Morgunblaðið - 25.07.1980, Qupperneq 17

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 25. JÚLÍ 1980
17
Skúli Pálsson ásamt adstoðarmanni sínum við reKnboKasilunKskerin skömmu áður en úr þeim var
hieypt i Kær.
ReKnboKasilunKsseiði. sem drepin voru í Kter. (- ói.K.M.)
10 þúsund seiði drepin í Laxalóni í gær:
„Land og þjóð hafa enga þörf
fyrir slíka embættismennu
— segir Skúli Pálsson, sem barizt hefur við „kerfið“ í 30 ár
DREPIN voru i K«r 10 þúsund
seiði af reKnboKasilunKÍ í Laxeld-
isstöð Skúla Pálssonar að Laxa-
lóni. Samkvæmt upplýsingum
Skúla hefði verðmæti þessara
seiða orðið að tveimur árum
liðnum um 40 milljónir króna. Á
þessu ári hafa Skúla borizt pant-
anir á reKnboKasilunKÍ erlendis
frá fyrir 250 milljónir króna, en
hann k»í aðeins selt hroKn fyrir
um 5 milljónir króna ok fékk
fyrir það verð, sem er um 35%
hærra en markaðsverð i Evrópu.
Með þessum útflutninKÍ fylKdi
heiIbrÍKðisvottorð yfirdýralækn-
isins um að hroKnin væru úr
heiIbrÍKðum fiski.
Skúli hefur undanfarin 30 ár
barizt við kerfið ok embættis-
mennina vegna meintrar sýkingar,
sem Skúli segir að kerfinu hafi
ekki tekizt að sýna fram á. Af
þessum sökum voru nýlega drepnir
á fjórða hundrað þúsund laxar í
eldisstöðinni og í gær voru síðustu
regnbogasilungarnir drepnir. Hinn
18. júlí síðastliðinn barst Skúla
bréf frá Tilraunastöð Háskólans í
meinafræði, þar sem skýrt er frá
niðurstöðum á rannsóknum á sýn-
um, sem tekin voru af regnbogasil-
ungnum nú í vor. Rannsakaðir
voru 362 silungar og „ekki fundust
merki um smitsjúkdóma í þessu
úrtaki“ og geti því Skúli alið upp
nýjan stofn frá hrognum þessa
stofns eftir sótthreinsun.
í myndatexta, sem birtur var í
Morgunblaðinu í gær slæddust
nokkrar missagnir, sem Morgun-
blaðið biður hlutaðeigandi velvirð-
ingar á. Skúli sagði í samtali við
Morgunblaðið í gær að aldrei hefði
fundizt neinn smitsjúkdómur í
regnbogasilungnum og sýni hefðu
fyrst verið tekin til rannsóknar á
árunum 1954 og 1955. A árunum
1974 til 1978 hafi sýni verið send til
erlendra vísindastöðva til rann-
sóknar og hefði þá heldur ekki
fundizt neitt athugaveri við stofn-
inn. Öllum hrognafiski í eldisstöð-
inni hefur nú verið fargað. í
klakhúsi er nú nokkurt magn af
hrognum, sem hægt verður að
halda áfram ræktun með, en það
tekur um 4 til 5 ár þar til hann fer
að skila arði. Skúli sagði að hann
hefði nú fengið leyfi til þess að
flytja þessi hrogn til Þóroddstaða í
Ölfusi á þeim forsendum, að þá séu
ekki líkur á að hann smitaðist af
íslenzka laxastofninum.
Skúli Pálsson kvað fiskinn, sem
fargað var í gær, hafa verið
þrítugustu kynslóð regnbogasil-
ungsstofnsins. Þetta stríð við emb-
ættismennina hafi því verið sér
dýrt. Skúli sagði að lokum: „Land
og þjóð hafa enga þörf fyrir
þjónustu embættismanna, sem
vinna störf sín með þessum hætti.“
Síldarútvegsnefnd:
Rangfærslum Ingólfs
Ingólfssonar svarað
SAMftNBUREUR D««WlAÍCSFAHGJALDA A NOCURLÖNXM
VEGAIBO) FARGJAID FARGJAU) MISMJNUR I
1 I. 9TVTTHI LEIBIR KM IKR. KR/PR.KM.
I Island Reyk javiA-Ves tmannaey jar 119 14.700 123.5 100.0 I
1 Darwftrk Kau(«kuvtdli> d n-Aarhus 147 19.197 130.5 105.7 I
I Nonequr Andenos-Kansö 120 16.829 140.2 113.5 1
1 Svlþjóð Skel lef tea-Luleaa 114 28.830 252.9 204.8
I 11 MILLI LEIÐIR
I tslanrl Heykjavlk-Akureyri 250 22.250 89.0 100.0 I
I Darwörk Kan^annahöf n-Br 1 lund 219 22.331 102.0 114.6 1
I Noregur Bergen-Alesurxi 255 28.720 112.6 126.5 1
Sviþjóó Stckkhólnur-Kar lstad 253 28.830 114.0 128.1 1
1 III UHQU LEIBIR
1 tsland Reykjavík-Egilsstaóir 385 30.050 78.1 100.0 1
DarwörV Ka^»annahö f n-TTti s ted 281 23/321 83.0 106.4 1
Noragur Os lo-Stavanger 321 43.231 134.7 172.5 1
1 Svlþjóö Stokkhólmur-Kalmar 326 47.657 146.2 187.2 1

Fæst eðlileg verðlagn-
ing eða ríkisstyrkur?
— spyr forstjóri Flugleiða í
bréfi til samgönguráðherra
Vegna þeirrar rangfærslu sem
fram kemur í viðtali við Ingólf
Ingólfsson formann Vélstjórafé-
lags íslands í Morgunblaðinu í
gær varðandi afstöðu Síldarút-
vegsnefndar til siglinga með
óunna Suðurlandssíld beint frá
miðunum á erlendan markað fer
hér á eftir bréf, er Síldarútvegs-
nefnd hefir ritað sjávarútvegsráð-
herra, þar sem fram kemur af-
staða nefndarinnar til máls þessa:
Bréf Sjávarútvegsráðuneytisins
dags. 16. júlí 1980, ásamt hug-
myndum að reglum um síldveiðar
1980 dags. 17. júlí, var að ósk
ráðuneytisins tekið til athugunar
á fundi Síldarútvegsnefndar 22.
júlí s.l. í tilefni erindis ráðuneytis-
ins fer hér á eftir greinargerð’
nefndarinnar um mál þetta:
Síldarútvegsnefnd er að því
leyti frábrugðin öðrum sölustofn-
unum sjávarafurða að í stjórnar-
nefndinni eiga sæti fulltrúar ým-
issa viðkomandi hagsmunaaðila
þ.e. síldarsaltenda, Alþýðusam-
bands íslands (Sjómannasam-
bands íslands), Landssambands
íslenzkra útvegsmanna og Alþing-
is.
Saltsíldarframleiðslan er m.a.
að því leyti frábrugðin öðrum
helztu útflutningsgreinum lands-
manna, að söltun er að jafnaði
talin óframkvæmanleg, nema sala
vörunnar sé tryggð fyrirfram
hverju sinni. Ástæðurnar eru
margþættar. í fyrsta lagi er mark-
aðssvæðið mjög takmarkað. í öðru
lagi eru neyzluvenjur mismunandi
eftir löndum og jafnvel héruðum
hvers lands og verður því að haga
söltun hverju sinni með tilliti til
þess. í þriðja lagi er neyzla
saltsíldar víða bundin við ákveð-
inn árstíma. Alllangur tími líður
frá þvi að síldin er söltuð þar til
hún er fullverkuð og frágengin til
útflutnings. í fjórða lagi er
geymsluþol saltaðrar síldar mjög
takmarkað.
Þessar kringumstæður valda
því að sala á saltaðri síld er
flóknari og vandasamari en á
þeim útflutningsafurðum sem
framleiddar eru án fyrirfram-
samninga og seldar eru eftir
hendinni á því markaðsverði sem
gildir hverju sinni. Þessi sérstaða
saltsíldarframleiðslunnar var að
ýmsu leyti ekki eins erfið viður-
eignar fyrr á árum, þegar mestur
hluti síldaraflans fór til bræðslu
og unnt var að velja beztu síldina
til söltunar. Þess er því ekki að
vænta, að saltendur séu reiðubún-
ir að taka á sig þá áhættu að
framleiða saltaða síld án fyrir-
framsamninga þótt það sé algengt
að því er aðrar sjávarafurðir
snertir.
Saltsíld er í rauninni í dag
samheiti margra vörutegunda
enda eru neyzluvenjur eins og
áður er sagt, mjög mismunandi
eftir löndum. Sumargotssildin ís-
lenzka er mjög misjöfn að stærð-
um. í sama hringnótafarminum er
oft síld frá 20—35 cm. Einn
markaður vill t.d. aðeins síld af
stærðinni 34—35 cm, annar mark-
aður 31—33 cm síld, sá þriðji
29—32 cm, o.s.frv. Þá eru kröfur
um fitumagn mjög misjafnar. Til
dæmis þarf fitumagn síldar helzt
að vera nokkuð hátt til fram-
leiðslu á hinum hefðbundnu teg-
undum, en má ekki fara yfir
ákveðið hámark á öðrum og er þar
átt við edikssöltuðu síldarflökin,
sem mikill markaður er fyrir í
Þýzkalandi. Þá hefir ástand síld-
arinnar eftir árstíma og hrygn-
ingartíma mikil áhrif á sölumögu-
leikana.
Síldveiðibannið á árunum
1972—1974 skaðaði mjög stöðu
Suðurlandssíldarinnar á erlendum
mörkuðum og hefir það kostað
þrotlausa vinnu að komast aftur
með síaukið magn inn á þessa
markaði, ekki sízt vegna þess að
aðalkeppinautarnir hafa boðið og
selt sambærilega síld á langtum
lægra verði en unnt er að fram-
leiða fyrir hér á landi.
Hve óhagstæð áhrif siglingar
með óunna síld beint frá miðunum
á erlendan markað kunna að hafa
á sölumöguleika saltaðrar síldar,
er erfitt að átta sig á, enn sem
komið er, og vill Síldarútvegs-
nefnd ekkert fullyrða um það mál
að sinni. Á fundi hjá sjávarút-
vegsráðherra 8. þ.m. skýrði full-
trúi Sjávarafurðadeildar SÍS frá
því að kaupendur freðsíldar í
Bretlandi hefðu í fyrrahaust kippt
að sér hendinni um samningagerð
þegar sú frétt barzt frá umboðs-
manni íslenzkra fiskiskipa að
vænta mætti ísaðrar síldar á
markaðinn beint frá síldarmiðun-
um við ísland, og lögðust fulltrúar
frystiiðnaðarins á fundi þessum
algjörlega gegn siglingum. Því er
ekki að neita að Síldarútvegsnefnd
óttast að svipuð staða kunni að
koma upp varðandi saltaða síld, ef
kaupendur telja sig eiga von á
fersksíldinni beint frá miðunum
við Island, enda er ekkert hægt að
fullyrða um það á þessú stigi
hvaða verð muni fást á erlendum
markaði fyrir síldina.
Síldarútvegsnefnd telur því
óráðlegt að taka að svo stöddu
nokkra ákvörðun um það, hvort
leyfa eigi útflutning á ísaðri síld á
erlendan markað.
Ofangreind samþykkt var gerð
með öllum greiddum atkvæðum á
áðurnefndum fundi Síldarútvegs-
nefndar þar sem mættir voru
fulltrúar allra áðurnefndra aðila
sem sæti eiga í stjórn stofnunar-
innar.
Sildarútvegsnefnd.
FORSTJÓRI FluKlciða. SÍKurður
IlrlKason. hefur ritað StcinKrími
Hcrmannssyni samKönKuráðhcrra
bréf þar scm seKÍr m.a. að ckki sé
lenKur rekstrarKrundvöllur fyrir
innanlandsfluK félagsins. Spyr for-
stjórinn hvort sé stcfna rikisstjórn-
arinnar að lcyfa cðlilcKa verðlaKn-
inKU farxjalda eða að ríkisstyrkir
fáist til að jafna metin. en bréfið
kveðst forstjórinn rita vcgna erfið-
lcika i rckstri innanlandsflugsins.
sem rckja mcKÍ til rangrar vcrðlagn-
ingar ok trcKðu yfirvalda til að lcyfa
nauðsynlcKar farKjaldahækkanir.
í bréfi forstjóra Flugleiða segir
m.a. að sívaxandi tap hafi orðið á
rekstri innanlandsflugs félagsins, á
árunum 1977 til 1979 hafi tapið numið
l, 5 milljarði króna miðað við núgildi
krónunnar og sl. fimm ár sé tapið 2,7
milljarðar króna reiknað á sama hátt.
„Þessi gífurlegi taprekstur stafar nær
eingöngu af því að óeðlilegur dráttur
hefur verið á afgreiðslu hækkunar-
beiðna og einnig hafa rökstuddar
óskir um hækkanir verið skornar
niður án skýringa", segir Sigurður
Helgason.
Þá kemur fram í bréfinu að tap á
innanlandsflugi í apríl sl. var 34,6
m. kr. en sama mánuð í fyrra var 2,4
m.kr. hagnaður. Tapið frá áramótum
til aprílloka er orðið 221,8 millj. kr.
Mun meira tap hefði orðið ef ekki
verið gerðar ýmsar breytingar til
hagræðingar, teknar í notkun burð-
armeiri flugvélar, flugleiðir, sem
henta illa flugkosti félagsins færðar
yfir á minni félög, segir í bréfi
forstjóra Flugleiða. Verulegur hluti
af tekjum innanlandsflugs að
sumrinu er sagt koma frá erlendum
ferðamönnum. „Sú staðreynd, að ekki
eru tekin gjöld, sem eru í samræmi
við kostnað, þýðir því beint gjaldeyr-
istap fyrir þjóðarbúið, auk þess sem
það að sjálfsögðu leiðir af sér beint
fjárhagslegt tap fyrir félagið. Það
getur ekki verið rétt stefna að selja
slík gjöld á undirverði. Sannleikurinn
er líka sá, að endanlega verður að
hækka þessi gjöld svo þau séu í
samræmi við kostnað og fellur sá
þungi þá allur á innlenda ferðamenn,
sem eru uppistaðan í flutningum átta
mánuði ársins."
Ráðherra var einnig send tafla um
samanburð á fjargjöldum á Norður-
löndum og bent er á að starfsemi
innanlandsflugs í Noregi sé st.vrkt
verulega, Wideröe flugfélagið í Nor-
egi hafi t.d. verið styrkt um 3,1 millj.
ísl. króna á núverandi gengi. Að
endingu er sagt að nauðsyn sé á 18'/f
hækkun frá 1. ágúst til að komið verði
í veg fyrir hallarekstur á árinu og
segir forstjóri Flugleiða að lokum í
bréfi sínu til samgönguráðherra að
haldi svo fram sem horfi, að ekki
verði le.vfð verðlagning í samræmi við
kostnað, hljóti að leiða að þvi að ekki
sé lengur grundvöllur fyrir starfsem-
ina.