Morgunblaðið - 05.05.1981, Qupperneq 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 5. MAÍ1981

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guömundsson,
Björn Jóhannsson.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sígtryggsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 10100. Auglýsingar:
Aöalstræti 6, sími 22480. Afgreiösla: Skeifunni 19, sími 83033.
Áskriftargjald 70 kr. á mánuöi innanlands. í lausasölu 4 kr. eintakiö.
Kaldhæðni og
afskiptaleysi
Þaðvirðist skipta miklu máli hverjir eru við völd, blessaður
77 vertu. Nú heyrist varla stuna neins staðar frá, en fyrir
nokkrum árum ætlaði allt um koll að keyra þegar gripið var til
svipaðra aðgerða og verið er að grípa til í dag, þ.e. skerða kaupið
með lögum, með því að taka af mönnum umsamdar vísitöluhækkan-
ir.“ Þannig komast starfsmenn í álverinu í Straumsvík að orði við
blaðamann Morgunblaðsins, eins og lesa mátti í blaðinu á
föstudaginn 1. maí. Þessi kaldhæðni kemur fram í viðtölum við fleiri
launþega í blaðinu þennan sama dag. Erna Magnúsdóttir í
frystihúsi Útgerðarfélags Akureyringa segir: „Efnahagsráðstafanir
ríkisstjórnarinnar skil ég engan veginn, frekar en hún sjálf að öllum
líkindum, kaupgjaldsvísitalan er skert á nokkurra mánaða fresti og
síðan eru hækkanir geymdar þar til vísitalan hefur verið reiknuð út.
Annars fylgist ég lítið með pólitíkinni, mér finnst hún leiðinleg ..
Og Auður Guðjónsdóttir trúnaðarmaður starfsfólks í sama
frystihúsi segir: „Ég er ekki ánægð með störf verkalýðshreyfingar-
innar, en ég veit að það er erfitt að fást við þessi mál, því mörg ljón
eru í veginum. Hún hefur lítið getað gert fyrir okkur í skattamálum
og því koma skattarnir mjög hart niður á okkur." Og niðurstaða
þriggja trésmiða við vinnu í Breiðholtshverfi er þessi: „Annars
nennum við helst ekki að tala um stjórnmál og verkalýðspólitík,
nema rétt það sem snýr að okkur. Eitt er víst, að það er ekki verið að
berjast fyrir samningum í gildi núna.“
Ofangreind ummæli eru í senn ádrepa á landsstjórnina og
verkalýðsforystuna. Ahugaleysið stafar af því, að menn eru
vonlausir um að mál geti stefnt til betri vegar undir forystu þeirra
manna, sem nú skipa hin æðstu embætti. „Kröfugöngur eru núorðið
sýndarmennska. Ganga þeir ekki Keflavíkurgöngur úr Kópavogi?"
spurðu trésmiðirnir í Breiðholti, þegar þeir sögðust ætla að nota 1.
maí til að hvíla sig. Jón Steinar Ragnarsson, farandverkamaður á
ísafirði, sagði, þegar hann var að því spurður, hvort hann ætlaði í
kröfugöngu 1. maí: „Nei þetta er orðinn áróðursdagur hernámsand-
stæðinga og kommúnista yfirleitt og ég vil ekki vera með í þeim
mislita hópi.. .Þetta er kommúnistadagur fyrst og fremst og það
eru síðustu mennirnir til að hafa okkar hagsmuni í huga.“
Ríkisforsjármennirnir í ráðherrastólunum fá sinn skammt. Jósef
Borgarson verkstjóri í sorpeyðingarstöð Suðurnesja, segir: „Númer
eitt er að draga markvisst úr umsvifum ríkissjóðs og reisa skorður
við frekari útþenslu ríkisbáknsins. Það er meginforsenda þess að
lífskjör hér í landinu batni.“ Gunnar Snorrason, matsveinn á
Coaster Emmy, orðar sömu hugsun með þessum hætti: „Nei, það
sem þarf að gera er að minnka neysluna og ríkið verður að sýna gott
fordæmi með því að draga úr ríkisútgjöldum. Það verður að eiga
fyrsta leik og draga saman seglin." Og Ásmunda Olafsdóttir í
öskjudeild Kassagerðar Reykjavíkur segir: „Þá er ríkisbáknið orðið
svo mikið, að það tekur sífellt meira í sinn hlut; frá almúganum."
Af viðtölunum við launþega má ráða, að með því að leggja hart að
sér við vinnu og ástunda sparnað komast menn bærilega af.
„Dagvinnan hrykki skammt er ég hræddur um,“ segir Einar
Einarsson, hafnarverkamaður í Reykjavík. „Nei, af átta tíma vinnu
myndi maður aldrei lifa,“ segir Ómar Baldvinsson í Hraðfrystihúsi
Keflavíkur. Hitt er jafnframt ljóst, að sæmileg afkoma heimila
byggist nú orðið að verulegu leyti á því, að hjón vinni úti. Þá gerir
ákvæðisvinna mönnum kleift að afla viðunandi tekna á tiltölulega
hóflegum vinnutíma. Álagið, sem af henni leiðir, er hins vegar
mörgum óbærilegt og vafalaust dregur kapphlaupið oft úr gæðum
vinnunnar. „Það er eiginlega ekki leggjandi á nokkra manneskju að
vera nema hálfan daginn í bónusvinnu," segir Þórhildur Snæland í
Hraðfrystihúsi Keflavíkur. „Það lifir enginn af því að vinna bara
dagvinnu til þess er kaupið alltof lágt og því erum við að hamast
þetta við bónusinn og yfirvinnuna," segir Auður Guðjónsdóttir í
frystihúsi ÚA á Akureyri.
Af þessum ummælum sést, að ekkert má slakna á atvinnustiginu,
til þess að of nærri verkafólki og almennum launþegum sé gengið.
Einmitt með tilliti til þessa hljóta menn að hafa áhyggjur af þeirri
stefnu ríkisstjórnarinnar að leggja allan þungann í „átökunum" við
verðbólguna á atvinnufyrirtækin. Verðlagshöftin, sem ríkisstjórn-
inni eru kærust ásamt með niðurgreiðslunum, kippa grundvellinum
undan heilbrigðu atvinnulífi. Á meðan nægur afli berst á land og
markaðir fyí-ir sjávarafurðir eru jafn góðir og við blasir, gefst
kjörið tækifæri til að taka vanda þjóðarbúsins öðrum tökum. Hvergi
sést votta fyrir viðleitni í þá átt, þvert á móti gengur ríkisstjórnin
sífellt lengra inn á óheillaþrautina.
Það er vissulega hættuleg þróun, ef þannig er haldið á málum af
þeim, sem til forystu eru valdir, að með störfum sínum drepi þeir
niður allan eðlilegan áhuga á gangi þjóðmála. Kaldhæðni og
afskiptaleysi nái að skjóta rótum í stað trúnaðartrausts og
umhyggju fyrir öðru en þvi, sem snýr að hverjum og einum. „Menn
fólksins" eins og þeir kalla sig stundum, sem nú þykjast hafa tögl og
hagldir í íslensku þjóðlífi, eru á góðri leið með að eyðileggja
heilbrigðan þjóðarmetnað meðal fólksins.
Dags Evrópu minnst í dag
EVRÓPUDAGURINN er í dag
en til hans var stofnað af
Evrópuráðinu 1964 og notar
það daginn m.a. til kynningar á
starfsemi sinni. Nú eru öl)
lýðræðisriki Evrópu aðiljar að
ráðinu nema Finnland og eiga
22 riki aðild að ráðinu. í
skýrslu utanrikisráðherra til
alþingis um utanrikismál segir
m.a.:
Unnið var að því á árinu 1980
að aðiaga störf Evrópuráðsins
breyttum aðstæðum í Évrópu og
alþjóðamálum yfirleitt. Áukið
atvinnuleysi í mörgum aðildar-
ríkjanna og efnahagsörðugleikar
í Evrópu áttu sinn þátt í að
Evrópuráðið lét þessi mál meira
til sín taka en áður. Ráðherra-
fundur sem haldinn var í Lissa-
bon í apríl 1980 fjallaði sérstak-
lega um þetta efnahags- og
félagslega misræmi í Evrópu.
Þing Evrópuráðins kom að
venju þrisvar saman á árinu.
Var þar m.a. fjallað um afnám
dauðarefsingar í öllum aðildar-
ríkjunum og samþykkt ályktun,
þar sem skorað er á þau að fella
niður dauöarefsingu. Mannrétt-
indamálefni voru að venju ofar-
lega á baugi en mannréttindi
hafa frá stofnun Evrópuráðsins
verið eitt helzta verkefni ráðs-
ins. Verndun mannréttinda er
ávallt á dagskrá, bæði í ráð-
herranefndinni og á þingi
Evrópuráðsins, en Mannrétt-
indanefndin og Mannréttinda-
dómstóllinn sjá um framkvæmd
samnings allra Evrópuríkja um
verndun mannréttinda og
mannfrelsis.
Á dagskrá Evrópuráðsins voru
auk þess yfirleitt flest þau mál-
efni er snerta hagsmuni Evrópu
og var áfram lögð á það mikil
áherzla að auka starfsemi ráðs-
ins á sviði stjórnmála og sam-
ræma skoðanir og stefnu aðild-
arríkjanna i utanríkismálum.
Árið 1981 er í Evrópuráðsríkj-
unum helgað átaki til endurnýj-
unar gamalla borgarhluta, en
Island tekur ekki þátt í sam-
starfi ríkjanna um það efni.
Einnig lýkur á þessu ári átaki til
kynningar á verndun viðkvæmra
plantna og sjaldgæfra dýra í
Evrópu sem staðið hefur frá
seinasta ári.
Stillum
SAMBAND islenzkra sveitarfé-
laga hefur farið þess á leit við
sveitarfélögin og fyrirtæki
þeirra, að þau haldi upp á
Evrópudaginn, sem er i dag,
með því að flagga með þjóðfán-
anum eða Evrópufánanum.
Einnig hafa sveitarfélögin
fengið sent veggspjald, sem Evr-
ópuráðið hefur látið gera í tilefni
dagsins í ár — á því stendur:
„Stillum Evrópu — Dagur Evr-
ópu — Dagurinn þinn“ og minnir
Evrópu
myndin á samstarf ríkjanna um
endurvarp sjónvarpsefnis um
gervihnetti.
Á Evrópudaginn eru útvarps-
og sjónvarpsstöðvar í aðalríkj-
um Evrópuráðsins, sem nú eru
orðin 22, vanar að kynna Evrópu-
stefið, sem er forspilið að
„Óðnum til gleðinnar" úr níundu
sinfóníu Beethovens. Jafnframt
er þá oft kynntur einhver þáttur
í hinu margvíslega samstarfi
Evrópuráðsríkjanna.
Ljósm. Mbl. Kristján.
12 ára krakkar keppa í góðakstri
12 ára krakkar í góðakstri
Góðaksturskeppni 12 ára
barna fór fram um helgina, en
þau börn sem þátt tóku í keppn-
inni höfðu áður þreytt spurn-
ingakeppni um umferðarmál. í
kcppnina, sem fram fór við
Vörðuskóla í Reykjavík, mættu
um 50 börn frá Suður-, Austur-
og Vesturlandi, en i spurninga-
keppninni höfðu tekið þátt um
4000 krakkar.
Þau sem lentu í 12 fyrstu
sætunum í keppninni munu taka
þátt í úrslitakeppni sem fram fer í
haust, en auk þeirra munu þar
taka þátt krakkar sem keppa á
Akureyri um næstu helgi.
í fyrstu fjórum sætunum í
keppninni urðu eftirtaldir:
1) Hjörtur Þór Grétarsson, Ár-
bæjarskóla. 2) Theódór Krist-
jánsson, Melaskóla. 3) Valdimar
Svavarsson, Víðistaðaskóla. 4)
Valtýr Þórðarson, Snælandsskóla.
Lægsta tilboðið upp á
109% af kostnaðaráætlun
Hið lægsta hins vegar upp á um 184%
TILBOÐ í lögn hitaveituæðar á
Eiðsgranda, 2. áfanga, fyrir Hita-
veitu Reykjavíkur, Vöru opnuð
fyrir skömmu. Lægsta tilhoðið
kom frá Gerpi sf„ en það hljóðaði
upp á um 109% af kostnaðaráætl-
un Fjarhitunar.
Loftorka sf. var með næstlægsta
tilboðið, sem hljóðaði upp á um
133,6% af kostnaðaráætlun. Þriðji
var Sveinn Skaftason með um
145,82% af kostnaðaráætlun og
loks Miðfell hf. með um 184% af
kostnaðaráætlun. Kostnaðaráætl-
un Fjarhitunar hljóðaði upp á
liðlega 536,6 milljónir króna.
Þá voru fyrir skömmu opnuð
tilboð í Elliðavogsæð, 2. áfanga,
fyrir Hitaveitu ,Reykjavíkur, en
kostnaðaráætlun Fjarhitunar þar
var um 3.004 milljónir’króna. Með
lægsta tilboð var Hlaðbær, en
tilboð hans hljóðaði upp á um
100,93% af kostnaðaráætlun.
Næstlægsti aðili var Ástvaldur og
Halldór sf. með um 104,22% af
kostnaðaráætlun. Með þriðja
lægsta tilboðið var Ásberg hf., en
það hljóðaði upp á 106,55% af
kostnaðaráætlun. Þá bárust fjög-
ur tilboð til viðbótar, sem hljóð-
uðu upp á 107,33—115,24% af
kostnaðaráætlun.
Þrjú tilboð bárust síðan í gatna-
gerð og lagnir á Eiðsgranda, en
kostnaðaráætlun gatnamálastjóra
hljóðaði upp á liðlega 1,8 milljarð
króna. Með lægsta tilboð voru
Ástvaldur og Halldór sf. með um
110% af kostnaðaráætlun. Þá kom
Völur hf. með um 113% af kostn-
aðaráætlun og loks Loftorka sf.
með um 147,5% af kostnaðaráætl-
un.