Morgunblaðið - 13.02.1980, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 13. FEBRÚAR 1980

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar:
Aðalstræti 6, sími 22480. Afgreiðsla: Skeifunni 19, sími 83033.
Áskriftargjald 4.500,00 kr. á mánuöi innanlands. í lausasölu 230
kr. eintakiö.
Botnlaus
stefnuyfirlýsing
Málefnasamningur ríkisstjórnar Gunnars Thor-
oddsens er loforöa- og óskalisti. Framkvæmd hans
mun kosta allt aö 25 milljarða króna á þessu ári og allt aö
35 milljarða króna næsta ár. Þetta er kjarninn í þeim
áfellisdómi, sem Geir Hallgrímsson flutti yfir stefnu nýju
ríkisstjórnarinnar á Alþingi á mánudag. Flokksráð og
þingflokkur sjálfstæðismanna hafa lýst andstöðu sinni
við stjórnarstefnuna, þar sem hún brýtur í bága við
grundvallarsjónarmið sjálfstæðisstefnunnar. Enn á ný
hefur sest að völdum vinstri stjórn með botnlausa stefnu,
þar sem Framsóknarflokkurinn og Alþýðubandalagið
hafa undirtökin. Þessir tveir flokkar hafa ekkert lært af
óráðsíunni 1956-58, 1971-74 og 1978-79. Þeir halda
fast í sömu gömlu verðbólgusjónarmiðin og munu beita
sömu úreltu vinnubrögðunum og svo segir forsætisráð-
herrann aðeins: Við skulum sjá hvernig framkvæmdin
verður.
Eitt af helstu stefnumálum Sjálfstæðisflokksins í
síðustu kosningabaráttu var að fella niður alla nýja
skatta, sem vinstri stjórnin 1978—79 lagði á. Ekkert er
getið um slíka niðurfellingu í stjórnarsáttmálanum nýja.
Raunar er ekkert bitastætt sagt um skattastefnu
stjórnarinnar. Menn verða því á þessu stigi að geta sér til
um í hvaða átt verður stefnt og miða í því efni við önnur
ákvæði samningsins. Þá er einsýnt, að skattar verða
þyngdir bæði á einstaklingum og fyrirtækjum.
Ríkisstjórnin hefur markað sér stefnu, sem einkennist
af auknum ríkisumsvifum og ríkisafskiptum með tiiheyr-
andi skattheimtu. Stefnu, sem hefur í för með sér, að
slíkar skorður eru settar við því, að fyrirtæki geti látið
enda ná saman, að væri hún framkvæmd, yrði það mesta
aðför, sem nokkru sinni hefur verið gerð að atvinnu-
rekstrinum. Stjórnarstefnan hefur það alls ekki að
markmiði að vinna bug á verðbólgunni, þvert á móti
sýnist hún byggja á seðlaprentun og auknum erlendum
lántökum að viðbættri þyngri skattheimtu.
Við stjórnarslitin í október og allar götur síðan, þar til
vináttuböndin komust á við Gunnar Thoroddsen, hafa
framsóknarmenn og kommúnistar kvartað undan því, að
stjórnin 1978—79 hafi verið illa starfhæf vegna þess, að í
stjórnarsamningi hennar hafi verið alltof mikið af
lausum endum, eins og það hefur verið orðað. Einmitt
þess vegna hefðu kratar hagað sér eins og þeir gerðu. Það
væri því brýnt, að næsti stjórnarsamningur, sem
flokkarnir stæðu að, yrði ekki með þessum ágalla — þar
yrðu allir endar fastbundnir. En hvað blasir nú við?
Stefnuyfirlýsing, þar sem hvergi er fast land undir fótum
og forsætisráðherra lýsir auk þess yfir, að allt ráðist af
framkvæmdinni.
Og hvað hefur breyst? I stað krata eru komnir Gunnar
Thoroddsen og fylgisveinar hans, menn, sem Ragnar
Arnalds telur einangraða og þess vegna ástæðulaust að
óttast. Annað atriði er ekki síður mikilvægt: Framsókn-
armenn og kommúnistar hafa algjörlega undirtökin í
ríkisstjórninni vegna þess hvernig ráðuneytum er skipt
milli samstarfsaðilanna. Þungamiðja valdsins í þessari
ríkisstjórn er ekki hjá forsætisráðherra hennar.
Miðað við þessar forsendur allar er það óskiljanlegt,
þegar til að mynda stjórnarmálgagnið Dagblaðið heldur
því að mönnum til að réttlæta stuðning sinn, að þessi nýja
stjórn sé hægri stjórn, eins og gert var í nýlegri
forystugrein þess. Þvert á móti er hér um vinstri stjórn að
ræða, sem byggir á botnlausri stefnuskrá og þar sem
framsóknarmenn og kommúnistar hafa undirtökin.
Loðnuveiðarnar
Jakob Jakobsson fiskifræðingur:
Miðað við að 400 þúsund
tonn hrygni í vor á móti
600 þús. t. á síðasta ári
ÁKVÖRÐUN sjávarútvegsráð-
herra er byggð á tillögum fiski-
fræðinga, en þeir höfðu reyndar
lagt til að aflinn færi ekki yfir
fi50 þúsund lestir haustið 1979 og
á vetrarvertíð 1980. Til að fræð-
ast um helztu rök fiskifra'ðinga
fyrir tillögum þeirra var rætt við
Jakob Jakobsson í gær.
— Á loðnustofninum hafa verið
gerðar stofnstærðarmælingar
bæði síðastliðið haust og í síðasta
mánuði, sagði Jakob. — Niður-
stöður þessara mælinga voru þær,
að á ferðinni hafi verið 6—700,
þúsund tonn af kynþroska loðnu,
síðast þegar mælt var. Það sam-
svarar til 60% þess, sem var á
ferðinni í fyrra á sama tíma.
— Þarna er um hrygningar-
göngu að ræða og ljóst er að
hrygningin verður í öllu falli
lakari í ár en hún var í fyrra. Þá
teljum við, að 600 þúsund tonn af
loðnu hafi hrygnt, en núna áætl-
um við að % hluti þess magns
hrygni eða um 400 þúsund tonn.
Við þykjumst hafa fyrir því vissu,
að hrygningin í fyrra hafi tekizt
vel og að við fáum góðan árgang,
sem kemur inn í veiðina 1981—82.
— Við teljum, að það sé mjög
varasamt og höfum fyrir því
nokkuð örugga vissu, að ef farið er
mjög neðarlega með hrygn-
ingarstofninn, þá sé útkoma
hrygningarinnar eða afkomenda-
fjöldinn skertur. Okkur þykir það
bjóða hættunni heim upp á lélegt
klak, ef þetta fer miklu neðar en
% af því, sem var 1979. Það má að
sjálfsögðu alltaf deila um það, en
um sum árin höfum við örugga
vissu, t.d. náði alltof lítiö af loðnu
til að hrygna 1978 og sá árgangur
verður lélegur.
— Þið höfðuð lagt til að há-
marksafli á haustvertíð 1978 og
vetrarvertíð 1979 færi ekki yfir
650 þúsund tonn. Fyrir áramót
veiddu íslendingar og Norðmenn
570 þúsund tonn. frá áramótum
hafa veiðst um 250 þúsund tonn,
bátar verða á miðunum í nótt og
mega að auki fá fullfermi einu
sinni. Aflinn verður því hátt í 900
þúsund tonn á þessu timabili. Er
það með ykkar afskiptaleysi að
það gerist, eða hafið þið verið
andsnúnir veiði svo mikið fram
yíir ykkar tillögur?
— Það er. þannig að þessi 650
þúsund tonn voru miðuð við stofn-
stærðarmælingar, sem fóru fram í
septemberlok í mjög umdeildum,
sanieiginlegum leiðangri norskra
og íslenzkra fiskifræðinga. Síðan
var farið og mælt aftur í október
seinni partinn og þá komu hærri
gildi, sem gáfu tíl kynna að það
mætti veiða eitthvað yfir 800
þúsund tonn. Þessum 650 þúsund
tonna tillögum var hins vegar ekki
breytt vegna þess að við vildum
bíða fram í janúar eftir nýjum
stofnstærðarmælingum, sem þá
yrðu gerðar, til þess að athuga
hvort þessi háa mæling fengi
staðist.
— Nú hefur það gerzt að niður-
stöður mælingarinnar í janúar
virðast vera í samræmi við það,
sem fékkst seinni partinn í októ-
ber. Við tökum þá októbermæling-
una sem góða og gilda vöru og þess
vegna sýnist okkur, að með því að
skera hrygningarstofninn um Vz
frá því sem var í fyrra, svari það
til þess að veiða megi 300 þúsund
tonn frá áramótum, en það er um
879 þúsund tonn í allt á öllu
veiðitímabilinu.
— Sjómenn hafa gagnrýnt
ykkur fyrir að þið hafið verið
víðs f jarri þegar mest hefur verið
af ioðnu á miðunum.
— Ef við höfum verið víðs
fjarri þegar loðnan kom, þá er
bezt að Hjálmar Vilhjálmsson
svari fyrir það. Hann hefur staðið
fyrir þessum mælingum, en hann
hefur fullyrt það og ég get ekki
betur séð en það standist, að
mælingin sem gerð var í janúar
hafi verið gerð við mjög góð
skilyrði, bæði hvað veður og ís
varðar. Ég fæ ekki annað séð, en
að hann hafi komist yfir allt
loðnusvæðið.
— Aðferðin. sem þið hafið
notað. svokölluð bergmálsmæl-
ing, hefur sömuleiðis verið gagn-
rýnd.
— Þessi aðferð hefur verið not-
uð í mörg ár við mælingar á
síldarstofninum. Það vill svo til,
að það er hægt að meta stærð
síldarstofnsins eftir allt öðrum
leiðum líka, með afla- og aldurs-
greiningu eða svokallaðri
VP-greiningu. Ég fær ekki séð
annað með hliðsjón af þeirri
mælingu en að bergmálsmælingin
sé alveg marktæk.
— Þar fyrir utan hefur hún
verið notuð víða annars staðar og
og á öðrum hafsvæðum og við
erum ekki að finna upp neina nýja
aðferð heldur erum við að nota
þessa ásamt mörgum öðrum.
— Hafa Norðmenn þó ekki
sagt að ekki sé hægt að beita
þessari aðferð eins og þið gerið?
— Norðmenn hafa mælt loðn-
una í Barentshafi með bergmáli í
allmörg ár og þeir hafa notað
mælingar, sem þeir gera í sept-
ember. Veiðunum hefur verið
stjórnað samkvæmt því. Hins veg-
ar hafa Norðmenn gagnrýnt okkur
fyrir að fá þessi háu gildi seint á
haustin og í janúar vegna þess að
þeir eru hræddir um, að ef loðnan
er í mjög miklum torfum, þá geti
það verið nokkurri tilviljun háð á
nákvæmlega hvaða torfu tækin
lenda. Þeir vilja hafa loðnuna
dreifða.
— Nú er það þannig, að þegar
þessar mælingar eru gerðar á
veturna er beðið færis þangað til
loðnan dreifir sér, sem hún gerir
einstöku sinnum. Þessi gagnrýni
Norðmanna stafar því af vanþekk-
ingu á vinnubrögðum okkar, sem
þeir gera sér ekki grein fyrir. Við
bíðum færis og mælum þegar
skilyrðin eru sem allra bezt, ein-
mitt á sama hátt og þeir gera
sjálfir.
— Það er alrangt að íslenzkir
fiskifræðingar meti ekki stofninn
sjálfstætt og að við séum háðir
einhverjum tillögum frá Norð-
mönnum, eins og komið hefur
fram í fjölmiðlum. Það er
ódrengskapur af verstu gráðu að
halda slíku fram, sagði Jakob
Jakobsson að lokum.
Einar Ólafsson á Kap VE:
Ákvörðunin kemur
ekki á óvart, en
ætti að endurskoða
KAP II VE beið löndunar í Siglu-
firði þegar Mbl. ræddi við Einar
Ólafsson skipstjóra í gær. Hann tók
í sama streng og aðrir skipstjórn-
armenn, sem blaðið haíði tal af í
gær. — Þetta er alveg glatað og það
væri í fullkomnu lagi að halda
áfram í a.m.k. 400 þúsund tonn. Eg
held, að við gætum allir sætt okkur
við það, en eftir þessa ákvörðun er
ég hræddur um. að það syngi í
einhverjum þcgar menn verða
komnir á miðin og menn fara að
tala saman, sagði Einar.
— Ákvörðunin sem slík kemur
ekki á óvart, það hefur verið talað
um þetta í allan vetur. Hins vegar
finnst okkur einkennilegt ef hún
verður ekki endurskoðuð með tilliti
til þess magns, sem er á ferðinni
núna.
— Með þessu er fjöldi manna
sviptur atvinnu sinni og óvissan í
þessum málum er það versta. Við
vitum ekki hvort leyft verður að
veiða meira í vetur og þá hvort það
tekur því að bíða eftir þeim
skammti. Við vitum ekki hvort það
tekur því að skipta yfir á önnur
veiðarfæri, en við gætum t.d. farið á
net, ef það kemur þá ekki tilkynning
um að okkur sé bannað það —
kannski daginn áður en við ætluðum
út, sagði Einar á Kap að lokum.