Morgunblaðið - 30.09.1978, Qupperneq 14

14 MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 30. SEPTEMBER 1978
Tðnhvísl
eftir GUÐMUND
EMILSSON
Um tónlist
og fjölmiöla
Það er athyglisvert að hér í
Stokkhólmi er ekki staddur
neinn fulltrúi íslenskra fjöl-
miðla nema blaðamaður
Morgunblaðsins. Og reyndar er
þetta tónlistarmót eitt fárra
sem Morgunblaðið hefur sent
fulltrúa á. Þetta í sjálfu sér
segir heilmikið. Það segir, að
íslensk dagblöð hafa yfirleitt
lítinn áhuga á tónlist, og ætla
lesendum sínum hið sama þótt
alrangt sé. Það er nánast hefð á
íslandi að fjalla ekki almennt
um tónlist í dagblöðum. Slík
gera þau oftast tilneydd, og
með hangandi hendi til að fylla
„menningarkvótann." Tónlist-
armenn hafa reyndar sjálfir
verið óduglegir við skriftir, og
ekki ósennilegt að blöðin sýndu
meiri áhuga ef tónlistarmenn
gerðu það sjálfir. En hvað um
það, Morgunblaðið hefur nú um
10 mánaða skeið birt almennar
tónlistargreinar af fúsum og
frjálsum vilja og sýnt fordæmi
sem hin dagblöðin ættu að taka
til athugunar. Með hliðsjón af
yfirskrift Nordiska Musikdagar
‘78, „komponisten och
massmedia" og því sem hér
hefur verið sagt má ritstjórnin
í Aðalstræti vel við una.
Tónskáldin
ungu
Hin nýja kynslóð íslenskra
tónskálda sem hér er í forsvari
er vel menntuð og metnaðar-
gjörn. Við skulum kynnast
þessum ungu mönnum nánar:
Snorri Sigfús Birgisson
(1954) iauk burtfararprófi í
píanóleik frá Tónlistarskólan-
um í Reykjavík 1974 og stúd-
entsprófi um þær mundir.
Kennari hans í tónsmíðum var
Þorkell SÍKurhjörnsson
Þorkell Sigurbjörnsson, og aðr-
ir kennarar Jón Nordal og Árni
Kristjánsson. Snorri stundaði
nám í Eastman School of Music
í New York skólaárið 1975—76,
og síðan í Oslo hja Finn
Mortensen og í Amsterdam hjá
Ton de Leeuw. Að þessu sinni
var fluttur Strengjakvartett
eftir Snorra.
Hjálmar Ragnarsson (1952)
hóf tónlistarnám við Tónlistar-
skóla Isafjarðar hjá föður
sínum Ragnari H. Ragnars, og
hélt áfram námi í Tónlistar-
skólanum í Reykjavík. Árið
1972 hélt hann til Bandaríkj-
anna; stundaði nám í píanóleik,
tónsmíðum og hljómsveitar-
stjórn í Brandeis University til
ársins 1974. Hann starfaði á
ísafirði um tveggja ára skeið,
var síðan við nám í Instituut
voor Sonologie í Hollandi, og. í
Cornell University í New York.
Eftir Hjálmar var einnig flutt
verk fyrir strengjakvartett:
Movement för strakkvartett.
Þorsteinn Hauksson (1949)
nam píanóleik hjá Rögnvaldi
Sigurjónssyni og tónsmíðar hjá
Þorkatli Sigurbjörnssyni í Tón-
listarskólanum í Reykjavík.
Lauk prófi 1974. Nam tónsmíð-
ar hjá Salvatore Martirano,
Eugene Kurtz, Edwin London
og Ben Johnson við háskólann í
Illinois í Bandaríkjunum. Lauk
M.M. prófi vorið 1977. Á
Norrænum músikdögum ‘78 var
flutt eftir Þorstein verkið
Mosaik fyrir strengja- og blás-
arakvintett.
Áskell Másson (1953) stund-
aði nám í Tónlistarskólanum í
Reykjavík skólaárið 1968—69.
Síðan sjálfsnám um tíma. Árið
1974 fór Áskell til Lundúna til
náms í tónsmíðum hjá Patrick
Savill, kennara við Royal
Academy. Stundaði jafnframt
nám í slagverksfræðum hjá
James Blades. Er heim kom
1976 réðst Áskell til starfa hjá
íslenska ballettinum sem tón-
smiður og hljóðfæraleikari.
Samstarfsmaður hans þar var
Alan Carter ballettmeistari.
Áskell hefur nú verið ráðinn
dagskrárfulltrúi í tónlistar-
Snorri Sigfús Birgisson
f o * ' iJ
NORDiSKA MUSIKDAGAR
gastlandDDR
NORDISCHE MUSIKTAGE
NORDIC MUSIC DAYS
Stockhohn 23 30.91978
nordisk komponistrad
Hjáimar Ragnarsson
Áskell Másson
deild Útvarpsins. Tónverk
Áskels, Hrím fyrir ein-
leiks-celló, var flutt hér í gær.
Þorkel Sigurbjörnsson er
óþarft að kynna lesendum
Morgunblaðsins. í dag laugar-
dag verður flutt eftir hann
tónverkið Haflög fyrir hljóm-
sveit. Phílharmoníuhljómsveit
Stokkhólms leikur undir stjórn
Francis Travis. Verður sagt frá
þeim tónleikum síðar.
Skiptar
skoöanir
Skoðanir eru á stundum
skiptar um ágæti verka þeirra,
er hér hafa verið flutt. Sömu-
leiðis velta menn vöngum yfir
tilgangi Norrænna tónlistar-
daga almennt. Það er hollt. Ella
er hætt við að þeir falli í
færibandaskorður og verði
hversdagsleikanum að bráð.
Eitt og annað hefur komið til
tals, og gerst. Ónafngreint
norskt tónskáld sást tútna út í
gærkvöldi undir ómstríðu
elektrónísku tónverki af segul-
bandi, skipta litum, og flýja
fram í anddyri með bægsla-
gangi. Aðspurður eftir á, kvað
Norðmaðurinn það glæp-
samlegt að semja svona músík,
eins og hann orðaði það. Sagði
það stappa næst brjálæði að
bjóða fólki með óskaddað sálar-
líf upp á slíkt. Aðrir lygndu
aftur augum og nutu ferðalags
um undraheim elektrónískra
hljóða í ríkum mæli, svo ekki sé
meira sagt. Annar ónafn-
greindur áheyrandi á tónleik-
unum til þessa, kvað það orðið
augljóst, að norræn tónskáld
byggju í fílabeinsturnum og
kærðu sig ekki hætishót um að
ná til almúgans niðri á
jörðinni. Aðvífandi vitringur
sagðist aftur á móti hafa þrætt
tónlistarhátíðir á meginlandi
Evrópu undanfarna mánuði og
komist að þeirri niðurstöðu, að
norræn tónskáld væru mann-
legust allra; að norrænir tón-
listardagar væru sigurhátíð
húmanista. Undir umræðum
þessum urðu austur-þýzku
gestirnir kindarlegir á svip og
sögðu það firru að ræða músík
nema í marxísku samhengi.
Einhver kvartaði svo undan
hátíðleika, hanastélskúltúr og
yfirskipulagi, á meðan aðrir
prísuðu framkvæmd hátíðar-
Þorsteinn Hauksson
Atli Heimir Sveinsson
innar á alla lund. Ungur
tónsmiður vakti almenna at-
hygli, er hann tilkynnti yfir
hóp norrænna starfsbræðra og
hljóðfæraleikara, að það væri
eitthvað meira en lítið bogið við
hátíðina. Sumir jánkuðu þessu
kæruleysislega, aðrir lyftu
bjórglösum og skáluðu. Þannig
líða dagarnir, tónleikar á tón-
leika ofan frá morgni til kvölds.
íslendingarnir
íslenzku tónskáldin ungu
stóðu sig vel í harðri sam-
keppni. Verk þeirra féllu í
góðan jarðveg og þola fyllilega
samjöfnuð við aðrar þær hug-
smíðar, sem hér eru leiknar.
Menn eru meira að segja farnir
að tala um íslenzkan tón í
útvarps- og blaðaviðtölum, en
íslendingarnir þykja einstak-
lega spennandi fjölmiðlaefni.
Sænskt tónskáld ku hafa sagt,
að það væru bara tveir staðir á
jarðríki, sem enn gætu kallast
„exótískir" eða framandi nú til
dags, ísland og Egyptaland! En
það er kannski aukaatriði.
Auðvitað fengu íslenzku
skáldin smá skvettur frá gagn-
rýnendum Stokkhólmsborgar
eins og gengur. Talað var um
útvatnaða nútímamúsík á ein-
um stað og flótta frá raunveru-
leikanum á öðrum en það
breytir litlu. Annars fer vel á
með mönnum.
Niöurstaöa
Ef réttlætanlegt er að tala
um niðurstöðu þessa móts
almennt, þá gæti hún e.t.v.
verið þessi: Norðurlönd hafa á
að skipa breiðri fylkingu
tónskálda, nokkuð einlitri, sem
á fyllilegt tilkall til heims-
athygli. Tónskáldin eru að
brjóta af sér viðjar
„intellectualisma" og færast
hægt og bítandi í átt til
einfaldleikans; þau ala síður
óhlutlæg hugarfóstur sér við
brjóst en áhuga á manninum,
brigðulleika hans og dauðleika.
Hér hefur vönduð tónlist verið
flutt í jákvæðu andrúmslofti af
miklu listfengi og alúð. En
tímamót eru það í íslenzkri
tónlistarsögu, er fjögur ung
skáld kveða sér hljóðs á erlend-
um vettvangi með jafnmiklum
glæsibrag og raun ber vitni um.
Fréttabréf
frá Stokkhólmi
Nýkynslóð
íslenzkra
tónskálda
Þessa dagana (23.—30. september) stendur yfir hér í
Stokkhólmi mót norrænna tónskálda, hinir svokölluðu
Nordiska Musikdagar. Mót þessi hafa farið fram
allreglulega allt frá árinu 1888, en þá var hið fyrsta
þeirra í Kaupmannahöfn. Þau eru haldin annað hvart ár
fyrir tilstuðlan norræna tónskáldaráðsins. Frá og með
árinu 1974 hafa norrænir tónsmiðir boðið starfsbræðr-
um sínum frá öðrum löndum þátttöku. Gestir mótsins í
Stokkhólmi eru að þessu sinni austur-þýskir. Yfirskrift
Nordiska Musikdagar ‘78, „komponisten och mass-
media,“ eða tónskáldið og fjölmiðlar, gefur tilefni til
alíslenskra hugleiðinga um tónlistarmenn á íslandi og
samband þeirra, eða ef til vill sambandsleysi, við fólkið í
landinu. Verður vikið að þessu síðar í fréttapistlinum.
Mótið í Stokkhólmi er skipulagt í samvinnu við
framámenn tónlistarmála höfuðborgarinnar og hefur
mikið verið lagt í undirbúning þess. Gleðilegast við
Nordiska Musikdagar ‘78 er, að fulltrúar íslands, þeir
Snorri Sigfús Birgisson, Hjálmar Ragnarsson, Þor-
steinn Hauksson og Áskell Másson, allt tónskáld í
uppsúgi, eru nú að stíga sín fyrstu spor á meðal
„rótgróinna“ og lífsreyndra tónskálda Norðurlanda.
Það fer og vel á því að fimmti fulltrúinn skuli vera
Þorkell Sigurbjörnsson, sem hefur með kennslustörfum
sínum við Tónlistarskólann í Reykjavík mótað
ungskáldin öll og miðlað þeim af þekkingu um margra
ára skeið. Þetta hlýtur að vera Þorkatli mikið
ánægjuefni, sem og öðrum kennurum þessara ungu
tónskálda og tónlistarunnendum öllum. Fleiri íslending-
ar eru hér á mótinu, m.a. Atli Heimir Sveinsson,
formaður tónskáldafélags íslands, sem einnig hefur
verið mótandi afl í lífi ungra tónsmiða á íslandi,
sérstaklega hin síðari ár. Ekki alls fyrir löngu var litið á
Þorkel og Atla og samtiðarmenn þeirra i tónsmíðum,
sem “strákana“ sem sífellt toguðu í skottið á
almenningsálitinu. í dag gerist hið óumflýjanlegai Ný
kynslóð tekur við hlutverkinu, eða bætist í hópinn!
Flokkur tónskálda á íslandi verður fjölskrúðugri með
ári hverju. ísland leggur við hlustir.