Morgunblaðið - 20.01.1979, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 20. JANÚAR 1979
31
Kveðja frá
Sjálfstœðisfíokknum
Sigrún Pálmadóttir á Reynistað í Skagafirði var fædd 17.
maí 1895, ein af tólf systkinum. Foreldrar hennar voru
höfðingshjónin Anna Hólmfríður Jónsdóttir prófasts
Hallssonar í Glaumbæ og séra Pálmi Þóroddsson prestur á
Hofsósi.
Sigrún giftist 20. sept. 1913 frænda sínum Jóni
Sigurðssyni alþingismanni og bónda á Reynistað, og voru
þau systkinabörn.
Reynistaður var í þá áratugi, sem Sigrún og Jón stýrðu
þar búi, orðlagður fyrir rausn og myndarskap. Voru þau
hjón mjög samhent um að búa heimilið fagurlega og gefa
því þjóðlegan svip.
Á Jón Sigurðsson var mjög kallað til starfa í þjóðmálum
og héraðsmálum, en jafnframt stýrði hann búi sínu af
hyggindum og forsjá. Á þessu gestkvæma heimili reyndi
mjög á húsfreyjuna, og þegar bóndi hennar var langdvölum
á þingi, var hún hvorttveggja, húsfreyjan og húsbóndinn, og
ábyrgð og annríki hvíldu á herðum hennar. Allt fór henni
frábærlega vel úr hendi, enda fór saman hjá Sigrúnu á
Reynistað myndarskapur, þrek og glæsimennska.
Sjálfstæðismenn standa í stórri þakkarskuld við Sigrúnu
Pálmadóttir og senda Sigurði bónda á Reynistað, syni þeirra
hjóna, og fjölskyldunni allri, innilegustu samúðarkveðjur í
minningu mikillar konu.
Gunnar Thoroddsen.
Skagfirðinga á Sauðárkróki
fimmtudaginn 10. þ.m. eftir 6
vikna erfiða sjúkdómslegu þar.
Fyrir allmörgum árum hafði hún
veikzt af sjúkdómi, sem borið
hafði að höndum og leikið hana
svo hart, að hún átti eftir það við
skerta heilsu og minnkað viðnáms-
þrek að búa.
Sigrún á Reynistað var fædd 17.
maí 1895 á Höfða á Höfðaströnd í
Skagafirði. Foreldrar hennar vóru
þau merkishjón séra Pálmi Þór-
oddsson, prestur á Felli í Sléttu-
hlíð, Höfða og Hofsósi, og frú
Anna Jónsdóttir. Séra Pálmi var
sunnlenzkur maður að ætt, kom-
inn af góðum bændum og sjósókn-
urum. Hann vígðist ungur til
prestskapar í Skagafirði og starf-
aði í því héraði alla sína prest-
skapartíð og var hinn mesti
merkismaður, sem naut virðingar í
héraðinu fyrir mannkosti sína og
góða hæfileika. Frú Anna kona
hans og móðir Sigrúnar var
mikilhæf fríðleikskona, dóttir séra
Jóns Hallssonar prófasts í Glaum-
bæ og Valgerðar Sveinsdóttur.
Börn þeirra séra Pálma og frú
Önnu urðu 11, sem upp komust til
fullorðins aldurs, öll myndarfólk
og vel að manni, svo sem þau áttu
kyn til. Á þriðja aldursári var
Sigrúnu komið í fóstur til móður-
systur sinnar Bjargar Jónsdóttur
og manns hennar Sigurðar Péturs-
sonar. Þau hjón bjuggu á Hofstöð-
um í sambýli við Björn Pétursson
bróður Sigurðar, en Björn var afi
Hermanns Jónassonar ráðherra og
þeirra systkina. Hjá fósturforeldr-
um sínum var Sigrún til fullnaðs
18 ára aldurs, er hún giftist. Naut
hún hjá þeim góðs atlætis í
uppeldi, og minntist hún þeirra
jafnan með virðingu og hlýjum
hug. Sama hug bar hún og til
fóstursystur sinnar Lovísu, sem
var einkabarn þeirra hjóna, og leit
á hana sem systur sína. Lovísa
giftist Birni Jósefssyni héraðs-
lækni í Húsavík. Börn þeirra
Lovísu og Björns áttu síðar eftir
að njóta alla tíð vináttu Sigrúnar
og góðvildar hennar, enda héldu
þau systkini jafnan mikilli tryggð
við Sigrúnu, eigi hvað sízt Sigurð-
ur Pétur, sem nú er bankastjóri
útibús Landsbankans í Húsavík.
Þann 20. september 1913 giftist
Sigrún frænda sínum Jóni Sig-
urðssyni á Reynistað, síðar alþing-
ismanni Skagfirðinga um árabil.
Þau hjón hófu brátt búskap á
föðurleifð Jóns, Reynistað og áttu
þar heima alla ævi síðan. Þar
bjuggu þau jafnan góðu og
myndarlegu búi, og þar stjórnaði
Sigrún heimili sem húsmóðir af
miklum dugnaði og rausn, enda
var Reynistaðarheimilið lengi
þekkt víða fyrir reisn og myndar-
brag. Má með sanni segja, að þau
hjón hafi verið um það samhent að
halda uppi höfðingsskap á Reyni-
stað.
Þau Sigrún og Jón eignuðust 3
börn, en aðeins eitt þeirra komst
til fullorðins aldurs, Sigurður, sem
nú býr á Reynistað. Kona hans er
Guðrún Steinsdóttir frá Hrauni á
Skaga, og eiga þau 4 syni, sem eru:
Jón, Steinn, Hallur og Helgi
Jóhann. Barnabarnabörn Sigrúnar
og Jóns eru nú 4 talsins. Þá ber að
geta þess, að fósturbörn þeirra
Reynistaðarhjóna, upp alin til
fullorðins aldurs, eru þau Anna
Guðmundsdóttir, húsfreyja í
Reykjavík og Pálmi Jónsson,
ráðunautur í Garðhúsum í Skaga-
firði. Einnig vóru teknar í fóstur á
Reynistað systurdætur Sigrúnar,
þær Lovísa Möller, sem síðar
giftist Sigurði Samúelssyni
prófessor, og Lucinda Möller, síðar
gift Eiríki Sigurbergssyni stór-
kaupmanni, eftir að systurnar
misstu föður sinn, og vóru þær á
Reynistað allt til fullorðins ára.
Þær eru nú báðar látnar. Enn
fremur ólust upp að miklu leyti á
Reynistað nokkur önnur börn, sem
fyrir löngu eru orðin fullorðið fólk
og eg kann eigi að nefna, svo að
tæmandi sé. Þá er rétt að geta
þess, að löngum dvöldu mörg börn
ýmissa ættingja og vina þeirra
hjóna á Reynistað á sumrum og
nokkur þeirra sumrum saman,
jafnvel allt að 7—8 sumur. Eigi er
til þess vitað, að nein meðgjöf væri
nokkru sinni tekin með börnum,
sem dvöldu á Reynistað. Lætur að
líkum, að það er allstór hópur, sem
er í þakkarskuld að þessu leyti við
Reynistaðarhjón og nú geta
minnzt þeirra með þökk í huga.
Sigrún á Reynistað var glæsileg
kona. Hún var vel á sig komin að
líkamsvexti, fríð sýnum og björt
yfirlitum, sviphrein og glaðleg í
viðmóti. Hún var með afbrigðum
dugleg og vinnusöm, og stjórnsöm
húsmóðir var hún, og undir
hennar stjórn var heimilið á
Reynistað rómað fyrir gestrisni og
myndarskap. Sigrún var mann-
blendin og félagslynd og naut þess
að fara á mannfundi og blanda
geði við aðra. Hún var lengi
formaður í kvenfélagi sveitar
sinnar og átti enn fremur sæti í
stjórn Kvenfélagasambands
Skagafjarðar í mörg ár. Sigrún var
trúuð kona, og sýndi það á ýmsan
hátt í verki, m.a. með því að hlúa
að kirkju sinni á Reynistað, með
gjöfum og með því að beita sér
fyrir endurbótum og viðhaldi
hennar.
Eftir að eg fluttist í Skagafjörð,
kynntist eg Sigrúnu allvel og
heimili hennar. Oft hefi eg verið
gestur hjá henni á Reynistað;
einnig hefir hún oft verið gestur á
heimili okkar hjóna, enda var hún
móðursystir konu minnar. Af þeim
kynnum hefi eg góðar minningar.
Það var gott og þægilegt að eiga
tal við Sigrúnu vegna þess, hve
einlæg, greind og skemmtileg hún
var og glaðleg í viðmóti. Henni
tókst alla tíða að varðveita vel
gleði sína, glaðlegan svip og
orðafar, þrátt fyrir vanheilsu
hennar á síðari árum, sem setti sín
mörk á hana og beygðu líkamlega,
án þess að sigra hana andlega.
Hún lét ekki bugast, heldur sýndi
af sér andlegt þrek og kjark, svo að
aðdáunarvert var. Hin síðari ár,
þegar heilsu Sigrúnar var tekið að
hnigna, átti hun góðu atlæti að
mæta hjá Sigurði syni sínum og
Guðrúnu konu hans. Og í síðustu
legu Sigrúnar, eftir að hún hafði
tekið sjúkdóm þann, sem dró hana
til dauða, vóru þau sonur hennar
og tengdadóttir tíðir gestir við
sjúkrabeð hennar, og síðustu
stundirnar sat Guðrún tengda-
dóttir Sigrúnar hjá henni, unz yfir
lauk.
Nú þegar Sigrún á Reynistað er
horfin af sjónarsviði þessa lifs,
verða eftir góðar minningar um
hana. Við hjónin, synir okkar og
öldruð systir hennar Jóhanna, sem
dvelur hjá okkur í heimili, söknum
hennar, því að henni fylgdi ætíð
birta og ylur, hvar sem hún fór.
Minningin um góða konu mun lifa
í hugum okkar.
Jóh. Salberg Guðmundsson.
Það var í maí mánuði árið 1941
að ég kynntist Sigrúnu Pálmadótt-
ur fyrst. Ég var þá kominn heim á
Reynistað og átti að vera þar í
sveit um sumarið. Ég var þá 10 ára
gamall og frekar lítill í mér en
hafði gengið furðu vel að komast
frá ísafirði, en þar átti ég heima
um þær mundir, um Siglufjörð og
Sauðárkrók, allt á skipum og
bátum auðvitað og svo seinasta
spölinn með rútunni. Það var
mannmargt þá á Reynistað, eins
og víða á sveitaheimilum og
munaði kannske svo íkja mikið um
einn munn í viðbót við fjöldann,
svo að ég fékk að koma að
Reynistað í sveit. Það er skemmst
frá því að segja að það var eitt af
mínum lífslánum að lenda á þessu
fræga myndarheimili þeirra hjón-
anna Sigrúnar Pálmadóttur og
Jóns Sigurðssonar, Alþingis-
manns. Ég var á Reynistað 5
sumur og lærði þar smám saman
að taka til hendinni við flestöll
þau verk sem í sveit voru þá unnin
um sumartímann. Ég lærði að
vinna og hlýða og mætti jafnframt
ástúð og góðu atlæti, og síðast en
ekki sízt alveg frábærum mat, sem
er auðvitað afskaplega þýðingar-
mikið fyrir vaxandi strák. Ég
lærði þarna að borða súrsaðan
sveitamat, eins og hann gétur
verið beztur og kjarnmestur.
Það var ekkert smáræðis starf
sem húsmóðirin á þessu stóra
heimili innti af hendi, enda var
hún að frá því snemma á morgn-
ana og þaf til seint á kvöldin. Ekki
bara að þjónusta heimilisfólkið
sem var um 15 til 20 þá á sumrin,
heldur og líka til að taka á móti
öllum gestunum sem að Reynistað
koma alltaf, bæði utanhéraðs-
mönnum sem og sveitungum.
Húsið á Reynistað var þá eitt
stærsta íbúðarhús í sveit hér á
landi og eitt það íburðarmesta.
Listamenn höfðu verið fengnir til
að skreyta baðstofuna. Þiljurnar
úr bænum gamla prýddu þó spari
borðstofuna og gestastofan var í
funkis-stíl. Það var kjallari undir
öllu húsinu og stór kæligeymsla og
á loftinu voru mörg herbergi bæði
stór og smá fyrir heimilisfólkið.
Og þessu þurfti öllu að halda
hreinu, öll föt þurfti að þvo og oft
að stoppa sokka af okkur strákun-
um. Þetta var ekki eins auðvelt og
nú til dags því þá var enn ekkert
rafmagn í sveitum Skagafjarðar.
Að vísu hafði Sigrún margar
hjálparhellur, en það leysti ekki
húsfreyjuna frá þeirri kvöð að hún
þurfti að vinna sjálf myrkranna á
milli. Með dugnaði sínum skópu
þau hjónin Sigrún Pálmadóttir og
Jón Sigurðsson landsfrægt
myndarheimili. Þau bönd er ég
batt við heimilið á þeim 5 sumrum
er ég var þar í sveit hafa teygst í
gegnum árin og styrkst. Ég kem á
hverju sumri heim á Reynistað og
ég er svo lánsamur að fjölskyldan
þar heimsækir mig hingað líka.
Sigrún Pálmadóttir var all oft á
ferð hér í bænum og dvaldi oft
margar vikur í einu, sérstaklega
meðan Jón var á Alþingi. Notuðum
við Sigrún þá oft tækifærið til að
fara í bílferð hér í bænum og var
ég alltaf hreykinn af því að fá að
vera bílstjórinn hennar. En það
var bara til þess að fá tækifæri til
að vera í návist Sigrúnar. Af því
hafði hver maður ekkert nema
gott eitt. Mér finnst ég nærri
orðinn gamall maður er ég hugsa
til þess, að ég kynntist foreldrum
Sigrúnar, þeim séra Pálma og frú
Önnu, meðan þau dvöldu á Reyni-
stað eitt sumarið meðan ég var
þar. Þetta voru alveg einstaklega
geðþekk hjón. Sigrún dóttir þeirra
erfði frá þeim bæði sjarmann og
góðmennskuna, einkenni sem hún
hélt til dauðadags.
Mér hefir alltaf þótt einkar
vænt um Skagafjörðinn, eftir að
ég kynntist honum í den tíð, en
einhvern veginn finnst mér nú sem
einn hlýjasti bletturinn í 'firðinum
hafi kólnað við fráfall þeirrar góðu
og merku konu, Sigrúnar Pálma-
dóttur á Reynistað.
Við hjónin vottum þeim
Guðrúnu Steinsdóttur og Sigurði
Jónssyni á Reynistað innilega
samúð okkar og minnumst um leið
hve dásamlegt áthvarf Sigrún átti
hjá tengdadóttur sinni og syni.
Ragnar Borg.
alla tíð haft mikið dálæti. Allt í
einu skipast veður í lofti og innar
örfárra mínútna er hann allur.
Banameinið var hjartaslag. Þegar
dauðsfall á sér stað með slíkum
hætti skortir öll orð. Allt í einu er
ástvinur horfinn yfir móðuna
miklu og við spyrjum? Hvers
vegna og svo fljótt, en fáum engin
svör.
Pétur Pétursson var fæddur
hinn 23. marz 1920 að Eyhildar-
holti í Skagafirði. Foreldrar hans
voru þau Pétur Jónsson frá
Nautabúi, Skagafirði og kona
hans, Þórunn Sigurhjartardóttir
frá Urðum í Svarfaðadal. Pétur
var fjórði í röðinni af tíu systkin-
um, átta alsystkinum og tveimur
hálfsystkinum. Tveir eldri bræður
hans eru nú látnir, þeir Jón og
Sigurhjörtur, og einnig systir
hans, Soffía, sem lézt ung að árum.
Eins og gefur að skilja var oft
erfit^ hjá svo stórri fjölskyldu og
svo fór að aðeins tíu ára var Pétur
sendur í fóstur til frænku sinnar,
Unnar Pétursdóttur á Bollastöðum
í Böndudal, en þá var móðir hans
látin. Það þarf engan að undra
þótt erfitt hafi verið fyrir ungan
dreng að fara frá föður og
systkinum, en Unnur frænka hans
reyndist honum góð fóstra og alla
tíð voru miklir kærleikar með
þeim. Unni tók Pétur á sitt heimili
þegar hann var fluttur til Blöndu-
óss, og dvaldist hún á heimili hans
þar til að hún lést, háöldruð.
Pétur stundaði nám í Reykholti í
Borgarfirði veturinn ’35—’36 og að
Hólum í Hjaltadal ’36—’37 og lauk
þaðan búfræðiprófi með ágætis-
einkunn.
Ungur tók hann við búi á
Bollastöðum og bjó þar í nokkur
ár. Árið 1941 kvæntist hann
eftirlifandi eiginkonu sinni, Berg-
þóru Kristjánsdóttur frá Köldu-
kinn í Torfalækjarhreppi, en hún
er dóttir Kristjáns Kristófersson-
ar sem nú er látinn og konu hans
Guðrúnar Jónsdóttur. Pétur og
Bergþóra bjuggu á Bollastöðum
sitt fyrsta búskaparár, en vorið
1942 keyptu þau jörðina Brand-
staði sem eisn og Bollastaðir
standa við Blöndu, en á henni
hafði Pétur mikið dálæti, og þar
bjuggu þau næstu sjö árin. Á
meðan Pétur bjó á Brandstöðum
var hann virkur þátttakandi í
félagslífi sveitarinnar, m.a. í
Karlakór Bólstaðarhlíðarhrepps
svo og í Búnaðarfélagi Bólstaðar-
hlíðarhrepps, og var hann þar einn
af brautryðjendunum og átti t.d.
mikinn þátt í það fyrsta jarðýtan
var keypt í sýsluna.
Árið 1949 bregða þau hjónin búi
og flytjast til Blönduóss, þar sem
þau hafa búið síðan. Byggðu þau
sér einbýlsihús við Húnabraut á
bökkum Blöndu, þar sem þau hafa
nú gert einn allra fallegasta
skrúðgarð hér á staðnum, enda
hafði Pétur mikið yndi af allri
ræktun.
Þeim hjónum varð fjögurra
barna auðið. Þau eru; Þórunn
yfirpóstafgreiðslumaður á Blöndu-
ósi, f. 23.04. 1942, hún var gift Ara
Hermannssyni sem lést af slysför-
um 25. 08. 1973; Kristján
Verzlunarmann á Blönduósi, f. 20.
10. 1947; Pétur Arnar deildar-
stjóra hjá Kaupfélagi Húnvetn-
inga, f. 21. 08.1950, kvæntur Helgu
Lóu Pétursdóttur; og Guðrún
Soffía, f. 14. 06. 1956, heitbundin
Guðjóni Guðjónssyni. Fyrir átti
Pétur einn son, Pálma, f. 05. 03.
1940, sem kvæntur er Birnu
Björgvinsdóttur og býr í Reykja-
vík.
Við komu þeirra hjóna til
Blönduóss verður Pétur starfs-
maður samvinnufélaganna og
starfaði þar um tólf ára skeið, eða
til ársins 1962. Eftir það var hann
við ýmis störf, aðallega hjá
Vegagerð ríkisins og Sýsluvéla-
sjóði A-Húnavatnssýslu. Haustið
1977 hóf hann störf á skrifstofu
RARIK hér á Blönduósi og var þar
til dauðadags.
Eins og fyrr segir, var Pétur alla
tíð mikill félagsmálamaður og
virkur þátttakandi í þeim, var m.a.
einn af stofnendum Verzlunar-
mannafélags A-Hún. og í tíu ár
formaður Verkalýðsfélags A-Hún.,
i Hreppsnefnd Blönduósshrepps í
átta ár og svo í hinum ýmsu
félögum. Pétri var alla tíð mikið í
mun að bæta hag þeirra sem
minna máttu sín og beitti sér
sérstaklega til þess að rétta þeirra
hlut.
Ég átti þess kost að kynnast
Pétri og margar voru þær stund-
irnar sem spjallað var um landsins
gagn og nauðsynjar, fór Pétur þá
oft á kostum og upplýsti og fræddi
mig um ýmislegt sem komið hefur
mér að miklu gagni. Auk þess var
ég tíður gestur á heimili þeirra
hjóna, enda verið leikbróðir þeirra
bræðra, Kristjáns og Péturs
Arnars frá barnæsku.
Nú þegar leiðir skilja um stund,
rifjast ýmislegt upp frá fyrri tíð,
minningin um góðan dreng sem
öllum vildi vel og ávallt var
reiðubúinn til að rétta hjálpar-
hönd, þrátt fyrir að heilsan væri
ekki sem bezt, en seinni ár átti
Pétur við að stríða æðasjúkdóm og
þráláta gikt og gekk nokkrum
sinnum undir uppskurði til að fá
bót meina sinna. Ekki er ég viss
um að allir hafi gert sér grein
fyrir vanlíðan hans á þessum
árum. I þeim veikindum reyndist
Bergþóra honum góður förunaut-
ur, svo og ætíð, enda hefur
heimilislíf þeirra hjóna verið alla
tíð til fyrirmyndar.
Við Blönduósingar eigum margt
að þakka Pétri og verk hans munu
sjást þó að hann hafi horfið okkur
um stund.
Ég og fjölskylda mín sendum
ástvinum Péturs Péturssonar okk-
ar innilegustu samúðarkveðjur, í
fullvissu um að minningin um
góðan dreng geri söknuðinn létt-
bærari.
Hilmar Kristjánsson.