Morgunblaðið - 10.04.1980, Page 13

<
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 10. APRÍL 1980
13
Páskaleikrit
Sjónvarpsins
Macbeth-sýning sjónvarpsins
á föstudaginn langa er lofsvert
framtak. Sýningin féll vel inn í
hugblæinn sem einkennir þenn-
an dag hjá kristnum mönnum.
Machbeth í uppfærslu þeirra
Philip Casson og Trevor Nunn
endurspeglaði á óvenjuskýran
hátt baráttu ljóss og skugga í
mannheimi. Hvernig myrkrið
nær sífellt meiri tökum er blóð
krefst blóðs. Hvernig hið illa
vegur að frjómögnum lífsins,
breytir móðurmjólkinni í gall.
Sem andstæðu við þessi geld-
ingaröfl myrkursins var í leikn-
um hin ljósa von kristninnar í
mynd Duncans sem svo frum-
lega var klæddur í búning bisk-
ups (að því er mér sýndist).
Það var einnig frábært hve vel
textinn komst til skila hjá leik-
urunum. Slík beiting þagna er
ærið umhugsunarefni íslensku
leikhúsi. Það var næstum eins og
að heyra texta Macbeth af vör-
um nýs Shakespeares.
Væri nú ekki gaman ef ís-
lenskt leikhús tæki sig til og
kæmi upp vísi að „shakespírskri
hefð“ hér á landi. Til dæmis með
því að fá á hverju ári viður-
kenndan leikstjóra erlendan til
að setja upp svo sem eitt Shake-
speare-leikrit. Yrði það ekki til
að víkka út sjónhring þess fólks
sem hér fæst við leiklist, leikara,
leikstjóra, leikritahöfunda?
Okkur skortir hefð á svo mörg-
um sviðum. Innreið Shakespear-
es inn í íslenskt leikhús með
þessum hætti yrði okkur ekki til
minnkunar — við erum ekki hér
að krjúpa fyrir erlendum
skemmtidagskrám með bæna-
skjal í höndum líkt og fyrir
danakóngi forðum heldur er hér
verið að leita að viðmiðun. Finna
samanburðargrundvöll í því
besta sem þekkist í leiklist
heimsins. Næra og styrkja þá
listrænu hefð sem blundar í
íslensku leikhúsi. Mér finnst
eins og sá frægi maður Hov-
hannes I. Pilikan sem hér kom
um árið að setja upp King Lear
hafi slitið þann þráð sem var að
myndast milli erlendra leik-
stjóra og íslensks leikhúss. Pili-
kian virtist eiga við einhver
kynlífsvandamál að stríða. Og sá
sér færi á að magna þau hér upp
og yfirfæra í pólitíska lífspeki.
Sem varð líkt og lífseleksír
sumum vantrúuðum í ákveðnum
stjórnmálaflokki íslenskum.
(Eins og sjá má á málgagni
flokksins sem segja má að helgi
Lelkllst
eftir ÓLAF M.
JÓHANNESSON
eina blaðsíðu reglulega minn-
ingu um Pilikian.) Annars var
uppfærsla Pilikians á Lear
stórkostleg, ef ekki hefði komið
til ósmekklegur niðurskurður
texta.
Nú Pilikian er farinn heim og
maður kemur í manns stað. Það
er að vísu borin bon að við fáum
mann á borð við Trevor Nunn
sem bar ábyrgð á uppfærslu
Macbeth í sjónvarpinu. Sá
maður er yfirmaður The Royal
Shakespeare Company. Og unir
sér betur á heimaslóðum Shake-
speare gamla Stratford-Upon-
Avon. Hér er ekki staður né
stund til að fjalla um þennan
ágæta mann sem svo mjög hefur
lyft Shakespeare í átt til vin-
sælda. Máske seinna. Ég býst við
að sá háttur Nunn að setja
Macbeth hér á tímalaust plan
með sérstæðri blöndun nýrra og
eldri búninga og útþurrkun
ákveðins tímabundins sviðs eigi
að færa hann nær okkur nútíma-
mönnum. Þarna er ég algerlega
ósammála Nunn. Að mínu mati
er textinn í Macbeth svo flókinn
og margræður. Tilvísanir og
táknmál því lík, að það verður að
skýra hann með ákveðnu bak-
sviði. Til að leikritið verði ljóst
og skemmtilegt þeim sem ekki
gjörþekkja það fyrir verður það
að gerast í köstulum, á heiðum
úti. Sýnir Macbeth og Lady
Macbeth verður að opinbera með
tæknilegum brellum o.s.frv.
Þetta skorti mjög í mynd sjón-
varpsins eins og bent var á. Til
að kynna Macbeth hér hefði
verið skynsamlegra að velja út-
gáfu Polanskis eða hina mögn-
uðu japönsku frá hendi Kuro-
sawa.
En sjónvarpið valdi ferska og
nýstárlega útgáfu á Macbeth.
Hún féli vel inn í stemmningu
dagsins og er þá á vissan hátt
tilganginum náð. Og ekki leidd-
ist þeim sem hafa Macbeth-
dellu. Því það er nefnilega hægt
að hafa Macbeth-dellu rétt eins
og fótbolta- eða bíladellu. Og
dellukallarnir verða að fá sitt:
Það er ekki hægt að miða allt við
þennan „venjulega" mann sem
búinn var til á hagstofunni og í
skólarannsóknadeild.
Höggmyndadeild
við Myndlista- og
handíðaskólann
NÍI UPP úr áramótum var sett á
stofn höggmynda- og myndmót-
unardeild við Myndlista- og
handíðaskóla íslands. og er þar
með náð langþráðum áfanga í
myndmennt Islendinga. en til
þessa hafa listnemar ekki átt
neinna kosta völ á þvi sviði utan
kvöldnánískeiða. Sllk deild var
eitt sinn til við skólann, þótt
vanbúin væri að tækjum, en
lagðist niður illu heilli vegna
þrengsla og annarra húsnæðis-
vandræða skólans.
Hin nýja deild má heita þolan-
lega úr garði gerð hvað snertir
vinnuskilyrði, en samkomulag
hefur orðið um, að nemendur fái
þjálfun í logsuðu og lóðningu í
Iðnskólanum. Þegar í upphafi
voru níu nenemdur innritaðir í
hina nýju deild.
I byrjun apríl kemur hingað
danskur maður, Jörgen Bruun-
Hansen, sem kenna mun ýmiss
konar veggmyndatækni, en hann
hefur lengi kennt við Listaaka-
demíuna í Kaupmannahöfn. Mun
hann kenna við höggmyndadeild
skólans og jafnframt kenna á
kvöldnámskeiði, sem skólinn efnir
til fyrir starfandi listamenn. Jörg-
en Bruun-Hansen hefur áður kom-
ið hingað og kennt á vegum
skólans við miklar vinsældir, en
tækniþekking hans er mjög
víðtæk og fjölbreytt.
Bjallan
Palle Petersen:
Börn jarðar
Þýðendur: Fríða Haraldsdóttir
og Kristín Unnsteinsdóttir
Bjallan h.f. Reykjavík 1979.
Börn jarðar er lítil bók og lætur
lítið yfir sér. Hún er vísir að
samfélagsfræði og fjallar um
börnin í heiminum. Mismunandi
lífshætti þeirra og lífsafkomu.
Palle Petersen er þekktur fyrir
skrif sín um börn og með þeim að
takast mörgum betur að snerta
mjög tilfinningar barna og full-
orðinna til umhugsunar um hið
kallar
hrópandi misrétti sem jarðarbörn
eiga við að búa.
Bók þessi er fyrst og frerrtst
myndræn, en hnitmiðaðir textar
ásamt myndum, láta engan í friði
án íhugunar á því hvernig ástand-
ið er í þeim heimi er við byggjum
saman, eigum saman og eigum öll
sama rétt til.
í lítilli bók er ekki hægt að segja
nema lítið eitt og þótt bók um
slíkt efni sé stór, er heldur ekki
hægt að segja allt — það verður
því miður aldrei hægt. En athygl-
isvert er að með velvöldum mynd-
\
um hefur Palle Petersen tekist að
vinna textann þannig að hann
höfðar sterkt til barna, sé rétt
með hann farið af hálfu þeirra
sem vinna með börnunum úr efni
þessarar bókar.
Aftast í bókinni eru leiðbein-
ingar frá höfundarins hendi um
það hvernig hægt er að vinna með
efnið. í þeim felst sama hógværð
og einkennir allt það er Palle
Petersen lætur frá sér fara.
Ekkert knýjandi — heldur til
umhugsunar fyrir þann sem notar
Bðkmenntlr
eftir JENNU
JENSDÓTTUR
bókina í skóla, eða á heimili. Það
er ekki á allra færi að setja
leiðbeiningar sínar með góðri bók
til kennslu þannig fram að þær
örvi fremur hugarflug þeirra er
með bókina vinna og hvetja þá til
fjórra afls úr eigin huga. Þetta
tekst Palle Petersen með prýði.
Með útgáfu þessarar bókar kall-
ar Bjallan á foreldar og kennara
og vill vekja okkur öll af þeirri
værð sem velsældin býr okkur.
Það er hægt að kalla án þess að
hrópa.
Ef til vill var mér það fyrst ljóst
hvað hægt er að vekja samkennd
hjá börnum, þegar ég í byrjun
þessa árs horfði á leik barna frá
sex þjóðlöndum — í annarri
heimsálfu — og las svo að kvöldi í
bók þessari og ræddi hana við
börn frá minni þjóð.
Þýðing þeirra Fríðu Haralds-
dóttur og Kristínar Unnsteins-
dóttur er liðleg og vel unnin.
Ég efast ekki um að skólarnir
eru búnir að koma auga á bókina.
En það er ástæða til að vekja
athygli foreldra og annarra for-
ráðamanna barna á því að tæplega
eru margar bækur, sem nú undan-
farið hafa komið á markað fyrir
börn — betur til þess fallnar að
hafa í höndum með börnum sínum
— þegar fjölskyldan á frístundir
saman. Með henni er öðru efni
fremur hægt að vekja þau til
umhugsunar á gildi jákvæðra
samskipta okkar sem þessa jörð
byggjum.
PHILIPS
heimilistæki hf
HAFNARPTRÆTI 3 — 20455 — SÆTÚN 8—151
U
2;
narDursiaseu
ertilvalin fermingargjöf
wi/m © Við bjóöum nú 14% afslátt af hárburstasettinu HP 4121.
/O HP 4121 er 800 W, meö 4 fylgihlutum, greiöu, bursta,
hringbursta og blástursstýringu.
Var kr. 33.596 Nú 28.900.