Morgunblaðið - 10.04.1980, Qupperneq 39

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 10. APRIL 1980
39
Minning:
Elías Þ. Eyvinds-
son lœkwr
Elías Þ. Eyvindsson læknir lést
16. mars síðastliðinn í Wisconsin í
Bandaríkjunum, þar sem hann
átti heimili og starfaði samfellt
frá árinu 1962.
Elías var fæddur 14. júní 1916
og því 63 ára er hann lést.
Að loknu embættisprófi við Há-
skóla íslands og kandidatsári á
Landspítalanum hélt hann vestur
um haf til Bandaríkjanna, þar
sem hann dvaldist við fram-
haldsnám í 5 ár.
Ég kynntist Elíasi fljótlega eftir
að hann var ráðinn til starfa sem
svæfingarlæknir á handlækninga-
deild Landspítalans í apríl 1951.
Við læknanemar í mið- og síðasta
hluta læknisfræðinnar höfuðum
fyrir komu hans verið látnir
stunda svæfingar með gamla lag-
inu, opnum grisjumaska og eter-
dropaglasi eftir stutta tilsögn eða
þegar best lét svæfðum við sjúkl-
inginn með hinu klassiska
McKesson-tæki.
Þau umskipti sem urðu, er Elías
hóf svæfingar, eru mér enn í
fersku minni og það fannst fyrir
því hve handbrögð hans voru
örugg og notadrjúg og allar leið-
beiningar hans um tækniatriði
markvissar og sannfrandi. Hann
var framúrskarandi laginn maður
með stöðugar og fimar hendur.
Örvhentur var hann en virtist
jafnvígur á báðar til allra verka,
líka fínni handavinnu eins og
æðafyrirbindingar.
Elías var sérstakt ljúfmenni,
rólegur maður og þolinmóður og
það var því sérstaklega þægilegt
að njóta kennslu hans og leiðbein-
inga. Það rifjaðist einnig upp
aftur og aftur, þegar frá leið að
það, sem hann hafði lagt til
málanna var gagnlegt og end-
ingargott. Mað árunum hefur
manni orðið ljóst, að hann skipar
veglegan og sérstkan sess meðal
þeirra mörgu sem hafa mótað
læknisnámið. Þetta má auðveld-
lega rekja til mannkosta Elíasar
og sérstakrar hæfni hans. Þessir
sömu eiginleikar hans hafa einnig
magnað upp góðan árangur af
sérfræðinámi hans í svæfingum
og deyfingum sem hann stundaði í
hinu þekkta menntasetri nútíma-
læknisfræði, Mayo-sjúkrahúsinu
og hlaut til þess sérstakan styrk
frá Alþingi og Mayo Foundation.
Elías varð fyrsti sérfræðingur
íslendinga í svæfingum og deyf-
ingu 19. september 1951.
Það var fyrir skilning og atfylgi
þáverandi landlæknis, Vilmundar
Jónssonar, að tveir fyrstu sér-
fræðingar okkar í svæfingarlækn-
ingum, Elías Eyvindsson og Þor-
björg Magnúsdóttir fengu sérstak-
an styrk til sérnáms í svæfingar-
lækningum. Að mennta sérfræð-
inga á þessu sviði var án efa eitt
gagnlegasta framfaraspor í þjón-
ustu handlækningadeilda
íslenskra sjúkrahúsa eftir stríð.
Sérmenntun þessi var einnig sótt
til staða, sem víst má telja að hafi
haft upp á bestu þekkingu og
tækni að bjóða á þessum tíma.
Sérgrein þessi hefur haldið áfram
að þróast ört, þannig að öllum sem
þessi mál láta sig varða, er nú
ljósari en nokkru sinni, hve miklu
þessi þáttur lækninga skiptir fyrir
velfernað sjúklinga, sem gangast
undir skurðaðgerðir af ýmsu tagi.
Með hliðsjón af þessari sögu má
ráða nokkuð um þýðingu braut-
ryðjendastarfs Elíasar Eyvinds-
sonar á þessu sviði hér á landi.
Það vakti mikla og verðskuldaða
athygli á sínum tíma, er Elías
framkvæmdi fyrstu blóðskipti
hérlendis á barni með nýburagulu
vegna Rhesusblóðflokkaósam-
ræmis. Þetta gerðist 8. apríl 1951
eða fimm árum eftir að slíkt
læknisverk hafði verið unnið í
fyrsta sinn í Bandaríkjunum,
1946. Þessi aðgerð Elíasar mark-
aði tímamót og var upphaf þróun-
ar á sviði læknisfræðinnar ,sem
leitt hefur til þess, að nú orðið er
að mestu ieyti hægt að koma í veg
fyrir þessa tegund nýburagulu
með skipulögðum Rhesusvörnum
síðasta áratugar.
Um sama leyti og ljós var orðin
knýjandi þörf fyrir fullkomnari
svæfingarlækningar en tíðkaðar
höfðu verið á sjúkrahúsunum,
varð jafnframt ljós þörfin fyrir
bætta aðstöðu til blóðsöfnunar og
annarra þátta blóðbankastarf-
semi. Hafist var handa um bygg-
ingu Blóðbankans 1949 og hann
opnaður í nóvember 1953. Elías
Eyvindsson var fysti forstöðu-
maður hans og sinnti þeirri stöðu
jafnhliða sínu svæfingalæknis-
starfi. Hann hafði kynnt sér
blóðbankarekstur sumarið 1953 í
Bandaríkjunum. Við það braut-
ryðjendastarf naut han sérstak-
lega frá upphafi starfskrafta
Höllu Snæbjörnsdóttur yfirhjúkr-
unarkonu, sem hafði lært til
blóðbankastarfa í Bandaríkjun-
um.
Sú sérgrein læknisfræðinnar
sem hugur Elíasar stóð til í
upphafi voru skurðlækningar og
var það engum undrunarefni, sem
kynntist færni hans í höndunum.
Fyrstu 3 árin vestra starfaði
hann við skurðlækningar í Wis-
consin General Hospital og um
skeið var hann aðstoðarlæknir við
taugaskurðlækningar. Meðan
hann var á Landspítalanum fékk
hann orlof frá svæfingarstarfinu
til að geta aukið við reynslu sína í
skurðlækningum. Hann hætti
svæfingarlækningum 1956 og
réðst til starfa sem sjúkrahúss-
læknir í Neskaupstað. Þar tókst
hann á við fjölbreytt viðfangsefni
í skurðlækningum, og fékk viður-
kenningu sem sérfræðingur í
þeirri grein Í958. Svo sem getið
var í upphafi fór Elías til Banda-
ríkjanna 1962 og starfaði þar
síðan. Elías var tvíkvæntur. Fyrri
kona hans var Sólveig Eggerts-
dóttir og eignuðust þau einn son.
Síðari kona hans, sem hann
kvæntist 1948, var amerísk, Lynn
Carol Flanum, hjúkrunarkona.
Þau áttu þrjá syni og dóttur.
Ég kann ekki að segja frá
störfum Elíasar vestra við lækn-
ingar, en ég tel víst að þau hafi
verið af sömu gæðum og hann
innti af hendi meðan hann var
hér. Hann var því þarfur þegn
fyrir tvær þjóðir, sem hann var
tengdur sterkum böndum.
ólafur Jensson.
jafnan með, enda var skopskyn
Júlíu með ágætum.
Heimilið sem hún bjó eftirlifandi
eiginmanni sínum, Guðbirni Guð-
mundssyni prentara og börnum
þeirra var sannkallað friðarheim-
ili og griðarstaður, þar sem hinn
góði andi húsfreyjunnar ríkti.
Engum gat dulizt, sem á heimilið
kom, að húsráðendur byggðu líf
sitt á Kristi og reyndu af fremsta
megni að innræta börnum sínum
og barnabörnum allt það sem gott,
göfugt og fagurt er. Það sem Júlía
gerði fyrir börnin okkar hjónanna,
veganestið sem hún bjó þeim,
verður aldrei fullþakkað.
Þegar leiðir skilja nú um sinn er
mér efst í huga söknuður og
þakklæti. Ég er þakklátur fyrir að
hafa fengið að kynnast svo góðri
konu. Það er mikið til í því þegar
sagt er að maður komi í manns
stað, en það á ekki alltaf við.
Þegar kvaddir eru ástvinir, sem
eingöngu láta manni eftir minn-
ingar um ástúðlegt viðmót, góð-
vilja í garð allra og ógleymanlega
trúmennsku og fórnarlund, þá
verður sætið autt.
Guðbjörn minn, traustur og
góður lífsförunautur þinn er nú
horfinn sjónum okkar um sinn. Ég
veit að þú átt mikils að sakna og
mikið að þakka, en minningin lifir
í hugum okkar allra. Góður Guð
styðji þig og ástvini alla í trúnni á
endurfund. Friðhelg veri minning
hennar.
Að oilífóarljosi bjarma bor.
som brautina þunjfu Kroiðir.
Vort líf. som svo stutt og stopult or.
það stofnir á a'ðri loiðir.
Ok upphiminn fo«ri on au«a sér
mót öllum osh faöminn broiðir.
E.B.
Tontfdasonur.
Jiílía Magnúsdótt-
ir - Minningarorð
Fædd 1. júlí 1895.
Dáin 28. marz 1980.
Þegar ástvinur, kunningjar og
vinir hverfa úr heimi hér, förum
við að íhuga hvað taki við. Við
erum harmi lostin og fyllumst
söknuði og trega. Þótt öllum sé
ljós sú staðreynd að eitt sinn skal
hver deyja, þá verða viðbrögðin
ávallt þau sömu, við stöndum
vanmáttug frammi fyrir skipan
örlaganna og spyrjum hvers
vegna. Það hefði ekki átt að koma
neinum á óvart að okkar ástkæra
Júlía yrði kölluð héðan, því hún
var lengi búin að vera heilsuveil,
en samt erum við ráðvillt. Það
veitir huggun og gott er að vita að
hann, sem líkn veitir öllum, sem
líða og þjást, hefur sent eftir
henni.
Það var mikill gæfudagur í lífi
mínu, þegar ég fyrst hitti Júlíu,
hún tók mér strax sem besta
móðir og umvafði mig ástúð og
hlýju. Þegar ég rifja upp ótal
margar samverustundir okkar er
allt sem ein samfelld sólskins-
stund. Að eðlisfari var hún afar
skapgóð, hafði þessa sérstöku
léttu lund, sem svo fáum er gefin.
Það var alveg sama á hverju gekk,
alltaf gat hún brosað og gert gott
úr öllu. Já, henni var svo lagið að
hughreysta og telja kjark í alla þá
sem til hennar leituðu. Athygli
vakti hennar mikla reisn og höfð-
ingsskapur, fórnarlund og tillits-
semi við aðra. Alltaf var hún
tilbúin að fórna sér, ekki aðeins
fyrir fjölskyldu sína heldur alla þá
sem á liðsinni þurftu að halda. Fas
hennar og persónuleiki allur ork-
aði svo sterkt á börn jafnt sem
fullorðna, að hún vakti ósjálfrátt
aðdáun og virðingu hvar sem hún
fór. Júlía var söngelsk mjög, hafði
góða sópranrödd, kom enda opin-
berlega fram hér áður fyrr. Marg-
ar ánægjustundir áttum við sam-
an við söng og þá gjarnan við
orgelundirleik Guðbjörns, manns
hennar. Glens og gaman fylgdi þá
+ OSCAR CLAUSEN, rithöfundur, ándaðist aöfaranótt 9. þ.m. Fyrir hönd vandamanna. Örn og Haukur Clausen.

t Móöir okkar, amma og langamma ÁSTA ZEBITZ, lést í Landspítalanum 8. þ.m. Börn, barnabörn og barnabarnabörn.

+ Utför SIGUROAR GUÐMUNDSSONAR, vélstjóra, Dalalandi 14, . sem lést í Landspítalanum 2. þ.m. fer fram föstudaginn 11. þ.m. kl. 10.30 f.h. frá Fossvogskirkju. Laufey Loftsdóttir, börn, tengdabörn og barnabörn.

+ Faðir minn, tengdafaöir og afi, MARKÚS SÆMUNDSSON, Vífilsgötu 2, verður jarösunginn frá Fossvogskirkju, föstudaginn 11. apríl kl. 3. Ástþór Markússon Halldóra Gísladóttir Ólafur Ástþórsson Anna G. Ástþórsdóttir Ásta Ástþórsdóttir

+ Útför móöur okkar og tengdamóöur INGIBJARGAR HARALDSDÓTTUR fró Hvalgröfum á Skarösströnd fer fram frá Fossvogskapellu föstudaginn 11. apríl kl. 13.30. Blóm og kransar vinsamlegast afþakkaö. Haraldur Björnsson Sigríöur Guðmundsdóttir Ingvar Björnsson Þóra H. Magnúsdóttir Ragnar Björnsson Auöur Jónsdóttir. Ólafía Ólafsdóttir

+ Eiginmaður minn, faðir okkar, tengdafaðir og afi OFEIGUR EIRÍKSSON bæjarfógeti og sýslumaöur er andaðist 27. marz sl. í Bandaríkjunum, verður jarösunginn frá Akureyrarkirkju laugardaginn 12. apríl kl. 14.00 Erna Sigmundsdóttir börn, tengdabörn og barnabörn.

Jarðarför eiginkonu minnar JÚLÍU MAGNÚSDÓTTUR Hagamel 18 fer fram í dag 10. apríl kl. 1.30 e.h. frá Dómkirkjunni. Blóm vinsamlega afþökkuð. Þeim, sem vildu minnast hennar er bent á Hallgrímskirkju eða Kristniboðsfélög K.F.U.M. og K. Minningar- spjöld fást í húsi félaganna að Amtmannsstíg 2B. F.h. barna, tengdasonar, barnabarna og annarra aðstandenda Guóbjörn Guðmundsson.

+ Innilegar þakkir fyrir auösýnda samúð viö andlát og jarðarför EINARS SIGUROSSONAR, Austurkoti, Hraungeröishreppi. Anna Ólafsdóttir, Siguröur Einarsson, Ólafur Einarsson, Lára Kristjánsdóttir, Grátar Geirsson og barnabörn.

+ Við þökkum innilega öllum þeim sem sýndu okkur samúð við andlát og jarðarför móður og tengdamóður okkar GEIRÞÓRU ÁSTRÁÐSDÓTTUR Gunnhildur Guömundsdóttir, Siguröur Sigurösson, Ingvi Guömundsson, Sigrún Einarsdóttir, Áslaug Guömundsdóttir, Haraldur Guðmundsson.