Morgunblaðið - 28.11.1979, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 28. NÓVEMBER 1979
15
Gunnar Thoroddsen:
llalli ríkissjóðs
í viðureign við verðbólgu er
afkoma ríkissjóðs meginmál. Halli
á ríkissjóði árum saman og
skuldasöfnun við Seðlabankann er
ein af uppsprettum verðbólgunn-
ar.
Hér þarf að verða gjörbreyting
og það strax. Árið 1980 verður
Þak á íjárlögin
Áður en fjárlagagerð hefst verð-
ur ríkisstjórn að ákveða hámark
ríkisútgjalda, þak á fjárlögin. T.d.
mætti ákveða, að þau skuli á
næsta ári vera 10% lægri en
fjárlagafrumvarpið, sem vinstri
stjórnin lagði fram í október og
hljóðaði upp á 350 milljarða.
Gunnar Thoroddsen
á misnotkun og spillingu. Þær
leiða til þess, að þeir ríku fá meira
í sinn hlut úr ríkissjóði en þeir
snauðu. Þegar dregið verður úr
niðurgreiðslum, á að bæta lág-
launafólki það upp með tekju-
tryggingu, fjölskyldubótum og af-
námi á tekjuskatti, þannig að
kaupmáttur þessa fóiks minnki
ekki.
í>ak á fjárlögum
ríkissjóður að skila greiðsluaf-
gangi og byrja á því að borga
skuldir sínar við Seðlabankann,
sem nú nema 30—40 milljörðum
króna.
En hvernig má þetta verða?
Það er ekki lengur hægt að
hækka skatta, þeir eru þegar
orðnir alltof háir.
Þetta verður að gerast með því
að lækka rikisútgjöldin.
Hvernig á að fara að því?
Taka þarf upp ný vinnubrögð
við gerð f járlaga.
Innan þessa ramma verða fjár-
laga- og hagsýsludeild og fjárveit-
inganefnd Alþingis að koma út-
gjöldunum fyrir.
Ranglátar
niðurgreiðslur
Niðurgreiðslur úr ríkissjóði á
landbúnaðarvörum kosta nú milli
20 og 30 milljarða á ári og eru
komnar úr hófi. Hér má spara
milljarða. Bændur sjálfir og sam-
tök þeirra hafa látið í ljós, að þær
megi helzt ekki verða meiri en
Leiðir
til
lækkunar
mismunur á framleiðsluverði og
söluverði. Þessar miklu niður-
greiðslur skekkja verðlag og draga
úr hvöt til að ráðast í nýjar
búgreinar. Þær bjóða heim hættu
óþaríur fjáraustur
Fyrir forgöngu ungra Sjálf-
stæðismanna á sínum tíma tók
Sjálfstæðisflokkurinn almanna-
tryggingar á stefnuskrá sína. Það
þarf jafnan að búa svo um, að
vanheilir menn, öryrkjar og aldr-
aðir njóti mannsæmandi aðbúnað-
ar og lífskjara. En það er ástæðu-
laust, að hið opinbera greiði stórfé
til þeirra, sem ekki þurfa á því að
halda. Ég vil nafna dæmi: Maður
einn, sem hefur röska eina milljón
í tekjur á mánuði, fór nýlega í
árlega læknisskoðun hjá heimilis-
lækni, ekki vegna vanheilsu, held-
ur öryggis. Það var einn liður í
þeirri skoðun, að teknar voru
röntgenmyndir af honum á Land-
spítalanum. Þegar hann fær
reikninginn, kosta þessar myndir
18 þús. kr. Af þeim á hann sjálfur
að borga 2 þús. kr., en 16 þús. kr.
borgar ríkið fyrir hann. Auðvitáð
er þetta fjarstæða ein. Allt of
mörg dæmi eru um slíkan óþarfa
fjáraustur, þar sem má spara
stórar fúlgur, án þess að skerða
hlut þeirra, sem á þurfa að halda.
Verðbólgan er sálrænt
og siðferðilegt
vandamál
Verðbólgan er ekki aðeins efna-
hagsmál, heldur einnig og ekki
síður sálrænt og siðferðilegt
vandamál. Hún tærir sundur
margar þær dyggðir, sem ávallt
eiga að vera helgar hverri heil-
brigðri þjóð. Fordæmi valdhaf-
anna mótar allt þjóðfélagið. Ef
stjórnendur landsins sýna í verki
vilja til hagsýni og sparnaðar, ef
þeir láta ríkissjóð hætta halla-
búskap og í þess stað skila afgangi
og greiða skuldir, mun hugarfar
borgaranna breytast og margt
snúast til betri vegar með þessari
þjóð.
Gisli Jónsson menntaskólakennari:
Kosningabaráttan núna ein-
kennist af því, hversu skýrt
afmarkaða kosti menn hafa um
að velja. Sjálfstæðisflokkurinn
hefur lagt fram vel undirbúna og
skýra stefnu í efnahagsmálum
og um hana og Sjálfstæðisflokk-
inn snúast kosningarnar. Ef
verðbólguvandinn verður ekki
leystur, leysist enginn annar
vandi. Einkum er lausn þess
vanda brýnt hagsmunamál lág-
launafólks.
Mikil bíræfni
Það er raunar furðuleg
bíræfni hjá fyrrverandi stjórn-
arflokkum, sem hrökkluðust frá
völdum eftir 13 mánuði, að biðja
leggja með enn meira miskunn-
arleysi. Sjálfstæðisflokkurinn
telur þessa skattpeninga betur
komna hjá einstaklingum og
fyrirtækjum en ríkinu. Auk þess
var skattheimtan komin á það
stig að hún lamaði stórlega
vinnuframlag sumra þeirra sem
mesta hafa hæfileikana og get-
una. Lofað var hjöðnun verð-
bólgunnar í áföngum og sett
fræg Ólafslög um það efni,
„skilgetið afkvæmi Alþýðu-
flokksins" að vísu, að sögn
Kjartans Jóhannssonar.
Efndirnar hafa orðið þær, að sé
miðað við ágúst — október sl., en
allan þann tíma hafa Ólafslög
gilt, er verðbólgan slík að jafn-
gilti 81% á ári. Þeir menn, sem
Gísli Jónsson.
anda í Norðurlandskjördæmi
eystra sérstaklega hugstætt. Þar
stendur slagurinn um annan
mann á D-listanum, Halldór
Blöndal, og 3. mann á B-listan-
um, Guðmund Bjarnason. Áreið-
anlegustu skoðanakannanir
benda til þess að þarna sé svo
mjótt á munum, að vart megi á
milli sjá. Kemur þetta til af því
að nokkrir Sjálfstæðismenn
buðu af misgáningi fram sér-
stakan lista í kjördæminu. Sá
listi virtist um sinn hafa nokk-
urt fylgi, þó ekki í líkingu við
það sprell sem menn gerðu á
nokkrum vinnustöðum á Akur-
eyri. Framsóknarmenn héldu
uppi mögnuðum áróðri fyrir
S-listann af skiljanlegum ástæð-
um, svo mögnuðum að þeir tóku
að hræðast um eigin menn og
drógu í land í Degi sl. fimmtu-
dag.
Samkvæmt skoðanakönnun
síðdegisblaðanna gæti fylgi
inlegir andstæðingar okkar
hefðu farið með Jón Sólnes,
fjölskyldu hans og Sjálfstæðis-
flokkinn, ef Jón hefði verið í
prófkjöri fyrir Sjálfstæðisflokk-
inn, og hvað halda menn að
andstæðingar okkar hefðu gert
Jóni, fjölskyldu hans og Sjálf-
stæðisflokknum um allt land, ef
þeim, andstæðingum okkar,
hefði í opnu prófkjöri tekist að
koma honum ofarlega á fram-
boðslista? Þetta bið ég menn að
athuga.
Koma Sjálfstæðis-
flokknum ekki að gagni
Ég hef enn orðið var við þann
misskilning hjá sumum að at-
kvæði greidd S-listanum komi
Sjálfstæðisflokknum að gagni
með einhverjum hætti. Það er nú
öðru nær, eins og sýnt hefur
verið. Listinn hefur af yfirkjör-
stjórn verið úrskurðaður utan
flokka og atkvæði greidd honum
koma því engum flokki til góða
við úthlutun uppbótarsæta.
Framboðið er í sjálfu sér von-
laust. Það gera sér æ fleiri ljóst.
Meira að segja hefur efsti maður
listans kvatt fólk til þess á
framboðsfundum að kjósa Sjálf-
stæðisflokkinn, en það gera
menn ekki með öðru móti en
kjósa D-listann, og vonandi að
sem flestir hlýði því kalli. Ef
þeir flokkar, sem hafa svikið
allt, sem þeir lofuðu og mestu
skipti, fá ekki rækilega ráðningu
nú, þá geta íslenskir stjórnmála-
menn leyft sér hvað sem er. Ef
Sjálfstæðisflokkurinn fær ekki
það tækifæri, sem hann biður
um nú, er það yfirlýsing manna
um tómlæti og vonleysi. En fólk
vill ekki gefast upp. Það vill
reyna til þrautar. Það vill reyna
eitthvað nýtt. Það vill efla einn
flokk til ábyrgðar, og það vill
horfa til framtíðarinnar með
von í stað örvæntingar. Þess
vegna kemur Sjálfstæðisflokkur-
inn svo sterkur út úr skoðana-
könnunum síðdegisblaðanna og
þess vegna kemur hann enn
sterkari út úr alvörukosningun-
um á sunnudaginn kemur.
26.11 79
G.J.
Línumar skýrast
um kjörfylgi til þess að mynda
samskonar vanstjórn og þeir
hurfu frá. En það gera þeir
samt, Framsóknarflokkurinn
hvað ákafast, þó með því skilyrði
að hann verði stærstur af hinum
litlu. En á því er nú lítill vafi.
Sem betur fer, eru engar horfur
á því að Alþýðubandalagið verði
aftur næststærsti flokkur á
íslandi. Enginn flokkur hefur
verri málefnalega stöðu fyrir
þessar kosningar.
En hyggjum að loforðum og
efndum. Vinstri stjórnar flokk-
arnir lofuðu samningum í gildi.
Það var svikið. Þeir lofuðu aukn-
um kaupmætti launa. Hann hef-
ur minnkað um eitt prósent á
mánuði í þeirra valdatíð. Þeir
lofuðu lækkun og jafnvel afnámi
tekjuskatts af launatekjum.
Efndirnar eru þær að skatt-
píningin hefur aldrei verið meiri
og átti að verða enn meiri, ef
stjórnin hefði hjarað. Ýmsir
hafa orðið að greiða föstu launin
sín í skatta og lifa á yfirvinnu,
sem síðan átti aftur að skatt-
biðja fólk að leyfa sér að endur-
taka slíka stjórnarhætti, eiga
ekki traust skilið.
Sjálfstæðisflokkurinn
eina vonin
Alþýðubandalagið hefur engar
áhyggjur af mikilli verðbólgu.
Það hefur komið ár sinni vel
fyrir borð í síðustu ríkisstjórn.
Glundroði og vonleysi er þess
keppikefli. Ekki lappa upp á
þjóðfélagið, heldur bylta því, þó
erfitt reynist nú að finna árenni-
legar fyrirmyndir erlendis. Er
fokið í flest skjól, þegar í orði
verður að afneita hverju „dýrð-
arríkinu" á fætur öðru og hug-
sjónin tekur á sig skýrasta mynd
í Víetnam og Kampútseu.
Býsna vel hefur hins vegar
tekist að koma fólki til þess að
halda að allt sé vonlaust og sami
rassinn undir öllum stjórnmála-
flokkum. En það hef ég fundið að
menn eiga eftir einn kost. Ein
tilraun er eftir. Hún er sú að efla
Sjálfstæðisflokkinn til valda
einan og láta hann sýna hvað í
honum býr. Hann er nú eina
haldreipi margra manna. Og
jafnvel þeim, sem lítt hefur þótt
koma til hans, þykir nú maklegt
að hann fái að spreyta sig á því
sem öllum hinum flokkunum
mistókst. Ef hann fær fylgi til
meiri hluta stjórnar, er ekki
hægt að beita þeirri aðferð, að
hver kenni öðrum um það sem
miður fer í samstjórn. Ef Sjálf-
stæðisflokkurinn fær nú það
tækifæri, sem margir vilja veita
honum og misnotar það, á hann
sér ekki viðreisnar von um langa
framtíð. Upp á það ætla sumir
gamlir andstæðingar að kjósa
hann.
S-listablaðran
sprungin
Sterkur Framsóknarflokkur
þýðir nýja vinstri stjórn, segir
Ólafur Jóhannesson, og það er
hárrétt. Þetta er mér sem kjós-
S-listans orðið 5—6%, en það
hrekkur hvergi nærri til að
koma manni að. Til þess þarf
þetta fylgi a.m.k. að tvöfaldast.
En það er nú eitthvað annað en
svo verði. Smám saman strjálast
fylgið af S-listanum og þeir
Sjálfstæðismenn sem höfðu
hugsað sér að kjósa hann, sjá nú
að það yrði aðeins til þess að
hjálpa þriðja Framsóknarmanni
inn og stuðla þar með að nýrri
vinstri stjórn. Átkvæði frá Sjálf-
stæðisflokknum til S-listans
féllu því ekki aðeins dauð, þau
kæmu Framsóknarmönnum að
beinu gagni.
Ég er löngu hættur að jagast
við skoðanabræður mína um
framboðsmál Sjálfstæðisflokks-
ins í Norðurlandskjördæmi
eystra, enda höfum við öðru
þarfara að sinna. En vegna
greinar Friðriks vinar míns
Þorvaldssonar hér í blaðinu s.l.
sunnudag, vildi ég aðeins spyrja.
Hvernig halda menn að sameig-