Morgunblaðið - 13.04.1980, Blaðsíða 6

38
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 13. APRIL 1980
Pottarim
Umsjón: SIGRÚN
DAVÍOSDÓTTIR
Ég hef orðið vör við að
rjómaostur úr sýrðum rjóma,
sem ég hef áður fjallað um í
þessum þáttum, þykir góð bú-
bót. Þess vegna ætla ég að
fjalla enn og aftur um þennan
einfalda og góða rétt.
Góða skemmtun!
Rjómaostur
Meginatriðið við ostagerð
er að hleypa mjólkina, og sía
hana síðan. Þá er kominn osta-
massi, sem annaðhvort má
borða nýjan eða geyma og
meðhöndla á ýmsan hátt og fá
þá fram mismunandi ostagerðir.
Við getum t.d. keypt sýrðan
rjóma og notað í heimatil-
búinn ost. Sýran hleypir rjóm-
ann og ekki þarf að gera annað
en að sía hann.
Til þess að sía rjómann er
þægilegast ð setja hann í
pappírskaffipoka og láta hann
standa á eldhúsborðinu í um
sólarhring. Þá sjáið þið, að
töluvert af sýru hefur runnið
úr rjómanum, en í pokanum
situr ostmassinn eftir. Þið get-
ið sett lítið eða mikið af
rjóma í pokann í upphafi, allt
eftir því hvað þið ætlið að búa til
mikið. Mér finnst þó yfirleitt
ekki taka því að nota minna
en 2 dósir af rjóma. Þessi ostur
er ekki mjög feitur, því sýrður
rjómi inniheldur aðeins 18%
fitu.
Og hvað er svo hægt að
gera við þennan ost? Auðvitað
er hægt að nota hann eins og
hann er ofan á brauð. En hann
er ekki mjög bragðsmikll, svo
það er tilvalið að krydda hann
eða bragðbæta á einhvern
spennandi hátt.
Ef þið ætlið að krydda
ostinn, þá liggur nokkuð nærri
að minna á að Frakkar búa til
afbragsgóðan hvítlauksrjóma-
ost. í þennan ost nota þeir
auk hvítlauks, steinselju og
graslauk. Salt og pipar er auð-
vitað prýðilegt og sjálfsagt
með. Hvítlauk er ekki erfitt
að nálgast núorðið, sem betur
fer, en það fer auðvitað ekki
mikið fyrir nýjum kryddjurt-
um á þessum árstíma. Þess
vegna grípum við til þurrkaðra
jurta, en höfum þær nýju í huga,
vel á minnst, bráðum verður
hægt að sá! Og það er tilvalið
að þreifa sig áfram með fleiri
kryddjurtir en þessar tvær. Þar
má nefna að timjan, oregano
og basil, sem allt eru mjög
Ijúffengar kryddjurtir, fara vel
með ostinum og hvítlauknum.
Eins og venjulega notum við
það sem okkur lízt best og
hendi er næst í það og það
skiptið.
Nú svo er til piparostur,
þ.e. að ostinum er velt upp úr
grófmöluðum pipar. Ég mæli
reyndar frekar með að blanda
piparnum saman við sjálfan
ostinn. Og svo má gjarnan
bæta kryddjurtum við líka.
Þeir sem gjarnan aðhyllast
eitthvað sætt, geta líka búið til
sinn ost, því það tíðkast sums
staðar að setja rúsínur í svona
ost. Þá getið þið annaðhvort
sett heilar eða saxaðar rúsínur
í ostmassann, og blandað vel
saman. Ég sé ekki, að valhnet-
ur fari tiltakanlega illa í
þessum osti. Ostar henta alltaf
vel sem eftirréttur, og þá ekki
sízt þessi. Ef þessi ostur á að
vera handa stálpuðu fólki, fer
ekki illa á því að dreypa
nokkrum dropum af koníaki eða
sérrí á rúsínurnar eða beint í
sjálfan ostinn. Þið getið séð
til, hvort þið saltið ostinn
svolítið. Með þessu hnossgæti fer
vel á því að bera fram þunnt
ósætt kex, gjarnan einnig
epli og/eða perur.
í janúarlok var ég með
uppskrift af ostakremi úr
svona rjómaosti, bragðbættu
með sítrónu og rjóma. Það má
auðvitað minna á þann
möguleika. En rjómaostur í
sæta rétti og kökur er alveg kafli
út af fyrir sig, sem ég geri
væntanlega skil síðar.
afgreiðslu Grænmetisverzlun-
ar ríkisins við Ármúla. Þar
getur hver og einn valið sér
kartöflur af þeirri stærð og
gerð sem hann vill. Þetta er því
bæði skemmtilegt og nytsam-
legt. Þar er einnig ýmislegt
annað grænmeti á boðstólum
svo að það er alveg tilvalið að
bregða sér þangað stöku sinnum
og kaupa inn. Hvernig lízt
ykkur á að fá stinnan lauk, en
ekki mjúkan plastpokalauk?!
Auk þess er ekki lakara að
afgreiðslumennirnir þar eru
alveg einstaklega elskulegir
og hjálpsamir og tilbúnir með
góðar ábendingar. Það er því
miður ekki of algengt að hitta
slíka öðlinga fyrir í verzlun-
um. En aftur um bökuðu kart-
öflurnar. Með þeim er nefnilega
býsna gott að hafa svona
rjómaost, og þá gjarnan vel
kryddaðan. Kartöflurnar getið
þið annaðhvort bakað heilar eða
skorið að endilöngu og bakað
þannig hálfar.
Enn um
rjómaost
En það eru ýmsir mögu-
leikar á að nota svona ost,
kryddaðan eður ei, og hér á eftir
verður minnzt á nokkra mögu-
leika:
Nú um páskana hafa
líklega margir einhvern góðan
kjötbita í matinn. Ef þið glóð-
arsteikið, bakið, eða léttsteikið
kjötið á pönnu, fer einkar vel
á því að hafa hvítlauksrjóma-
ost með. Þá eru auðvitað allar
sósur óþarfar. Annað gott
meðlæti getur þá verið t.d.
nýtt blaðsellerí, bakað í ofni,
og e.t.v. bakaðar kartöflur. Nú
heimabakað brauð má einnig
nefna ... Ef ykkur sýnist svo
getið þið blandað svolitlu af
smjöri í ostinn, sem þá verður
auðvitað feitari og jafnframt
mýkri. Piparostur fer einnig
vel með kjöti.
Ég nefndi bakaðar kartöfl-
ur. Þær eru býsna gott með-
læti, en þær standa einnig fylli-
lega fyrir sínu sem sjálfstæður
réttur. Kartöflurnar þurfa
helzt að vera stórar og það
getur verið erfitt að safna þeim.
En það mál má leysa á einfald-
an hátt, með því að verzla í
Osturinn er alveg tilvalinn
með eftirmiðdags- eða kvöld-
hressingu, t.d. með góðu kexi,
gjarnan hrökkbrauði, eða þá
góðu brauði. Kvöldhressingin
er e.t.v. miðnætursnarl, og þá
er ískaldur pilsner góður með
eða létt þurrt vín, þegar mikið
er haft við.
Ef þið viljið útbúa smurt
brauð eða kex þá er auðvitað
ekkert því til fyrirstöðu að nota
svona ost. Ef þið notið hann
eintóman, er gott að krydda
hann, eins og áður er nefnt. En
það er einnig tilvalið að nota
ókryddaðan ostinn líkt og
smjör og setja eitthvað gott
ofan á. Þá má ostlagið gjarnan
vera nokkuð vænt. Þar á fer vel
að setja eitthvert bragðmikið
álegg. Ég mæli gjarnan með
reyktri síld og einnig kavíar.
Og bráðum kemur reyktur rauð-
magi á markaðinn. Svona snarl
fer við flest tækifæri, og
verður vafalaust vel þegið.
Osturinn er góður sem létt-
ur forréttur, t.d. með græn-
meti. Paprika og sellerí, hvort
sem er stöngul- eða rótarsell-
erí, er þar alveg sjálfkjörtið,
svo og stökkt og fínt kex.
Osturinn getur verið hvort sem
er kryddaður eða ókryddaður.
Ef þið viljið drekka vín með,
fer þurrt vín einna bezt með,
t.d. þurrt sérrí eða vermút.
Síðast en ekki sízt má
nefna, að úr svona osti er hægt
að búa til býsna góða sósu. Þessi
sósa er notuð sem bragðmikið
meðlæti, en á ekki að kaffæra
kjötið. Kjötið er þá steikt í
smjöri á pönnu. Þegar það er
hæfilega steikt, er það sett á
heitt fat og síðan á volga
plötu eða inn í volgan ofn, svo
að það kólni ekki. Þá er það
sósugerðin, og nú er um að
gera að nota smekk, ilman og
tilfinningu, því þetta er ekki
nákvæm uppskrift, heldur að-
eins leiðbeiningar. Nú þarf
einhvern vökva í viðbót á
pönnuna. Vínþjóðir nota auð-
vitað vín, og það getum við
gjarnan gert. Aðalreglan er að
nota ljóst vín með ljósu kjöti,
en dökkt með dökku, þetta
þýðir að hvítvín, sérrí og vermút
er gott með lambakjöti, kálfa-
kjöti, svínakjöti og kjúkling-
um. Rósavín er reyndar líka
gott. Nautakjöt ætti þá að kalla
á rauðvín. En þetta er aðeins
til leiðbeiningar, og ekki þarf
að fylgja þessu fremur.en hver
vill. Allt á þetta vín að vera
þurrt og alls ekki sætt. Ég
mæli mjög með þurru,
frönsku vermút, með hvers
konar kjöti, og er bragðmikið og
því drjúgt. Það hefur líka þann
kost að geymst vel í upptek-
inni flösku, en það gera hvítvín
og rauðvín ekki. í staðinn fyrir
vín getið þið einnig notað gott
kjötsoð. Áf vökvanum notið
þið góða skvettu, t.d. Í—IV2 dl.
eða svo. Vínið er látið sjóða,
svo að það gufi svolítið upp.
Þar með er það auðvitað orðið
óáfengt. Síðan bætið þið klípu
af rjómaosti út í, gjarnan
hvítlauksosti, og svolitlu af
rjóma, ef ykkur sýnis svo. Nú er
um að gera að hræra vel í og
láta þetta allt hitna og sam-
lagast vel. Þegar sósan er orðin
hæfilega þykk, er bara að bera
hana fram sem fyrst. Ef hún
þarf að standa eitthvað, þarf
vísast að hræra hana vel upp
aftur. Hún er ekki sem verst
þessi...
Þarna hafið þið sem sagt
ýmsa möguleika, sem þið getið
vonandi nýtt ykkur sem bezt, og
auk þess bætt við frá eigin
brjósti.
/ Kaupmenn — verslunarstjórar! § , ' \
AVEXTÍRIÞESSARIVIKU1
Appelsinur — Sítrónur — Garpe-aldin — Epli rauö — Epli græn
Bananar — Vínber græn — Vínber blá — Perur — Ananas — Avokac
^ — Kókoshnetur.
AVEXTIR ALLA DAGA
Eggert Kristjansson hf.
Sundagöröum 4, sími 85300