Morgunblaðið - 20.01.1979, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 20. JANÚAR 1979
13
Leikfélag Reykjavíkuri
GEGGJAÐA KONAN í PARÍS.
Leikrit í tveim þáttum
eftir Jean Giraudoux.
Þýðingi Vigdís Finnbogadóttir,
Ragnheiður Steindórsdóttir,
Steindór Hjörleifsson.
Tónlisti Atíi Heimir Sveinsson,
Leikstjórni Steindór Hjörleifs-
son.
Leikmynd og búningateikningari
Messíana Tómasdóttir.
Lýsingi Daníel Williamsson.
La Folle de Chaillot eða Geggj-
aða konan í París er hugþekkt
verk samið af einu þekktasta
leikskáldi Frakka, Jean Giraudoux
(1882—1944). Leikarinn og leik-
stjórinn Louis Jouvet stjórnaði
sýningu verksins í París að
Giraudoux látnum, en samvinna
þessara tveggja manna er veiga-
mikill þáttur franskrar leiklistar-
sögu. Giraudoux var upphaflega
skáldsagnahöfundur. Það var
Jouvet sem gerði Giraudoux að
leikritaskáldi með því að hvetja
Klemenz Jónsson (Víxlarinn)
Jón Sigurbjörnsson (Stjórnar-
forsetinn) Gísli Halldórsson
(Auðlindaleitarmaðurinn) Karl
Guðmundsson (Baróninn)
Steindórs Hjörleifssonar og hug-
kvæmni leikmynda- og búninga-
teiknarans Messíönu Tómasdótt-
ur.
Síðari þáttur lýsir fundi
geggjuðu kvennanna. Samleikur
þeirra Margrétar Ólafsdóttur
(Aurelía), Sigríðar Hagalín
(Constance), Margrétar Helgu
Jóhannsdóttur (Gabriella) og
Guðrúnar Asmundsdóttur (Jóse-
fína) var hápunktur sýningarinn-
ar, enda gefur leikurinn hæfileika-
miklum leikkonum tækifæri að
sýna hvað í þeim býr. Á Margréti
Ólafsdóttur reynir mest og er hún
vanda sínum vaxin, gerir úr
hlutverki sínu eftirminnilega
persónu. Ekki verður gert upp á
milli hinna leikkvennanna í hin-
um ýkjukenndu hlutverkum, en
minna má á hnitmiðaðan leik
Margrétar Helgu Jóhannsdóttur
þar sem svipbrigðin ein segja
mikla sögu.
Hugþekkur franskur leikur
hann óspart til að semja fyrir
leikhús. Sagt er að sum leikrita
sinna hafi Giraudoux þurft að
skrifa mörgum sinnum uns Jouvet
líkaði. Það sem Giraudoux skorti
sem leikhúsmaður bætti Jouvet
upp og gætti þess að hafa verkin
eins leikræn og kostur var. Ekkert
leikrita Giraudoux var sett á svið
fyrr en Jouvet var fullkomlega
ánægður.
Giraudoux hefur með réttu
verið gagnrýndur fyrir það að
vera um of mælskur í verkum
sínum. Samtöl eru löng.
Giraudoux fer sínar eigin leiðir og
hafnar hefðbundnum lögmálum
leikhússins hvort sem rrienn vilja
virða honum það til lofs eða lasts.
Til dæmis mun ýmsum þykja
Geggjaða konan í París í lengra
lagi, ekki síst vegna þess að lítið
gerist í verkinu fyrr en undir
lokin. Það eru fyrst og fremst
samtölin sem Giraudoux leggur
rækt við, minna er um stóratburði
hjá honum. Þögnin er meðal þess
sem hann leggur áherslu á.
Gagnrýnið auga áhorfandans get-
ur þess vegna auðveldlega talið sér
misboðið. En þeir sem kunna að
meta hið skáldlega andrúmsloft
verka Giraudoux eru réttu áhorf-
endurnir. Giraudoux vildi láta
kalla sig leikskáld og verk sín
ljóðræn. En ekki er vitað að hann
hafi ort ljóð, að minnsta kosti
hafa þau ekki birst. Ljóðlist hans
er fólgin í heimi leikritanna.
Geggjaða konan í París er stytt
í íslenskri þýðingu. Það er skyn-
samleg afstaða. Fyrri þáttur
leikritsins gerist á kaffihúsi. Þar
eru hinar fjölmörgu persónur
leiddar saman. Flestar eru þær
fulltrúar alþýðunnar, þeirra sem
lítils mega sín í veröld samkeppni
og brasks. En meðal gesta á
kaffihúsinu eru nokkrir menn:
stjórnarforseti, barón, víxlari og
auðlindaleitarmaður sem alráðnir
eru í því að mata krókinn. Hinn
síðastnefndi telur hinum trú um
að undir Parísarborg séu olíulind-
ir. Þessir menn eru vísir til að
svífast einskis til þess að ná
eignarrétti yfir olíunni. Geggjaða
konan í Chaillot, Aurelía, ákveður
að koma í veg fyrir að þeir sprengi
upp borgina í auðgunarskyni. Þótt
hún lifi í heimi óra er hún þess
umkomin að fást við óvini fólks-
ins. Hún fær til liðs við sig þrjár
aðrar geggjaðar Parísarkonur,
þær Constance, Gabríellu og
Lelkllst
cttir JÓHANN
HJÁLMARSSON
Jósefínu, en allar eru geggjuðu
konurnar eins konar verndarar
gamalla og sögufrægra hverfa
borgarinnar.
Leikrit Giraudoux er samið á
stríðsárunum meðan París var
hernumin af Þjóðverjum og er af
þeim sökum dulbúin ádeila á
drottnarana. Verður ekki annað
sagt en Giraudoux hafi tekist
snilldarlega að segja það sem máli
skiptir í leikritinu. Boðskapurinn
er einfaldur og ljós, en settur fram
með þeim hætti að leikritið höfðar
jafnt -til stríðsáranna og nútím-
ans. Verkið í heild dregur dám af
liðinni tíð, enda vart hjá því
komist. En það sem er sígilt í því
virðist eiga erindi til okkar, ekki
síst á tímum endurmats þegar orð
eins og umhverfisvernd hafa
fengið nýja merkingu.
Það sem umfram allt gefur
verkinu gildi er léttleiki þess,
ísmeygilegur húmor á mörkum
gráts og hláturs. Ég þóttist verða
var við það á frumsýningu að
gamansemi verksins náði ekki
alltaf til áhorfenda. Það er ef til
vill skiljanlegt þegar það er haft í
huga að nú eru tímar ærslaleikja,
fágaður húmor verður oftast að
víkja fyrir skrípalátum sem lítið
skilja eftir. Geggjaða konan í
París er aftur á móti verk sem
ekki gleymist, vinnur á við nánari
kynni og stækkar í minningunni.
Því ber ekki að neita að í
leikritinu eru atriði sem kalla má
daufleg. Maður hefði ef til vill
kosið að fyrri þátturinn einkennd-
ist af meiri hraða. En það verður
að segja leikstjóra og leikurum til
hróss að afbragðsvel tókst að
gæða þáttinn lífi. Látbragð bætti
upp samtöl. A sviðinu skapaðist
litríkt andrúmsloft þar sem hvert
smáatriði hafði þýðingu. Greini-
legt er að mikil vinna hefur verið
lögð í þetta verk og vitnar það í
heild sinni um alúð leikstjórans
Af öðrum leikurum er sérstök
ástæða til að nefna Hjalta Rögn-
valdsson (Þjónninn), Harald G.
Haraldsson (Daufdumburinn) Jón
Hjartarson (Dr. Jadin), Ragnheiði
Steindórsdóttur (Irma), Sigurð
Karlsson (Lögregluvarðstjóri) og
síðast en ekki síst Þorstein
Gunnarsson í hlutverki Tuskusal-
ans. Þorsteinn túlkaði þetta óska-
hlutverk margra leikara einkar
vel, en á sínum tíma var það í
höndum Louis Jouvet.
í leikskrá er réttilega tekið
fram að nokkur frönsk leikrit hafi
borist til íslands, en „meira
mættum við engu að síður sjá af
frönskum leikritum okkur til
uppbyggingar og skemmtunar.
Þau eru einatt verðug viðfangs-
efni“, stendur þar. Eins og upp-
rifjun á þeim frönsku verkum sem
hér hafa verið leikin gefur til
kynna eru þau flest eftir höfunda
sem ekki eru franskir þótt þeir
skrifi á frönsku (Beckett, Ionesco,
Arrabal). Næsta viðfangsefni
Leikfélags Reykjavíkur verður
einmitt Steldu bara milljarði eftir
Arrabal.
Aukin tengsl íslendinga og
Frakka í menningarefnum geta
varla orðið til annars en góðs og
áreiðanlega munu þau efla hina
oft svo þunglamalegu menningar-
viðleitni okkar.
Geggjuðu konurnar í Parísi
Aurelía (Margrét Ólafsdóttir)
Constance (Sigríður Hagah'n)
Gabríelia (Margrét Ilelga
Jóhannsdóttir).
Tafl- og bridge-
klúbburinn
Nú er lokið þremur umferðum
í aðalsveitakeppni félagsins.
Úrslit síðasta fimmtudag urðu
þessi:
Meistaraflokkuri
Rafn Kristjánsson —
Eiríkur Helgason 20-0
Gestur Jónsson —
Ingvar Hauksson 14-6
Þórhallur Þorsteinsson —
Hannes Ingibergsson 11—9
Ingólfur Böðvarsson —
Ragnar Óskarsson 20-2
Björn Kristjánsson —
Steingrímur
Steingrímsson 13-7
Staðan í mcistaraflokki.
Ingólfur Böðvarsson 53
Gestur Jónsson 52
Ingvar Hauksson 42
Björn Kristjánsson 39
Brldge
Umsjón* ARNÓR
RAGNARSSON
Fyrsti flokkuri
Sigurður Kristjánsson —
Slgurleifur Guðjónsson 16—4
Guðrún Bergs —
Bjarni Jónsson 17—3
Jón Ámundason —
Helgi Halldórsson 18—2
Anton Valgarðsson —
Guðmúndína Pálsdóttir 15—5
Erfitt er að gera sér grein
fyrir stöðunni í fyrsta flokki
vegna þess að ein sveit er hætt
keppni og þrjár eiga leik inni.
Næsta umferð verður spiluð á
fimmtudag í Domus Medica og
hefst keppnin klukkan 19.30.
Bridgefélag
Selfoss
Staðan í firmakeppninni, sem
er einnig einmenningskeppni,
eftir 1. umferð 11. janúar 1979:
Sorphreinsun Suðurlands
Garðar Gestsson 87
G.Á. Böðvarsson h/f
Halldór Magnússon 82
Búnaðarbanki íslands
Guðmundur Sigursteinss. 80
VersL Ársæls Ársælssonar
Vilhjálmur Þ. Pálsson 79
Sendibílastöð Selfoss
Oddur Einarsson 75
Trésm. Guðm. Sveinssonar
Haukur Baldvinsson 75
Ræktunarsb. Flóa og Skeiða
Tage R. Olesen 75
Samvinnutryggingar
Haraldur Gestsson 74
Magnús Magnússon h/f
örn Vigfússon 71
Rafveita Selfoss
Bjarni Jónsson 69
Trésm. Þorsteins & Árna
Brynjólfur Gestsson 69
Önnur umferð var spiluð sl.
finimtudag.
Bridgefélag
Reykjavíkur
Illa gengur að stöðva sigur
göngu Hjalta Elíassonar og
félaga hans í Monrad-sveita-
keppninni, sem nú er hálfnuð.
Þó tókst sveit Sævars Þor-
björnssonar að klípa af þeim
átta vinningsstig á miðviku-
daginn var en áður um kvöldið
hafði sv. Hjalta gersigrað sv.
Þórarins Sigþórssonar 20i0.
Staða efstu sveita að loknum
fjórum umferðum af átta er þá
þannig:
Sveit: Stig:
1. Hjalta Elíassonar 72
2. Sigurjóns Tryggvas. 57
3. Björns Eysteinss. 55
4. Sævars Þorbjörnss. 48
5. Óðals 47
6. Þórarins Sigþórss. 46
Of snemmt er að spá um úrslit
mótsins þó sennilega verði erfitt
að velta sveit Hjalta af stalli
sínum eftir þetta upphaf móts-
ins.
Meðal leikja á miðvikudaginn
kemur má nefna leik sveita
Hjalta og Sigurjóns Tryggva-
sonar og eins og venja er hefst
spilamennskan kl. 19.30 stund-
víslega.