á því ári og skatt á eignir í
lok þessa árs. Lögunum er því ekki ætlað
að hafa afturvirk áhrif, enda er ekki við
hæfi að breyttar reglur um skattlagningu
verki aftur fyrir sig, einkanlega að því leyti
sem breytingin kann í einstökum tilvikum
að verða til aukningar skattbyrði. Lögin
eru miðuð við staðgreiðslu, bæði hvað
snertir skattstiga, skatthlutföll og per-
sónuafslátt, og eins skortir innheimtu-
ákvæði í lögin, en slík ákvæði voru í
staðgreiðslufrumvarpinu. Verði stað-
greiðsla opinberra gjalda samþykkt í haust
er ekki talið að framkvæmanlegt sé að
hefja innheimtu opinberra gjalda eftir því
fyrirkomulagi þegar á árinu 1979, sem ég
vil ekkert fullyrða um á þessu stigi og
staðgreiðsla opinberra gjalda hefjist því 1.
janúar 1980, yrðu tekjur ársins 1979 að
meginstefnu til skattfrjálsar, þótt ljóst sé,
að setja þurfi í lög bráðabirgðaákvæði um
skattlagningu á tekjur ársins fyrir gildis-
töku staðgreiðslu, m.a. til að koma í veg
fyrir að unnt sé að fiytja tekjur yfir á það
ár.
Þrátt fyrir samþykkt þessara laga og
upptöku staðgreiðslu opinberra gjalda er
fjarri því, að þeirri heildarendurskoðun á
tekjuöflun ríkisins, sem ég gat um í
upphafi, sé lokið. Eru mörg stór verkefni
framundan á því sviði. Ég mun beita mér
fyrir því að nú í vor verði hafinn
undirbúningur að samningu frumvarps um
virðisaukaskatt, sem gæti komið til
framkvæmda í kjölfar staðgreiöslu opin-
berra gjalda. Ymis fleiri verkefni bíða
úrlausnar á þessu sviði. Breytingar eru
örar í þjóðfélaginu og slík grundvallarlög-
gjöf sem skattalögin eru, verður stöðugt að
vera í endurskoðun, eigi að takast að
aðlaga hana að breyttum aðstæðum hverju
sinni. Þessari löggjöf er ætlað allt í senn,
að afla ríkissjóði nægilegra tekna til að
standa undir sameiginlegum þörfum lands-
manna og jafna þeim byrðum á sanngjarn-
an hátt meðal þjóðfélagsþegnanna. Jafn-
framt er henni ætlað að vera virkur þáttur
í hagstjórn og ráðandi afli um eftirspurn-
arstigið í hagkerfinu. Þessum markmiðum
verður seint náð svo að öllum líki. Það er
þó von mín og'trú, að eftir samþykkt hinna
nýju laga um tekjuskatt og eignarskatt,
stöndum við nær því marki.
Ráðhús Bolungarvíkur, sem er eign Sparisjóðsins, bæjarsjóðs og
bæjarfógetaembættisins. Ljósm. Mbl. Gunnar.
Sparisjóður Bolungarvíkur 70 ára:
Hólskirkju færð milljón
og tvær milljónir gefnar
til íbúða fyrir aldraða
Bolungarvík, 16. maí.
Á AÐALFUNDI Sparisjóðs Bol-
ungarvíkur, þar sem minnzt var
70 ára afmælis sjóðsins, var
ákveðið að gefa Ilólskirkju eina
milljón króna og bæjarsjóði tvær
milljónir til íbúðabygginga fyrir
aldraða. sem bæjarstjórn ráðger-
ir að hefja framkvæmdir við í
sumar. Með aðalfundinum var
vígður nýr ráðstefnusalur í ráð-
húsinu. en salurinn er sameign
sparisjóðsins og bæjarsjóðs.
Sparisjóður Bolungarvíkur var
stofnaður 15. aprí) 1908 af 17
ábyrgðarmönnum og fyrsti spari-
sjóðsstjóri var Pétur Oddsson, en
sparisjóðurinn tók til starfa 25.
maí. Árið 1934 byggir Sparisjóður-
inn hús yfir starfsemina, og er
hann í því húsi til ársins 1972 en
flytur þá í nýtt húsnæði í ráðhúsi
Bolungarvíkur sem hann er eig-
andi að ásamt bæjarsjóði og
bæjarfógeta.
Tekjur Sparisjóðsins jukust um
88% á síðasta ári og varð hagriað-
ur 16,8 millj.kr. Varasjóðurinn er
51,6 millj. eða tæplega 12% af
innstæðum, en innstæður jukust
um 52% á árinu, meðan landsmeð-
altal var 43%. Innstæður í árslok
1977 námu 455 milljónum króna. Á
nýafstöðnum aðalfundi var ákveð-
ið að hækka lán til nýbygginga úr
1 milljón króna í 1.5 milljónir
króna.
Núverandi stjórn Sparisjóðs
Bolungarvíkur skipa eftirtaldir
menn: Guðfinnur Einarsson for-
maður, Benedikt Bjarnason,
Guðmundur Kristjánsson.
í varastjórn sitja: Hálfdán
Einarsson, Elías H. Guðmundsson
og Guðmundur B. Jónsson.
Fastráðnir starfsmenn Spari-
sjóðs Bolungarvíkur eru fimm.
Sparisjóðsstjóri er Sólberg Jóns-
son.
' —Gunnar.
Afgreiðsla sparisjóðsins.
Guðmundur Kristjánsson bæjarstjóri og Sólberg Jónsson sparisjóðs-
stjóri í nýja ráðstefnusalnum.