Morgunblaðið - 21.06.1978, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 21. JÚNÍ 1978
Útgefandi hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Ritstjórnarfulltrúi Þorbjörn Guómundsson.
Fréttastjóri Björn Jóhannsson.
Auglýsingastjóri Baldvin Jónsson
Ritstjórn og afgreiðsla Aöalstrnti 6, sími 10100.
Auglýsingar Aöalstræti 6, sími 22480.
Áskriftargjald 2000.00 kr. á mónuöi innanlands.
í lausasölu 100 kr. eintakiö.
Til umhugsunar
fyrir þá sem ætla að
sitja heima eða
kjósa Alþýðuflokkinn
Meirihluti Sjálfstæðismanna í borgarstjórn Reykjavíkur tapaðist
ekki vegna fylgisaukningar Alþýðubandalagsins. Meirihlutinn
tapaðist vegna þess að allstór hópur stuðningsmanna Sjálfstæðisflokks-
ins sat heima á kjördag og neytti ekki atkvæðisréttar síns. Ljóst er
að þessir kjósendur hafa setið heima vegna óánægju með störf
Sjálfstæðisflokksins. Vafalaust hefðu þeir þó ekki setið heima hefði
þeim boðið í grun að meirihlutinn í borgarstjórn tapaðist. Afleiðingin
hefur hins vegar orðið sú, að sósíalísk forysta hefur tekið við í
borgarmálum Reykjavíkur.
Þingkosningar fara fram eftir nokkra daga. Ekki fer á milli mála
að óánægju gætir hjá fólki vegna þess hversu seint hefur gengið að
ráða við verðbólguvandann. Vinstri stjórnin átti auðveldari leik að
keyra efnahagsmál þjóðarinnar ofan í fenið en núverandi ríkisstjórn
að rétta þau við. Það er fljótlegra að rífa niður en byggja upp; Hinir
óánægðu kjósendur þurfa hins vegar að hugleiða hvaða afleiðingar það
hefur, ef þeir sitja einnig heima á sunnudaginn kemur eða aðrir í þeirra
stað, sem kusu í borgarstjórnarkosningum en hafa hugsað sér að kjósa
ekki í þingkosningum. Að öllum líkindum verða afleiðingarnar þær, að
vinstri stjórn tekur við völdum á ný. Sá munur yrði þó á slíkri vinstri
stjórn og þeirri, sem síðast sat, að í nýrri stjórn mundu áhrif
Alþýðubandaiagsins verða margföld á við það sem þau voru síðast.
Vilja kjósendur sósíalíska forystu bæði í borgarmálum Reykjavíkur og
landsmálum? Morgunblaðið trúir því ekki, en alveg eins og
andvaraleysið hafði það í för með sér að Reykjavík mun lúta sósíalískri
forystu Alþýðubandalagsins næstu fjögur ár með ófyrirsjáanlegum
afleiðingum, getur andvaraleysið í landsmálum haft sömu afleiðingar.
Sumir óánægðir kjósendur Sjálfstæðisfloklisins segja sem svo, að þeir
ætli ekki að sitja heima á kjördag en hins vegar ætli þeir að greiða
Alþýðuflokknum atkvæði sitt til þess að láta óánægju sína í ljós. Þessir
kjósendur ættu að huga að því hvaða Alþýðuflokk þeir eru að kjósa.
í rauninni veit enginn hvers konar Alþýðuflokkur það er sem býður
fram við þessar kosningar. Alþýðuflokkurinn segir, að hann bjóði fram
„nýja menn“ og „nýtt blóð.“ Að vísu eru frambjóðendur Alþýðuflokksins
að meirihluta opinberir starfsmenn. En látum það vera. Kjarni málsins
er sá að enginn veit, ekki einu sinni frambjóðendur Alþýðuflokksins
sjálfir, hvert sá flokkur stefnir á næstu árum. Láti einhverjir kjósendur
Sjálfstæðisflokksins sér detta í hug, aö með því aö kjósa Alþýðuflokkinn
stuðli þeir að nýrri viðreisnarstjórn er ástæða til að vekja athygli þeirra
á, að ekkert bendir til þess, að Alþýðuflokkurinn hafi áhuga á slíku
stjórnarsamstarfi, jafnvel þótt Sjálfstæðisflokkur og Alþýðuflokkur
fengju meirihluta saman á Alþingi. Það er því ekki ástæða til að kjósa
Alþýðuflokkinn á þeirri forsendu.
Hver er ferill Alþýðuflokksins á undanförnum árum? Hefur hann
staðið uppi í hárinu á kommúnistum í verkalýðshreyfingunni? Hefur
hann reynzt nauðsynlegt mótvægi þar gegn ofurefli kommúnista? Því
miður verður að svara báðum þessum spurningum neitandi. I fyrsta
lagi hefur Alþýðuflokkurinn ekki staðið gegn áhrifum kommúnista í
verkalýðshreyfingunni heldur hefur hann þvert á móti gengið til liðs
við kommúnista með því að hætta samstarfi við aðra lýðræðissinna
í verkalýðssamtökunum eins og berlega kom í ljós á síðasta þingi ASÍ.
í öðru lagi hefur Alþýðuflokkurinn reynzt alger taglhnýtingur
kommúnista í verkalýðssamtökunum, eins og kom í Ijós þá og eins og
komið hefur fram undanfarna mánuði.
Hvernig hagaði Alþýðuflokkurinn sér í síðasta þorskastríði við
Breta? Alþýðuflokkurinn stóð með kommúnistum í einu og öllu og tók
þátt í hinum heimskulegu upphlaupum, vegna samninganna, sem gerðir
voru við Breta og Þjóðverja og tryggt hafa það, að erlendir togarar
veiða ekki lengur á Islandsmiðum.
Allt þetta ætti að vera næg ástæða til þess að óánægðir kjósendur
Sjálfstæðisflokksins hugsi sig um tvisvar áður en þeir kasta atkvæði
sínu á Alþýðuflokkinn í þingkosningunum. En því til viðbótar er
augljóst, að atkvæði greitt Alþýðuflokki er að öllum líkindum atkvæði
greitt nýrri vinstri stjórn og eins og dæmin sanna er alltaf hætta á
ferðum í öryggismálum landsins, þegar vinstri stjórnir eru við völd, sbr.
1956—1958, og afstaða flokksþings Alþýðuflokksins 1972 vekur
spurningar um stefnufestu Alþýðuflokksins í varnarmálum.
Við stöndum á alvarlegum tímamótum í íslenzkum stjórnmálum.
Höfuðborg landsins lýtur nú sósíalískri forystu Alþýðubandalagsins.
Hvorki Framsóknarflokkur eða Alþýðuflokkur hafa þrek og kraft til
þess að standa gegn ásælni Alþýðubandalagsins eftir kosningasigur
þess í borgarstjórnarkosningunum. Með því að sitja heima á kjördegi
eða greiða Alþýðuflokknum atkvæði eru kjósendur í raun að bjóða heim
nýrri vinstri stjórn, sósíalisma og varnarlausu landi. Það er mikill
byrgðarhluti að stíga slíkt skref. Svo kann að fara, að það verði ekki
iftur tekið. Þess vegna hvetur Morgunblaöið þá kjósendur, sem þannig
er ástatt um, að skoða hug sinn vel áður en þeir taka svo örlagaríka
ákvörðun að kalla yfir landið sósíalíska stjórn til viðbótar við sósíalíska
stjórn í Reykjavík.
Lárus Jónsson alþm.:
Víkjum af ver
bólgusamninga
VERSTA afleiðing þess upplausn-
arástands, sem vinstri stjórnin
skyldi eftir sig, var margfalt
íslandsmet jafnvel Evrópumet í
verðbólgu. A árinu 1974 hækkaði
framfærsluvísitala um 53%. Með
samræmdum aðgerðum tókst rík-
isstjórninni smátt og smátt að
draga úr þessari óðaverðbólgu og
í ágúst 1977 varð hún 27% miðað
við næsta tólf mánaða tímabil á
undan. Eftir svonefnda sólstöðu-
samninga seig mjög á ógæfuhlið-
ina. Opinberar skýrslur herma að
grunnkaupshækkanir þeirra
samninga megi meta 43% en
verðlagsbætur á laun 59% eða
samtals 102% á samningstíman-
um, sem er 18 mánuðir. Þessir
samningar sem höfðu slíka með-
altalshækkun allra launa í land-
inu í för með sér, hlutu að magna
verðbólguna. Þetta var öllum
forystumönnum iaunþega full-
ljóst. Samt sem áður knúðu þeir
fram þessa mestu verðbólgusamn-
inga í sögu þjóðarinnar. Þeir
bera því mesta ábyrgð á því að
ekki tókst að draga frekar úr
verðbólgunni, en vilja skella
skuldinni á rikisstjórnina eina.
Efnahagsráðstafanirnar, sem
ríkisstjórnin og stuðningsflokkar
hennar gerðu í febrúar í vetur,
miðuðu að því að draga úr verstu
afleiðingum þessara verðbólgu-
samninga og koma í veg fyrir að
hæstlaunuðu stéttir landsins
fengju í sinn hlut margfaldar
„verðbætur" á laun í krónutölu
miðað við láglaunafólk. Skv. þess-
um lögum eru verðbætur óskertar
á dagvinnutekjur láglaunafólks en
skerðast yfir 10% hjá hátekju-
fólki. Til frekari hagsbóta fyrir þá
sem minnst mega sín voru trygg-
ingabætur hækkaðar mjög hjá því
fólki sem einvörðungu lifir á
lífeyri frá almannatryggingum,
barnabætur voru hækkaðar og
niðurgreiðslur á vöruverði auknar
um 1300 millj. króna. Þrátt fyrir
þessar umdeildu viðnámsaðgerðir
hefur verðbólgan vaxið frá því hún
var 17% á ári, eins og fyrr segir.
Þetta þýðir að 5 ár í röð hefur
verðbólgan verið um og yfir 30%
og hún mun komast yfir Evrópu-
metið, ef krafan um „samningana
í gildi" nær fram að ganga.
Margt bendir til þess að sú
verðbólga, sem verið hefur undan-
farin ár og sem þrýstihópar í
þjóðfélaginu bera langmesta
ábyrgð á — verðbólga yfir 30% —
hafi gagntekið þjóðina þannig að
verðbólguhugarfarið sé alls ráð-
andi. Hvert einasta mannsbarn
reiknar með því að gjaldmiðillinn
rýrni í verði a.m.k. um þriðjung
árlega. Þessi sjúkleiki er meiri og
illkynjaðri en fyrr á árum þegar
verðbólgan var að meðaltali undir
10% eða í mesta lagi 10—15%. Þá
var verðbólguhugarfarið ekki
nærri því jafn altækt og illkynja
sem nú. Almenningur leit ekki á
verðbólgu sem varanlegt ástand og
jafnvel versnandi. Flest fólk lét
verðbólguna ekki ráða gerðum
sínum í fjármálum svipað því sem
nú er.
Þau ráð, sem notuð hafa verið
gegn verðbólgu hér á landi, eru
alþekkt hvarvetna og viðurkennd
af hagfræðingum. Reka þarf ríkis-
búskapinn hallalaust og draga
helzt úr opinberum umsvifum.
Þetta hefur tekizt tvö síðustu árin,
þótt enn betra hefði verið að geta
haft greiðsluafgang í ríkissjóði og
notað hann til þess að greiða
skuldir erfiðleikaáranna 1974 og
‘75. Reynt hefur verið að hvetja
fólk til sparnaðar með því að
greiða vexti sem von er til að séu
raunhæfir vextir þegar verðrýrn-
un sparifjár er dregin frá. Verð-
jöfnunarsjóðir eru til, t.d. í
sjávarútvegi, en þeim hefur ekki
tekizt að þeita nægilega eftir þá
meðferð sem þessir sjóðir hlutu í
tíð vinstri stjórnarinnar. Leitazt
hefur verið við að koma í veg fyrir
ofþenslu á vinnumarkaði sem er
erfitt verkefni ef stefnt er að
markmiðinu að halda fullri at-
vinnu eins og rétt er að gera.
Rætt við Eggert Haukdal, bónda
á Bergþórshvoli, efsta mann
á lista sjálfstæðismanna til Alþingis
„Styrkur
S j álfstæðisflokksins
hefur skilað sér vel
fyrir Sunnlendinga.”
„Bændur eru almennt
óhressir með mörg af sínum
málum undir lélegri stjórn og
forystu -framsóknarmanna í
landbúnaðarmálum í mörgu
tilliti,“ sagði Eggert Haukdal
bóndi á Bergþórshvoli í stuttu
samtali við Morgunblaðið, en
Eggert skipar 1. sæti á lista
Sjálfstæðisflokksins til Al-
þingis.
„Nú á vordögum blasir það
við,“ sagði Eggert, „að haldið
er eftir stórum hluta af kaupi
bænda af mjólk og kjöti.
Offramleiðslan hefur verið
blásin út, þótt hún sé í raun
aðeins sem svarar framleiðslu
á ríkisbúum og öðrum til-
raunabúum þar sem ekki er um
að ræða sjálfstæða bændur
sem lifa af búrekstri. Þá eru
lánamál bænda í mesta ólestri
og ekkert bólar á loforðum um
að gera lausaskuldir bænda að
föstum lánum. Það má segja að
staða bænda sé með því lak-
asta sem verið hefur miðað við
aðrar stéttir þjóðfélagsins svo
ekki er nema von að bændur
séu ósáttir við aðbúnaðinn.
Almennt er það að segja að
tíðarfar hefur verið kalt og
rigningasamt, en það bjargar
að klakalítið er eftir veturinn.
Það má einnig nefna sem lítið
dæmi af mörgum um óstjórn
landbúnaðarráðherra að gras-
kögglaverksmiðjan á Hvols-
velli fór seint af stað í apríl og
mál hennar hafa verið illa
unnin.
Vegaframkvæmdum í kjör-
dæminu hefur miðað hægt
síðan 1971 er Ingólfur Jónsson
lét af ráðherraembætti og má
segja að síðan hafi verið
algjört gangleysi.
Menn bera þó von til betri
tíðar í þeim efnum og fagna
vegagerðaráætlun Sjálfstæðis-
flokksins, að hún geti orðið til
þess að vegaframkvæmdir fái
það viðbragð sem þarf til