Morgunblaðið - 24.02.1980, Blaðsíða 14

46
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 24. FEBRÚAR 1980
„Mesti vandi nútímans er skort-
ur á heildarsýn og einingu“
Rætt við Jón Sigurgeirsson, fyrr-
verandi skólastjóra á Akureyri
„Það er varasamt að gefa nokk-
urn tíma ráðleggingar, — þvi
fylgir ábyrgð. Hins vegar má
segja að skoðun eða viðhorf eigi
nokkurn rétt á sér á hverjum
tíma. Til þess að leysa vandamál
þjóðanna þurfa einstaklingarnir
að kunna að leysa sín eigin
vandamál og forsenda þess er að
átta sig á tilverunni í stórum
dráttum og lífinu i heild. Allir
viðurkenna að i náttúrunni og
alheiminum rikja viss lögmál og
þau þarf að virða og meta, ef vel
á að fara.“ Viðmælandi minn er
Jón Sigurgeirsson, fyrrverandi
kennari við Gagnfræðaskólann á
Akureyri og fyrrverandi skóla-
stjóri við Iðnskólann þar i bæ.
Auk skólamála hefur Jón látið
félagsmál af ýmsu tagi til sin
taka og flest hafa þau félög sem
hann hefur starfað í verið á sviði
andlegra efna og menningar-
mála. Orð hans hér að ofan eru
upphafið að svari við spurningu
um hver skoðun hans væri á
heimsástandinu og vandamálum
nútimans og hvort hann kynnni
nokkur ráð fram að færa i þvi
sambandi. Viðræður okkar beind-
ust inn á fjölmargar brautir,
hann er auðugur að þekkingu og
var ég kannski öllu heldur áheyr-
andi en viðmælandi, þvi að Jón er
kennari af hjartans list.
„En skyldum við gera okkur
grein fyrir hinni stórkostlegu
áætlun, sem mannkyninu er búin
af höfundi lífsins? „Guð er alltaf á
óteljandi vegu að hjálpa öllum til
þess að verða það sem hann ætlar
hverjum manni, sem í heiminn er
borinn" (úr rituali skírnarathafn-
arinnar). Mennirnir undirbúa og
gera áætlanir um flest, sem þeir
taka sér fyrir hendur stórt og
einnig margt smátt. Hús, borgir,
fyrirtæki og ferðalög svo að eitt-
hvað sé nefnt. Hversu miklu betur
er þá ekki vandað til hins stór-
brotna sigurverks alheimsins? Þar
ráða engar handahófskenndar til-
viljanir. Mönnum getur virst á
stundum að kærleiks- og réttlæt-
islögmálið fái ekki staðist, — í
heiminum ríki slíkt ranglæti. Þeg-
ar dýpra er skyggnst verður hið
óbifanlega lögmál orsaka og af-
leiðinga ekki vefengt. Það eru
mennirnir og handverk þeirra,
sem er meira og minna bogið við
vægast sagt.
Mesti vandi nútímans virðist
mér vera skorturinn á heildarsýn
og þarafleiðandi skortur einingar.
A þeim vettvangi lífsbirtingar
sem við lifum á, er aðgreiningar-
kenndin eitt af því, sem við
þurfum að sigrast á. Einingar-
kenndin þarf að verða ríkjandi, —
en hennar verður greinilegast vart
á hátíðlegum stundum, svo sem
jólum, stórbrotnum tímamótum í
sögu þjóðar og við meiriháttar
atburði í fjölskyldum manna. Þeg-
ar stórslys verða og þjóðarháski er
fyrir dyrum erum við öll eitt.
Eins og frumur líkamans og
líffæri verða að starfa í samræmi
og jafnvægi, þurfa einstaklingar,
þegnarnir að gera slíkt hið sama
til þess að heilbrigði haldist í
þjóðfélagi."
Áhugamaður um
fyrirbyggjandi
læknisfræði
Þú ert í samtökum sem nefnd
Jón Sigurgeirsson.
eru World Federation of Healing
sem e.t.v. má útleggja sem heims-
samtök áhugamanna um hug-
lækningar. Hver er aðdragandi
þess að þú gerðist þátttakandi í
þeim félagsskap?
„Grundvallarlega var það áhugi
minn fyrir almennri heilbrigði og
rótgróinni allt að því ástríðu-
þrunginni löngun til þess að láta
fólki líða vel. Um það bil átján ára
kom mér hugmyndin um að leggja
stund á læknisfræði. Að loknu
stúdentsprófi var takmarkið orðið
skýrara, — fyrirbyggjandi læknis-
fræði. Eg hafði áhuga á að læra
allt um hvernig mætti halda við
góðri heilsu. Síðar á ævinni mót-
aðist sú skoðun að innst inni ætti
hver maður mynd fullkominnar
heilbrigði.
En menn kunnugir málum réðu
mér frá því að nema læknisfræði,
þegar væri mikill fjöldi læknis-
efna á leiðinni, ég fengi ekkert að
gera! En jæja, fyrir u.þ.b. 15 árum
jókst enn áhugi minn á heilbrigð-
ismálum. Raunar hefur mér alltaf
verið ljóst að lífsviðhorf og hugs-
unarháttur skiptir miklu máli um
vellíðan fólks. Snemma las ég um
kenningu dr. Helga Pjéturs, þar
sem hann varar við „helveginum",
neikvæðum hugsunarhætti. Bein-
ar tilvitnanir hef ég ekki á takt-
einum en í forðabúri sannleiks-
korna geymist þetta í huga mér:
Sé verið á lífsins vegi verður allt
auðveldara. Jafnvel getur sam-
stilltur, jákvæður hugur margra
bætt verðurfarið.
Annað sannleikskorn, það sem
að mínum skilningi er staðreynd,
hefur mér geymst úr Bhagavad
Gita eða Hávamálum Indlands.
Krishna, guðseðlið í manninum
ræður Arjuna, persónuleikanum
að standa til hliðar í orustunni.
Þ.e. í orustu hins daglega lífs og
láta guðsvitundina leysa vanda-
málin.
En hið mesta leiðarljós, sem
öllum veitist, tel ég vera líf og
kenningu Jesú Krists. „Ég er
vegurinn, sannleikurinn og lífið.“
„Leitið fyrst ríkis hans og réttlæt-
is og þá mun allt þetta veitast
yður að auki.“ „Elskið hver
annan." Jesús læknaði með kær-
leiksaflinu með því að skilja og
þykja vænt um. Þannig eru raunar
allir að bæta og lækna, þótt í
örsmáu sé með því að þykja vænt
um. Barnið er huggunarþurfi.
Móðirin eða faðirinn strýkur
Jón ásamt frú Eileen Hambling huglækni, sem meðal annarra
mun starfa við hressingarheimilið í sumar.
Á leið til ljóssins
í september 1978 efndu áhugamenn um lækningar
eftir öðrum leiðum en þeim sem vestræn vísindi hafa
viðurkennt til þings Háselmare við London: Á þessu
þingi tók m.a. til máls frú Noakes frá Bretlandi.
Ræða hennar vakti óskipta athygli þeirra, sem þarna
voru staddir, vegna þess hugblæs sem henni fylgdi og
viskunnar sem í henni fólst. Hér á eftir fara kaflar úr
ræðunni en þýingin var gerð eftir segulbandsupp-
töku.
Kærleikurinn
lækningameðal
“Ég held að undirstaða allra
lækninga sé kærleikurinn.
Stundum er í þessu sambandi
talað um ást, en ég á ekki við
persónulega ást heldur kærleik-
ann. Ég hygg að allt, sem við
raunverulega getum gert til þess
að lækna, sé ð gefa kost á okkur,
gefa kost á samfélagi við aðra
mannveru í kærleikanum. Það
getur orðið til þess, að sjúkdóm-
ur læknast innan frá fyrir kraft
þeirrar voldugu orku sem í
kærleikanum býr. Við erum
hlutar af heild, allr eru í okkur
og við í þeim. Við erum í
rauninni ekki annað en verur í
kærleiksríkri nálægð við aðra
mennveru. Hið undursamlega afl
kærleikans sér um það sem á
vantar.
Fyrirbyggjandi
læknisfræði
Að mínu viti eru margir þætt-
ir samverkandi að lækningu.
Lífið er í eðli 'sínu fjölþætt.
Fæðið er einn þátturinn. Við
höfum þörf fyrir óspilltar fæðut-
egundir, sem neyta ber með
þakklátum huga. Hreyfingin er
mikilvæg. Við hljótum yfirleitt
að telja það mikilvægt að hugsa
vel um líkamann og sýna honum
virðingu því að hann er musteri
sálarinnar. Þá er það tilfinn-
ingalífið. Streita er einn tíðasti
sjúkdómsvaldur á okkar dögum.
Margir sjúkdómar eiga sér sál-
rænar rætur, ég veit ekki hvað
tölur bera með sér, en sannar-
lega væri sá maður frakkur, sem
teldi sig geta greint með vissu
hvaða kvillar væru með öllu
óháðir geðrænum áhrifum.
Enn búa með okkur frumstæð
viðbrögð sem okkur voru ætluð
til sjálfsvarnar, til að búa okkur
undir átök eða flótta þegar
hætta steðjaði að. Þegar reiði
eða ótti ná tökum á okkui sendir
heilinn boð til líffæranna um að
búast til baráttu eða flótta.
Innrennsliskirtlar láta til sín
taka og adrenalín streymir frá
nýrnahettunum út í blóðið.
Hjartsláttur örvast, öndun verð-
ur hraðari, orkugjafar verða
tiltækir í blóðinu. Ef við eyðum
orkunni eins og til var stofnað er
allt í lagi. En nú berjumst við
hvorki né flýjum, það á ekki við í
okkar þjóðfélagi. Nú reynir á
aðlögunarhæfni líkamans, sem
legur sig fram um að koma aftur
á hinu glataða jafnvægi. Reyni
of oft og of lengi á þessar
aðlögunaraðgerðir líkamans
veldur það líffæraskemmdum.
Einnig geta geðfglækjurnar
valdið líkamseinkennum. Flest
höfum við heyrt um manninn
sem þjáðist af astmaköstum,
sem hann fékk af rósum. Þegar
önnur ráð voru þrotin leitaði
þessi maður til geðlæknis. Fyrir
viðtalið lét læknirinn, sem vissi
um kvillann, rósir í vasa á
skrifborðið í lækningastofunni.
Það brást ekki, maðurinn fékk
asthmakast þegar í stað. Lækn-
irinn gaf honum sprautu, sem
fljótlega sló á einkennin. Maður-
inn brást reiður við, en þá tók
læknirinn eina rósina og tætti
hana í sundur, hún var úr
pappír. Svo sagði hann mannin-
um, að efnið í sprautunni hefði
verið hreint vatn. í viðtalinu sem
eftir fór kom það í ljós, að á
yngri árum var þessi maður
heitbundinn stúlku, sem hann
unni mjög. En metorðagirnd
hans hvíslaði að honum að
hjónaband á þessu stigi málsins
gæti hindrað embættisframa
hans. Hann sendi stúlkunni
sinni vikulega vönd af rauðum
rósum en frestaði jafnframt
brúðkaupinu hvað eftir annað.
Að lokum sleit stúlkan trúlofun-
inni og giftist öðrum. Sá sem
rósirnar sendi fékk taugaáfall og
bældi minninguna um þessa at-
burði niður. En svo brá við að
eftir það hafði hann ofnæmi
fyrir rósum, þær orsökuðu
asthmaköst. Er hann nú gat
horfst í augu við þessa sársauka-
fullu minningu hurfu köstin eins
og dögg fyrir sólu.
Hvort heldur sem fók býr við
streitu eða er haldið geðflækjum
kemur því vel að læra slökun.
Líkamleg og sálræn spenna fara
oftast saman, þegar slakað er á
öðru slaknar hitt samhliða.
Eftir að við höfum lært að
slaka er ekki síður mikilvægt að
tileinka sér lífsstefnu, sem
hindrar að við fyllum líf okkar
vandamálum. Okkur hættir til
þess, en flest eru vandamál
okkar heimatilbúin. Það er ekki
nóg að snúa sér að einstökum
vandamálum, heldur er nauð-
synlegt að læra að bjarga sjálf-
um sér, lifa sjálfstæðu og frjóu
lífi. Hér er komið að því sem ég
tel mikilvægast varðandi lækn-
ingar, en það er að hjálpa
sjúkum til sjálfsbjargar. Við
gerum það ekki með því að
þykjast vera eitthvað sérstök og
auka þannig bilið, heldur með
því að vera ætíð reiðubúin að
veita öðrum hlutdeild í því, sem
okkur er gefið og gæti einnig
orðið þeim að liði.
Og hvað svo um lífsstefnuna?
Sú lífsstefna sem hefur hjálpað
mér fram úr mínum vandamál-
um er í því fólgin, að ég legg mig
fram um að sætta mig til
fullnustu við allt sem á mína
daga hefur drifið allt til þessar-
ar stundar. Mér hefur auk þess
verið stoð í því að trúa á
endurholdgun, en vitanlega ræð-
ur sérhver hverju hann trúir í
því efni. Það vill svo til að ég trúi
því, að við lifum heila röð af
æviskeiðum og hvert æviskeið
skili okkur einhvern spöl í áttina
til þroska. Sagt er að fyrst
framan af sé endurholdgunin
sjálfvirk, en þegar nokkrum vit-
undarþroska er náð gefst okkur
kostur á að endurskoða líf okkar
milli jarðvista. Þá gerum við
okkur einhverja grein fyrir hvar
helzt sé umbóta þörf og í sam-
ræmi við það drögumst við að
þeim lífskjörum og foreldrum
sem líklegust eru til að efla vöxt
okkar og þroska fyrir þá
lífsreynslu sem við hljótum. Því
er það ekki annað en óraunhæf
tímasóun að vorkenna sjálfum
sér.
Einhver talaði við mig um
forlög. Ég trúi á tilvist forlaga
því að ég álít að lögmál orsaka
og afleiðinga gildi um líf okkar
eins og önnur fyrirbrigði. Ég
trúi ekki á þau sem refsingu
heldur sem tækifæri sem við
höfum skapað okkur sjálf. Ég tel
að allt sem fyrir okkur kemur sé
tækifæri til sálvaxtar. Ég trúi
því að hvert okkar sé einmitt nú
statt þar sem nauðsyn ber til og