Morgunblaðið - 24.05.1980, Blaðsíða 22

Morgunblaðið - 24.05.1980, Blaðsíða 22
70 MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 24. MAÍ 1980 STEINGRÍMUR Her- mannsson sjávarútvegsráð- herra hefur lagt til í ríkis- stjórninni að skip verði tekin út af frílista. Ákvörðun hefur ekki verið tekin um málið af hálfu stjórnvalda. Mál þetta hefur verið í INNLENT deiglunni í nokkurn tíma og nokkrir ráðherrar fjallað um málið. Fram til þessa hefur innflutningur skipa ekki verið leyfisbundinn, en hins vegar hafa nokkrar takmarkanir verið settar á slíkan innflutn- ing. Til að mynda fást ekki lán úr Fiskveiðasjóði nema ákveðnum skilyrðum sé full- nægt og þá m.a. um að skip fari úr landi fyrir nýtt skip inn í landið. Þá hefur inn- flutningur skipa jafnvel verið háður samþykki sjávarútvegs- ráðherra. Iraiflutmngnr á skipum gerður leyfisbundinn? Frá blaðamannafundi FR (f.v.): Paul Hansen varaformðaur FR, örn Bernhöft ritari og Ragnar Magnússon formaður. LjÓHm.: Mbl. KrlBtján. Félag farstöðvaeigenda á íslandi: „Vilja vera ríki í ríkinu og fara ekki að landslögum“ — segir Ragnar Magnússon formaður FR um Póst og síma „Það eina, sem við ætlumst til, er að farið verði cftir landslögum. Ráða- menn Pósts og síma telja sig hins vegar vera ríki í ríkinu, stofnunin fer ekki að reglum, vill ráðskast með hlutina sjálf og án samráðs við notendur eða stjórnvöld. Það furðu- lega. við það allt saman er, að stofnunin átti sinn þátt i að semja þau lög sem deilan stendur um, og er tilefni þessa blaðamannafund- ar,“ sagði Ragnar Magnússon for- maður félags farstöðvaeigenda á blaðamannafundi, sem félagið boð- aði til að koma á framfæri sínum sjónarmiðum varðandi lög, sem gefin voru út i desember, um starfrækslu almenningsstöðva á 27 megariða tiðnisviðinu. Það er skoð- un félagsins (FR) að Póstur og simi hafi þráfaldlega neitað að fara eftir þessum reglum, og með þvi beinlín- is stuðlað að umfangsmiklu smygli á aimenningstalstöðvum. „Póstur og sími þarf að samþykkja hvera talstöðvartegund út af fyrir sig, samkvæmt reglunum, og þar stendur hnífurinn í kúnni. í skjóli þeirra ákvæða hefur stofnunin kom- ið sér undan því að leyfa innflutning á allt að 40 rása stöðvum, en lögin heimila notkun stöðva af því tagi. Póstur og sími er hins vegar and- snúin stövum sem hafa yfir 23 rásir. Innflytjendur hafa ekki treyst sér til að liggja með 40 rása stöðvar í tolli af þessum sökum. Hefur þessi af- staða Pósts og síma því leitt það af sér, að stundað er stórfellt smygl á 40 rása talstöðvum og eru þær nú þegar farnar að valda verulegum truflunum, þar sem ekkert eftirlit er með þeim,“ sagði Ragnar ennfremur. Ragnar sagði að Póstur og sími væri ein deild samgönguráðuneytis- ins, og þrátt fyrir að ráðuneytið hefði skrifað stofnuninni og skýrt fyrir henni hvernig túlka bæri regl- urnar, sæti allt við það sama hjá Pósti og síma. „Það er sennilega einsdæmi að ríkisstofnun virði ekki landslög, en það hefur Póstur og sími gert sig sekan um í þessum málum," sagði Ragnar. Stjórnarmenn í FR sögðu á fund- inum, að mikið notagildi væri í svokölluðum AT-stöðvum, og enn- fremur væru þær nauðsynlegt ör- yggistæki. í FR væru nú hartnær fimm þúsund félagsmenn, með stöðvar ýmist í bifreiðum, heima- húsum eða smábátum. Nýlega hefði félagið komið upp loftneti og móð- urstöð í Þórsmörk og væri nú hægt að ná sambandi við skálaverði þar áður en lagt væri út í vatnsföllin á leiðinni inn í mörkina. Fyrirhugað væri að koma siíkum búnaði upp í gönguskálunum í Hrafntinnuskeri, við Álftavatn, við Emstrurnar og í Landmannalaugum. „Við höfum reynt að leita réttar okkar og fá Póst og síma til að viðurkenna landslögin, sem heimila innflutning og notkun 40 rása AT- stöðva, en án árangurs. í þessum efnum gilda ákveðnar „umferðar- reglur", ef svo má að orði komast, og það einá sem við óskum eftir, er að farið verði eftir þessum umferðar- reglum," sögðu stjórnarmennirnir á blaðamannafundi FR. Yar Patton myrtur? GAMLA BÍÓ frumsýnir á annan í hvítasunnu nýja bandaríska kvikmynd, „Var Patton myrtur?“ (Brass Target). Myndin fjallar um umdeilda atburði, sem áttu sér stað í Þýzkalandi skömmu eftir lok heimsstyrjaldarinnar síðari, þ.e. dauðdaga George S. Pattons hershöfðingja, en hánn lét lífið í grunsamlegu bifreiðarslysi, og þegar gulli þýzka ríkisbankans var rænt, en bandarískir hermenn höfðu áður fundið gullið falið í gamalli saltnámu. Myndin er tek- in á sömu slóðum og atburðirnir gerðust, en leikstjórn annaðist John Hough. Úrvalsleikarar eru í aðalhlutverkunum: Sophia Loren, John Cassavetes, Robert Vaughn, George Kennedy og Max Von Sydow. Samviskufangar í Sovétríkjunum Meðferð þeirra og aðbúnaður bundinna dóma; þó var byrjað að láta baptista í hópi andófsmanna lausa sam- kvæmt þessu kerfi eftir áætlun, sem hófst síðla árs 1974. Langstærsti hluti samviskufanga hefur afplánað dóma sína að fullu. Löggjöf um betrunarvinnu I skýrslunni er löggjöf landsins og hin opinbera stefna í meðferð dæmdra fanga tekin til umfjöllunar. Fyrir það fyrsta gerir refsilöggjöfin (sem nefnist betrunarvinnu lögin) ráð fyrir hörkulegri meðferð fang- anna. Til dæmis eru sumum tegundum fanga aðeins heimilaðar tvær heimsóknir á ári, í allt að fjórar klukkustundir í einu. Sam- kvæmt lögunum skal föngunum aðeins tryggður nægilegur máttur, að hann viðhaldi eðlilegri líkamsstarfsemi" og heimilt er að innka matarskammtinn niður fyrir þetta lark sem refsingu fyrir agabrot innan fangelsanna og vinnubúðanna. Enda þótt lðgin kveði á um hörkulega meðferð refsi- fanganna í sumum tilvikum, eru betrunar- lögin að mörgu leyti óskýr og veita fangelsis- og vinnubúðastjórnum talsvert svigrúm til að beita fanganna enn harðari aðferðum. Af þeim samviskuföngum, sem vitað ei um, er stærsti hópurinn saman kominn á vinnubúðasvæðunum í Mordovíu og Perm. Aðrir samviskufangar eru dreifðir í vinnu- búðir víðs vegar um landið. Sitthvað um aðbúnaðfanga Flutningar fanga til þeirra staða þar, sem þeim verður haldið, fer fram í yfirfullum vöruflutningabílum með ónógri loftræstingu svo og í sérstökum járnbrautarvögnum. Fangar sögðu svo frá, að sautján manns hefðu látið lífið af völdum köfnunar í Kazan í apríl 1979 í bifreið, sem hafði verið skilin eftir úti í sólinni. í „Stolypin-vagnana", sem notaðir eru til lestarflutninga, er stundum troðið allt að 30 manneskjum í kJefa, sem ætlaður er tíu, í þrjá og fjóra daga í einu. Matur og vatn er af skornum skammti. Ein lestarferð, þar sem fluttir voru nokkur hundruð fangar, þar á meðal nokkrir samviskufangar, í hitabylgju árið 1972 hefur orðið fræg að endemum. Fangarnir urðu að öskra, þegar lestin fór um byggð svæði til þess að ná jafnvel aðeins i „vatnsdropa, eða ná andanum einu sinni", eftir því, sem ein frásögnin segir. Einn maður var sagður hafa látist. Það getur tekið fangana einn mánuð að komast áleiðis í lestum, flutningabílum, eða áningarfangelsum. Frásagnir eru til um, að afbrotafangar lemji og nauðgi öðrum föng- um. Flestir samviskufanganna eru háfðir í haldi í betrunarvinnubúðum, sem eru um- luktar gaddavírsgirðingu og veggjum með varðturnum, en þar eru vopnaðir menn og hundar á verði. Fangarnir í sérmeðferðarvinnubúðum í Mordóvíu búa saman þrír til fimm í klefa. Þeir hafa fötur í stað vatnsklósetts. Bað- og þvottaaðstaða er frumstæð. Fangar í hinum þremur vinnubúðategund- um búa í einhvers konar skálum allt upp í 200 saman í skála og sofa í tvímenningskoj- um. Þeir kvarta yfir þrengslum, vöntun á loftræstingu og of litlum hita á veturna. Þeim er bannað að nota meir en eitt teppi. Föt þeirra einskorðast við hinn opinbera einkennisbúning (svartan eða röndóttan); frásagnir eru um það, að samviskuföngum hafi verið refsað fyrir að klæðast aukafatn- aði á veturna eða fara úr einhverju af einkennisbúningnum á sumrin. Fangarnir mega þvo klæðnað sinn einu sinni í viku, oft við frumstæð skilyrði, og fara í bað einu sinni í viku eða með tíu daga millibiii. Hungur tilheyrir hinu daglega lífi innan fangabúðanna. Reglan er að refsa föngum með því að minnka hinn rýra matarskammt enn frekar. Fangar geta bætt matarkost sinn með því að kaupa sér aukamat í búðunum af fangalaunum sínum, eða þegar þeir fá pakka; en magn og gerð þeirrar viðbótarfæðu, sem þeir eiga kost á, lýtur ströngum reglum og oft eru þeir sviptir þessum réttindum í refsingarskyni. í óbirtum úrskurði, sem gefinn var út 1972, er kveðið á um þrettán mismunandi gerðir mataræðis, sem fer eftir dómi, tegund vinnunnar, refsingu, læknisheimild og öðr- um ástæðum, eftir því sem frásagnir fang- anna herma. Hinn venjulegi skammtur, er samanstendur af rúgbrauði, grjónum, káli og öðru grænmeti, nákvæmlega skömmtuðu kjöti, fiski og öðrum undirstððufæðutegund- um, inniheldur 2500 hitaeiningar og 65 grömm af eggjahvítuefni, þótt reyndar megi gefa þeim föngum, er vinna sérstaka erfiðis- vinnu, nokkur hundruð hitaeiningar til viðbótar. Samkvæmt alþjóðlegum heilbrigðisstaðli, þarf maður í mjög virku starfi milli 3100 og 3900 hitaeiningar á dag, og eggjahvítuneysla hans þarf að vera, sem svarar einu grammi fyrir hvert kíló líkamsþyngdar. Mikhail Shtern, fyrrverandi fangi, sagði um hið „venjulega" mataræði: „Maturinn var eins og skepnufóður. Ekkert grænmeti né ávextir árum saman, og kjötskammtarnir örsmáir." Fangar þeir, sem sitja í refsiklefum, fá matarskammt sem inniheldur milli 1300 og 1400 hitaeiningar og 38 grömm af eggjahvítu annan hvorn dag. Dagana þar á milli fá þeir aðeins rúgbrauð, heitt vatn og salt. Séu þeir í vinnu, fá þeir 1300—1400 hitaeiningar á hverjum degi. Á þessu geta orðið ýmsar breytingar fyrir hinar ýmsu tegundir refsinga. Sagt er, að í fangelsum fái fangarnir minni „venjulegan" skammt heldur en vinnubúðafangar, og þeir, sem settir eru í „stranga meðferð" fái enn minna. Fyrsta mánuðinn í strangri meðferð munu fangar fá um 1300 hitaeiningar á dag, þar á meðal fisk, sem stundum er skemmdur og óætur, að því er frásagnir greina. Tíðar frásagnir eru um, að heilsu fanga hraki, bæði í vinnubúðum og fangelsum; vitað er, að magasár og aðrir þrálátir kvillar eru algeng- ir. Heilsugæsla, sem er í höndum MVD (innanríkisráðuneytisins) líkt og starfs- mannahald fangabúðanna, er ófullnægjandi. Starfslið í heilsugæslustöðvum er fáliðaö og á stundum skipað ólærðu fólki. Föngum veitist erfitt að telja starfsmönnum trú um, að þeir þurfi á læknisþjónustu að halda, hversu takmörkuð sem hún er, og iöulega er þeim sinnt af hroðvirkni. Frásagnir eru af tilfellum um fársjúka fanga, sem hafa verið látnir afplána vist í refsiklefa til fullnustu, áður en meðferð var hafin. Margar frásagnir eru um, að fangar haldnir berklum og öðrum smitandi sjúkdómum séu ekki einangraðir nægilega frá öðrum föngum.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.