Morgunblaðið - 01.06.1980, Blaðsíða 16

64
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 1. JÚNÍ1980
Ný útgáfa Biblíunnar á næsta ári:
Tugmilljónafyrirtæki
og greiðum í ár 18
milljónir kr. í vinnulaun
segir framkvæmdastjóri Hins ísl. Biblíufélags
EKKI FÆRRI en fimmtán
manns auk sjálfboðaliða hafa
verið á launum í mismunandi
mikilli vinnu undanfarin miss-
eri við að undirbúa nýja prentun
Bibliunnar, sem ráðgerð er á
næsta ári. Verið er að ijúka
setningu Gamla testamentisins,
en hún hófst í fyrrasumar, og
setning Nýja testamentisins
hefst á næstunni. Hið islenzka
bibliuféiag gefur Biblíuna út og
stendur undir kostnaði við þetta
mikla verk, sem er i raun útgáfa
á 66 bókum, en ekki einni. alls
kringum 1400 blaðsiður. Bibliuf-
élagið nýtur sérfræðiþjónustu
ráðgjafa við þýðingu, fram-
leiðslu, þ.e. hönnun, prentverk
og band, og dreifingu Ritningar-
innar svo og fjármagnsfyrirgr-
eiðsiu frá United Bible Societies,
Sameinuðu bibliufélögunum,
sem eru samnefnarinn i hinu
alþjóðlega samstarfi að út-
breiðslu Bibiiunnar.
Ekki hátt skriíuð
„Á síðasta ári greiddum við
um 12 milljónir króna í vinnu-
laun vegna undirbúnings hand-
rita og prófarkalesturs og þar er
ég ekki að tala um neinn setn-
ingarkostnað, hvað þá pappír,
prentun og fjölbreytt bókband,
sem brátt kemur að. Við höfum í
fjárhagsáætlun fyrir yfirstand-
andi ár gert ráð fyrir að verja til
þess 18 milljónum króna og farið
fram á fjárveitingar í hlutfalli
við það,“ sagði Hermann Þor-
steinsson framkvæmdastjóri
Biblíufélagsins, en hann fylgist
grannt með framgangi verksins
og kemur í hans hlut að sjá til
þess að endar nái saman. „Félag-
ið er nánast að kikna undan
þessum mikla bagga," heldur
Hermann áfram, „en okkur hef-
ur orðið það alveg ljóst að ekki
þýðir að setja menn í svo mikla
vinnu, sem hér um ræðir, nema
að til komi full greiðsla. Finnst
okkur stundum að ráðuneyti og
kirkjuyfirvöld, sem með fjárráð-
in fara, mættu sýna þessu verki
meiri skilning. Framlag frá rík-
issjóði var á síðasta ári ein
milljón og verður óbreytt í ár.
Kirkjuþing 1976 og 1978 sam-
þykkti samhljóða áskorun til
AJþingis og kirkjustjórnar um
rífiegan fjárstuðning við þetta
brýna verkefni íslenzku kirkj-
unnar, sem svo lengi hefur verið
vanrækt. Hin heiga bók er ekki
hátt skrifuð á verkefna- og
vinsældalista valdsmanna okk-
a eins og fjárveitingar 1979 og
1980 bera með sér.
þessu sambandi verður
ni hugsað til orða Ritningar
', sem Biblíufélagið leitast
ð að gefa nýjan, verðugan,
búning: „Sá, sem sáir spar-
mun sparlega uppskera ...
Sérhver gefi ... ekki með ólund
eða með nauðung, því að Guð
elskar glaðan gjafara. En Guð er
þess megnugur að láta alla náð
hlotnast yður ríkulega, til þess
að þér í öllu og ávallt hafið allt,
sem þér þarfnist, og hafið gnægð
til sérhvers góðs verks." (2. Kor.
9: 6-9).
Eflaust eiga fjármunir til
þessarar nýju Biblíuútgáfu fyrst
og fremst eftir að koma frá
þeim, sem gefa gaum að orðum
Ritningarinnar og vita því hvar
raunsönn verðmæti er að finna á
tímum, er allt virðist vera að
sökkva í hina botnlausu leðju
helsjúks efnahagslífs á íslandi.
„Takið eftir, hvernig fyrir yður
fer! Þér ... etið, en verðið eigi
saddir, drekkið, en fáið eigi
nægju yðar, klæðið yður, en
verðið þó eigi varmir, og sá sem
vinnur fyrir kaupi, vinnur fyrir
því í götótta pyngju." (Hagg. 1:
5—6). Eru ekki ný stórátök um
kaup og kjör enn einu sinni í
uppsiglingu á vinnumarkaði
okkar? Væri ekki ráðlegt, áður
en styrjöldin skellur á, að hug-
leiða eftirfarandi orð þess leið-
beinanda Islendinga, sem lengst
og bezt hefur dugað þeim:
Af því læri ég að elska ei frekt
eigið gagn mitt, svo friður og
spekt
þess vegna raskist; þér er kært
þolinmæði og geð hógvært.
(H.P. Ps. 19).“
Er þetta þá verk upp á 50 eða
100 milljónir í allt?
„Ég gæti sjálfsagt auðveldlega
ráðstafað nær 100 milljónum
króna til að ljúka nýrri útgáfu
Biblíunnar. Setning hennar
stendur nú yfir og við erum um
þessar mundir að bíða eftir að fá
tilboð í prentun og getum fljót-
lega upp úr næstu mánaðamót-
um farið að gera okkur grein
fyrir því, hversu mikill kostnað-
urinn verður. Það er til umræðu
að prenta hana jafnt í Bretlandi,
Hollandi, Þýzkalandi, Reykjavík,
Akureyri og Japan, svo einhverj-
ir staðir séu nefndir, en það ætti
sem sagt að skýrast um næstu
mánaðamót." sagði Hermann.
Kostur að vinna Biblí-
una innanlands
Það er Prentstofa G. Bene-
diktssonar, sem annast setningu
Biblíunnar og hófst hún í ágúst
sl. Biblían verður offsetprentuð
og er nú lokið filmuvinnu við
Fyrstu Mósebók, en verið er að
brjóta um næstu rit. Nýja testa-
mentið siglir síðan í kjölfarið og
var ráðgert að setningu þess lyki
í sum'ar og prentun Biblíunnar
gæti jafnvel hafizt þá og bókin
komið út í haust, en nú er ljóst
að hún kemur vart út fyrr en á
næsta ári. „Það er tvímælalaust
kostur, að setningin skuli fara
fram hér heima," sagði Her-
mann, „þarna er um mjög vönd-
uð vinnubrögð að ræða, sem við
leggjum áherzlu á og eru fylli-
lega samkeppnisfær."
Kvað Hermann þetta einkum
koma fram í sambandi við próf-
arkalestur, öll samskipti við
prentsmiðju væru hin ágætustu,
en oft þyrfti e.t.v. að lagfæra
handrit og breyta smávægilega
eftir að í prentsmiðju væri
komið og slíkt væri allt auðveld-
ara að annast hér, en ef textinn
væri settur erlendis. „Ég veit
varla hvernig við hefðum átt að
fara að því. Þetta var að vísu
gert á fyrri öld, en þá var líka
sendur maður til Cambridge til
prófarkalesturs í lengri tíma og
varð hann að lokum innlyksa
þar,“ sagði Hermann.
í samtali við Guðmund Bene-
diktsson í Prentstofu hans kom
fram að það hefði verið honum
sérstök ánægja að fá þetta
verkefni þar sem það sýndi m.a.
að hann stæðist samkeppni við
erlendar prentsmiðjur. í
Prentstofu hans var verið að
vinna við hómilíubók fyrir Árna-
stofnun og þurfti að útbúa og
setja mýmörg ný leturtákn. En
auk setningar annast Prentstof-
an umbrot og alla filmuvinnu og
skilar verkinu á fiimum, sem
farið verður með í þá prent-
smiðju, sem prentar Biblíuna
þegar þar að kemur.
En hvernig er verkið fjár-
magnað? Hermann svarar því:
Náið samstarf við
alþjóðasamtök
„Hið íslenzka biblíufélag
stendur undir kostnaði við þýð-
ingarvinnu þess hluta, sem verð-
ur í nýrri þýðingu, þ.e. guðspjöll-
in og Postulasöguna, og undir-
búning handrits og fær það
nokkur framlög frá kirkjuyfir-
völdum. Sameinuðu biblíufélögin
sjá um að fjármagna setningar-
vinnuna og hafa samið beint við
Prentstofuna um það. Þeirra
framlag er hins vegar aðeins lán,
sem Biblíufélagið verður að end-
urgreiða á komandi árum, en
ekki hefur enn verið samið um
kjörin á því. Við erum í nánu
samstarfi við alþjóðasamtökin
um verkið og hafa sérfræðingar
þeirra verið hér á landi til
ráðuneytis um útgáfuna, t.d. við
prentun og við munum í samráði
við þá ákveða hvar prentunin
sjálf kemur til með að fara fram.
En fjármögnun þessa mikla
verks hjá svo litlu félagi er
auðvitað erfið og verðum við þar
að kalla eftir stuðningi lands-
manna," sagði Hermann og kvað
hann ráðgert að fyrsta prentun-
in yrði í 10 þúsund eintökum.
Þarna nefnir Hermann vanda
allrar bókaútgáfu og það er
auðvitað ljóst að hjá þjóð, sem
telur ekki nema rúmlega 230
þúsund manns, hlýtur útgáfa
sem þessi að vera dýr. Upplagið
verður aldrei það stórt að hinn
fasti kostnaður t.d. undirbúning-
ur texta og setning dreifist
verulega. Benda má á að setning
Biblíunnar á íslenzku fyrir fá-
menna þjóð kostar jafnmikið og
setning hennar á kínversku fyrir
einn milljarð Kínverja. Það hlýt-
ur því að þurfa að koma til
talsverð fjárveiting með útgáf-
unni til að allur kostnaðurinn
komi ekki eingöngu fram í sölu-
verði bókarinnar.
En hvers vegna þarf að ráðast
í endurútgáfu Biblíunnar nú?
Því svarar próf. Þórir Kr. Þórð-
arson, sem séð hefur um allan
undirbúning Gamla testamentis-
ins fyrir þessa útgáfu:
„Biblía sú, sem nú er á íslenzk-
um bókamarkaði, er sú síðasta í
langri röð af endurútgáfum eftir
þýðingu, rithætti og prentverki,
sem unnið var í byrjun þessarar
aldar. Af augljósum ástæðum
varð ekki lengur hjá því komizt
að setja hinn sígilda texta upp
að nýju með nútímalegum hætti,
aðlaðandi fyrir lesendur á loka-
skeiði þessarar sömu aldar.
Segja má að útgáfan, sem nú er í
undirbúningi, sé þrenns konar:
1) Gamla testamentið er endur-
prentað í þeirri mynd sem það
var í 1912 og 1914, enda þýðingin
frá 1912 góð, sé tekið tillit til
Hermann Þorsteinsson framkvæmdastóri Bibliufélagsins heldur
hef á handriti Fyrstu Mósebókar, sem nú er fullbúið, en hvert
hinna 66 rita Bibliunnar er geymt i stórum umslögum meðan
vinnslan stendur yfir. Ljósm. Emíiia.
Starfsfólk Prentstofu G. Benediktssonar sem unnið hetur að
setningu, leiðréttingu og umbroti: Fremst er Pálína Jónsdóttir
setjari, síðan frá vinstri: Stefán Ásgrimsson, Birgir Guðbjartsson,
Þorkell Sigurðsson, Guðjón Sveinsson, Guðmundur Benediktsson
prentsmiðjustjóri og Ásgeir Gunnarsson. Ljósm. Rax.
Meðal þeirra sem sjá um prófarkalestur eru sr. Magnús
Guðmundsson fyrrum sóknarprestur i Grundarfirði og Ragnar
Gunnarsson starfsmaður Bibliufélagsins. Ljóam. ólk.m.