Morgunblaðið - 21.12.1979, Side 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 21. DESEMBER 1979
Barnaguðs-
þjónusta
í Dóm-
kirkjunni
EINS og undanfarin ár verður
barnaKuð.sþjónusta í Dómkirkj-
unni seinasta sunnudag fyrir jól,
sem nú ber upp á Þorláksmessu,
en að öðru leyti fer barnastarf
Dómkirkjunnar fram í Vcstur-
bæjarskólanum við ÖlduRótu.
Barnaguðsþjónustan á sunnu-
dag hefst kl. 11 og er von á ýmsum
góðum gestum til kirkju. Kór
Vesturbæjarskólans mun syngja
undir stjórn Ragnhildar Gísla-
dóttur og Barnalúðrasveit Mela-
skólans mun leika jólalög undir
stjórn Páls P. Pálssonar. Sr.
Hjalti Guðmundssonar talar við
börnin og Sr. Þórir Stephensen les
fyrir þau sögu. Marteinn H. Frið-
riksson leikur á orgelið og Krist-
inn Hallsson óperusöngvari verð-
ur forsöngvari.
Við viljum hvetja foreldra til að
koma með börnum sínum í Dóm-
kirkjuna á morgun kl. 11 og eiga
þar með okkur góða stund í anda
þeirrar miklu hátíðar kristinna
manna, sem í vændum er.
Hjalti Guðmundsson.
Bragakaffi 819 kr. per pk
Kakó 1899 kr. 400 gr
Hagkaups grænar baunir 249 kr. 1/2 dós
Perur 725 kr. heil dós
Bakaöar baunir 259 kr. 1/4 dós
Blandaö grænmeti 499 kr. 19 oz
Allt kjöt á gamla veröinu
HAGKAUP
Morgunblaðið
óskar eftir
blaðburöarfólki
Uppl. í síma 35408
Austurbær
Miðbær
Hverfisgata 4—62
Úthlíð '
Fjögur ár liðin frá
því að umbrotin
hófust við Kröflu
- Ekki sannfærður um að nokkurt lát sé á
atburðarásinni, segir Páll Einarsson
FYRIR réttum fjórum árum,
eða 20. desember 1975, byrjaði
eldgos í Leirhnúk og þar með
Mývantseldar hinir nýrri, eins
og umbrotin á þessu svæði hafa
verið nefnd. Minni háttar eld-
gos. jarðskjálftar kvikuhlaup
neðanjarðar, landris og sig á
víxl, hafa síðan vcrið tíðir
atburðir. Þessa dagana búast
jarðvísindamenn við nýrri um-
brotahrinu á svæðinu og hafa
reyndar gert síðan um miðjan
október, en svo virðist sem
þróunin á Kroflusvæðinu hafi
hægt á sér. Til að fræðast um
hvað jarðvísindamenn telja að
sé að gerast spjölluðum við við
Pál Einarsson jarðeðlisfræðing
og var hann fyrst spurður hvort
þessum umbrotum væri e.t.v. að
ljúka.
— Af þeim gögnum sem ég
hef séð, er ég ekki sannfærður
um að nokkurt lát sé á atburða-
rásinni. Landrisið hefur verið
miklu hægara nú en oftast áður
og annað slagið hafa komið lítil
landsig, þannig að risið hefur
gengið til baka. Einkum var
þetta rétt eftir síðustu mánaða-
mót, en þá seig landið hægt í
nokkra daga, en byrjaði síðan
aftur að rísa og er nú að ná sömu
hæð og það var komið í áður.
— Hver er þín skoðun á því
hvað er að gerast þarna fyrir
norðan?
— Þessum lotum hefur alltaf
fylgt að landrisið hefur verið
hægara undir lok tímabilsins, en
þessi hægi kafli núna hefur verið
óvenju langur og síðustu hrinum
hefur þessi síðasti kafli alltaf
verið að lengjast. Ekki er ljóst af
hverju þetta stafar, en sumir
vilja túlka þetta á þann veg, að
aðrennslið að neðan fari minnk-
andi og aðrir á þann hátt, að
kvikuhólfið leki þegar þrýsting-
urinn í því er orðinn svona hár.
— Ég hef sjálfur viljað út-
skýra þessi litlu landsig með
leka í kvikuhólfinu og það skýrir
þá um leið af hverju landrisið
hefur verið svona hægt, þ.e. að
leki komi á móti aðsteyminu að
neðan og valdi því, að landið rís
ekki eins hratt og ella.
Páll Einarsson
jarðeðiisfræðingur
reyndar líkurnar á að annað
kvikuhlaup geti farið á sömu
slóðir, en það útilokar það
greinilega ekki. Við búum hins
vegar ekki yfir nægri vitneskju
til að geta sagt um hvað skorpan
getur gliðnað mikið og hvað hún
er búin að gliðna mikið. Ef
jarðskorpan getur ekki gliðnað
meira þýddi það, að þrýstingur-
inn í kvikuhólfinu gæti aukist
það mikið að kvikan gæti komist
upp á yfirborðið.
— Bent hefur verið á, að
Mývatnseldar 1721—29 hafi
staðið i fimm ár og þvi megi
jafnvel vænta að lok þessara
umbrota á Kröflusvæðinu séu á
næsta leyti eða er þróunin núna
önnur en þá?
— Óneitanlega er viss svipur
með þessu og því, sem gerðist þá,
en þróunin er ekki nákvæmlega
sú sama. Það liðu þrjú ár í
Mývatnseldum frá því að um-
brotin hófust með miklum látum
1724 og þangað til stórt gos kom
upp á yfirborðið þremur árum
seinna. Nú eru hins vegar liðin
fjögur ár frá því að umbrotin
hófust. Árið 1724 byrjuðu um-
brotin með skjálftahrinu,
sprengigosi í Víti og einhvers
konar virkni í Leirhnúk. Síðan
komu skjálftahrinur og e.t.v.
smágos annað slagið í þrjú ár
ekki ósvipað því, sem hefur gerzt
síðustu fjögur árin. Hraungos
byrjaði síðan 1727 og var tals-
vert mikið fram til 1729. Byrjun-
in virðist að mörgu leyti svipuð,
en hins vegar vitum við ekki
hvað virknin hélt í rauninni
lengi áfram í Mývatnseldum og
t.d. er talað um einhver umbrot
1746, en þarna á milli er tímabil,
sem við vitum lítið um, sagði
Páll Einarsson að lokum.
-áij.

— Hvað gerist þá næst og
hvenær?
— Um það er ósköp lítið hægt
að segja og hefur alltaf verið
erfitt. Það er viss skilningur á
því hvað gerzt hefur, en mjög
erfitt að segja hvað á eftir að
gerast. Það eina, sem við getum í
rauninni sagt með nokkurri
vissu í þessu sambandi, er hven-
ær „krítískt" ástand er komið á
svæðinu og það hefur nú verið
síðan um miðjan óktóber.
— Áttu von á að kvikuhlaup-
ið verði ofanjarðar eða neðan i
þetta skiptið?
— Það má eiginlega segja, að
spennuástandið í jarðskorpunni
ráði því hvort kvikan kemst í
norður eða suður og þetta
spennuástand breytist í hvert
skipti, sem skorpan gliðnar við
hvert kvikuhlaup. Þá minnka
Forsíða Morgunblaðsins 21. desember 1975.
Hætta á sprengigosum
á öllu Mýyatnssvæðinu
Brezku togar-
arnir flytja
sig á ný mið