Morgunblaðið - 23.06.1978, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 23. JÚNÍ 1978
63
Sverrisbraut Alþýðu-
flokksins — Yfirlýsing
Þjóðviljinn hefur látið í ljós að
þeir efi alvöruna bak við yfirlýs-
ingu Valfrelsis um stuðning við
Alþýðuflokkinn og fer það langt
aö segja, að við segjum eitt en
framkvæmum annað. Ég sé að
málshátturinn „margur heldur
mig sig“ er sannarlega í gildi hér.
Vegna þessara ótrúlegu skrifa vil
ég að eftirfarandi komi fram. Það
er vonandi mörgum ljóst, að síðan
1. des 1969 hefur hugsjónahreyf-
ingin Valfrelsi reynt að hafa
áhrif á stjórnmálaflokka, félög,
samtök, einstaklinga og þar að
auki stjórnarskrárnefnd þess
efnis, að persónubundnar kosn-
ingar og almennar þjóðarat-
kvæðagreiðslur yrðu teknar upp í
stjórnskipan landsins með löggjöf
þar að lútandi. Forystumenn allra
stjórnmálaflokkanna hafa lýst sig
fylgjandi þessum málum, en
þegar til framkvæmdanna kemur
verðúr lítið úr efndunum. Alþýðu-
flokkurinn hefur tekið þessi mál
skýrt og skorinort á stefnuskrá.
Nú spyrja menn hvort það væri
ekki auðveldara og vænlegra til
árangurs að vinna innan stóru
flokkanna að þessum málum.
Svarið við því er: Það hefur verið
reynt og allir vita, að áður en
virkilega er hægt að vinna að
málum innan flokka eða samtaka,
bandalags Evrópu veittist að
Bretum á þriðjudag fyrir að
standa í vegi íyrir sameiginlegri
stefnumörkun í fiskveiðimálum
bandalagslandanna.
Samkvæmt heimildum innan
Efnahagsbandalagsins mun land-
búnaðar- og sjávarútvegsráðherra
Breta, John Silkin, hafa bandað
frá sér öllum tillögum embættis-
bræðra sinna í ráðherranefndinni
um að komast að samkomulagi um
sameiginlegar reglur um aflamagn
en um þær hefur nú verið þráttað
í u.þ.b. tuttugu og einn mánuð.
Þráskák landanna í fiskveiði-
málum verður sífellt alvarlegri en
Efnahagsbandalagið hefur ekki
séð sér fært að staðfesta gerða
samninga við lönd utan banda-
Gcnúa—21. júní—AP
TVEIR menn úr Rauðu herdeild-
unum réðu af dögum fyrrverandi
lögregluforingja í strætisvagni
fullum af farþegum f hafnarborg-
inni Genúa f dag á sama tfma og
kviðdómur í málum stofnenda
samtakanna sat á rökstólum f
Torino.
Strætisvagnastjórinn stöðvaði
vagninn og farþegarnir hrópuðu
skelfingu lostnir þegar hryðju-
verkamennirnir skutu á lögreglu-
foringjann Antonio Esposito sem
var óvopnaður. Hryðjuverkamenn-
irnir skutu tveimur skotum til
viðbótar á Esposito fallinn, fóru út
úr strætisvagninum og brunuðu á
brott í bifreið sem beið þeirra með
þriðja liðsmanni Rauðu herdeild-
anna.
Tæpum tveimur tímum síðar
hringdi maður nokkur í blaðið Ii
Secolo XIX í Genúa og sagði:
„Þetta eru Rauðu herdeildirnar.
Við höfum tekið Antonio Esposito
af lífi í strætisvagni."
Esposito var yfirmaður þeirrar
verður málið að hafa fengið
samþykkt. Annað er aðeins lýð-
skrum af verstu tegund, eins og
mér sýnist því miður viðgangast
hér á landi. Að þessi mál eru á
stefnuskrá Alþýðuflokksins gefur
undirrituðum og öðrum almenn-
um kjósendum fyrsta verulega
tækifærið til að þrýsta á stjórn-
málamenn, og koma þessum
nauðsynlegu lýðræðismálum í
höfn. Það hafa vitaskuld margir
sagt, að þó að þessi mál séu á
læknasámbandsins samþykkti
á ársfundi sinum á þriðjudag
að einn einfaldur eða tvöfaldur
kæmi ekki að sök ef ekki væri
um að ræða ófrfskar konur eða
drykkjusjúka.
Drykkjusjúklingar ættu að
varast að dreypa á víni og
sömuleiðis barnshafandi konur.
lagsins eins og Noreg, Svíþjóð og
Færeyjar, sem gripið gætu til
gagnráðstafana. Búizt var við að
vandamál þetta yrði rætt á fundi
ráðherranna á miðvikudag.
Helzti ásteitingarsteinninn í
þófi bandalagslandanna og Breta
er krafa hinna síðarnefndu um 12
mílna einkalögsögu og sérréttindi
fyrir brezka sjómenn á bilinu frá
12 mílum til 50 mílna með það
fyrir augum að gefa hinum aðild-
arlöndunum meiri hlutdeild í
aflamagni í framtíðinni. Brezki
sjávarútvegsráðherrann lét svo
um mælt að ef ekki næðist
samkomulag á fundinum á mið-
vikudag myndu Bretar neyðast til
að gera einhliða ráðstafanir. Var
að heyra á Silkin að hann væri
engan veginn bjartsýnn á árangur
miðvikudagsfundarins.
deildar lögreglunnar í Genúa sem
berst gegn hryðjuverkamönnum
þar til fyrir þremur mánuðum er
hann var fluttur til Nervi og
gerður að yfirmanni lögreglu-
stöðvarinnar þar. Hann hafði
einnig starfað í sams konar deild
lögreglunnar í Torino og heimild-
armenn í lögreglunni sögðu að
hann hefði „kannski verið eðlilegt
skotmark Rauðu herdeildanna."
Engan farþeganna í strætis-
vagninum sakaði en ein kona fékk
taugaáfall og var flutt í sjúkrahús.
Kviðdómendurnir í Torino eru
lokaðir inni undir strangri vernd
í dómhúsinu í Torino. Samkvæmt
áreiðanlegum heimildum má vera
að kviðdómendurnir, sem eru sex
talsins, og tveir dómarar í málinu
kveði upp dóma í málum sakborn-
inganna á föstudag.
Nokkrum klukkutímum fyrir
tilræðið í Genúa gerðu Rauðu
herdeildirnar árás á bílastæði
lögreglunnar í Mílano og ollu
alvarlegum skemmdum á átta
lögreglubifreiðum.
stefnuskrá þýðir það ekki að þeim
verði framfylgt. Ef svo skyldi
fara þá skal undirritaður lofa því
persónulega að almenningur fái
að vita hvaða alþingismenn sviku
málstaðinn og greiddu atkvæði
gegn þessum mannréttinda- og
lýðræðismálum. Á fundum Val-
frelsis hafa hundruð manna
samþykkt ályktanir og stutt þessi
mál. Einnig hef ég persónulega
kynnt mér afstöðu fólks gagnvart
þessum málum um land allt og er
því fullviss um að allt að 100%
kjósenda eru þeim fylgjandi. Það
vantar aðeins herslumuninn að
koma þeim í framkvæmd. Og þá
munu upplífgandi þáttaskil verða
í afkomu þessarar duglegu þjóðar.
Sverrir Runólfsson
enda þótt áhrif alkóhóls á fóstur
séu ekki að fullu rannsökuð
sögðu læknarnir. En fyrir heil-
brigðan líkama er ekkert sem
bendir til að hóflega drukkið vín
komi að sök, bættu þeir við.
Þvert á móti er ýmsilegt, sem
bendir til að fólki, sem neytir
víns í hófi, sé síður hætt við að
fá hjartaáfall og eru líkurnar
um 30 af hundraði minni. Þessar
upplýsingar komu fram hjá
Arthur Klatsky, yfirmanni gjör-
gæzludeildar Kaiser-Perman-
ente sjúkrahússins í Oakland í
Kaliforníu.
Það kom fram hjá öðrum
lækni, Frank Seixas, fram-
kvæmdastjóra bandaríska
þjóðarráðsins um drykkjusýki,
að fólk, sem ætti við ýmiss
konar sjúkdóma að stríða ætti
að ráðfæra sig við lækni sinn
um hversu mikið og hvenær það
ætti að drekka áfengi.
— Greinargerð
Framhald af bls. 55.
fer skilist, að ef raskað er við
jarðföstum minjum (sem og öðrum
minjum) án þess að þær séu
rannsakaðar, þá er maður búinn
að fyrirgera allri vitnsekju sem
minjarnar hefðu getað gefið.
Til áð sýna fram á hvað hér er
um alvarlegt mál að ræða, er það
verri verknaður, að Þjóðminjasafn
skirrist við að kanna tilkynntar
jarðfastar minjar, en að ég lallaði
út á Stofnun Árna Magnússonar
og eyðilegði nokkur handrit, því að
þau eru þó allavega til í afriti
annars staðar.
S.l. haust kvaddi ég dyra hjá
menntamálaráðherra vegna aug-
lýsingar um stöðu safnvarðar við
Þjóðminjasafnið (Lögb. nr. 68,
17.08.1977). Samkvæmt auglýsing-
unni er ætlast til að ein manneskja
eigi að sinna a.m.k. fjögurra
manna starfi og var starfið
„einkum fólkið í fornleifaraun (?)
rannsóknum, almennum safna-
störfum svo og eftirliti með
gömlum byggingum og fornminj-
um“. Gerði ég menntamálaráð-
herra grein fyrir þeirri skoðun
minni að starfið væri það um-
fangsmikið, að ég teldi útilokað að
nokkur maður réði við það á
viðhlýtandi hátt — nema — það
kæmi gróflega niður á verkefnum
þeim, sem starfinu fylgdi.
Auk þess vakti ég máls á hinu
alvarlega ástandi, sem ríkir í
fornleifafræðum og þjóðminja-
vernd almennt hér á landi.
Lokaorð
Þar sem augljóst er nú að
Þjóðhátíðarsjóður hefur aldrei
ætlað sér að veita eyri til forn-
leifarannsóknar í Herjólfsdal,
hefði það ekki valdið þeim miklum
erfiðleikum að tjá Vestmannaey-
ingum hug sinn í tíma.
Með því móti hefði a.m.k. verið
hægt að koma í veg fyrir það
fjárhagslega tjón sem 4 íslenskir
námsmenn við nám erlendis urðu
fyrir vegna afgreiðslu Þjóð-
hátíðarsjóðs (sem engan óraði
fyrir).
Ég vil ítreka það hér að
Vestmannaeyingar hafa einir
staðið straum af öllum kostnaði
við rannsóknina í Herjólfsdal
hingað til, og alla tíð sýnt henni
óskiptan áhuga.
Augljóst er að ríkisvaldið sem
og þjóðminjavörður virða að vett-
ugi framlög og áhuga Vestmanna-
eyinga á jarðföstum minjum
Eyjanna og virðist því sýnt að þeir
eig sjálfir að sjá um þessa hlið
menningararfleifðar sinnar.
. Á meðan áhugalaust og fákunn-
andi yfirvald ræður ferðinni er
ekki von að árangurinn verði
annað en hneisa. Verði ekki gerðar
róttækar breytingar munu engir
fást í náinni framtíð til að sinna
fornleifafræðum á íslandi af
alvöru. Og þeir sem kunna að
leggja út á braut fornleifafræðinn-
ar munu verða að leita sér vinnu
erlendis. í starfi fornleifafræðinga
á Norðurlöndum kemur yfirleitt
fram að þeim er annt um að þeirra
fræðigrein sé sinnt af alvöru og til
þess þurfi bæði þekkingu og
áhuga. Hið gagnstæða er uppi á
teningnum hér. En nú er mælirinn
fullur. Það verður að hefjast
handa og grípa til róttækra
aðgerða, ef fornleifafræði á ís-
landi á að geta staðið undir nafni.
Reykjavík 17.6. 1978.
Margrét Hermannsdóttir
fornleifafræðingur.
— íslenzk sýning
Framhald af bls. 41
að þakka ómetanlegt starf í þágu
sýningarinnar.
Aðalræðismaðurinn Alfred
Schubrig reyndist okkur góður
stuðningsmaður svo og formaður
félagsins Elínborg Jóhannesdóttir.
Allir íslendingar hér biðja fyrir
beztu kveðjur heim á Frón.
Helgi Bragason
— „La Scala og
agentarnir
Framhald af bls. 39
hann fastréð mig við óperuna í
Aachen um sumarið. En einmitt
þá hófust hinar miklu loftárásir
bandamanna á þýskar borgir, og
Aachen var ein af þeim fyrstu,
sem voru lagðar í rúst. Þar með
var sá draumur búinn og meira en
það, öllum leikhúsum og óperuhús-
um í Þýskalandi var brátt lokað.
Eftir stríðið komst ég svo inn í La
Scala. Ef til vill hefir það verið
rangt af mér, en ég gafst upp. Ég
átti þó ágæta liðsmenn. T.a.m.
bauðst Elisabeth Schwarzkopf til
þess að tala máli mínu og biðja
óperustjórnina að endurskoða af-
stöðu sína gagnvart mér, en ég
þakkaði henni bara kærlega fyrir
umhyggjuna og vildi ekki blanda
henni í málið. — Hugsaðu þér,
hvað ég var mikill asni, eins og
tenórar eru oft, að þiggja ekki
þetta góða boð hennar. Og mafían
hélt áfram iðju sinni.
— Nema nú sé verið að taka í
lurginn á henni?
— Já, við skulum vona það. En
óperuforstjórarnir og agentarnir
eru einn hringur og hver öðrum
tengdir. Þeir taka peninga fyrir
hvaðeina, ekki aðeins af söngvur-
um, til þess að þeir fái að syngja,
líka af fyrirtækjum, sem selja efni
í sviðsbúnað, og yfirleitt öllum,
sem koma nálægt starfseminni.
Það er þannig, sem mafían vinnur.
Þú verður að borga f.vrir að fá að
vera til. Annars ertu dauður, vinur
minn, annars ertu dauður.
Sv.P.
— Sadat
Framhald af bls. 37.
sumarhúsi mínu í Alexandríu —
rétt eins og þeir voru í sumarleyf-
um á Krímskaga þegar ég hafði
leitað eftir svörum þeirra mánuð-
ina á undan — með öðrum orðum
ekki innan seilingar.
Ráðherrar EBE
gagnrýna Breta
í fiskveiðimálum
Luxemburg. 20. júní — Reuter.
RÁÐHERRANEFND Efnahags-
Lögreglumadur
veginn í Genúa
Heilsubót að
hófdrykkju?
St. Louis. Handaríkjunum. 21. júní. AP.
STARFSHÓPUR bandaríska
Undirbúningur
hafinn fyrir
Yom Kippur
Á sömu stundu og ég kom til
Alexandríu hóf ég undirbúning að
bardaga við ísrael. Vegna þessarar
ráðagerðar minnar gerði ég ýmsar
ráðstafanir í maí 1973 sem varð til
þess að ísraelar héldu að stríð
væri yfirvofandi. Þá var almennt
herútboð í ísrael, og við nutum
aftur á móti friðar og kyrrðar. Ég
endurtók þetta í ágúst — og
ísraelar brugðust við á sama hátt.
Eftir stríðið var Moshe Dayan
spurður að því hvers vegna hann
hefði ekki sett ísraelska herinn í
viðbragðsstöðu í október. Hann
svaraði: „Sadat ginnti mig tvisvar
til þess, og það kostaði tíu
milljónir dollara í hvort skipti.
Svo að þegar boðunin kom í þriðja
skiptið tók ég hana ekki alvar-
lega.“
I september kom utanríkisráð-
herra vinsamlegs ríkis að finna
mig. Ég sagði við hann:
— Komið eftirfarandi boðum til
forseta yðar og biðjið hann að
halda leyndu — ég ætla að fara til
Sameinuðu þjóðanna í október en
ég vil ekki tilkynna það sem
stendur.
Ég vissi að þetta myndi fara
rétta boðleið til ísraela og þeir
draga þá ályktun að ég væri ekki
í neinum stríðsham.
Annan október skrifaði ég undir
„stríðsskipun" sem stíluð var til
Ahmed Ismail Ali hershöfðingja
yfirmanns egypzka hersins. Dag-
inn eftir kvaddi ég sovézka sendi-
herrann í Kairó á minn fund og
sagði honum að Egyptaland og
Sýrland hefðu ákveðið að ráðast á
ísraela. „Hver verður afstaða
Sovétríkjanna?" spurði ég.
Eftir tuttugu og fjórar klukku-
stundir kom sendiherrann með
svar sitt: „Ég er með áríðandi boð
um að þér leyfið að sovézkar
fjölskyldur verði fluttar frá
Égyptalandi.
Ékkert annað. Ekkert frá
stjórnmálaráðinu.
Mér fannst þetta niðurdrepandi
svar, sem sýndi algera vantrú á
baráttugetu okkar.
Þann 6. október á laugardegi
kom Ali hershöfðingi að sækja
mig kl. 1.30 eftir hádegi og við
fórum til aðalstöðva hersins í
Kairó. Samkvæmt múhammeðsk-
um lögum var föstunni lokið en
menn voru eitthvað óstyrkir, svo
að ég sagði við viðstadda: „Því
fáum við okkur ekki að reykja". Ég
lét panta handa okkur te og
kveikti mér í pípu minni. Klukkan
2 eftir hádegi lagði flugherinn til
atlögu.
Sadat lýsir því næst gangi Yom
Kippur stríðsins frá sínum bæjar-
dyrum. Eins og alkunna er vegnaði
aröbum mjög vel framan af, ekki
hvað sízt vegna þess hve gersam-
lega þeir komu ísraelum í opna
skjöldu. Þegar dagar liðu og
ísraelar fengu síðan hina frægu
margbrotnu aðstoð Bandaríkja-
manna fór að síga á ógæfuhliðina
fyrir Sadat og loks var sýnt að
nauðsynlegt yrði að gera vopnahlé.
Engu að síður hafði Yom
Kippur-stríðið stælt mjög sjálfs-
traust egypzks almennings þótt
Egyptar færu halloka um síðir.
I þriðja og síðasta kaflanum
segir frá „friðarferðinni til Jerú-
salem" í nóvember sl.
(h.k. þýddi, endursagði
og stytti)