Morgunblaðið - 01.05.1981, Qupperneq 22

54
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 1. MAÍ 1981
HLAÐVARPINN
Richardson og
stóru laxarnir
BANGKOK POST WEDNESDAY FEBRUARY 18,1881
Erro’s art: A blend of
realism and fantasy
THE book I* entltlod
"Erro" (wtth ■ French
accent on the "O").
Phonetically, the name
could easlly belong to
any of the Romanttc lan-
guages. But It hardly
aounda aa If It belongs to
an lcelander
"Erro" la. however, a
famous word In the art
world and serves aa a
working name for Gud-
mundur Gudmundaaon.
the almost unpronounce-
abU name of a real Ice-
landlc artlst.
There's no connectlon
between the two names,
conflrms the artlst who
was glving a prevlew of -
hls lateat work, "One
Thousand and One
Nlghts.” to Bangkok'sart
enthusiasts recently be-
fore heading back to
Parls — hls base —
where he is conaldered
"a representative of the
W> called Parts School of
Paintlng "
Looking at Erro's
work, both from the cata-
logue book and the eihl-
Mtlon. It's even harder to
try to make a connec-
Uon.
'The New York Of
flce." palnted In 1*76 and
which Is now part of the
"O.K. Harrla Gallery”
collectlon. for instance,
has Chalrman Mao slt-
tlng In a splendld offlce
wlth the Emptre State
Bullding In the back
ground. Or. "On Venus"
whlch portrays the three
American astronauts in
their space gear juita-
posed wlth an erotic , fl-
lar pose to Venua de ^ribes.
EFFECT
Interestingly. "Small
Tears For Two.” now a
property of "Gallerla
Schwars" in Mllan. la
Plcaaao-llke. If not In the
trsnsparent and not aa
soft as he looks # War-
hol. according to Erro,
had not long ago made a
fortune by paintlng the
late Shah of Iran's
famlly "He's lucky."
says Erro referrlng to
the bespectacled War-
hol, "he flnished the
work and got pald Just
one weck before the
Shah's famtly had to
leave Iran "
But understsndably.
Erro's type of art does
not appeal to everyone's
taste Hi^work repre-
sents a trend. although
he "initlates trends
rather than foliowlng
' M| ss the book dew
"M8P. And trepds gre
many collectors who ré-
gard art as an inveat-
mcnt, perhaps be run-
ning the rlsk of future
devaluatlon
One thing ls undenl-
able, though That Erro
has displayed a talent as
a flne portratt painter
Ing to see whlch why the
Pop Art artlsts of Parl*
tum In the future.
COLLECTION
For those interested In
Erro. 'Erro" Is available
at D.K Books. A nlce
book to add to your col-
lectlon wlth striklng
cover and more than
flfty pages of Brro'a
work in full colours.
Don't be alarmed If
some of the pages appear
to be misslng They are
As It tprned out. eight
nfTn fffff ey'tlfe rhki
Board q1 CensorshJp on,
the grounds that they
"contaln plctures that
fact. the Customa offl-
rlals wanted to bum the
lot in the flrst place,"
says Erro.
Klámfengin sýningarskrá?
Nú styttist í það að laxveiði-
tímabilið hefjist. en nú þegar
Keta menn farið að renna fyrir
silung. Væntanlexa eru marxir
veiðimenn farnir að huxa að
veiðita-kjunum ox búnir að út-
vexa sér veiðidaxa í einhverri
ánni.
Við árnar xerast stöðuxt ævin-
týri ox sum þeirra stórbrotin,
a.m.k. í huxum veiðimanna. —
þexar þeir komast í kast við „þá
stóru". Hcr á eftir fcr veiðisaxa.
Xömul ox X<>ð. ox sexir þar frá
enskum manni, Richardson ox
viðureixn hans við stórlax i
Grimsá. Auðvitað er saxan dax-
sönn, eins ox allar xoðar veiðisöx-
ur ...
Saxa þessi birtist i bókinni
Vötnin strönx eftir Björn Blön-
dal ox er birt hér með leyfi
höfundar.
„Þexar Richardson veiddi í
Grímsá skeði það einu sinni, að
tveir óvenju stórir laxar láxu hlið
við hlið í Svartastokk.
Voru það bræðurnir Andrés og
Sigurður Fjeldsted, sem sáu þá
fyrst. Var það á blíðviðrisdegi og
áin lítil og blátær. En þá kann að
henda, að fiskur sjáist vel í
þessum djúpa þrönga hyl.
Sögðu þeir bræður Englending-
unum, sem við ána voru, frá
þessum stóru fiskum. Þetta var
snemma í júlímánuði.
Richardson fór og skoðaði þessa
laxa. En er hann hafði horft á þá
um stund, lýsti hann því yfir, að
þeir væru ekki minni en þeir
stærstu, sem veiddust í Englandi
og Skotlandi. En þar veiðast
stærri laxar en á Islandi. Stundum
50 punda eða meira.
Laxarnir lágu neðarlega í
Svartastokk. Sf>ölkorn ofar en
fyrsta kvíslin streymir út úr
stokknum norðan megin. Og ekki
langt frá því landi.
Dag eftir dag reyndi Richardson
og félagi hans við þessa stóru
fiska. En hvorugur vildi taka.
Þeir veiddu laxa á svipuðum
slóðum, en engan tiltakanlega
stóran.
Og alltaf við og við sáust þessir
stóru fiskar liggja hlið við hlið á
sama stað.
Svo var það seint í júlí um
kvöld, að Richardson fór þeirra
erinda að reyna við þessa stóru
laxa. Stóð hann sunnan megin
árinnar.
Ef til vill hefur fíngerður báru-
hjúpur legið yfir ánni í kvöldsól-
inni. Þegar svo er, hefur þessi
staður og margir aðrir gefið góða
veiði. Ekki hafði Richardson
kastað flugunni oft er feikistór lax
tók hana.
Hófst nú atgangur mikill og
harður. Barst leikurinn til og frá
um stokkinn. Síðan niður í
Hlaupastokk og þar næst í Tjald-
hyl. Þar fyrir neðan greinist áin
um Miðberg. Kvíslin að norðan
fellur ofan í Myrkhyl, en í þeirri
syðri er Laxfoss.
Ekki gat Richardson varnað því
að laxinn færi nyðri kvíslina og
þótti honum þá í bili sem leikur-
inn væri tapaður. Því að hann gat
ekki fylgt honum eftir.
Línan rann öll út og slitnaði við
hjólið.
En er svo fór, taldi sá enski ekki
vonlaust að ná laxinum. Hann og
félagar hans þrír bundu saman
öngla og slæddu hylinn.
Tveir af þessum Englendingum
voru ífærusveinar og veiddu lítið
eða ekki.
Töldu þeir víst að auðvelt væri
að ná þessari löngu línu. En svo
reyndist ekki. Svo kom nóttin.
Næsta morgun slæddu þeir
Myrkhyl aftur en urðu einskis
vísari.
Síðar um daginn var Richard-
son að veiða í Laxfossi. Sá hann þá
línu hanga í fossinum. Með stöng-
inni gat hann náð í hana og dregið
til sín. Þekkti hann að þar var
línan komin, sem hann missti
kvöldið áður.
Hann lét ífærusvein sinn klifra
upp á Miðberg með línuendann. Sá
hann fjótlega, að línan lá ekki
niður í Myrkhyl. En lá upp ána.
Lét hann þá Richardson vita.
Þótti honum þetta undarlegt.
Hætti að veiða og fór til þjóns
síns.
Þeir röktu færið upp Tjaldhyl
og Hlaupastokka. Þá þóttust þeir
vissir um að línan lægi upp í
Svartastokk og Richardson taldi
að flugan sæti enn föst í stóra
laxinum. Óðu þeir suður yfir ána,
nokkru fyrir ofan húsið.
Hinn reyndi veiðimaður flanaði
að engu. Hann tók sína sterkustu
stöng og hjól eitt mikið. Þræddi
hann svo línuna, sem úr ánni kom,
í lykkjurnar og vatt inn alla
línuna, sem á landi var.
Síðan sendi hann þjón sinn til
að sækja félaga sinn og ífærusvein
hans.
Þegar þeir komu, lét hann þá
alla fara norður yfir ána. Þjónarn-
ir höfðu ífærur, en sá enski
herramaður háf einn mikinn.
Attu þeir að varna laxinum að
komast í Myrkhyl.
Þegar svo Richardson sá, að þeir
höfðu tekið sér stöðu í kvíslinni,
fór hann að vinda upp á hjólið
línuna, sem á ánni var.
Og það var eins og hann vonaði.
Flugan var enn föst í stóra
laxinum.
Nú hófst mikil barátta. Fljót-
lega fann Richardson, að laxinn
sótti niður ána. Reyndi hann með
öllum ráðum að varna honum
þess.
Og nú sá veiðimaðurinn eitt,
sem hann sá ekki kvöldið áður.
Lax, mjög svipaður að stærð, elti
þann, er flugan var föst í.
Þetta er ekki óvenjuleg sjón.
Stundum sjást fleiri en einn lax
fylgja þeim, sem á önglinum er
fastur.
Richardson tók fast á laxinum.
En það var sama hvaða ráðum
hann beitti. Niður ána þokaöist
leikurinn. Fyrst í Hlaupastokk og
síðan í Tjaldhyl. Og fljótlega
reyndu þessir stóru laxar að
komast niður í Myrkhyl. En þeir
urðu mannanna varir, sem á
brotinu voru, og hörfuðu þá upp í
Tjaldhyl.
Eftir litla stund ætluðu þeir
aftur að komast í Myrkhyl. Og nú
voru þeir áleitnari. Veiðimaðurinn
með háfinn gat brugðið honum
fyrir laxinn, sem flugan var föst í.
En háfurinn var of lítill fyrir
þennan stóra fisk. Og slapp hann
úr honum. Barst nú leikurinn ofan
í Ljónagryfjuna.
En þar virtist laxinn, sem ekki
var fastur á önglinum, taka for-
ystuna og stökk niður Laxfoss.
Hinn fylgdi fast á eftir. Richard-
son var viðbúinn. Og með því að
hlaupa eins og hann frekast mátti
og gefa eftir um leið á hjólinu, gat
hann forðað því að laxinn sliti úr
sér í stökkinu.
Laxarnir höfðu enga. dvöl i
Laxfossi. En strikuðu niður ána í
átt að Lambaklettsfljóti. En þang-
að er alllöng leið. Og víða grynn-
ingar á leiðinni. Osluðu þessir
stóru fiskar þær eins og óðir væru.
Richardson hljóp eins og hann
gat. En er laxarnir komust niður í
Lambaklettsfljót var lítil lína orð-
in eftir á hjólinu. Þar vafðist hún
um stein. Laxinn stökk og sleit
girnið.
Og ekki sáu þeir félagar þessa
stóru fiska framar.
Þessa sögu sögðu mér Sigurður
Fjeldsted í Ferjukoti og Jón
Jónsson, sem bar sæmdarheitið
„veiðimaður“. Og mjög á einn veg.
Svo er löngum sagt, að veiði-
menn missi stærstu laxana. En
hvað sem því líður, voru í flestum
ám Borgarfjarðar stærri laxar
áður fyrr en nú er. Munar þar
miklu á minni ævi. Að minni
hyggju getur aðeins laxarækt ráð-
ið þar bót á.
Allmargar sögur eru til um
furðu stóra laxa. Hér skal greint
frá einni.
I tíð Hjálms Jónssonar hins
ríka, bónda í Þingnesi, fannst
ræfill af laxi við Grímsá fyrir
neðan Hólmavaðskvörn. Vantaði
spönn eða svo á að fiskurinn hefði
verið jafnlangur og fullkominn
meðalmaður.“
ÍSLENZKIR listamenn fara víða
um hinn mikla heim og fá oftast
góðar viðtökur. Erro (Guðmund-
ur Guðmundsson) listmálari er
án efa okkar þekktasti listamað-
ur um þessar mundir. Hann hélt
fyrir skömmu sýningu á nokkr-
um verka sinna i Bangkok i
Thailandi og hlaut hann þar góða
dóma að vanda, en varð fyrir
þeirri merkilegu reynslu að rit-
skoðunarnefnd Thailands lét rifa
nokkrar siður úr sýningarskrá
Myndin, sem hér birtist, er af
Aslaugu Haraldsdóttur, sem
stundar nám við Oklahoma State
University í Bandarikjunum. Á
myndinni með henni er dr. Karl
Reid prófessor, við skólann. Ás-
laug og prófessorinn eru að ræða
tilraun sem Áslaug hefur verið
að vinna að, en hún stefnir að þvi
hans, þar sem þær voru taldar of
klámfengnar.
Illaðvarpanum hefur borizt
ritdómur úr blaðinu „Bangkok
Post" og er þar haft eftir Erro að
tollurinn hafi i fyrstu ætlað að
brenna allt upplagið. Það er ekki
ofsögum sagt af siðgæði þeirra
austurlandabúa.
Lesendum okkar til nánari
fróðleiks birtum við hér mynd af
ritdómnum.
að verða vélaverkfræðingur. Ás-
laug sótti um Thor Thors-styrk-
inn til að geta stundað sitt nám,
og fékk hún umræddan styrk.
Foreldrar Áslaugar eru þau
Maris Guðmundsdóttir og Ilar-
aldur Þórðarson og eru þau
búsett í Reykjavik.
„... þar virtist laxinn, sem ekki var fastur á önglinum, taka
forystuna og stökk niður Laxfoss. Hinn fylgdi fast á eftir.“
Leggur stund á vélaverk-
fræði í Bandaríkjunum