Morgunblaðið - 24.01.1981, Qupperneq 39

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 24. JANÚAR 1981
39
ust 9 börn er öll lifa foreldra sína,
eru 5 þeirra búsett hér í fæð-
ingarsveit sinni en 4 í þéttbýlinu
vestan heiðar. Öll eru systkinin
frá Holti einkar mannvænleg bæði
í sjón og reynd, og bera foreldrum
sínum og æskuheimili gott vitni.
Sama ár og Sigurgrímur kvænt-
ist tók hann við búi í Holti af
föður sínum og bjó þar í meira en
50 ár, síðustu tvo áratugina í
sambýli við syni sína 3 er þar búa
nú.
Á árunum fyrir og eftir 1930 var
þröngt í búi hjá íslenskum bænd-
um og hefir þurft bæði hagsýni og
dugnað til forsjár svo stórri fjöl-
skyldu sem þá var í Holti. En
fjölskyldan var samhent og bðrnin
lögðu fljótt fram krafta sína til
styrktar, og er tæknivæðing hélt
innreið sína i sveitum landsins
hófst stórbúskapur í Holti, lagðar
voru við heimajörðina 4 nálægar
jarðir sem fallið höfðu í eyði og
mikið land brotið til ræktunar.
Sigurgrímur vísaði veginn af mik-
illi framsýni til félagslegrar upp-
byggingar búskaparins og stór-
framkvæmda. Er nú í Holti byggt
á þeim grunni er hann lagði, þar
standa 3 íbúðarhús, og byggingar
yfir fóður og fénað, svo stórar í
sniðum að fáar hliðstæður á í
íslenskum sveitum. Sigurgrímur
Jónsson var um langan aldur
kvaddur til starfa í þágu félags-
samtaka bænda, hann var í stjórn
Búnaðarfélags Stokkseyrarhrepps
í rúma þrjá áratugi og formaður
þess í 15 ár, einnig áratugum
saman fulltrúi bænda í sveit sinni
hjá flestum þeim samtökum sem
þeir áttu aðild að. Þá var hann um
skeið fulltrúi á aðalfundum Stétt-
arsambands bænda og Sambands
ísl. samvinnufélaga, sat hann og á
3 Búnaðarþingum sem fulltrúi
Sunnlendinga.
Merkasta starf Sigurgríms í
þágu bænda er þó án efa forysta
hans í málefnum Mjólkurbús
Flóamanna. Var hann einn hvata-
manna að stofnun þess og þar í
stjórn 43 ár, síðustu árin sem
formaður. Þá var hann um ára-
tugaskeið fulltrúi á aðalfundum
Mjólkursamsölunnar og lengi í
stjórn hennar. Voru ströf hans
innan þessara fyrirtækja heilla-
drjúg og til þess fallin að skapa
samstöðu meðal félagsmanna. Má
hiklaust telja Sigurgrím einn af
helstu forystumönnum við upp-
byggingu nútíma mjólkuriðnaðar
hér á landi.
Sigurgrímur Jónsson hafði for-
ystu í málefnum Stokkseyrar-
hrepps lengur en nokkur annar
maður á þessari öld, hann átti
sæti í sveitarstjórn í 30 ár eða frá
1928—’58 og var oddviti hennar
frá 1934—’38 og 1946-’58 eða í 16
ár alls, auk þess átti hann sæti í
fjölda nefnda á vegum sveitarfé-
lagsins og stofnana þess sem hér
yrði of langt upp að telja. Lengst
af á þessum tíma var þjóðfélags-
þróunin og þar með breytingar á
atvinnulífi og verslunarháttum
suðvestanlands Stokkseyringum
óhagstæðar, vannst þó margt til
framfara á nefndu tímabili, sumt
fyrir óbeina forystu sveitarstjórn-
ar, annað með samvinnu hennar
við yfirvöld fjármála og fram-
kvæmda i landinu.
Meðal framkvæmda er Sigur-
grímur hafði forystu um eða
studdi að má nefna þessar. Reist
var barnaskólahús fyrir Stokks-
eyri sem enn er notað ásamt
skólastjórabústað. Veitt var raf-
magn frá Sogsvirkjun til Stokks-
eyrar og stofnuð rafveita á vegum
hreppsins til viðtöku á því raf-
magni og dreifingar um þorpið.
Hafin var lagning holræsa.
Allir sveitabæir hreppsins, sem
nú eru í byggð, komust í vega-
samband og tengdust rafveitu og
símakerfi landsins en þetta þrennt
er forsenda þess að byggð haldist.
Sigurgrímur Jónsson hafði mik-
il afskipti af útgerðarmálum á
Stokkseyri, fyrst fá ár sem með-
eigandi í útgerð en síðar og í miklu
stærri stíl sem stuðningsmaður
eða forystumaður útgerðar á fé-
lagslegum grundvelli. Árið 1933
var stofnað Samvinnufélag
Stokkseyringa, komu árið eftir 3
nýir vélbátar til Stokkseyrar er
það hafði látið smíða í Danmörku.
Var Sigurgrímur einn af stuðn-
ingsmönnum þessa félagsskapar.
Síðar, á árunum milli 1950 og
’60 hafði hann um árabil forstöðu
og bókhald umfangsmikillar út-
gerðar sem Stokkseyrarhreppur
átti hlut að, voru þá m.a. smíðaðir
2 bátar til endurnýjunar þeim
skipakosti og fór smíði þeirra
fram í Danmörku.
Fyrsti vísir að rekstri íshúss á
Stokkseyri hófst um síðustu alda-
mót og var það rekið sem slíkt í
rúma fjóra áratugi. En nokkru
eftir 1940 þróaðist rekstur þess
yfir í hraðfry8tihús. Árið 1948 var
síðan stofnaður um þann atvinnu-
rekstur nýr og öflugri félagsskap-
ur Hraðfrystihús Stokkseyar hf.,
með mikilli þátttöku Stokkseyrar-
hrepps.
Sigurgrímur Jónsson var fyrsti
stjórnarformaður hins nýja fé-
lags, og lét þar mjög til sín taka
fyrsta áratuginn eftir stofnun
þess.
Sigurgrímur var þar öðru sinni
stjórnarformaður árið 1970—’75
og skorti þá eigi holl ráð hans og
hvatningu til framkvæmda þrátt
fyrir háan aldur. Hefir starfsemi
þessa fyrirtækis aukist gífurlega á
síðasta áratug og má það nú heita
stórveldi í sinni grein.
Sigurgrímur hlaut við ýmis
tímamót í lífi sínu þakkir og
viðurkenningu fyrir störf sín.
Hann var sæmdur Hinni íslensku
fálkaorðu.
Á fundi hreppsnefndar Stokks-
eyrarhrepps þann 19. maí 1976 var
hann einróma kjörinn heiðurs-
borgari Stokkseyrarhrepps vegna
margháttaðra starfa sinna i þágu
sveitarfélagsins og íbúa þess.
Sigurgrímur Jónsson mátti telj-
ast gæfumaður, hann fékk í
vöggugjöf gott atgjörvi til líkama
Jósef Heimir Óskars-
son — Minning
Fæddur 20. mai 1964.
Dáinn 1. janúar 1981.
Jósef Heimir Óskarsson, Aðal-
stræti 11, ísafirði, andaðist 1.
janúar 1981. Hann var fæddur í
Reykjavík 20. maí 1964, sonur
hjónanna Óskars Hálfdánarsonar
og Dagnýjar Jóhannsdóttur. Þeg-
ar okkur hjónunum barst sú
sorgarfregn á nýársdagsmorgun,
að Jósef Heimir, Systursonur
minn, hefði orðið fyrir bifreið og
beðið bana, setti okkur hljóða. Við
áttum bágt með að trúa því sem
skeð hafði, svo ungur og lífsglaður
sem hann var. En guð elskar þá
sem ungir deyja.
Jósef Heimir fluttist til ísa-
fjarðar tveggja ára, með fjöl-
skyldu sinni og hefur hún búið þar
síðan. Jósef var yngstur fjögurra
bræðra. Snemma gerðu veikindi
sér vart hjá Jósefi, og þurfti hann
að dvelja langdvölum hjá móður-
ömmu sinni í Reykjavík, til lækn-
inga. Var hún honum einstaklega
góð. Gekkst hann undir tvær
stórar skurðaðgerðir, sem hann
bar með prýði. Alltaf held ég að
hugur hans hafi lejtað heim til
foreldra og vina á ísafirði, enda
átti hann þar marga góða vini.
Síðasta árið vann hann hjá Norð-
urtanganum á ísafirði. Var hann
mjög vel liðinn þar sem annars-
staðar.
Oft áttum við Jóséf gleðistundir
saman og minnist ég margra
þeirra með söknuði. Eg þakka
Jósefi fyrir margar góðar stundir,
og trúi ég að endurfundir okkar
eigi eftir að liggja saman að nýju.
Nú þegar leiðir skiija eru mér
efst í huga fagrar endurminningar
um góðan dreng.
Hans er nú sárt saknað. Það er
ávallt harmsefni er maður fellur
frá í blóma lífsins og sár söknuður
hans nánustu. En eftir lifir minn-
ingin um góðan dreng.
Foreldrum hans og bræðrum og
og sálar er honum entist langa
ævi, alla hans tíð var í landinu
framfaraskeið þannig að hæfileik-
ar hans fengu að njóta sín, og
hann hlaut stuðning annarra til
forystu í þeim málefnum er hon-
um voru hugleikin.
í einkalífi sínu hafði hann í
meira en hálfa öld samfylgd góðs
maka sem studdi hann með ráðum
og dáð, og er hann í elli sinni hafði
látið af störfum sá hann afkom-
endur sína taka upp merkið bæði
heima og heiman. Höfuðeinkenni
skapgerðar Sigurgríms voru eðlis-
gróin prúðmennska og kurteisi, en
um leið fastur vilji til þeirra
málefna sem hann vildi láta fram
ganga.
Þegar horft er yfir farinn veg
hygg ég það samdóma álit þeirra
sem til þekkja, að störf hans hafi
mótast af góðviljuðum fram-
kvæmdahug og miklu mannviti.
Á kveðjustund eru Sigurgrími
Jónssyni fluttar einlægar þakkir
sveitarstjórnar Stokkseyrar-
hrepps og allra Stokkseyringa
fyrir allt það er hann var og vann
heimasveit sinni, Stokkseyrar-
hreppi og íbúum hans, með lífi
sínu og starfi.
Helgi ívarsson
í dag verður til grafar borinn á
Stokkseyri Sigurgrímur Jónsson í
Holti.
Á hug minn leita minningarnar
um viðkynningu okkar Sigur-
gríms, er hófst þegar ég var á
ellefta árinu. Þá var ég dreng-
hnokki úr Reykjavík, er kominn
var að Holti til að dvelja um tíma
í sveit hjá ókunnugu fólki á
stórbýli Sigurgríms og Unnar.
Margir munu verða til þess að
minnast höfðingsskapar Sigur-
gríms, stórhuga athafna hans og
ósérhlífinni forystu í félagsstarfi.
En sá sem var pilturinn úr
Reykjavík getur ei látið vera að
minnast hins ljúfa anda, er ríkti á
heimilinu í Holti. Sigurgrímur og
kona hans, Unnur Jónsdóttir, sem
lést fyrir fáum árum, voru sannir
leiðtogar og fyrirmynd níu barna
sinna og reyndar margs aðkomu-
fólks, sem tíðum var langdvölum í
Holti, einkum þó yfir sumartím-
ann. Fjölbreytt störf í sveitinni,
gáskinn á stóru heimili, en þó ekki
síst nærgætni og hlýlegt viðmót
Sigurgríms og Unnar drógu ávallt
síðan unglinginn úr borginni til
sín austur yfir fjall. Mörg varð
hans ferðin til lengri eða skemmri
dvalar í Holti.
Árin liðu og æ ljósari varð mér
andleg orka þeirra hjóna, viðtæk
sjálfsmenntun og þekking um hin
ólíkustu efni. í góðra vina hópi var
oft spurt og margt spjallað.
ósjaldan bar þá sjálfa lífsgátuna
á góma.
Það er mikið lán að hafa kynnst
svo ágætu fólki sem Sigurgrími og
Unni. Vinátta og tryggð var þeim í
blóð borin, og naut ég og mín
fjölskylda þess ríkulega.
Sigurgrímur fær nú upplokið
þeim heimi, sem hann trúði að við
öðrum aðstandendum votta ég
mína innilegustu samúð.
ó, gef þú oes. Drottlnn. en Kleðllegt ár
ok KÚAnr os bleeHaðar tlðlr,
Kef himneeka döKK xeKnum hmrmanna tár,
Kef hlmneokan frlð fyrir lauHnarans sár
og elllfan unað um xlðfr.
Pétur Sigurðsson
tæki handan þessa lífs. óska ég
honum þar í öllu velfarnaðar.
Ástvinum hans vottum við fjöl-
skyldan innilega samúð.
Hróbjartur Hróbjartsson
Einn af mestu og bestu bænda-
höfðingjum þessa lands, Sigur-
grímur í Holti, er nú hniginn í
valinn eftir langt og gifturíkt
ævistarf. Ekki er það ætlun mín
hér að telja upp hin fjölmörgu
félagsmálastörf, sem hann innti af
hendi um dagana með stakri
prýði. Það munu aðrir gera, en
mig langar fyrst og fremst til að
minnast hans með þakklæti fyrir
ágætt samstarf í fasteignamats-
nefnd Árnessýslu, en þar störfuð-
um við saman á árunum 1963—
1970 ásamt Steinþóri Gestssyni,
alþingismanni.
Það var sannarlega ánægjuríkt
starf að skoða og meta fasteignir í
sveitum og kauptúnum Árnes-
sýslu með þessum gáfuðu og
skemmtilegu mönnum. Kom sér
oft vel hve þaulkunnugur Sigur-
grímur var í héraðinu, enda hafði
hann verið formaður fasteigna-
matsnefndar á árunum 1938—
1942 og starfaði hann þá með
hinum kunnu bændahöfðingjum,
Böðvari á Laugarvatni og Páli á
Ásólfsstöðum. Fróðlegt var að
heyra Sigurgrím tala um fram-
kvæmdir og framfarir á þessum
tæpum þremur áratugum á milli
matanna, næsta ótrúlegar fram-
farir.
Margar ógleymanlegar stundir
áttum við saman við Þingvalla-
vatn, en þar skoðuðum við um þrjú
hundruð sumarbústaði í fögru
umhverfi. Oft reyndist erfitt að
„feðra" þá marga, eins og við
nefndum það að finna eigendurna.
Oft kostaði það mikla helgidaga-
og jafnvel næturvinnu, en við
vorum allir svo gamaldags að
kunna lítið á slíka útreikninga,
þegar starfið og vinnugleðin var
annars vegar.
Það var líka bæði fróðlegt og
skemmtilegt að ferðast um sveit-
irnar og þorpin og kynnast högum
fólksins. Sigurgrimur var bæði
mannþekkjari og mannvinur. Það
kom nokkrum sinnum fyrir, að
hann sagði, er við renndum úr
hlaði: „Aumingja blessað fólkið.
Það hefur flest við sín vandmál að
stríða."
Sigurgrímur rak eitt stærsta bú
landsins í félagi við syni sína og
hafði hann allt bókhald á hendi og
var það til fyrirmyndar eins og
annað sem hann lagði hendur að.
Sigurgrímur var kvæntur gáfu-
og fríðleikskonu, Unni Jónsdóttur,
ættaðri úr Þingeyjarsýslu. Hún
andaðist fyrir fáum árum. Þau
eignuðust níu mannvænleg börn,
sem víða hafa verið valin til
forustu í þjóðfélaginu.
Ég átti því láni að fagna að
kynnast töluvert þessum stóru og
myndarlegu heimilum í Holti og
var ánægjulegt að sjá hve þessi
stóra fjölskylda var samhent.
Ég og fjölskylda mín sendum
innilegar samúðarkveðjur til af-
komenda og venslafólks heiðurs-
hjónanna Unnar og Sigurgríms.
Sigm. Sigurðsson
Syðra-Langholti
Venliiniirnuiniuifehii’
Reykjavíkur
Kæri félagi.
I tilefni 90 ára afmælis félagsins bjóðum
við þig hjartanlega velkominn til afmælis-
fagnaðar að Hótel Sögu, sunnudaginn 25.
janúíir n.k., kl. 14 til 17.
Dagskrá verður i stórum dráttum þannig:
Safnast saman í Súlnasal.
Hljómsveit hússins leikur létt lög.
Ávörp.
Félagsmenn heiðraðir.
Tvöfaldur kvartett Söngskólans i Reykjavik syngur.
Manúela Wiesler og Snorri öm Snorrason
leika saman á flautu og gitar.
Ég vona að þú og sem flestir vinnufélaga
þinna sjáið ykkur fært að taka þátt i þessari
afmæUshátíð félagsins og þiggja veitingar.
Með félagskveðju,
f.h. VERZLUNARMANNAFÉLAGS
REYKJAVÍKUR